Скіргайла

Скіргайла
Нараджэнне	1354 Вільня, Віленскае княства, Вялікае Княства Літоўскае
Смерць	1397 Кіеў, Кіеўскае княства[d], Вялікае Княства Літоўскае
Месца пахавання	Кіева-Пячэрская лаўра
Род	Гедзімінавічы
Бацька	Альгерд
Маці	Ульяна Аляксандраўна
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Скірга́йла, у хрышчэнні Iван (каля 1354 — паміж 23 снежня 1394 і канцом студзеня 1395) — князь полацкі, троцкі і, магчыма, кіеўскі.

Біяграфія

Другі сын вялікага князя Альгерда ў другім яго шлюбе, з цвярской княжной Юльянай, брат Ягайлы. Упершыню згадваецца ў 1373 годзе як адзін з удзельнікаў паходу на лівонскі Дзюнабург. У 1374—1375 гадах удзельнічаў баявых дзеяннях з крыжакамі. Пасля выгнання ў 1377 годзе з Полацка князя Андрэя Альгердавіча, вялікі князь Ягайла пасадзіў там княжыць Скіргайлу. У 1379-1380 гадах па ініцыятыве Ягайлы падарожнічаў па краінах Еўропы, дзе абмяркоўваў умовы хрышчэння Літвы. Палачане, незадаволеныя язычніцтвам Скіргайлы, у 1381 годзе выгналі яго з княжання. На чале войска Ягайлы і пры дапамозе Інфлянцкага ордэна ён аблажыў на некалькі месяцаў Полацк, але горада не ўзяў. У гэты час прыняў праваслаўе. Калі ў канцы 1381 года велікакняжацкі сталец у Вільні захапіў Кейстут, падначаленае Скіргайлу войска прызнала ўладу новага вялікага князя, а Скіргайла ўцёк у Інфлянты. Летам 1382 года Скіргайла далучыўся да войска Ягайлы, удзельнічаў у аблозе Кейстута ў Троках. У час перагавораў з Кейстутам захапіў яго ў палон і адвёз у Крэўскі замак, дзе той быў забіты. Атрымаў ад Ягайлы Троцкае княства. 3 таго часу Скіргайла стаў другой уплывовай асобай у дзяржаве.

У 1385 годзе на чале вялікалітоўскага пасольства прыбыў у Кракаў, каб весці перагаворы пра шлюб Ягайлы з польскай каралевай Ядвігай. У час заключэння Крэўскай уніі (1385) забяспечыў сабе права застацца праваслаўным. У Мсціслаўскай бітве (1386) на чале вялікалітоўскага войска перамог смаленскага князя Святаслава Іванавіча і падпарадкаваў Смаленскае княства. Вясной 1387 года ўзяў Полацк, дзе захапіў князя Андрэя Альгердавіча. 28.4.1387 года Ягайла пацвердзіў правы Скіргайлы на валоданне Троцкім і Полацкім княствамі, даў яму Менск, Свіслач, Бабруйск, Рэчыцу, Любеч, Прапошаск, Любашаны, Ігумен, Лагойск. 3 1388 года ўзброеную барацьбу супраць Скіргайлы вёў Вітаўт, які з дапамогай крыжакоў намагаўся атрымаць уладу ў ВКЛ. У выніку Востраўскага пагаднення (1392) Ягайла фактычна прызнаў Вітаўта сваім намеснікам у ВКЛ і перадаў яму Троцкае княства, узамен Вітаўт абяцаў Скіргайлу дапамагчы заняць Кіеў.

У пачатку 1393 года Вітаўт і Скіргайла захапілі Віцебск, дзе ўмацаваўся Свідрыгайла, і ўзялі яго ў палон. Вясной 1393 года Вітаўт захапіў у кіеўскага князя Уладзіміра Альгердавіча Жытомір і Оўруч і аддаў іх Скіргайлу, восенню 1393 года перадаў Скіргайлу Кіеў. У кастрычніку-лістападзе 1393 года Скіргайла ўдзельнічаў у паходзе Вітаўта на Падолле, потым захапіў Чаркасы і Звянігарад. Паводле некаторых звестак, Скіргайла быў атручаны ў Кіеве.

Пахаваны ў Кіева-Пячэрскай лаўры.

Літаратура

• Nikodem J. Rola Skirgiełły na Litwie do 1394 roku //Scripta minora. T. 2. -- Poznań, 1998. -- S. 83–129;
• Wasilewski T. Skirgiełło // Polski słownik biografczny. T. 38. -- Warszawa; Kraków, 1997–1998; -- S. 167–170;
• Tęgowski J. Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów. (Biblioteka genealogiczna. T. 2.) -- Poznań; Wrocław, 1999. -- S. 98–104;
• Полехов С.В., Городилин С.В. Когда князь Скиргайло купил землю во Пскове? // Средневековая Русь. Вып. 14. -- М., 2020. -- С. 71-96.