Pandemya COVID-19 : Kalainan tali sa mga rebisyon
m full stops, minor details |
m ellipses |
||
Linya 69: | Linya 69: | ||
Ang '''2019-20 COVID-19 pandemya''' usa ka nagpadayon nga [[pandemya]] sa [[coronavirus disease 2019]] (COVID-19), nga gipahinabo sa [[grabe nga acute respiratory syndrome coronavirus 2]] (SARS-CoV-2).<ref>{{Cite web |url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3074991/coronavirus-chinas-first-confirmed-covid-19-case-traced-back |title=China's first confirmed Covid-19 case traced back to November 17 |language=Ininggles}} ''South China Morning Post'' (Retrieved 13 March 2020).</ref><ref>[https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Coronavirus disease 2019.] World Health Organization. Retrieved 15 March 2020.</ref> Kini nga balatian unang nasinatian sa [[Wuhan]], [[Hubei]], Tsina, kaniadtong [[Disyembre]] [[2019]], ug giila nga usa ka pandemya sa [[World Health Organization]] (WHO) kaniadtong 11 Marso 2020.<ref>[https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930183-5 "Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China".] ''[[Lancet (journal)|Lancet]]'' '''395''' (10223): 497–506. February 2020. [[Digital object identifier|doi]]: [https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2820%2930183-5 10.1016/S0140-6736(20)30183-5] https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930183-5 (Ininggles)</ref> Hangtud sa 25 sa [[Marso]], kapin sa 434,000 nga mga kaso sa Ang COVID-19 na-report sa kapin sa 190 mga nasud ug teritoryo, nga miresulta sa kapin sa 19,600 nga namatay ug kapin sa 109,000 nga nakuhang pulus.<ref>[https://www.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 Coronavirus COVID-19 Global Cases.] [[Johns Hopkins University]]. (Ininggles) Retrieved on 20 March 2020.</ref><ref name = "WOM" /><ref>[https://www.worldometers.info/coronavirus/ Coronavirus Update (Live): 307,627 Cases and 13,050 Deaths from COVID-19 Virus Outbreak—Worldometer.]</ref> |
Ang '''2019-20 COVID-19 pandemya''' usa ka nagpadayon nga [[pandemya]] sa [[coronavirus disease 2019]] (COVID-19), nga gipahinabo sa [[grabe nga acute respiratory syndrome coronavirus 2]] (SARS-CoV-2).<ref>{{Cite web |url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3074991/coronavirus-chinas-first-confirmed-covid-19-case-traced-back |title=China's first confirmed Covid-19 case traced back to November 17 |language=Ininggles}} ''South China Morning Post'' (Retrieved 13 March 2020).</ref><ref>[https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 Coronavirus disease 2019.] World Health Organization. Retrieved 15 March 2020.</ref> Kini nga balatian unang nasinatian sa [[Wuhan]], [[Hubei]], Tsina, kaniadtong [[Disyembre]] [[2019]], ug giila nga usa ka pandemya sa [[World Health Organization]] (WHO) kaniadtong 11 Marso 2020.<ref>[https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930183-5 "Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China".] ''[[Lancet (journal)|Lancet]]'' '''395''' (10223): 497–506. February 2020. [[Digital object identifier|doi]]: [https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2820%2930183-5 10.1016/S0140-6736(20)30183-5] https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930183-5 (Ininggles)</ref> Hangtud sa 25 sa [[Marso]], kapin sa 434,000 nga mga kaso sa Ang COVID-19 na-report sa kapin sa 190 mga nasud ug teritoryo, nga miresulta sa kapin sa 19,600 nga namatay ug kapin sa 109,000 nga nakuhang pulus.<ref>[https://www.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 Coronavirus COVID-19 Global Cases.] [[Johns Hopkins University]]. (Ininggles) Retrieved on 20 March 2020.</ref><ref name = "WOM" /><ref>[https://www.worldometers.info/coronavirus/ Coronavirus Update (Live): 307,627 Cases and 13,050 Deaths from COVID-19 Virus Outbreak—Worldometer.]</ref> |
||
Ang virus sa kasagaran [[Transmission (tambal)|nagkalat]] sa panahon sa suod nga kontak ug pinaagi sa [[respiratory droplets]] nga gihimo sa mga tawo nga nag-ubo o nagbahing.<ref>{{Cite web |url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/transmission.html |title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Transmission |accessdate= |date=}}</ref> Ang panguna nga paagi ang sakit mikaylap pinaagi sa mga respiratory droplets nga gipapahawa sa usa ka tawo nga nag-ubo. Ang virus giisip nga mikaylap sa kadaghanan gikan sa tawo-sa-tawo |
Ang virus sa kasagaran [[Transmission (tambal)|nagkalat]] sa panahon sa suod nga kontak ug pinaagi sa [[respiratory droplets]] nga gihimo sa mga tawo nga nag-ubo o nagbahing.<ref>{{Cite web |url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/prepare/transmission.html |title=Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Transmission |accessdate= |date=}}</ref> Ang panguna nga paagi ang sakit mikaylap pinaagi sa mga respiratory droplets nga gipapahawa sa usa ka tawo nga nag-ubo. Ang virus giisip nga mikaylap sa kadaghanan gikan sa tawo-sa-tawo … Taliwala sa mga tawo nga suod sa usag usa … Ang mga paghulog sa respiratoryo sa Via nga gihimo sa ang usa ka nataptan nga tawo nag-ubo o nagbahing. Ang mga patak sa respiratoryo mahimo nga himuon sa pagginhawa apan ang virus dili isipa nga [[sakit sa eroplano]]. Mahimo usab kini mikaylap kung ang usa magtandog sa usa ka kontaminadong nawong ug dayon ang ilang nawong. Kini nga mga tinulo sa yuta sa mga butang ug ibabaw sa tawo. Ang uban nga mga tawo unya nakuha ang COVID-19 pinaagi sa paghikap sa kini nga mga butang o mga ibabaw, dayon paghikap sa ilang mga mata, ilong o baba. Kini labi ka makatakod sa Sakit ang mga tawo, bisan kung mahimo ang pagkaylap sa wala pa magpakita ang mga simtomas.<ref name = "CDCTrans" /> Ang [[Panahon sa pagsubu|panahon sa taliwala sa pagkaladlad ug simtomas nga pagsugod]] kasagaran sa hapit lima ka adlaw, apan mahimo nga gikan sa duha hangtod sa napulo ug upat ka adlaw. Kini nga mga simtomas mahimo’g motungha 2-14 ka adlaw pagkahuman sa pag-expose -><ref name = "pathogenesis" /> Kasagaran nga mga sintomas naglakip sa [[hilanat]], [[ubo]], ug [[kakulangan sa hininga]].<ref name = "CDC2020Over222" /> Ang mga komplikasyon mahimong maglakip sa [[pneumonia]] ug [[acute respiratory depression syndrome]].<ref name = "WxJWu" /> Wala’y nahibal-an [[bakuna]] o piho nga [[antiviral nga pagtambal]]. Panguna nga pagtambal mao ang [[Symptomatic treatment|simtomatik]] ug [[pagsuporta sa therapy]].<ref name = "APVG0" /> Ang girekomenda nga mga lakang sa pagpugong naglakip sa paghugas sa kamot, pagtabon sa baba kung ubo. |
||
Ang mga paningkamot aron mapugngan ang pagkalat sa virus naglakip sa mga pagpugong sa pagbiyahe, quarantines, curfews, mga postponement sa panghitabo ug pagkansela, ug mga pagsira sa pasilidad. Naglakip kini sa usa ka kuwarentay sa Hubei, nasudnon nga mga kuwarentina sa [[Italya]], sa ubang lugar sa Europe ug sa [[Indya]], mga lakang sa curfew sa ubang lugar sa [[Tsina]] ug [[Habagatang Korea]], lainlain nga mga pagsara sa border o mga pagsugot sa mga pasahero, screening sa mga [[tugpahanan]] ug mga [[istasyon sa tren]],<ref name="AutoDW-9" /> ug mga advisory sa pagbiyahe bahin sa mga rehiyon nga adunay transmission sa komunidad. [[Epekto sa pandak sa coronavirus sa 2019-20 sa edukasyon|Ang mga eskuylahan ug unibersidad nakasira]] bisan sa usa ka nasod o lokal nga basehan sa kapin sa 124 nga mga nasud, nga nakaapekto sa kapin sa 1.2 bilyon nga estudyante. |
Ang mga paningkamot aron mapugngan ang pagkalat sa virus naglakip sa mga pagpugong sa pagbiyahe, quarantines, curfews, mga postponement sa panghitabo ug pagkansela, ug mga pagsira sa pasilidad. Naglakip kini sa usa ka kuwarentay sa Hubei, nasudnon nga mga kuwarentina sa [[Italya]], sa ubang lugar sa Europe ug sa [[Indya]], mga lakang sa curfew sa ubang lugar sa [[Tsina]] ug [[Habagatang Korea]], lainlain nga mga pagsara sa border o mga pagsugot sa mga pasahero, screening sa mga [[tugpahanan]] ug mga [[istasyon sa tren]],<ref name="AutoDW-9" /> ug mga advisory sa pagbiyahe bahin sa mga rehiyon nga adunay transmission sa komunidad. [[Epekto sa pandak sa coronavirus sa 2019-20 sa edukasyon|Ang mga eskuylahan ug unibersidad nakasira]] bisan sa usa ka nasod o lokal nga basehan sa kapin sa 124 nga mga nasud, nga nakaapekto sa kapin sa 1.2 bilyon nga estudyante. |
Rebisyon niadtong 22:06, 4 Enero 2021
2019–20 coronavirus pandemya | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Map of confirmed cases per capita as of Script error: The function "formatStatementsE" does not exist.
| |||||||
| |||||||
| |||||||
| |||||||
(clockwise from top) Hospitalised patients in Tehran; disinfection vehicles in Taipei; empty shelves in an Australian supermarket due to panic buying; Health checks at Milano Linate Airport; Italian government's outbreak task force | |||||||
Sakit | Coronavirus disease 2019 (COVID-19) | ||||||
Virus strain | Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) | ||||||
Lokasyon | Worldwide (list of locations) | ||||||
Index case | Wuhan, Hubei, China 30°37′11″N 114°15′28″E / 30.61972°N 114.25778°E | ||||||
Petsa | 17 November 2019 – present[1][2] (4 ka tuig, 7 ka bulan ug 1 ka semena/pitlaw) | ||||||
Kumpirmado nga mga kaso | 1,214,000[3][4] | ||||||
Mga naka-rekober | 252,000+[3][4] | ||||||
Mga namatay | 65,600+[3][4] | ||||||
Mga teritoryo | 222 [3][4] |
Ang 2019-20 COVID-19 pandemya usa ka nagpadayon nga pandemya sa coronavirus disease 2019 (COVID-19), nga gipahinabo sa grabe nga acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2).[5][6] Kini nga balatian unang nasinatian sa Wuhan, Hubei, Tsina, kaniadtong Disyembre 2019, ug giila nga usa ka pandemya sa World Health Organization (WHO) kaniadtong 11 Marso 2020.[7] Hangtud sa 25 sa Marso, kapin sa 434,000 nga mga kaso sa Ang COVID-19 na-report sa kapin sa 190 mga nasud ug teritoryo, nga miresulta sa kapin sa 19,600 nga namatay ug kapin sa 109,000 nga nakuhang pulus.[8][4][9]
Ang virus sa kasagaran nagkalat sa panahon sa suod nga kontak ug pinaagi sa respiratory droplets nga gihimo sa mga tawo nga nag-ubo o nagbahing.[10] Ang panguna nga paagi ang sakit mikaylap pinaagi sa mga respiratory droplets nga gipapahawa sa usa ka tawo nga nag-ubo. Ang virus giisip nga mikaylap sa kadaghanan gikan sa tawo-sa-tawo … Taliwala sa mga tawo nga suod sa usag usa … Ang mga paghulog sa respiratoryo sa Via nga gihimo sa ang usa ka nataptan nga tawo nag-ubo o nagbahing. Ang mga patak sa respiratoryo mahimo nga himuon sa pagginhawa apan ang virus dili isipa nga sakit sa eroplano. Mahimo usab kini mikaylap kung ang usa magtandog sa usa ka kontaminadong nawong ug dayon ang ilang nawong. Kini nga mga tinulo sa yuta sa mga butang ug ibabaw sa tawo. Ang uban nga mga tawo unya nakuha ang COVID-19 pinaagi sa paghikap sa kini nga mga butang o mga ibabaw, dayon paghikap sa ilang mga mata, ilong o baba. Kini labi ka makatakod sa Sakit ang mga tawo, bisan kung mahimo ang pagkaylap sa wala pa magpakita ang mga simtomas.[11] Ang panahon sa taliwala sa pagkaladlad ug simtomas nga pagsugod kasagaran sa hapit lima ka adlaw, apan mahimo nga gikan sa duha hangtod sa napulo ug upat ka adlaw. Kini nga mga simtomas mahimo’g motungha 2-14 ka adlaw pagkahuman sa pag-expose ->[12] Kasagaran nga mga sintomas naglakip sa hilanat, ubo, ug kakulangan sa hininga.[13] Ang mga komplikasyon mahimong maglakip sa pneumonia ug acute respiratory depression syndrome.[14] Wala’y nahibal-an bakuna o piho nga antiviral nga pagtambal. Panguna nga pagtambal mao ang simtomatik ug pagsuporta sa therapy.[15] Ang girekomenda nga mga lakang sa pagpugong naglakip sa paghugas sa kamot, pagtabon sa baba kung ubo.
Ang mga paningkamot aron mapugngan ang pagkalat sa virus naglakip sa mga pagpugong sa pagbiyahe, quarantines, curfews, mga postponement sa panghitabo ug pagkansela, ug mga pagsira sa pasilidad. Naglakip kini sa usa ka kuwarentay sa Hubei, nasudnon nga mga kuwarentina sa Italya, sa ubang lugar sa Europe ug sa Indya, mga lakang sa curfew sa ubang lugar sa Tsina ug Habagatang Korea, lainlain nga mga pagsara sa border o mga pagsugot sa mga pasahero, screening sa mga tugpahanan ug mga istasyon sa tren,[16] ug mga advisory sa pagbiyahe bahin sa mga rehiyon nga adunay transmission sa komunidad. Ang mga eskuylahan ug unibersidad nakasira bisan sa usa ka nasod o lokal nga basehan sa kapin sa 124 nga mga nasud, nga nakaapekto sa kapin sa 1.2 bilyon nga estudyante.
Reperensya
Aduna'y mga payl ang Wikimedia Commons nga may kalabotan sa artikulong: Coronavirus pandemya. |
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedoriginal_report
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedHuang24Jan2020
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedJHU CSSE
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedWOM
- ↑ "China's first confirmed Covid-19 case traced back to November 17" (in Ininggles).
{{cite web}}
: CS1 maint: unrecognized language (link) South China Morning Post (Retrieved 13 March 2020). - ↑ Coronavirus disease 2019. World Health Organization. Retrieved 15 March 2020.
- ↑ "Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China". Lancet 395 (10223): 497–506. February 2020. doi: 10.1016/S0140-6736(20)30183-5 https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S0140-6736%2820%2930183-5 (Ininggles)
- ↑ Coronavirus COVID-19 Global Cases. Johns Hopkins University. (Ininggles) Retrieved on 20 March 2020.
- ↑ Coronavirus Update (Live): 307,627 Cases and 13,050 Deaths from COVID-19 Virus Outbreak—Worldometer.
- ↑ "Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Transmission".
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedCDCTrans
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedpathogenesis
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedCDC2020Over222
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedWxJWu
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedAPVG0
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedAutoDW-9