Kantono Lucerno: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
e r2.7.1) (robota forigo de: tr:Luzern (kanton) |
Sj1mor (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
(28 mezaj versioj de 23 uzantoj ne montriĝas) | |||
Linio 1: | Linio 1: | ||
{{Informkesto kantono de Svislando |
{{Informkesto kantono de Svislando |
||
|nomo=Kantono Lucerno |
|nomo=Kantono Lucerno |
||
|blazono=[[Dosiero:Luzern. |
|blazono=[[Dosiero:Wappen Luzern matt.svg|eta|120px|center|<small>Blazono de Lucerno</small>]] |
||
|bildo=[[Dosiero:Luzern pilatus.jpg| |
|bildo=[[Dosiero:Luzern pilatus.jpg|eta|285px|center|<small>[[Pilato (monto)|Pilato]]</small>]] |
||
|situo=[[Dosiero:Karte Lage Kanton Luzern.png| |
|situo=[[Dosiero:Karte Lage Kanton Luzern.png|eta|285px|center|<small>Situo de Kantono Lucerno Svislando</small>]] |
||
|mapo=[[Dosiero:Karte Kanton Luzern.png| |
|mapo=[[Dosiero:Karte Kanton Luzern.png|eta|285px|center|<small>Mapo de la Kantono Lucerno</small>]] |
||
|koord={{Koordinatoj gm|47|3|N|8|18|E}} |
|||
|ĉefloko=[[Lucerno]] |
|ĉefloko=[[Lucerno]] |
||
|aliĝjaro=1332 |
|aliĝjaro=1332 |
||
|lingvoj=[[germana lingvo]] |
|lingvoj=[[germana lingvo]] |
||
|mallongigo=LU |
|mallongigo=LU |
||
|loĝantaro=363475 |
|||
|enloĝantoj=363475<small>(2007-12-31)</small> |
|||
|loĝantaro-jaro=2007-12-31 |
|||
|areo=1493 |
|areo=1493 |
||
|denseco=243 |
|denseco=243 |
||
|zomo=8 |
|||
}} |
}} |
||
La '''Kantono Lucerno''' |
La '''Kantono Lucerno''' (La nomo de la kantono en la oficialaj lingvoj de la [[Svislando|Svisa Konfederacio]] estas {{Lang-de|Luzern}}, {{Lang-fr|Lucerne}}, kaj [[itala lingvo|itale]] kaj [[romanĉa lingvo|romanĉe]] '''Lucerna''') estas unu el la 26 federaciaj ŝtatoj de [[Svislando]], kiuj nomiĝas [[kantono]]j. |
||
Laŭ la stato de {{WikidataLoĝantaroDato}} en la kantono vivis {{unuo|{{WikidataLoĝantaro}}|loĝantoj}} sur areo de {{unuo|{{#expr:({{#invoke:Wikidata|claim|P2046}}) round 2}}}} kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de {{unuo|{{#expr:({{WikidataLoĝantaro}}/{{#invoke:Wikidata|claim|P2046}}) round 0}}}} loĝantoj/km². Ĝia ĉefurbo estas la samnoma urbo [[Lucerno]]. |
|||
La nomo de la kantono en la oficialaj lingvoj de la [[Svislando|Svisa Konfederacio]] estas [[germana lingvo|germane]] '''Luzern''', [[franca lingvo|france]] '''Lucerne''', kaj [[itala lingvo|itale]] kaj [[romanĉa lingvo|romanĉe]] '''Lucerna'''. |
|||
== Geografio == |
== Geografio == |
||
Linio 27: | Linio 28: | ||
=== Riveroj === |
=== Riveroj === |
||
La plej gravaj riveroj en la kantono estas [[Reuss]], [[Eta Emme]], [[Wigger]], [[ |
La plej gravaj riveroj en la kantono estas [[Reuss]], [[Eta Emme]], [[Wigger]], [[Luthern (rivero)|Luthern]], [[Suro (rivero)|Suro]], [[Pfaffneren]] kaj [[Entlen]]. |
||
=== Montoj === |
=== Montoj === |
||
Linio 33: | Linio 34: | ||
== Najbaraj kantonoj == |
== Najbaraj kantonoj == |
||
Kantono Lucerno ne havas limon kun eksterlando. Ĝi limas en okcidento kaj sudokcidento al [[Kantono Berno]], en nordo kaj |
Kantono Lucerno ne havas limon kun eksterlando. Ĝi limas en okcidento kaj sudokcidento al [[Kantono Berno]], en nordo kaj nordoriento al [[Kantono Argovio]], en oriento al la kantonoj [[Kantono Ŝvico|Ŝvico]], [[Kantono Obvaldo|Obvaldo]] kaj [[Kantono Nidvaldo|Nidvaldo]]. |
||
== Trafiko == |
== Trafiko == |
||
Linio 41: | Linio 42: | ||
== Historio == |
== Historio == |
||
En la jaro [[750]] post Kristo estis fondita ''Luceria'', el kiu evoluis la urbo [[Lucerno]]. En la jaro [[1290]] la reĝo [[Rudolfo la 1-a]] de [[Habsburgoj|Habsburgo]] koncedis al Lucerno la statuson de aŭstria landurbo. En la jaro [[1332]] Lucerno aliĝis al la [[Svisa Ĵurkomunumo]]. Kun la helpo de la ĵurkomunumanoj Lucerno liberiĝas en la jaro [[1386]] per la [[Batalo de Sempach]] de la regno de la [[Habsburgoj]]. La hodiaŭaj limoj de la kantono korespondas proksimume al la tiamaj limoj de la urba ŝtato Lucerno. |
En la jaro [[750]] post Kristo estis fondita ''Luceria'', el kiu evoluis la urbo [[Lucerno]]. En la jaro [[1290]] la reĝo [[Rudolfo la 1-a]] de [[Habsburgoj|Habsburgo]] koncedis al Lucerno la statuson de aŭstria landurbo. En la jaro [[1332]] Lucerno aliĝis al la [[Svisa Ĵurkomunumo]]. Kun la helpo de la ĵurkomunumanoj Lucerno liberiĝas en la jaro [[1386]] per la [[Batalo de Sempach]] de la regno de la [[Habsburgoj]]. La hodiaŭaj limoj de la kantono korespondas proksimume al la tiamaj limoj de la urba ŝtato Lucerno. |
||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
{{Projektoj}} |
|||
* [http://www.lu.ch paĝoj de la kantono, germanlingvaj] |
* [http://www.lu.ch paĝoj de la kantono, germanlingvaj] |
||
* [http://www.luzern.org turismaj paĝoj de la kantono, germanlingvaj] |
* [http://www.luzern.org turismaj paĝoj de la kantono, germanlingvaj] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20080827164044/http://www.luzern.org/ |date=2008-08-27 }} |
||
{{-}} |
|||
<br clear=all> |
|||
{{ |
{{Svisaj kantonoj}} |
||
{{Bibliotekoj}} |
|||
[[Kategorio:Svislando]] |
|||
[[Kategorio:Kantonoj de Svislando|Lucerno]] |
[[Kategorio:Kantonoj de Svislando|Lucerno]] |
||
[[Kategorio:Kantono Lucerno]] |
[[Kategorio:Kantono Lucerno]] |
||
[[als:Kanton Luzern]] |
|||
[[an:Cantón de Lucerna]] |
|||
[[ar:كانتون لوسيرن]] |
|||
[[be:Кантон Люцэрн]] |
|||
[[be-x-old:Люцэрн (кантон)]] |
|||
[[br:Kanton Luzern]] |
|||
[[bs:Lucern (kanton)]] |
|||
[[ca:Cantó de Lucerna]] |
|||
[[cs:Lucern (kanton)]] |
|||
[[cy:Lucerne (canton)]] |
|||
[[da:Kanton Luzern]] |
|||
[[de:Kanton Luzern]] |
|||
[[en:Canton of Lucerne]] |
|||
[[es:Cantón de Lucerna]] |
|||
[[et:Luzerni kanton]] |
|||
[[eu:Luzerna kantonamendua]] |
|||
[[fi:Luzern (kantoni)]] |
|||
[[fr:Canton de Lucerne]] |
|||
[[frp:Lutsèrna (quenton)]] |
|||
[[gl:Cantón de Lucerna]] |
|||
[[he:לוצרן (קנטון)]] |
|||
[[hr:Luzern (kanton)]] |
|||
[[id:Kanton Luzern]] |
|||
[[it:Canton Lucerna]] |
|||
[[ja:ルツェルン州]] |
|||
[[ko:루체른 주]] |
|||
[[la:Lucerna (pagus)]] |
|||
[[lt:Liucernos kantonas]] |
|||
[[mr:लुत्सर्न (राज्य)]] |
|||
[[nl:Luzern (kanton)]] |
|||
[[no:Luzern (kanton)]] |
|||
[[oc:Canton de Lucèrna]] |
|||
[[pl:Lucerna (kanton)]] |
|||
[[pnb:لوسرن]] |
|||
[[pt:Lucerna (cantão)]] |
|||
[[rm:Chantun Lucerna]] |
|||
[[ro:Cantonul Lucerna]] |
|||
[[ru:Люцерн (кантон)]] |
|||
[[scn:Canton Lucerna]] |
|||
[[sl:Kanton Lucern]] |
|||
[[sr:Кантон Луцерн]] |
|||
[[sv:Luzern (kanton)]] |
|||
[[sw:Jimbo la Lucerne]] |
|||
[[uk:Люцерн (кантон)]] |
|||
[[vec:Canton Łuxerna]] |
|||
[[war:Lucerne (canton)]] |
|||
[[zh:卢塞恩州]] |
|||
[[zh-min-nan:Luzern Chiu]] |
Nuna versio ekde 18:08, 4 jun. 2024
Kantono Lucerno | |
---|---|
Kantonoj de Svislando | |
Ĉefloko | Lucerno |
Aliĝo al la Svisa Ĵurkomunumo | en la jaro 1332 |
Oficialaj lingvoj | germana lingvo |
Oficiala mallongigo | LU |
Nombro de loĝantoj | 363475 (2007-12-31) |
Areo | 1493 km² |
Loĝantardenseco | 243 loĝantoj/km² |
Geografia situo | CH1903: 651488 / 214925 (mapo)47.0833333333338.1166666666667Koordinatoj: 47° 5′ N, 8° 7′ O; CH1903: 651488 / 214925 (mapo) |
La Kantono Lucerno (La nomo de la kantono en la oficialaj lingvoj de la Svisa Konfederacio estas germane Luzern, france Lucerne, kaj itale kaj romanĉe Lucerna) estas unu el la 26 federaciaj ŝtatoj de Svislando, kiuj nomiĝas kantonoj.
Laŭ la stato de 2018 en la kantono vivis 409 557 loĝantoj sur areo de 1 493,51 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 274 loĝantoj/km². Ĝia ĉefurbo estas la samnoma urbo Lucerno.
Geografio[redakti | redakti fonton]
La Kantono Lucerno situas en la centro de Svislando. Ĝia teritorio apartenas parte al la Alpoj, parte al la Antaŭalpoj kaj parte al la Svisa Mezlando. Laŭ proporcio de la areo la Mezlando estas la plej granda parto. La mezlandaj regionoj de Lucerno tamen ne estas ebenaj sed montetaj. Tipa ekzemplo estas la distrikto Entlebuch.
La plej alta punkto de la kantono estas kun alteco de 2349 m s.m. la monto Brienzer Rothorn kaj la plej malalta punkto estas kun 406 m s.m. Honauer Schachen ĉe la limo al Kantono Zugo.
Lagoj[redakti | redakti fonton]
Komplete sur la terene de la kantono situas la lagoj Rotsee, Lago de Baldegg, Lago de Sempach, Mauensee kaj Soppensee. Krome parto de la Kvarkantona Lago, nome la Lago de Lucerno, kaj de la Lago de Zugo kaj de la Lago de Hallwil troviĝas en Kantono Lucerno.
Riveroj[redakti | redakti fonton]
La plej gravaj riveroj en la kantono estas Reuss, Eta Emme, Wigger, Luthern, Suro, Pfaffneren kaj Entlen.
Montoj[redakti | redakti fonton]
Signifaj montoj estas Pilato, Rigi (sur la limo al Kantono Ŝvico) kaj Brienzer Rothorn (sur la limo kun la kantonoj Berno kaj Obvaldo).
Najbaraj kantonoj[redakti | redakti fonton]
Kantono Lucerno ne havas limon kun eksterlando. Ĝi limas en okcidento kaj sudokcidento al Kantono Berno, en nordo kaj nordoriento al Kantono Argovio, en oriento al la kantonoj Ŝvico, Obvaldo kaj Nidvaldo.
Trafiko[redakti | redakti fonton]
Tra la Kantono Lucerno pasas unu el la du ĉefaj trajnlinioj al Gotardo, nome de Bazelo tra Olten kaj Lucerno. Alia ĉeflinio estas la konekto de Lucerno tra Zugo al Zuriko. Krome ekzistas la linio de la Svisaj Sudorientaj Fervojoj de Lucerno tra Rapperswil al Sankt-Galo, la fervojlinio tra Entlebuch kaj Emme-Valo al Berno, kaj la linio al Lencburgo.
Pasas tra la Kantono Lucerno la naciaj aŭtoŝoseoj A2 de Bazelo al Gotardo, A14 de Baar al Lucerno kaj A8 de Lucerno tra Brünig-Pasejo kaj Interlaken al Spiez.
Historio[redakti | redakti fonton]
En la jaro 750 post Kristo estis fondita Luceria, el kiu evoluis la urbo Lucerno. En la jaro 1290 la reĝo Rudolfo la 1-a de Habsburgo koncedis al Lucerno la statuson de aŭstria landurbo. En la jaro 1332 Lucerno aliĝis al la Svisa Ĵurkomunumo. Kun la helpo de la ĵurkomunumanoj Lucerno liberiĝas en la jaro 1386 per la Batalo de Sempach de la regno de la Habsburgoj. La hodiaŭaj limoj de la kantono korespondas proksimume al la tiamaj limoj de la urba ŝtato Lucerno.
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- paĝoj de la kantono, germanlingvaj
- turismaj paĝoj de la kantono, germanlingvaj Arkivigite je 2008-08-27 per la retarkivo Wayback Machine