ပျꩻတွိုက်
ပျꩻတွိုက် (အိန်းကလေတ်: Museum) (မန်း: ပြတိုက်) ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထီႏထွားဖေႏခမ်းသားလိုꩻအာအကျိုꩻတဲင် ဖေႏပညာႏနွောင်ꩻဒါႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻအလꩻ၊ သမဲင်ꩻခြောင်ꩻအလꩻ၊ အနုပညာႏစူခြောင်ꩻအလꩻ တန်ႏဖိုꩻအဝ်ႏ တခြိုꩻလမ်းပါႏ ဒြပ်ရှိဒြပ်မဲ့ ယေန်ႏငဲးရေꩻ အမွီႏဟဝ်ယို ထိင်ꩻသိမ်ꩻရဲးကမ်း လွူꩻထွားမာꩻသုတေသနတဲင် ခမ်းသားလိုꩻအာတန်ꩻလုဲင် သꩻခွꩻခွꩻ ဖေႏကသွဉ်ထူႏနွောင်ꩻတောမ်ႏ ဖေႏပညာႏတာႏ အဆင်ႏဖေႏကပြေႏ အွောန်ႏနယ်ဖေႏဒါႏ ခင်ႏလမ်းတထွောင်း ဟော်ꩻတွိုက်ကို ထာꩻမာꩻဖုံႏဒျာႏအကျောင်ꩻ "အခမ်းခမ်းဆဲင်ႏရာꩻ ပျꩻတွိုက်ဖုံႏကောင်သီ" (International Council Of Museum)အစွိုꩻ ဗွောင်ခါꩻဖေႏ အဓိပ္ပာယ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ICOMအစွိုꩻနဝ်ꩻ စာႏရင်ꩻအလꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းထီ(၂၀၂)ခမ်းအကို ပျꩻတွိုက်ဖုံႏ အဝ်ႏ(၅၅,၀၀၀)လွိုနဝ်ꩻသွူ။ [၁]
ကမ္ဘာႏလောင်း မဉ်ꩻတန်တင်ႏသျာꩻဒျာႏ ပျꩻတွိုက်ယဟန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ-
- လူဗာပျတဲက် (အနုပညာႏ၊ ပဉ်တစ်)
- မဉ်နီသိုတာ သိပ္ပံပျꩻတွိုက် (သိပ္ပံ၊ မဉ်နီသိုတာ)
- သဘာႏဝသမဲင်ꩻပျတဲက် (သမဲင်ꩻပွိုင်းလဲင်းစခါ၊ လန်ဒန်)
- စွိုးခွိုꩻပျတဲက် (သမဲင်ꩻတောမ်ႏယေန်ႏငဲးရေꩻ၊ ရန်ႏတကုင်ႏ)
- တပ်မတောႏ စဲ့ꩻသမဲင်ꩻပျတဲက်
- မျန်မာရုက်မွန်သမဲင်ꩻပျတဲက် စတဲင်ဖုံႏဒျာႏသွူ။
မိဉ်ႏထွားထောင်ချာ ပျꩻတွိုက်ဖုံႏ သမဲင်ꩻခြောင်ꩻနဝ်ꩻ ပေါ်ႏလွဉ်စရီးဒျာႏ ဥရောပကို ၁၅ ရျာꩻဗူႏရပ်သွူ။ အွောန်ႏရေꩻ အွောန်ႏနယ်ရောမ်ဗူႏခါꩻဒျာႏ တခြိုꩻပွိုင်းလဲင်ႏစခါဖုံႏ၊ ထာꩻတရေꩻတခြိုꩻဖုံႏ၊ အငိုꩻတန်တခြိုꩻရတနာႏဖုံႏ ခင်ႏလမ်းတဗာႏဒျာႏလုမ်ꩻသွူ။ တွိုႏ ၁၇ ရျာꩻဗူႏနဝ်ꩻ အိင်ဂလန်ခမ်းကို ကဗွောင်လွေꩻဖေႏဒါႏ အဲတ်သျမိုလီယန်ပျꩻတွိုက်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဗွောင်ဖေႏ ခမ်းသားအမျာꩻတာႏ ပျꩻတွိုက်ꩻဒျာႏသွူ။ တွိုႏ ၁၉ ရျာꩻဗူႏအစဝ်းခိင်ႏကာႏလတောမ်ႏ စက်တောႏလန်ႏရေꩻကာႏလနဝ်ꩻ လိုꩻတွိုင်ꩻ သွန်တွောင်တရျား ပညာႏယို ယံသွဉ်ထူႏနွောင်ꩻဗာႏ ကရိုꩻဒါႏ ထာꩻယူႏဖုံႏ ပေါ်ႏလွဉ်တဲင် ပျꩻတွိုက်ဖုံႏလဲ့ ထွာလွဉ်ဗာႏ လိုꩻတွိုင်ꩻအတာႏ ဗဟိုႏဖေႏပညာႏရေꩻဌာႏနတဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ပျꩻတွိုက်ဖုံႏအနေႏလဲ့ ကရီးခါနဝ်ꩻ အွောန်ႏရေꩻ အွောန်ႏနယ်ဒျာႏ တခြိုꩻလုမ်ꩻလဲ့ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဖေႏပညာႏပါ ခမ်းသားအမျာꩻသီးတာႏ ကရိုꩻဒါႏ ထာꩻယူႏတသာယိုလဲ့ လက်ခံႏလွဉ် ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်လွဉ်မွေးစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏထာꩻယူႏတသာနဝ်ꩻတဲင် ခမ်းထီအဖြုံႏဖြုံႏဖုံႏလဲ့ တယ်ႏထောင်ႏလွဉ် နီခမ်းထီ အခေႏနေႏအလွောက်ꩻ ဒေႏသဆဲင်ႏရာꩻ၊ အထိင်ꩻအမုဲင်ဆဲင်ႏရာꩻ၊ ဘာႏသာႏရပ်ဆဲင်ႏရာꩻပျꩻတွိုက်ဖုံႏသွူ။ အဝ်ႏပျꩻတွိုက်တန် စွိုးခွိုꩻပျꩻတွိုက်၊ ယေန်ႏငဲးရေꩻပျꩻတွိုက်၊ သမဲင်ꩻပျꩻတွိုက်ꩻ၊ စဲ့ꩻသမဲင်ꩻပျꩻတွိုက်ꩻ၊ သဘာႏဝသမဲင်ꩻပျꩻတွိုက်၊ သိပ္ပံပညာႏပျꩻတွိုက် စတဲင်ဖုံႏကို ဗꩻလွေꩻ ဒုံဆောင်ႏရပ်ရာႏကို ကအဝ်ႏဒါႏ စူမုꩻပညာႏပျꩻခန်ꩻဖုံႏ ကားကအဝ်ႏ ကဗိုန်ပီဒါႏ ရေႏမိုးချက်နဝ်ꩻ ဖေႏပညာႏတာႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
အာႏကွိုꩻ
- ↑ How many museums are there in the world? (31 May 2018)။ 4 December 2020 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 19 January 2022 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။