Συνέδριο της Βιέννης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''Συνέδριο της Βιέννης''' που διεξήχθη το [[1814]]-[[1815]] ήταν ένα από τα πλέον σημαντικά συνέδρια στην Ιστορία της [[Ευρώπη]]ς<ref>Βλ. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Π. Δρανδάκη τ. Ζ΄, σ. 257-258</ref><ref>Βλ. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα τ. 14ος, σ. 212</ref> που αποτέλεσε και σταθμό στην ιστορία του [[Διεθνές Δίκαιο|Διεθνούς Δικαίου]].<ref name=auto2>Βλ. Α. Ζιμπουλάκη σ. 13</ref><ref name=auto5>Βλ. Χαραλ. Νικολάου σ. 57.</ref> Στο συνέδριο αυτό που συνήλθε στη [[Βιέννη]], δυνάμει της πρώτης [[Συνθήκη των Παρισίων (1814)|Συνθήκης των Παρισίων (1814)]], συμμετείχαν όλες οι τότε ευρωπαϊκές Ηγεμονίες με 450 συνολικά παρευρεθέντες αντιπροσώπους.<br />

Η συνεδριακή αυτή συγκέντρωση ήταν η πολυπληθέστερη μέχρι την εποχή εκείνη. Σκοπός του συνεδρίου αυτού ήταν αφενός μεν η αναζήτηση ενός πραγματικού συστήματος ισορροπίας μεταξύ των Δυνάμεων που είχαν εμπλακεί και από τις δύο πλευρές στους [[Ναπολεόντειοι πόλεμοι|Ναπολεόντειους πολέμους]], και αφετέρου η δικαία ρύθμιση των χωροταξικών προβλημάτων που είχαν αναδυθεί μεταξύ των Βασιλικών Οίκων της Ευρώπης, της περιόδου εκείνης.

Ως γεγονός το συγκεκριμένο συνέδριο ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του γεωπολιτικού χάρτη της Ευρώπης κατά τον [[19ος αιώνας|19ο αιώνα]]. Οι [[Μεγάλες Δυνάμεις]] που συμμετείχαν, ητο [[ΑγγλίαΗνωμένο Βασίλειο]], η [[Πρωσία]], η [[Αυστρία]], η [[Ρωσία]] αλλά και η ηττημένη [[Γαλλία]], είχαν ως στόχο την εξυπηρέτηση των γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων τους, αλλά και τις προτεραιότητες που τέθηκαν από τους νικητές των [[Ναπολεόντειοι πόλεμοι|Ναπολεόντειων πολέμων]]<ref>Βλ. Τσακαλογιάννης Π., 2000, 87.</ref>, δηλαδή από τις τέσσερις πρώτες που είχαν και το μεγαλύτερο μέρος των κερδών του τελικού διακανονισμού.

Κατά τη διάρκεια αυτού του συνεδρίου που ήταν και το πρώτο συνέδριο Ηγεμόνων της Ευρώπης, στη Βιέννη, την πρωτεύουσα του τότε ευρωπαϊκού κλασικισμού, διεξάγονταν παράλληλα και μεγάλες περίλαμπρες εορτές και στρατιωτικές τελετές με επιδείξεις και παρελάσεις για τις οποίες η αυστριακή κυβέρνηση δαπάνησε τεράστια ποσά. Μάλιστα λέγεται και το ακόλουθο χαριτωμένο, όταν ρωτήθηκε ένας ηλικιωμένος διπλωμάτης που συμμετείχε στο συνέδριο: "«''Comment marche le Congrès?''» (''Κομάν μάρς λε Κονγκρέ;''";) (= Πώς πάει το Συνέδριο;), εκείνος απάντησε, "«''Le Congrès ne marche pas, il dance!''» (''Λε Κονγκρέ νε μαρς πα, ιλ ντανς!''"!) (= Το Συνέδριο δεν προχωράει, χορεύει!). Και πραγματικά χόρεψε στη χειμερινή σχολή ιππασίας και στις αίθουσες υποδοχής του ανακτόρου Σένμπρουν καθώς και σ΄σ' όλα τα άλλα ανάκτορα της πόλης που οι μουσικές εκδηλώσεις και οι χοροί διαδέχονταν η μία την άλλη. Τότε ο [[Μπετόβεν]] διεύθυνε ένα από τα πανηγυρικά κοντσέρτα του, ενώ ο βιεννέζικος χορός, το [[βαλς]] κυριαρχούσε.

# <u>Η Ρωσία</u> στο Συνέδριο αυτό έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην κατανομή των εδαφών, που ήταν και η μεγαλύτερη χερσαία δύναμη της εποχής. Ο [[Τσάρος]] Αλέξανδρος επιθυμούσε να διατηρήσει υπό την ηγεμονία του την [[Πολωνία]]. Τούτο όμως ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τα συμφέροντα των Αυστριακών, οι οποίοι σε μία τέτοια περίπτωση θα χρειαζόταν να παραχωρήσουν τμήμα των πολωνικών εδαφών που κατείχαν. Οι Πρώσοι, απόπου την πλευρά τους ήταν διατεθιμένοιδιατεθειμένοι να παραχωρήσουν ορισμένα από τα πολωνικά εδάφη που κατείχαν, με αντάλλαγμα τμήματα τηςτην [[Σαξονία]]ς, τελικά πήραν μόνον μικρό τμήμα της. Κάτι τέτοιο επέκτεινε την ισχύ της αυτοκρατορίας τους. Τελικά δημιουργήθηκε ένα μικρό πολωνικό κράτος με συνταγματικό Ηγεμόνα τον Ρώσο Αυτοκράτορα, ενώ τον Ιανουάριο του [[1815]] οι Μέττερνιχ, Κάσλρη και [[Σαρλ-Μωρίς ντε Ταλλεϋράν-Περιγκόρ]] υπέγραψαν μυστική συμφωνία, με την οποία δεσμεύονταν να κηρύξουν τον πόλεμο ενάντια στη Ρωσία και την Πρωσία, εάν το έκριναν απαραίτητο<ref>Κολιόπουλος Ι. Σ., 2002, 80-83.</ref>.

# Η Επτάνησος μετά των εξαρτημάτων αυτής (νησίδων) θα κατέχονται του λοιπού δια παντός και κατ΄κατ' αποκλειστική κυριαρχία, εν ονόματι του Βασιλέως της Αγγλίας.

# Η Αγγλία παρέχει τις υποσχέσεις ότι θα εγκαθιδρύσει σ΄σ' αυτήν μορφή κυβέρνησης ικανής που θα εξασφαλίζει πολιτική ελευθερία κ.λπ.

Στο Συνέδριο της Βιέννης, στη ρωσική αντιπροσωπεία που συνόδευε τον Τσάρο Αλέξανδρο συμμετείχε και ο [[Ιωάννης Καποδίστριας]]. Σε κάποια στιγμή των εργασιών του συνεδρίου θεώρησε ότι ήταν και η καταλληλότερη στιγμή να θέσει υπόψη του συνεδρίου και το ζήτημα των Ελλήνων που παρέμεναν υπό τον τουρκικό ζυγό. Τότε πλησιάζοντας τον Αυτοκράτορα Αλέξανδρο του μίλησε ιδιαιτέρως προκειμένου εκείνος ν΄ν' αναλάβει την πρόνοια υπέρ των Ελλήνων προσθέτοντας μεταξύ άλλων ότι οι "«Έλληνες μετά τον Θεό θεωρούν προστάτη τους μόνο την ομόθρησκη Αυτοκρατορία (Ρωσία)"»<ref name=auto3 />. Τότε ο Τσάρος του έδωσε την άδεια να θέσει το ζήτημα σε μία των συνεδριάσεων και στη συνέχεια θ΄θ' αναλάμβανε εκείνος το βάρος. Πράγματι ο Καποδίστριας στην αμέσως επόμενη συνεδρίαση λαμβάνοντας τον λόγο είπε: "«''Νομίζω πως χρέος των Μεγαλειοτάτων'', (Βασιλέων), ''είναι να λάβετε οποιαδήποτε πρόνοιαν και δια το καταδυναστευόμενον ελληνικόν έθνος παρά της Οθωμανικής εξουσίας, το οποίον υποφέρει τόσους αιώνας τον τυραννικόν οθωμανικόν ζυγόν και το οποίον διακινδυνεύει να πέση εις την τελευταίαν εξόντωσιν και τον μηδενισμόν, όθεν δεν μου φαίνεται δίκαιον το να αδιαφορήσουν οι Βασιλείς.''"»<ref name=auto1>Βλ. Χαραλ. Νικολάου σ.59.</ref><br />

Τότε ο Μέττερνιχ, που καλλιεργούσε αντιλαϊκά πνεύματα,<ref name=auto1 /> σηκώθηκε και απαντώντας στον Καποδίστρια με έντονο και προσβλητικό τρόπο<ref name=auto1 /> είπε: "«''Κύριε Κόμη! Η Ευρώπη δεν γνωρίζει Έλληνας, γνωρίζει την Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν υπό της οποίας την εξουσίαν είναι οι κατοικούντες σ΄σ' αυτήν Έλληνες. Δια τούτο φαίνεται, Κύριε Κόμη, υποστήριξες τόσον, και άφησες εκτός Συνδέσμου της Ιεράς Συμμαχίας, το απέραντον Οθωμανικόν Κράτος, αλλά δεν θα επιτύχεις τις ελπίδες σου περί τούτων"».<ref name=auto1 /><ref name=auto4>Βλ. Αμβρ. Φρατζή τ.1ος, σ.73-74</ref><br />''

Τότε ο Αυτοκράτορας Αλέξανδρος θεωρώντας ότι η προσβολή αυτή του αντιπροσώπου του στρέφεται και εναντίον του προσώπου του, εγέρθηκε και με έντονη φωνή διέκοψε τον Μέττερνιχ<ref name=auto1 /> λέγοντάς του: "«''Οι Έλληνες δια της Θείας Πρόνοιας και της Ευρωπαϊκής αιχμής ενόπλου βοήθειας θέλουν ελευθερωθούν ταχέως και συμφώνως προς τα αρχαία πατρογονικά των δίκαια, θα μείνουν ελεύθεροι, αυτόνομοι και ανεξάρτητοι."»<ref name=auto1 /><ref name=auto4 /><br /> ''

Κατόπιν αυτών ο μεν Καποδίστριας δεν συνέχισε την ομιλία του αλλά και ούτε ο Μέττερνιχ τόλμησε ν΄ν' απαντήσει<ref name=auto1 />, στη δε δημιουργηθείσα εκείνη ένταση που φαίνεται πως μάλλον επέφερε κάποια διακοπή, ανέλαβε στη συνέχεια ο αρχηγός της ρωσικής αντιπροσωπίας Νεσελρόντε να θέσει αντιπρόταση επί της εισήγησης του Καποδίστρια της οποίας ακολούθησαν διάφορες ανταλλαγές απόψεων που εκλήφθηκαν τελικά μόνο ως βολιδοσκοπήσεις των άλλων Ηγεμόνων, επί του ελληνικού ζητήματος, χωρίς να ληφθεί σχετική απόφαση.

== KαινοτομίεςΚαινοτομίες Διεθνούς Δικαίου ==

# Η <u>αρχή της νομιμότητας</u>: δηλαδή η αποκατάσταση των συνόρων των Ηγεμονιών όπως ήταν περίπου πριν τωντους ΝαπολεόντειωνΝαπολεόντειους πολέμωνπολέμους. Καθώς και,

# Η <u>αρχή των αντισταθμισμάτων</u>: δηλαδή της παραχώρησης εδαφών στις νικήτριες Δυνάμεις στις περιπτώσεις που δεν ήταν δυνατή η πλήρης αποκατάσταση, (επ΄επ' αυτής στηρίχθηκε και το προαναφερόμενο αγγλικό προσχέδιο περί των Επτανήσων).

== Παρατηρήσεις ==

* Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι αν και οι διάφοροι κανονισμοί που συνομολογήθηκαν στο Συνέδριο της Βιέννης υπαγορεύονταν από τις αντιλήψεις της εποχής (πρώιμες) περί "«ισορροπίας Δυνάμεων"», εντούτοις δεν περιελήφθη σ΄σ' αυτές καμία ρήτρα οικονομικής φύσεως.

* Επίσης δεν εξετάσθηκε το θέμα περί της "«ελευθερίας των θαλασσών"» με συνέπεια να διαιωνίζεται ακόμη η αναρχία στις θάλασσες, ανεξάρτητα ότι επ΄επ' αυτού στηρίχθηκε μόλις έξι χρόνια μετά ο κατά θάλασσα αγώνας ανεξαρτησίας των Ελλήνων.

* Martens "«Recueil de Traites"», τ.2

* Klauber "«Akten der Wiener Kongresses"», τ.9, (1815-1839)

* Poselt "«Europaische Annalen, Codex Diplomaticus"», 1815-1817

* Flasan "«Histoire du congress de Vienne"», 1829.

* Φραντζής Αμβρ. "«Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος"» τ.4 - Αθήναι 1839.

* Lagarde "«Fetes et souvenir du congress de Vienne"», 1843

* Graf d' Angeberg "«Le congress de Vienne et les traites de 1815"», 1864

* Καρολίδου "«Ιστορία του ΙΘ΄ αιώνα"», Αθήναι 1892

* "«Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη"»

* "«Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα"»

* Ζιμπουλάκη Α. "«Διεθνές Δίκαιο"» - Αθήνα 1979

* Νικολάου Χαραλ. "«Διεθνείς Συνθήκες"» - Αθήνα 1996