(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

Vés al contingut

Nocardia: diferència entre les revisions

De la Viquipèdia, l'enciclopèdia lliure
Contingut suprimit Contingut afegit
Cap resum de modificació
Cap resum de modificació
Línia 101: Línia 101:
* ''[[Nocardia zapadnayensis|N. zapadnayensis]]''<ref>{{ref-publicació|cognom= Ozdemir-Kocak, F; Saygin, H; Saricaoglu, S; Cetin, D; Pötter, G; Spröer, C; Guven, K; Isik, K; ''et al'' |títol= ''Nocardia zapadnayensis'' sp. nov., isolated from soil |publicació= Antonie Van Leeuwenhoek |pàgines=pp: 95-103|volum= 2016 Gen; 109 (1) |issn= 1572-9699 |pmid= 26547854 |doi= 10.1007/s10482-015-0612-2 |url= https://www.researchgate.net/publication/283577531_Nocardia_zapadnayensis_sp_nov_isolated_from_soil |llengua= anglès |consulta= 19 febrer 2024|}}</ref>
* ''[[Nocardia zapadnayensis|N. zapadnayensis]]''<ref>{{ref-publicació|cognom= Ozdemir-Kocak, F; Saygin, H; Saricaoglu, S; Cetin, D; Pötter, G; Spröer, C; Guven, K; Isik, K; ''et al'' |títol= ''Nocardia zapadnayensis'' sp. nov., isolated from soil |publicació= Antonie Van Leeuwenhoek |pàgines=pp: 95-103|volum= 2016 Gen; 109 (1) |issn= 1572-9699 |pmid= 26547854 |doi= 10.1007/s10482-015-0612-2 |url= https://www.researchgate.net/publication/283577531_Nocardia_zapadnayensis_sp_nov_isolated_from_soil |llengua= anglès |consulta= 19 febrer 2024|}}</ref>
}}
}}
'''''Nocardia''''' és un [[Gènere (biologia)|gènere]] de [[bacteri]]s [[Gram-positiu|grampositiu]]s que es troben, amb algunes excepcions,<ref>{{ref-publicació|cognom= Díaz-Santana, P; Fernández, A; Díaz-Delgado, J; Vela, AI; Domínguez, L; Suárez-Santana, C; Puig-Lozano, R; Fernández-Maldonado, C; ''et al'' |títol= Nocardiosis in Free-Ranging Cetaceans from the Central-Eastern Atlantic Ocean and Contiguous Mediterranean Sea |publicació= Animals (Basel) |pàgines=pp: 434|volum= 2022 Feb 11; 12 (4) |pmc= 8868302 |pmid= 35203142 |doi= 10.3390/ani12040434 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8868302/pdf/animals-12-00434.pdf |llengua= anglès |consulta= 16 febrer 2024|}}</ref> en sòls rics en [[matèria orgànica]] arreu del món.<ref>{{ref-publicació|cognom= Carrasco, G; Monzón, S; San Segundo, M; García, E; Garrido, N; Medina-Pascual, MJ; ''et al'' |títol= Molecular Characterization and Antimicrobial Susceptibilities of ''Nocardia'' Species Isolated from the Soil; A Comparison with Species Isolated from Humans |publicació= Microorganisms |pàgines=pp: 900|volum= 2020 Jun 15; 8 (6) |pmc= 7355893 |pmid= 32549367 |doi= 10.3390/microorganisms8060900 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7355893/pdf/microorganisms-08-00900.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> Són [[catalasa]]<nowiki/>positius i tenen forma de [[bacil]] filamentós; semblen fils allargats. Edmond Nocard (1850-1903), [[veterinari]] i [[microbiòleg]] francès, els va descriure per primera vegada l'any 1888.<ref>{{ref-publicació|cognom= Rathish, B; Zito, PM |títol= Nocardia |publicació= StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC |pàgines=pàgs: 9|volum= 2023 Ag 7; NBK560872 (rev) |pmid= 32809707 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560872/ |llengua= anglès |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> Algunes espècies són [[Patogen|patogèniques]]<ref>{{ref-publicació|cognom= Mehta, HH; Shamoo, Y |títol= Pathogenic ''Nocardia'': A diverse genus of emerging pathogens or just poorly recognized? |publicació= PLoS Pathog |pàgines=pp: e1008280|volum= 2020 Mar 5; 16 (3) |pmc= 7058287 |pmid= 32134995 |doi= 10.1371/journal.ppat.1008280 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7058287/pdf/ppat.1008280.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> i causen nocardiosi,<ref>{{ref-publicació|cognom= Rawat, D; Rajasurya, V; Chakraborty, RK; Sharma, S |títol= Nocardiosis |publicació= StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC |pàgines=pàgs: 7|volum= 2023 Jul 31; NBK526075 (rev) |pmid= 30252331 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526075/ |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> una infecció poc comuna inclosa en la llista de les [[malalties tropicals desateses]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Duggal, SD; Chugh, TD |títol= Nocardiosis: A Neglected Disease |publicació= Med Princ Pract |pàgines=pp: 514-523|volum= 2020; 29 (6) |doi= 10.1159/000508717 |pmc= 7768126 |pmid= 32422637 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7768126/pdf/mpp-0029-0514.pdf |llengua= anglès |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> La majoria de les infeccions causades per ''Nocardia'' s'adquireixen per [[Inspiració (fisiologia)|inspiració]] directa del bacteri<ref>{{ref-publicació|cognom= Lam, JC; Chan, WW; Walsh, JF |títol= Disseminated nocardiosis in an immunocompetent host with occupational exposure |publicació= IDCases |pàgines=pp: e01620|volum= 2022 Set 26; 30 |pmc= 9526183 |pmid= 36193105 |doi= 10.1016/j.idcr.2022.e01620 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9526183/pdf/main.pdf |llengua= anglès |consulta= 10 febrer 2024|}}</ref> o per [[Traumatisme físic|traumatismes]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Wang, A; Xu, Q; Wang, Y; Liao, H |títol= Orbital and intracranial ''Nocardia farcinica'' infection caused by trauma to the orbit: a case report |publicació= BMC Infect Dis |pàgines=pp: 953|volum= 2019 Nov 8; 19 (1) |pmc= 6842245 |pmid= 31703558 |doi= 10.1186/s12879-019-4605-z |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6842245/pdf/12879_2019_Article_4605.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> Són uns bacteris difícils d'[[Aïllament (microbiologia)|aïllar]] i amb capacitat de desenvolupar resistència als fàrmacs [[antimicrobians]] i [[Tuberculosi|antituberculosos]],<ref>{{ref-publicació|cognom= Zhao, P; Zhang, X; Du, P; Li, G; ''et al'' |títol= Susceptibility profiles of ''Nocardia'' spp. to antimicrobial and antituberculotic agents detected by a microplate Alamar Blue assay |publicació= Sci Rep |pàgines=pp: 43660|volum= 2017 Mar 2; 7 |pmc= 5333629 |pmid= 28252662 |doi= 10.1038/srep43660 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5333629/pdf/srep43660.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> encara que molts casos de nocardiosi responen bé al tractament amb [[cotrimoxazole]] i/o linezolid (un [[antibiòtic]] oxazolidinònic).<ref>{{ref-publicació|cognom= Margalit, I; Lebeaux, D; Tishler, O; Goldberg, E; Bishara, J; ''et al'' |títol= How do I manage nocardiosis? |publicació= Clin Microbiol Infect |pàgines=pp: 550-558|volum= 2021 Abr; 27 (4) |pmid= 33418019 |doi= 10.1016/j.cmi.2020.12.019 |issn= 1469-0691 |url= https://www.clinicalmicrobiologyandinfection.com/article/S1198-743X(20)30779-5/fulltext |llengua= anglès |consulta= 3 maig 2024|}}</ref> Diverses nocàrdies tenen utilitats en la [[indústria alimentària]]<ref>{{ref-publicació|cognom= Pirog, T; Beregova, K; Geichenko, B; Stabnikov, V |títol= Application of surface-active substances produced by ''Nocardia vaccinii'' ІМВ В-7405 for the treatment of vegetables |publicació= Ukr Food J |pàgines=pp: 99-109|volum= 2019 Mar; 18 (1) |issn= 2313-5891 |doi= 10.24263/2304-974X-2019-8-1-11 |url= https://www.cabidigitallibrary.org/doi/pdf/10.5555/20193142485 |llengua= anglès |consulta= 7 març 2024|}}</ref> i en la [[Indústria farmacèutica|farmacèutica]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Sharma, NN; Sharma, M; Bhalla, TC |títol= ''Nocardia globerula'' NHB-2 nitrilase catalysed biotransformation of 4-cyanopyridine to isonicotinic acid |publicació= AMB Express |pàgines=pp: 25|volum= 2012 Abr 26; 2 (1) |pmid= 22537922 |pmc= 3403844 |doi= 10.1186/2191-0855-2-25 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3403844/pdf/2191-0855-2-25.pdf |llengua= anglès |consulta= 5 abril 2024|}}</ref>
'''''Nocardia''''' és un [[Gènere (biologia)|gènere]] de [[bacteri]]s [[Gram-positiu|grampositiu]]s que es troben, amb algunes excepcions,<ref>{{ref-publicació|cognom= Díaz-Santana, P; Fernández, A; Díaz-Delgado, J; Vela, AI; Domínguez, L; Suárez-Santana, C; Puig-Lozano, R; Fernández-Maldonado, C; ''et al'' |títol= Nocardiosis in Free-Ranging Cetaceans from the Central-Eastern Atlantic Ocean and Contiguous Mediterranean Sea |publicació= Animals (Basel) |pàgines=pp: 434|volum= 2022 Feb 11; 12 (4) |pmc= 8868302 |pmid= 35203142 |doi= 10.3390/ani12040434 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8868302/pdf/animals-12-00434.pdf |llengua= anglès |consulta= 16 febrer 2024|}}</ref> en sòls rics en [[matèria orgànica]] arreu del món.<ref>{{ref-publicació|cognom= Carrasco, G; Monzón, S; San Segundo, M; García, E; Garrido, N; Medina-Pascual, MJ; ''et al'' |títol= Molecular Characterization and Antimicrobial Susceptibilities of ''Nocardia'' Species Isolated from the Soil; A Comparison with Species Isolated from Humans |publicació= Microorganisms |pàgines=pp: 900|volum= 2020 Jun 15; 8 (6) |pmc= 7355893 |pmid= 32549367 |doi= 10.3390/microorganisms8060900 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7355893/pdf/microorganisms-08-00900.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> Són [[catalasa]]<nowiki/>positius i tenen forma de [[bacil]] filamentós; semblen fils allargats. Edmond Nocard (1850-1903), [[veterinari]] i [[microbiòleg]] francès, els va descriure per primera vegada l'any 1888.<ref>{{ref-publicació|cognom= Rathish, B; Zito, PM |títol= Nocardia |publicació= StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC |pàgines=pàgs: 9|volum= 2023 Ag 7; NBK560872 (rev) |pmid= 32809707 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560872/ |llengua= anglès |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> Algunes espècies són [[Patogen|patogèniques]]<ref>{{ref-publicació|cognom= Mehta, HH; Shamoo, Y |títol= Pathogenic ''Nocardia'': A diverse genus of emerging pathogens or just poorly recognized? |publicació= PLoS Pathog |pàgines=pp: e1008280|volum= 2020 Mar 5; 16 (3) |pmc= 7058287 |pmid= 32134995 |doi= 10.1371/journal.ppat.1008280 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7058287/pdf/ppat.1008280.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> i causen nocardiosi,<ref>{{ref-publicació|cognom= Rawat, D; Rajasurya, V; Chakraborty, RK; Sharma, S |títol= Nocardiosis |publicació= StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC |pàgines=pàgs: 7|volum= 2023 Jul 31; NBK526075 (rev) |pmid= 30252331 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526075/ |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> una infecció poc comuna inclosa en la llista de les [[malalties tropicals desateses]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Duggal, SD; Chugh, TD |títol= Nocardiosis: A Neglected Disease |publicació= Med Princ Pract |pàgines=pp: 514-523|volum= 2020; 29 (6) |doi= 10.1159/000508717 |pmc= 7768126 |pmid= 32422637 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7768126/pdf/mpp-0029-0514.pdf |llengua= anglès |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> La majoria de les infeccions causades per ''Nocardia'' s'adquireixen per [[Inspiració (fisiologia)|inspiració]] directa del bacteri<ref>{{ref-publicació|cognom= Lam, JC; Chan, WW; Walsh, JF |títol= Disseminated nocardiosis in an immunocompetent host with occupational exposure |publicació= IDCases |pàgines=pp: e01620|volum= 2022 Set 26; 30 |pmc= 9526183 |pmid= 36193105 |doi= 10.1016/j.idcr.2022.e01620 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9526183/pdf/main.pdf |llengua= anglès |consulta= 10 febrer 2024|}}</ref> o per [[Traumatisme físic|traumatismes]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Wang, A; Xu, Q; Wang, Y; Liao, H |títol= Orbital and intracranial ''Nocardia farcinica'' infection caused by trauma to the orbit: a case report |publicació= BMC Infect Dis |pàgines=pp: 953|volum= 2019 Nov 8; 19 (1) |pmc= 6842245 |pmid= 31703558 |doi= 10.1186/s12879-019-4605-z |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6842245/pdf/12879_2019_Article_4605.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> Són uns bacteris difícils d'[[Aïllament (microbiologia)|aïllar]] i amb capacitat de desenvolupar resistència als fàrmacs [[antimicrobians]] i [[Tuberculosi|antituberculosos]],<ref>{{ref-publicació|cognom= Zhao, P; Zhang, X; Du, P; Li, G; ''et al'' |títol= Susceptibility profiles of ''Nocardia'' spp. to antimicrobial and antituberculotic agents detected by a microplate Alamar Blue assay |publicació= Sci Rep |pàgines=pp: 43660|volum= 2017 Mar 2; 7 |pmc= 5333629 |pmid= 28252662 |doi= 10.1038/srep43660 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5333629/pdf/srep43660.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref> encara que molts casos de nocardiosi responen bé al tractament amb [[cotrimoxazole]] i/o linezolid (un [[antibiòtic]] oxazolidinònic).<ref>{{ref-publicació|cognom= Margalit, I; Lebeaux, D; Tishler, O; Goldberg, E; Bishara, J; ''et al'' |títol= How do I manage nocardiosis? |publicació= Clin Microbiol Infect |pàgines=pp: 550-558|volum= 2021 Abr; 27 (4) |pmid= 33418019 |doi= 10.1016/j.cmi.2020.12.019 |issn= 1469-0691 |url= https://www.clinicalmicrobiologyandinfection.com/article/S1198-743X(20)30779-5/fulltext |llengua= anglès |consulta= 3 maig 2024|}}</ref> Les infeccions [[Pell|cutànies]] causades per certes espècies de ''Nocardia'' poden ser tractades amb èxit emprant [[amoxicil·lina/àcid clavulànic]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Ji, Y; Su, F; Hong, X; Chen, M; Zhu, Y; ''et al'' |títol= Successful treatment with amoxicillin-clavulanic acid: cutaneous nocardiosis caused by ''Nocardia brasiliensis'' |publicació= J Dermatolog Treat |pàgines=pp: 2229467|volum= 2023 Des; 34 (1) |pmid= 37394975 |doi= 10.1080/09546634.2023.2229467 |issn= 1471-1753 |url= https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09546634.2023.2229467 |llengua= anglès |consulta= 9 maig 2024|}}</ref> Diverses nocàrdies tenen utilitats en la [[indústria alimentària]]<ref>{{ref-publicació|cognom= Pirog, T; Beregova, K; Geichenko, B; Stabnikov, V |títol= Application of surface-active substances produced by ''Nocardia vaccinii'' ІМВ В-7405 for the treatment of vegetables |publicació= Ukr Food J |pàgines=pp: 99-109|volum= 2019 Mar; 18 (1) |issn= 2313-5891 |doi= 10.24263/2304-974X-2019-8-1-11 |url= https://www.cabidigitallibrary.org/doi/pdf/10.5555/20193142485 |llengua= anglès |consulta= 7 març 2024|}}</ref> i en la [[Indústria farmacèutica|farmacèutica]].<ref>{{ref-publicació|cognom= Sharma, NN; Sharma, M; Bhalla, TC |títol= ''Nocardia globerula'' NHB-2 nitrilase catalysed biotransformation of 4-cyanopyridine to isonicotinic acid |publicació= AMB Express |pàgines=pp: 25|volum= 2012 Abr 26; 2 (1) |pmid= 22537922 |pmc= 3403844 |doi= 10.1186/2191-0855-2-25 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3403844/pdf/2191-0855-2-25.pdf |llengua= anglès |consulta= 5 abril 2024|}}</ref>


== Cultiu ==
== Cultiu ==
Línia 109: Línia 109:


== Virulència ==
== Virulència ==
Les diferents espècies de ''Nocardia'' són bacteris patògens de baixa virulència; per la qual cosa solament són clínicament significants com a causants d'[[Infecció oportunista|infeccions oportunistes]] en subjectes de [[sistema immunitari]] feble, com ara nens, ancians<ref>{{ref-publicació|cognom= Sanyal, K; Sabanathan, K |títol= Nocardia - Opportunistic chest infection in elderly: A case report |publicació= Cases J |pàgines=pp: 122|volum= 2008 Ag 21; 1 (1) |pmc= 2542347 |pmid= 18718020 |doi= 10.1186/1757-1626-1-122 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2542347/pdf/1757-1626-1-122.pdf |llengua= anglès |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> i pacients [[immunodeficient]]s.<ref>{{ref-publicació|cognom= Gutiérrez, C; Céspedes, A; Legarraga, P; Morales, P; Chanqueo, L |títol= Infección por ''Nocardia cyriacigeorgica'' en paciente con infección por VIH en etapa SIDA |publicació= Rev Chilena Infectol |pàgines=pp: 322-326|volum= 2020 Jun; 37 (3) |issn= 0717-6341 |pmid= 32853327 |doi= 10.4067/s0716-10182020000300322 |url= https://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0716-10182020000300322&lng=en&nrm=iso&tlng=en |llengua= castellà |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> Els factors de virulència nocardials són els [[enzims]] [[catalasa]] i [[superòxid dismutasa]] (que inactiven les [[espècies reactives de l'oxigen]] que, d'una altra manera, serien tòxiques al bacteri, a més d'un «factor de cordó» que interfereix amb la [[fagocitosi]] dels [[macròfag]]s i n'evita la fusió del [[fagosoma]] amb el [[lisosoma]]).<ref>{{ref-publicació|cognom= Beaman, BL; Black, CM; Doughty, F; Beaman, L |títol= Role of superoxide dismutase and catalase as determinants of pathogenicity of ''Nocardia asteroides'': importance in resistance to microbicidal activities of human polymorphonuclear neutrophils |publicació= Infect Immun |pàgines=pp: 135-141|volum= 1985 Gen; 47 (1) |doi= 10.1128/iai.47.1.135-141.1985 |pmc= 261488 |pmid= 3880721 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC261488/pdf/iai00118-0151.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref>
Les diferents espècies de ''Nocardia'' són bacteris patògens de baixa virulència; per la qual cosa solament són clínicament significants com a causants d'[[Infecció oportunista|infeccions oportunistes]] en subjectes de [[sistema immunitari]] feble, com ara nens,<ref>{{ref-publicació|cognom= Yang, J; Hu, D; Yin, K; Li, F; Shi, D |títol= Infectious Diarrhea Caused by ''Nocardia farcinica'' in a 19-Month-Old Child |publicació= Infect Drug Resist |pàgines=pp: 1131-1134|volum= 2024 Mar 20; 17 |pmc= 10961017 |pmid= 38525476 |doi= 10.2147/IDR.S446032 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10961017/pdf/idr-17-1131.pdf |llengua= anglès |consulta= 9 maig 2024|}}</ref> ancians<ref>{{ref-publicació|cognom= Sanyal, K; Sabanathan, K |títol= Nocardia - Opportunistic chest infection in elderly: A case report |publicació= Cases J |pàgines=pp: 122|volum= 2008 Ag 21; 1 (1) |pmc= 2542347 |pmid= 18718020 |doi= 10.1186/1757-1626-1-122 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2542347/pdf/1757-1626-1-122.pdf |llengua= anglès |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> i pacients [[immunodeficient]]s.<ref>{{ref-publicació|cognom= Gutiérrez, C; Céspedes, A; Legarraga, P; Morales, P; Chanqueo, L |títol= Infección por ''Nocardia cyriacigeorgica'' en paciente con infección por VIH en etapa SIDA |publicació= Rev Chilena Infectol |pàgines=pp: 322-326|volum= 2020 Jun; 37 (3) |issn= 0717-6341 |pmid= 32853327 |doi= 10.4067/s0716-10182020000300322 |url= https://www.scielo.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0716-10182020000300322&lng=en&nrm=iso&tlng=en |llengua= castellà |consulta= 9 febrer 2024|}}</ref> Els factors de virulència nocardials són els [[enzims]] [[catalasa]] i [[superòxid dismutasa]] (que inactiven les [[espècies reactives de l'oxigen]] que, d'una altra manera, serien tòxiques al bacteri, a més d'un «factor de cordó» que interfereix amb la [[fagocitosi]] dels [[macròfag]]s i n'evita la fusió del [[fagosoma]] amb el [[lisosoma]]).<ref>{{ref-publicació|cognom= Beaman, BL; Black, CM; Doughty, F; Beaman, L |títol= Role of superoxide dismutase and catalase as determinants of pathogenicity of ''Nocardia asteroides'': importance in resistance to microbicidal activities of human polymorphonuclear neutrophils |publicació= Infect Immun |pàgines=pp: 135-141|volum= 1985 Gen; 47 (1) |doi= 10.1128/iai.47.1.135-141.1985 |pmc= 261488 |pmid= 3880721 |url= https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC261488/pdf/iai00118-0151.pdf |llengua= anglès |consulta= 8 febrer 2024|}}</ref>


== Referències ==
== Referències ==

Revisió del 11:12, 9 maig 2024

Infotaula d'ésser viuNocardia Modifica el valor a Wikidata

Nocardia asteroides (colònies grogues). Modifica el valor a Wikidata
Dades
Tinció de GramGrampositiu Modifica el valor a Wikidata
Taxonomia
RegneBacillati
FílumActinomycetota
ClasseActinomycetes
OrdreMycobacteriales
FamíliaNocardiaceae
GènereNocardia Modifica el valor a Wikidata
Tipus taxonòmicNocardia asteroides Modifica el valor a Wikidata
Nomenclatura
EpònimEdmond Nocard Modifica el valor a Wikidata
Espècies

Nocardia és un gènere de bacteris grampositius que es troben, amb algunes excepcions,[98] en sòls rics en matèria orgànica arreu del món.[99] Són catalasapositius i tenen forma de bacil filamentós; semblen fils allargats. Edmond Nocard (1850-1903), veterinari i microbiòleg francès, els va descriure per primera vegada l'any 1888.[100] Algunes espècies són patogèniques[101] i causen nocardiosi,[102] una infecció poc comuna inclosa en la llista de les malalties tropicals desateses.[103] La majoria de les infeccions causades per Nocardia s'adquireixen per inspiració directa del bacteri[104] o per traumatismes.[105] Són uns bacteris difícils d'aïllar i amb capacitat de desenvolupar resistència als fàrmacs antimicrobians i antituberculosos,[106] encara que molts casos de nocardiosi responen bé al tractament amb cotrimoxazole i/o linezolid (un antibiòtic oxazolidinònic).[107] Les infeccions cutànies causades per certes espècies de Nocardia poden ser tractades amb èxit emprant amoxicil·lina/àcid clavulànic.[108] Diverses nocàrdies tenen utilitats en la indústria alimentària[109] i en la farmacèutica.[110]

Cultiu

Les colònies de Nocardia presenten un aspecte variable, particularment quan creixen en un mitjà amb nutrients limitats. Creixen lentament sobre medis de cultiu no selectius i són estrictament aeròbics, amb la facultat de créixer en un ampli rang de temperatures.[111] Algunes espècies presenten una resistència acidoalcohòlica parcial (en el sentit que es necessita utilitzar una solució menys concentrada d'àcid sulfúric o clorhídric durant el procediment de tinció), a causa de la presència d'àcids micòlics de longitud intermèdia en la seva paret cel·lular i poden ser confoses amb membres del gènere Mycobacterium.[112]

La majoria de les soques tenen «factor de cordó» (6-6 dimicolat de trehalosa), un important factor de virulència.[113] Són catalasapositives i poden créixer fàcilment en els medis de cultiu més utilitzats. Les colònies es fan visibles en 3-5 dies; no obstant això, de vegades hi calen perllongats períodes d'incubació (2-3 setmanes). Avui dia, és possible la detecció directa de Nocardia en mostres clíniques emprant diversos procediments diagnòstics basats en la biologia molecular.[114] El gènere inclou més de 115 espècies, de les quals almenys 40 han estat aïllades d'éssers humans (dades de l'any 2021).[115]

Virulència

Les diferents espècies de Nocardia són bacteris patògens de baixa virulència; per la qual cosa solament són clínicament significants com a causants d'infeccions oportunistes en subjectes de sistema immunitari feble, com ara nens,[116] ancians[117] i pacients immunodeficients.[118] Els factors de virulència nocardials són els enzims catalasa i superòxid dismutasa (que inactiven les espècies reactives de l'oxigen que, d'una altra manera, serien tòxiques al bacteri, a més d'un «factor de cordó» que interfereix amb la fagocitosi dels macròfags i n'evita la fusió del fagosoma amb el lisosoma).[119]

Referències

  1. Khatri, A; Esposito, MJ; Koshy, R «Unusual presentation of Nocardia abscessus infection in an immunocompetent patient» (en anglès). Access Microbiol, 2022 Feb 2; 4 (2), pp: 000308. DOI: 10.1099/acmi.0.000308. PMC: 8941962. PMID: 35355873 [Consulta: 9 febrer 2024].
  2. Sirireung, N; Duangupama, T; Suriyachadkun, C; Thawai, C «Nocardia acididurans sp. nov., an acid-tolerant actinobacterium isolated from bio-fertilizer of Musa species» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2021 Des; 71 (12), pp: 1-9. DOI: 10.1099/ijsem.0.005170. ISSN: 1466-5026. PMID: 34928201 [Consulta: 20 febrer 2024].
  3. Golinska, P; Wang, D; Goodfellow, M «Nocardia aciditolerans sp. nov., isolated from a spruce forest soil» (en anglès). Antonie Van Leeuwenhoek, 2013 Maig; 103 (5), pp: 1079-1088. DOI: 10.1007/s10482-013-9887-3. PMC: 3621993. PMID: 23371034 [Consulta: 8 febrer 2024].
  4. Kämpfer, P; Huber, B; Buczolits, S; Thummes, K; et al «Nocardia acidivorans sp. nov., isolated from soil of the island of Stromboli» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2007 Jun; 57 (Pt 6), pp: 1183-1187. DOI: 10.1099/ijs.0.64813-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 17551026 [Consulta: 19 febrer 2024].
  5. Labeda, «Transfer of Nocardia aerocolonigenes (Shinobu and Kawato 1960) Pridham 1970 into the Genus Saccharothrix Labeda, Testa, Lechevalier, and Lechevalier 1984 as Saccharothrix aerocolonigenes sp. nov.» (en anglès). Int J Syst Bacteriol, 1986 Gen 1; 36 (1), pp: 109-110. DOI: 10.1099/00207713-36-1-109. ISSN: 0020-7713 [Consulta: 8 febrer 2024].
  6. Hamid, ME; Maldonado, L; Sharaf Eldin, GS; Mohamed, MF; et al «Nocardia africana sp. nov., a new pathogen isolated from patients with pulmonary infections» (en anglès). J Clin Microbiol, 2001 Feb; 39 (2), pp: 625-630. DOI: 10.1128/JCM.39.2.625-630.2001. PMC: 87788. PMID: 11158119 [Consulta: 8 febrer 2024].
  7. NCBI. «Nocardia albiluteola Shan, et al. 2022» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Feb 19; ID: 2842303 (rev). [Consulta: 23 febrer 2024].
  8. Nouioui, I; Ha, SM; Baek, I; Chun, J; Goodfellow, M «Genome insights into the pharmaceutical and plant growth promoting features of the novel species Nocardia alni sp. nov.» (en anglès). BMC Genomics, 2022 Gen 21; 23 (1), pp: 70. DOI: 10.1186/s12864-021-08257-y. PMC: 8783487. PMID: 35062865 [Consulta: 9 febrer 2024].
  9. Steinmetz, T; Hiller, W; Nett, M «Amamistatins isolated from Nocardia altamirensis» (en anglès). Beilstein J Org Chem, 2022 Mar 30; 18, pp: 360-367. DOI: 10.3762/bjoc.18.40. PMC: 8978914. PMID: 35422885 [Consulta: 9 febrer 2024].
  10. Zhang, J; Zhu, Y; Sun, Y; Han, X; Mao, Y «Pathogenic Nocardia amamiensis infection: A rare case report and literature review» (en anglès). Heliyon, 2023 Jun 16; 9 (7), pp: e17183. DOI: 10.1016/j.heliyon.2023.e17183. PMC: 10336398. PMID: 37449159 [Consulta: 9 febrer 2024].
  11. Lechevalier, MP; Lechevalier, HA «Nocardia amarae sp. nov., an Actinomycete Common in Foaming Activated Sludge» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 1974 Abr 1; 24 (2), pp: 278-288. DOI: 10.1099/00207713-24-2-278. ISSN: 1466-5034 [Consulta: 25 març 2024].
  12. Ezeoke, I; Klenk, HP; Pötter, G; Schumann, P; Moser, BD; Lasker, BA; et al «Nocardia amikacinitolerans sp. nov., an amikacin-resistant human pathogen» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2013 Mar; 63 (Pt 3), pp: 1056-1061. DOI: 10.1099/ijs.0.039990-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 22707533 [Consulta: 10 febrer 2024].
  13. NCBI. «Nocardia anaemiae Kageyama, et al. 2005» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Abr 11; ID: 263910 (rev). [Consulta: 25 abril 2024].
  14. Kageyama, A; Suzuki, SI; Yazawa, K; Nishimura, K; et al «Nocardia aobensis sp. nov., isolated from patients in Japan» (en anglès). Microbiol Immunol, 2004; 48 (11), pp: 817-822. DOI: 10.1111/j.1348-0421.2004.tb03613.x. ISSN: 1348-0421. PMID: 15557739 [Consulta: 12 febrer 2024].
  15. LPSN. «Nocardia argentinensis. Cone et al. 1989» (en anglès) pàgs: 2, 2024; Feb 4 (rev). [Consulta: 12 febrer 2024].
  16. NCBI. «Nocardia arizonensis Lasker, et al. 2017» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Abr 6; ID: 1141647 (rev). [Consulta: 11 abril 2024].
  17. Zhao, GZ; Li, J; Zhu, WY; Klenk, HP; et al «Nocardia artemisiae sp. nov., an endophytic actinobacterium isolated from a surface-sterilized stem of Artemisia annua L.» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2011 Des; 61 (Pt 12), pp: 2933-2937. DOI: 10.1099/ijs.0.029306-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 21278414 [Consulta: 25 abril 2024].
  18. Kageyama, A; Torikoe, K; Iwamoto, M; Masuyama, JI; Shibuya, Y; Okazaki, H; Yazawa, K; Minota, S; et al «Nocardia arthritidis sp. nov., a new pathogen isolated from a patient with rheumatoid arthritis in Japan» (en anglès). J Clin Microbiol, 2004 Jun; 42 (6), pp: 2366-2371. DOI: 10.1128/JCM.42.6.2366-2371.2004. PMC: 427831. PMID: 15184406 [Consulta: 10 febrer 2024].
  19. Banerjee, B; Gupta, R; Varma, M; Mukhopadhyay, C; Shaw, T «Disseminated Nocardia asiatica infection in an immunocompromised individual: A rare entity needs careful vigilance» (en anglès). J Infect Public Health, 2019 Mar-Abr; 12 (2), pp: 167-170. DOI: 10.1016/j.jiph.2018.12.008. ISSN: 1876-035X. PMID: 30704871 [Consulta: 7 març 2024].
  20. Rahdar, HA; Heidari, H; Karami-Zarandi, M; Soori, T; et al «Brain Abscess Caused by Nocardia asteroides in a Diabetic Patient: A Rare Case Report» (en anglès). Yale J Biol Med, 2022 Des 22; 95 (4), pp: 407-411. ISSN: 1551-4056. PMC: 9765341. PMID: 36568837 [Consulta: 8 febrer 2024].
  21. NCBI. «Nocardia aurantia Benndorf, et al. 2020» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Feb 4; ID: 2585199 (rev). [Consulta: 10 febrer 2024].
  22. NCBI. «Nocardia barduliensis Nouioui, et al. 2021» (en anglès) pàgs:. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Mar 31; ID: 2736643 (rev). [Consulta: 11 abril 2024].
  23. Roy, M; Martial, A; Ahmad, S «Disseminated Nocardia beijingensis Infection in an Immunocompetent Patient» (en anglès). Eur J Case Rep Intern Med, 2020 Set 9; 7 (11), pp: 001904. DOI: 10.12890/2020_001904. PMC: 7654994. PMID: 33194869 [Consulta: 9 febrer 2024].
  24. LPSN. «Nocardia blacklockiae. Conville et al. 2009» (en anglès) pàgs: 2, 2024; Mar 27 (rev). [Consulta: 18 abril 2024].
  25. Gilquin, JM; Riviere, B; Jurado, V; Audouy, B; Kouatche, JB; Bergeron, E; Mouniée, D; Molina, T; et al «First Case of Actinomycetoma in France Due to a Novel Nocardia Species, Nocardia boironii sp. nov.» (en anglès). mSphere, 2016 Nov 23; 1 (6), pp: e00309-16. DOI: 10.1128/mSphere.00309-16. PMC: 5120171. PMID: 27904882 [Consulta: 9 febrer 2024].
  26. Zhang, X; Zhang, L; Yu, XY; Zhang, J; Jiao, Y; Ju, H; et al «Nocardia bovistercoris sp. nov., an actinobacterium isolated from cow dung» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2019 Jun; 71 (3), pp: 004699. DOI: 10.1099/ijsem.0.004699. ISSN: 1466-5034. PMID: 33560199 [Consulta: 23 febrer 2024].
  27. Salinas-Carmona, MC «Nocardia brasiliensis: from microbe to human and experimental infections» (en anglès). Microbes Infect, 2000 Set; 2 (11), pp: 1373-1381. DOI: 10.1016/s1286-4579(00)01291-0. ISSN: 1769-714X. PMID: 11018454 [Consulta: 8 febrer 2024].
  28. Li, X; Zhuang, S; He, L; Wang, S; et al «Brain Abscess Caused by Nocardia brevicatena in an Immunocompetent Patient: A Case Report» (en anglès). Infect Drug Resist, 2022 Des 28; 15, pp: 7693-7697. DOI: 10.2147/IDR.S396085. PMC: 9805727. PMID: 36597454 [Consulta: 8 febrer 2024].
  29. Malaguez Webber, F; Nachiappan, A; Duarte Lau, F; Costello, C; Zane, S «Nocardia caishijiensis infection: a case report and review of the literature» (en anglès). BMC Infect Dis, 2023 Abr 6; 23 (1), pp: 218. DOI: 10.1186/s12879-023-08186-z. PMC: 10080825. PMID: 37024793 [Consulta: 8 febrer 2024].
  30. Alotaibi, F; Lee, SJ; Lahrach, Z; St-Arnaud, M; Hijri, M «Draft Genome of Nocardia canadensis sp. nov. Isolated from Petroleum-Hydrocarbon-Contaminated Soil» (en anglès). Microorganisms, 2023 Des 12; 11 (12), pp: 2972. DOI: 10.3390/microorganisms11122972. PMC: 10745995. PMID: 38138115 [Consulta: 12 febrer 2024].
  31. Guedez López, GV; Rodríguez Tejedor, M; De Pablos Gómez, M; Sánchez Castellano, M; Díaz Pollán, B; Cadiñanos Loidi, J; et al «Pacemaker pocket infection by Nocardia carnea. First case description and literature review» (en anglès). Microbes Infect, 2022 Jun; 24 (4), pp: 104944. DOI: 10.1016/j.micinf.2022.104944. ISSN: 1769-714X. PMID: 35065258 [Consulta: 8 febrer 2024].
  32. NCBI. «Nocardia casuarinae Ghodhbane-Gtari, et al. 2015» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2019 Mar 12; ID: 1463564 (rev). [Consulta: 10 febrer 2024].
  33. Li, QQ; Han, MX; Fang, BZ; Jiao, JY; Liu, L; Yang, ZW; et al «Nocardia cavernae sp. nov., a novel actinobacterium isolated from a karst cave sample» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2017 Ag; 67 (8), pp: 2998-3003. DOI: 10.1099/ijsem.0.002072. ISSN: 1466-5034. PMID: 28820104 [Consulta: 26 febrer 2024].
  34. Torre, NP; Kim, BK «Septic arthritis due to Nocardia caviae» (en anglès). Ann Rheum Dis, 1991 Des; 50 (12), pp: 968-969. DOI: 10.1136/ard.50.12.968-b. PMC: 1004599. PMID: 1768177 [Consulta: 8 febrer 2024].
  35. Ercibengoa, M; Pérez-Trallero, E; Marimón, JM «Autochthonous Nocardia cerradoensis Infection in Humans, Spain, 2011 and 2014» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2016 Gen; 22 (1), pp: 109-111. DOI: 10.3201/eid2201.150771. PMC: 4696691. PMID: 26691545 [Consulta: 9 febrer 2024].
  36. Nammali, A; Duangupama, T; Suriyachadkun, C; Tanasupawat, S; Thawai, C «Nocardia coffeae sp. nov., an endophytic actinobacterium isolated from the root of Coffea arabica (L.)» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2022 Gen; 72 (1), pp: 1-7. DOI: 10.1099/ijsem.0.005180. ISSN: 1466-5026. PMID: 35037616 [Consulta: 20 febrer 2024].
  37. Zhou, T; Wang, XY; Deng, DQ; Xu, LH; Li, XL; Guo, Y; et al «Nocardia colli sp. nov., a new pathogen isolated from a patient with primary cutaneous nocardiosis» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2020 Maig; 70 (5), pp: 2981-2987. DOI: 10.1099/ijsem.0.003856. PMC: 7395626. PMID: 32375925 [Consulta: 9 febrer 2024].
  38. Kageyama, A; Yazawa, K; Taniguchi, H; Chibana, H; Nishimura, K; et al «Nocardia concava sp. nov., isolated from Japanese patients» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2005 Set; 55 (Pt 5), pp: 2081-2083. DOI: 10.1099/ijs.0.63280-0. ISSN: 1466-5026. PMID: 16166713 [Consulta: 27 març 2024].
  39. Rodríguez-Nava, V; Khan, ZU; Pötter, G; Kroppenstedt, RM; et al «Nocardia coubleae sp. nov., isolated from oil-contaminated Kuwaiti soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2007 Jul; 57 (Pt 7), pp: 1482-1486. DOI: 10.1099/ijs.0.64815-0. ISSN: 1466-5026. PMID: 17625180 [Consulta: 23 març 2024].
  40. Cutarelli, A; Carella, F; De Falco, F; Cuccaro, B; Di Nocera, F; et al «Detection and Quantification of Nocardia crassostreae, an Emerging Pathogen, in Mytilus galloprovincialis in the Mediterranean Sea Using Droplet Digital PCR» (en anglès). Pathogens, 2023 Jul 28; 12 (8), pp: 994. DOI: 10.3390/pathogens12080994. PMC: 10458358. PMID: 37623954 [Consulta: 10 febrer 2024].
  41. Kibe, S; Meigh, R; Moon, T; Kastelik, J; Morjaria, J «Nocardia cyriacigeorgica in an immunocompetent patient» (en anglès). Ther Adv Respir Dis, 2015 Feb; 9 (1), pp: 28-30. DOI: 10.1177/1753465814565352. ISSN: 1753-4666. PMID: 25583961 [Consulta: 8 febrer 2024].
  42. Ercibengoa, M; Bell, M; Marimón, JM; Humrighouse, B; Klenk, HP; et al «Nocardia donostiensis sp. nov., isolated from human respiratory specimens» (en anglès). Antonie Van Leeuwenhoek, 2016 Maig; 109 (5), pp: 653-660. DOI: 10.1007/s10482-016-0667-8. ISSN: 1572-9699. PMID: 26914251 [Consulta: 23 març 2024].
  43. Nakamura, I; Nagakura, T; Fujita, H; Fukusima, S; Gonoi, T «Nocardia elegans infection: a case report and literature review» (en anglès). Int J Infect Dis, 2017 Gen; 54, pp: 15-17. DOI: 10.1016/j.ijid.2016.10.031. ISSN: 1878-3511. PMID: 27826114 [Consulta: 26 febrer 2024].
  44. Xing, K; Qin, S; Fei, SM; Lin, Q; Bian, GK; Miao, Q; Wang, Y; et al «Nocardia endophytica sp. nov., an endophytic actinomycete isolated from the oil-seed plant Jatropha curcas L.» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2011 Ag; 61 (Pt 8), pp: 1854-1858. DOI: 10.1099/ijs.0.027391-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 20817835 [Consulta: 1r març 2024].
  45. Abe, S; Tanabe, Y; Ota, T; Fujimori, F; et al «Case report: pulmonary nocardiosis caused by Nocardia exalbida in an immunocompetent patient» (en anglès). BMC Infect Dis, 2021 Ag 9; 21 (1), pp: 776. DOI: 10.1186/s12879-021-06416-w. PMC: 8351411. PMID: 34372796 [Consulta: 8 febrer 2024].
  46. Wu, J; Li, X; Zhang, T; Lin, X; Chen, YC «Disseminated Nocardia farcinica involves the spinal cord: a case report and review of the literature» (en anglès). BMC Infect Dis, 2021 Des 7; 21 (1), pp: 1224. DOI: 10.1186/s12879-021-06905-y. PMC: 8650257. PMID: 34876035 [Consulta: 9 febrer 2024].
  47. NCBI. «Nocardia fluminea Maldonado, et al. 2001» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Mar 11; ID: 134984 (rev). [Consulta: 1r abril 2024].
  48. Ercibengoa Arana, M; Marimón Ortiz de Zarate, JM «First report of Nocardia fusca isolated in humans» (en anglès). BMJ Case Rep, 2015 Jun 2; 2015, pp: bcr2015209538. DOI: 10.1136/bcr-2015-209538. PMC: 4460553. PMID: 26038381 [Consulta: 12 febrer 2024].
  49. Li, X; Feng, Y; Li, D; Chen, L; Shen, M; et al «Cerebral Abscess Infected by Nocardia gipuzkoensis» (en anglès). Infect Drug Resist, 2023 Nov 15; 16, pp: 7247-7253. DOI: 10.2147/IDR.S428415. PMC: 10657549. PMID: 38023399 [Consulta: 8 febrer 2024].
  50. Kämpfer, P; Lodders, N; Grün-Wollny, I; Martin, K; Busse, HJ «Nocardia grenadensis sp. nov., isolated from sand of the Caribbean Sea» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2012 Mar; 62 (Pt 3), pp: 693-697. DOI: 10.1099/ijs.0.030684-0. ISSN: 1466-5026. PMID: 21551327 [Consulta: 4 març 2024].
  51. Nikou, MM; Ramezani, M; Amoozegar, MA; Rasooli, M; Harirchi, S; et al «Nocardia halotolerans sp. nov., a halotolerant actinomycete isolated from saline soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2015 Set; 65 (9), pp: 3148-3154. DOI: 10.1099/ijsem.0.000394. ISSN: 1466-5026. PMID: 26297293 [Consulta: 25 març 2024].
  52. Seo, JP; Lee, SD «Nocardia harenae sp. nov., an actinomycete isolated from beach sand» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2006 Set; 56 (Pt 9), pp: 2203-2207. DOI: 10.1099/ijs.0.64187-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 16957122 [Consulta: 11 febrer 2024].
  53. Huang, JR; Ming, HH; Yan-Yan, YY; Shuai Li, S; Zhang, LY; Ji, WL; Zhao, ZL ; et al «Nocardia heshunensis sp. nov., an actinomycete isolated from soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2017 Set; 67 (9), pp: 3467-3473. DOI: 10.1099/ijsem.0.002143. ISSN: 1466-5034. PMID: 28875906 [Consulta: 11 febrer 2024].
  54. Liu, C; Zhang, L; Liu, L; Wang, Y; Cui, Y; Liang, T; Chen, T; et al «Case Report: First Case of Endophthalmitis Caused by an Emerging Pathogen: Nocardia huaxiensis» (en anglès). Front Public Health, 2022 Jul 14; 10, pp: 933851. DOI: 10.3389/fpubh.2022.933851. PMC: 9330429. PMID: 35910905 [Consulta: 9 febrer 2024].
  55. Muggia, VA; Puius, YA «Nocardia ignorata Infection in Heart Transplant Patient» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2020 Nov; 26 (11), pp: 2788-2789. DOI: 10.3201/eid2611.202756. PMC: 7588515. PMID: 33079048 [Consulta: 9 febrer 2024].
  56. Lamm, AS; Khare, A; Conville, P; Lau, PCK; et al «Nocardia iowensis sp. nov., an organism rich in biocatalytically important enzymes and nitric oxide synthase» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2009 Oct; 59 (Pt 10), pp: 2408-2414. DOI: 10.1099/ijs.0.007427-0. PMC: 2759412. PMID: 19622667 [Consulta: 9 febrer 2024].
  57. Bai, JL; Wang, Y; Qin, S; Ding, P; Xing, K; Yuan, B; Cao, CL; et al «Nocardia jiangsuensis sp. nov., an actinomycete isolated from coastal soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2016 Nov; 66 (11), pp: 4633-4638. DOI: 10.1099/ijsem.0.001402. ISSN: 1466-5034. PMID: 27503503 [Consulta: 24 març 2024].
  58. Chakrabortti, A; Li, J; Liang, ZX «Draft Genome Sequence of Nocardia jinanensis, an Opportunistic Bacterial Pathogen That Causes Cellulitis» (en anglès). Genome Announc, 2016 Jul 21; 4 (4), pp: e00593-16. DOI: 10.1128/genomeA.00593-16. PMC: 4956439. PMID: 27445366 [Consulta: 9 febrer 2024].
  59. Majeed, A; Abdullah HMA; Ullah W; Al Mohajer, M «First reported case of disseminated Nocardia kroppenstedtii sp nov. infection presenting with brain abscess and endocarditis in an immunocompromised patient with mantle cell lymphoma: challenges in diagnosis and treatment» (en anglès). BMJ Case Rep, 2017 Gen 6; 2017, pp: bcr2016217337. DOI: 10.1136/bcr-2016-217337. PMC: 5256573. PMID: 28062425 [Consulta: 11 febrer 2024].
  60. NCBI. «Nocardia mangyaensis Yang, et al. 2019» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Feb 4; ID: 2213200 (rev). [Consulta: 13 febrer 2024].
  61. Rodríguez-Nava, V; Couble, A; Molinard, C; Sandoval, H; et al «Nocardia mexicana sp. nov., a new pathogen isolated from human mycetomas» (en anglès). J Clin Microbiol, 2004 Oct; 42 (10), pp: 4530-4535. DOI: 10.1128/JCM.42.10.4530-4535.2004. PMC: 522309. PMID: 15472305 [Consulta: 11 febrer 2024].
  62. Khan, M; Adnan, MM; Shahbaz, N; Hamza, M; Mujeeb, SA «Nocardia mikamii a Novel Species Causing Disseminated Nocardiosis: A Literature Review of Disseminated Nocardiosis» (en anglès). Int Sch Res Notices, 2014 Oct 16; 2014, pp: 869153. DOI: 10.1155/2014/869153. PMC: 4897366. PMID: 27437492 [Consulta: 10 febrer 2024].
  63. Choquet, E; Rodriguez-Nava, V; Peltier, F; Wankap-Mogo, R; Bergeron, E; et al «Nocardia neocaledoniensis as Rare Cause of Spondylodiscitis» (en anglès). Emerg Infect Dis, 2023 Feb; 29 (2), pp: 444-446. DOI: 10.3201/eid2902.221389. PMC: 9881783. PMID: 36692867 [Consulta: 8 febrer 2024].
  64. Nouioui, I; Pötter, G; Jando, M; Goodfellow, M «Nocardia noduli sp. nov., a novel actinobacterium with biotechnological potential» (en anglès). Arch Microbiol, 2022 Abr 13; 204 (5), pp: 260. DOI: 10.1007/s00203-022-02878-x. PMC: 9007811. PMID: 35419662 [Consulta: 9 febrer 2024].
  65. Rodríguez-Lozano, J; Armiñanzas Castillo, C; Ruiz de Alegría Puig, C; Ventosa Ayarza, JA; et al «Post-traumatic endophthalmitis caused by Nocardia nova» (en anglès). JMM Case Rep, 2019 Feb 20; 6 (2), pp: e005175. DOI: 10.1099/jmmcr.0.005175. PMC: 6421342. PMID: 30886723 [Consulta: 9 febrer 2024].
  66. Saksena, R; Rynga, D; Rajan, S; Gaind, R; Dawar, R; et al «Fatal pulmonary infection by trimethoprim-sulfamethoxazole resistant Nocardia otitidiscaviarum: report of two cases and review» (en anglès). J Infect Dev Ctries, 2020 Feb 29; 14 (2), pp: 214-222. DOI: 10.3855/jidc.10169. ISSN: 1972-2680. PMID: 32146457 [Consulta: 8 febrer 2024].
  67. Aliaga, L; Fatoul, G; Guirao-Arrabal, E; Peña, A; et al «Nocardia paucivorans brain abscess. Clinical and microbiological characteristics» (en anglès). IDCases, 2018 Jul 4; 13, pp: e00422. DOI: 10.1016/j.idcr.2018.e00422. PMC: 6077179. PMID: 30101067 [Consulta: 12 febrer 2024].
  68. Wang, L; Zhang, Y; Huang, Y; Maldonado, LA; et al «Nocardia pigrifrangens sp. nov., a novel actinomycete isolated from a contaminated agar plate» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2004 Set; 54 (Pt 5), pp: 1683-1686. DOI: 10.1099/ijs.0.03035-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 15388728 [Consulta: 2 març 2024].
  69. Xu, P; Li, WJ; Tang, SK; Jiang, Y; Chenm, HH; et al «Nocardia polyresistens sp. nov.» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2005 Jul; 55 (Pt 4), pp: 1465-1470. DOI: 10.1099/ijs.0.63352-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 16014467 [Consulta: 23 març 2024].
  70. Ji, Y; Chen, M; Hong, X; Pan, L; et al «Nocardia pseudobrasiliensis infection in a patient with arthritis» (en anglès). J Int Med Res, 2023 Des; 51 (12), pp: 3000605231206959. DOI: 10.1177/03000605231206959. PMC: 10718060. PMID: 38082462 [Consulta: 11 abril 2024].
  71. Yassin, AF; Sträubler, B; Schumann, P; Schaal, KP «Nocardia puris sp. nov.» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2003 Set; 53 (Pt 5), pp: 1595-1599. DOI: 10.1099/ijs.0.02593-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 13130054 [Consulta: 8 febrer 2024].
  72. Tanasupawat, S; Phongsopitanun, W; Suwanborirux, K; Ohkuma, M; Kudo, T «Nocardia rayongensis sp. nov., isolated from Thai peat swamp forest soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2016 Maig; 66 (5), pp: 1950-1955. DOI: 10.1099/ijsem.0.000971. ISSN: 1466-5034. PMID: 26873179 [Consulta: 22 març 2024].
  73. Ding, P; Bai, JL; Wang, TT; Sun, Y; Cao, CL; et al «Nocardia rhizosphaerihabitans sp. nov., a novel actinomycete isolated from a coastal soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2018 Gen; 68 (1), pp: 192-197. DOI: 10.1099/ijsem.0.002481. ISSN: 1466-5034. PMID: 29125460 [Consulta: 11 març 2024].
  74. Hu, K; Xu, Y; Li, X; Du, P; et al «The Nocardia Rubra Cell Wall Skeleton Regulates Macrophages and Promotes Wound Healing» (en anglès). Curr Issues Mol Biol, 2022 Nov 29; 44 (12), pp: 5995-6005. DOI: 10.3390/cimb44120408. PMC: 9777221. PMID: 36547069 [Consulta: 26 febrer 2024].
  75. NCBI. «Nocardia salmonicida (ex Rucker 1949) Isik, et al. 1999» (en anglès) pàgs: 3. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Mar 11; ID: 53431 (rev). [Consulta: 1r abril 2024].
  76. Han, HJ; Kwak, MJ; Ha, SM; Yang, SJ; Kim, JD; Cho, KH; et al «Genomic characterization of Nocardia seriolae strains isolated from diseased fish» (en anglès). Microbiologyopen, 2019 Mar; 8 (3), pp: e00656. DOI: 10.1002/mbo3.656. PMC: 6436429. PMID: 30117297 [Consulta: 8 febrer 2024].
  77. Komaki, H; Yaguchi, T; Matsumoto, T; Hamada, M; et al «Nocardia shinanonensis sp. nov., isolated from a patient with endophthalmitis» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2016; 66 (9), pp: 3324–3328. DOI: 10.1099/ijsem.0.001197. ISSN: 1466-5026 [Consulta: 10 febrer 2024].
  78. Mosenia, A; Nguyen, AH; Mandel, MR; Seitzman, GD «Nocardia sienata: a new causative species of infectious keratitis» (en anglès). BMJ Case Rep, 2022 Mar 25; 15 (3), pp: e247850. DOI: 10.1136/bcr-2021-247850. PMC: 8961103. PMID: 35338040 [Consulta: 12 abril 2024].
  79. Seo, JP; Yun, YW; Lee, SD «Nocardia speluncae sp. nov., isolated from a cave» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2007 Des; 57 (Pt 12), pp: 2932-2935. DOI: 10.1099/ijs.0.65085-0. ISSN: 1466-5026. PMID: 18048752 [Consulta: 4 març 2024].
  80. NCBI. «Nocardia sputi Wang, et al. 2022» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Feb 19; ID: 2608685 (rev). [Consulta: 26 febrer 2024].
  81. Camas, M; Veyisoglu, A; Sahin, N «Nocardia sungurluensis sp. nov., isolated from soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2014 Maig; 64 (Pt 5), pp: 1629-1634. DOI: 10.1099/ijs.0.051334-0. ISSN: 1466-5026. PMID: 24510973 [Consulta: 23 març 2024].
  82. Lee, TG; Jin, WJ; Jeong, WS; Moon, SH; Kwon, TG; et al «Primary Cutaneous Nocardiosis Caused by Nocardia takedensis» (en anglès). Ann Dermatol, 2017 Ag; 29 (4), pp: 471-475. DOI: 10.5021/ad.2017.29.4.471. PMC: 5500713. PMID: 28761296 [Consulta: 9 febrer 2024].
  83. NCBI. «Nocardia tartaricans Miura, et al. 1977» (en anglès) pàgs: 1. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2013 Mar 28; ID: 1165097 (rev). [Consulta: 5 abril 2024].
  84. Kämpfer, P; Buczolits, S; Jäckel, U; Grün-Wollny, I; Busse, HJ «Nocardia tenerifensis sp. nov.» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2004 Mar; 54 (Pt 2), pp: 381-383. DOI: 10.1099/ijs.0.02841-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 15023947 [Consulta: 10 febrer 2024].
  85. Dong, J; Guan, W; Hu, A; Luo, Q «Mild Pulmonary Nocardiosis Caused by Nocardia terpenica in an Immunocompetent Patient» (en anglès). Intern Med, 2023 Oct 1; 62 (19), pp: 2911-2917. DOI: 10.2169/internalmedicine.9740-22. PMC: 10602832. PMID: 36792184 [Consulta: 8 febrer 2024].
  86. NCBI. «Nocardia terrae Kanchanasin, et al. 2021» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Mar 11; ID: 2675851 (rev). [Consulta: 27 març 2024].
  87. Effendi, M; Tirmizi, S; McManus, D; Huttner, AJ; et al «Nocardia thailandica Brain Abscess in an Immunocompromised Patient» (en anglès). Case Rep Infect Dis, 2021 Jun 9; 2021, pp: 6620049. DOI: 10.1155/2021/6620049. PMC: 8216818. PMID: 34234968 [Consulta: 16 febrer 2024].
  88. LPSN. «Nocardia thraciensis. Sazak et al. 2012» (en anglès) pàgs: 2, 2024; Mar 27 (rev). [Consulta: 18 abril 2024].
  89. García-Méndez, J; Carrillo-Casas, EM; Rangel-Cordero, A; Leyva-Leyva, M; et al «Nocardia transvalensis Disseminated Infection in an Immunocompromised Patient with Idiopathic Thrombocytopenic Purpura» (en anglès). Case Rep Infect Dis, 2016 Maig 24; 2016, pp: 3818969. DOI: 10.1155/2016/3818969. PMC: 4894989. PMID: 27313917 [Consulta: 12 abril 2024].
  90. Isik, K; Chun, J; Hah, YC; Goodfellow, M «Nocardia uniformis nom. rev.» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 1999 Jul: 49 (Pt 3), pp: 1227-1230. DOI: 10.1099/00207713-49-3-1227. ISSN: 1466-5034. PMID: 10425784 [Consulta: 24 març 2024].
  91. NCBI. «Nocardia vaccinii Demaree & Smith. 1952» (en anglès) pàgs: 2. Taxonomy Browser. US National Library of Medicine, 2024 Mar 11; ID: 1822 (rev). [Consulta: 23 març 2024].
  92. Radcliffe, C; Peaper, D; Grant, M «Nocardia veterana infections: case report and systematic review» (en anglès). New Microbes New Infect, 2020 Des 5; 39, pp: 100833. DOI: 10.1016/j.nmni.2020.100833. PMC: 7797559. PMID: 33456780 [Consulta: 8 febrer 2024].
  93. Cassir, N; Million, M; Noudel, R; Drancourt, M; Brouqui, P «Sulfonamide resistance in a disseminated infection caused by Nocardia wallacei: a case report» (en anglès). J Med Case Rep, 2013 Abr 11; 7, pp: 103. DOI: 10.1186/1752-1947-7-103. PMC: 3633055. PMID: 23577983 [Consulta: 8 març 2024].
  94. Zhang, J; Liu, Z; Goodfellow, M «Nocardia xishanensis sp. nov., a novel actinomycete isolated from soil» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2004 Nov 1; 54 (Pt 6), pp: 2301-2305. DOI: 10.1099/ijs.0.63133-0. ISSN: 1466-5034. PMID: 15545475 [Consulta: 24 març 2024].
  95. Thawai, C; Rungjindamai, N; Klanbut, K; Tanasupawat, S «Nocardia xestospongiae sp. nov., isolated from a marine sponge in the Andaman Sea» (en anglès). Int J Syst Evol Microbiol, 2017 Maig; 67 (5), pp: 1451-1456. DOI: 10.1099/ijsem.0.001736. ISSN: 1466-5034. PMID: 27974088 [Consulta: 25 març 2024].
  96. Mitjà, O; Hays, R; Van Straten, C; Robson, J; et al «Mycetoma caused by Nocardia yamanashiensis, Papua New Guinea» (en anglès). Am J Trop Med Hyg, 2012 Jun; 86 (6), pp: 1043-1045. DOI: 10.4269/ajtmh.2012.11-0670. PMC: 3366519. PMID: 22665615 [Consulta: 9 febrer 2024].
  97. Ozdemir-Kocak, F; Saygin, H; Saricaoglu, S; Cetin, D; Pötter, G; Spröer, C; Guven, K; Isik, K; et al «Nocardia zapadnayensis sp. nov., isolated from soil» (en anglès). Antonie Van Leeuwenhoek, 2016 Gen; 109 (1), pp: 95-103. DOI: 10.1007/s10482-015-0612-2. ISSN: 1572-9699. PMID: 26547854 [Consulta: 19 febrer 2024].
  98. Díaz-Santana, P; Fernández, A; Díaz-Delgado, J; Vela, AI; Domínguez, L; Suárez-Santana, C; Puig-Lozano, R; Fernández-Maldonado, C; et al «Nocardiosis in Free-Ranging Cetaceans from the Central-Eastern Atlantic Ocean and Contiguous Mediterranean Sea» (en anglès). Animals (Basel), 2022 Feb 11; 12 (4), pp: 434. DOI: 10.3390/ani12040434. PMC: 8868302. PMID: 35203142 [Consulta: 16 febrer 2024].
  99. Carrasco, G; Monzón, S; San Segundo, M; García, E; Garrido, N; Medina-Pascual, MJ; et al «Molecular Characterization and Antimicrobial Susceptibilities of Nocardia Species Isolated from the Soil; A Comparison with Species Isolated from Humans» (en anglès). Microorganisms, 2020 Jun 15; 8 (6), pp: 900. DOI: 10.3390/microorganisms8060900. PMC: 7355893. PMID: 32549367 [Consulta: 8 febrer 2024].
  100. Rathish, B; Zito, PM «Nocardia» (en anglès). StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC, 2023 Ag 7; NBK560872 (rev), pàgs: 9. PMID: 32809707 [Consulta: 9 febrer 2024].
  101. Mehta, HH; Shamoo, Y «Pathogenic Nocardia: A diverse genus of emerging pathogens or just poorly recognized?» (en anglès). PLoS Pathog, 2020 Mar 5; 16 (3), pp: e1008280. DOI: 10.1371/journal.ppat.1008280. PMC: 7058287. PMID: 32134995 [Consulta: 8 febrer 2024].
  102. Rawat, D; Rajasurya, V; Chakraborty, RK; Sharma, S «Nocardiosis» (en anglès). StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing LLC, 2023 Jul 31; NBK526075 (rev), pàgs: 7. PMID: 30252331 [Consulta: 8 febrer 2024].
  103. Duggal, SD; Chugh, TD «Nocardiosis: A Neglected Disease» (en anglès). Med Princ Pract, 2020; 29 (6), pp: 514-523. DOI: 10.1159/000508717. PMC: 7768126. PMID: 32422637 [Consulta: 9 febrer 2024].
  104. Lam, JC; Chan, WW; Walsh, JF «Disseminated nocardiosis in an immunocompetent host with occupational exposure» (en anglès). IDCases, 2022 Set 26; 30, pp: e01620. DOI: 10.1016/j.idcr.2022.e01620. PMC: 9526183. PMID: 36193105 [Consulta: 10 febrer 2024].
  105. Wang, A; Xu, Q; Wang, Y; Liao, H «Orbital and intracranial Nocardia farcinica infection caused by trauma to the orbit: a case report» (en anglès). BMC Infect Dis, 2019 Nov 8; 19 (1), pp: 953. DOI: 10.1186/s12879-019-4605-z. PMC: 6842245. PMID: 31703558 [Consulta: 8 febrer 2024].
  106. Zhao, P; Zhang, X; Du, P; Li, G; et al «Susceptibility profiles of Nocardia spp. to antimicrobial and antituberculotic agents detected by a microplate Alamar Blue assay» (en anglès). Sci Rep, 2017 Mar 2; 7, pp: 43660. DOI: 10.1038/srep43660. PMC: 5333629. PMID: 28252662 [Consulta: 8 febrer 2024].
  107. Margalit, I; Lebeaux, D; Tishler, O; Goldberg, E; Bishara, J; et al «How do I manage nocardiosis?» (en anglès). Clin Microbiol Infect, 2021 Abr; 27 (4), pp: 550-558. DOI: 10.1016/j.cmi.2020.12.019. ISSN: 1469-0691. PMID: 33418019 [Consulta: 3 maig 2024].
  108. Ji, Y; Su, F; Hong, X; Chen, M; Zhu, Y; et al «Successful treatment with amoxicillin-clavulanic acid: cutaneous nocardiosis caused by Nocardia brasiliensis» (en anglès). J Dermatolog Treat, 2023 Des; 34 (1), pp: 2229467. DOI: 10.1080/09546634.2023.2229467. ISSN: 1471-1753. PMID: 37394975 [Consulta: 9 maig 2024].
  109. Pirog, T; Beregova, K; Geichenko, B; Stabnikov, V «Application of surface-active substances produced by Nocardia vaccinii ІМВ В-7405 for the treatment of vegetables» (en anglès). Ukr Food J, 2019 Mar; 18 (1), pp: 99-109. DOI: 10.24263/2304-974X-2019-8-1-11. ISSN: 2313-5891 [Consulta: 7 març 2024].
  110. Sharma, NN; Sharma, M; Bhalla, TC «Nocardia globerula NHB-2 nitrilase catalysed biotransformation of 4-cyanopyridine to isonicotinic acid» (en anglès). AMB Express, 2012 Abr 26; 2 (1), pp: 25. DOI: 10.1186/2191-0855-2-25. PMC: 3403844. PMID: 22537922 [Consulta: 5 abril 2024].
  111. Rasouli-Nasab, M; Fatahi-Bafghi, M; Habibnia, S; Heidarieh, P; Eshraghi, SS «Comparison of Various Methods for Isolation of Nocardia from Soil» (en anglès). Zahedan J Res Med Sci, 2017; Feb 13, pp: e6107. DOI: 10.5812/zjrms.6107. ISSN: 2383-2894 [Consulta: 9 febrer 2024].
  112. Mendes Muricy, EC; Lemes, RA; Bombarda, S; Ferrazoli, L; Chimara, E «Differentiation between Nocardia spp. and Mycobacterium spp.: Critical aspects for bacteriological diagnosis» (en anglès). Rev Inst Med Trop Sao Paulo, 2014 Set-Oct; 56 (5), pp: 397-340. DOI: 10.1590/s0036-46652014000500005. PMC: 4172110. PMID: 25229219 [Consulta: 10 febrer 2024].
  113. Vanaporn, M; Titball, RM «Trehalose and bacterial virulence» (en anglès). Virulence, 2020 Des; 11 (1), pp: 1192-1202. DOI: 10.1080/21505594.2020.1809326. PMC: 7549927. PMID: 32862781 [Consulta: 9 febrer 2024].
  114. Ding, J; Ma, B; Wei, X; Li, Y «Detection of Nocardia by 16S Ribosomal RNA Gene PCR and Metagenomic Next-Generation Sequencing (mNGS)» (en anglès). Front Cell Infect Microbiol, 2022 Gen 7; 11, pp: 768613. DOI: 10.3389/fcimb.2021.768613. PMC: 8779735. PMID: 35071035 [Consulta: 11 març 2024].
  115. Traxler, RM; Bell, ME; Lasker, B; Headd, B; et al «Updated Review on Nocardia Species: 2006-2021» (en anglès). Clin Microbiol Rev, 2022 Des 21; 35 (4), pp: e0002721. DOI: 10.1128/cmr.00027-21. PMC: 9769612. PMID: 36314911 [Consulta: 10 febrer 2024].
  116. Yang, J; Hu, D; Yin, K; Li, F; Shi, D «Infectious Diarrhea Caused by Nocardia farcinica in a 19-Month-Old Child» (en anglès). Infect Drug Resist, 2024 Mar 20; 17, pp: 1131-1134. DOI: 10.2147/IDR.S446032. PMC: 10961017. PMID: 38525476 [Consulta: 9 maig 2024].
  117. Sanyal, K; Sabanathan, K «Nocardia - Opportunistic chest infection in elderly: A case report» (en anglès). Cases J, 2008 Ag 21; 1 (1), pp: 122. DOI: 10.1186/1757-1626-1-122. PMC: 2542347. PMID: 18718020 [Consulta: 9 febrer 2024].
  118. Gutiérrez, C; Céspedes, A; Legarraga, P; Morales, P; Chanqueo, L «Infección por Nocardia cyriacigeorgica en paciente con infección por VIH en etapa SIDA» (en castellà). Rev Chilena Infectol, 2020 Jun; 37 (3), pp: 322-326. DOI: 10.4067/s0716-10182020000300322. ISSN: 0717-6341. PMID: 32853327 [Consulta: 9 febrer 2024].
  119. Beaman, BL; Black, CM; Doughty, F; Beaman, L «Role of superoxide dismutase and catalase as determinants of pathogenicity of Nocardia asteroides: importance in resistance to microbicidal activities of human polymorphonuclear neutrophils» (en anglès). Infect Immun, 1985 Gen; 47 (1), pp: 135-141. DOI: 10.1128/iai.47.1.135-141.1985. PMC: 261488. PMID: 3880721 [Consulta: 8 febrer 2024].

Bibliografia

Enllaços externs

A Wikimedia Commons hi ha contingut multimèdia relatiu a: Nocardia