Википедия:Ҡыҙыҡ мәғлүмәт: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) |
ZUFAr (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
| 43 юл: | 43 юл: | ||
* Күренекле немец һәм урыҫ энциклопедиясы ғалимы [[Петер Симон Паллас|Паллас]] «Мордва, ҡаҙаҡ, ҡалмыҡ, ҡырғаҙ, башҡорт халыҡтарының иҫтәлекле урындары» («Merkwürdigkeiten des Morduanen, Kasaken, Kalmücken, Kirgisen, Baschkiren etc.» Франкфурт и Лейпциг, 1773—1777, нем.) тигән китабында «Башҡорт далаһына '''[[ҡымыҙ]]''' эсергә Московиянан һәм Дондан төрлө халыҡ йыйыла, сөнки уның һаулыҡ өсөн файҙаһы бик ҙур», — тип яҙған. |
* Күренекле немец һәм урыҫ энциклопедиясы ғалимы [[Петер Симон Паллас|Паллас]] «Мордва, ҡаҙаҡ, ҡалмыҡ, ҡырғаҙ, башҡорт халыҡтарының иҫтәлекле урындары» («Merkwürdigkeiten des Morduanen, Kasaken, Kalmücken, Kirgisen, Baschkiren etc.» Франкфурт и Лейпциг, 1773—1777, нем.) тигән китабында «Башҡорт далаһына '''[[ҡымыҙ]]''' эсергә Московиянан һәм Дондан төрлө халыҡ йыйыла, сөнки уның һаулыҡ өсөн файҙаһы бик ҙур», — тип яҙған. |
||
== 16 июнь 2015 — |
== 16 июнь 2015 — 14 август 2015 == |
||
* [[Шәжәрә]]ләре буйынса [[Ғәли Соҡорой]]ҙоң, [[Өмөтбаев Мөхәмәтсәлим Ишмөхәмәт улы|Мөхәмәтсәлим Өмөтбаевтың]] һәм [[Мәжит Ғафури]]ҙың тамырҙары [[табын ҡәбиләһе]]нең башлығы '''[[Майҡы бей]]ға''' барып тоташа. |
* [[Шәжәрә]]ләре буйынса [[Ғәли Соҡорой]]ҙоң, [[Өмөтбаев Мөхәмәтсәлим Ишмөхәмәт улы|Мөхәмәтсәлим Өмөтбаевтың]] һәм [[Мәжит Ғафури]]ҙың тамырҙары [[табын ҡәбиләһе]]нең башлығы '''[[Майҡы бей]]ға''' барып тоташа. |
||
* 2015 йылдың 18 июнендә [[Рамаҙан]] айы башлана. [[Ислам]] ҡанундары буйынса, бәлиғ булған һәр [[мосолман]]ға был айҙа '''[[Ураҙа]]''' тотоу [[фарыз]]. |
* 2015 йылдың 18 июнендә [[Рамаҙан]] айы башлана. [[Ислам]] ҡанундары буйынса, бәлиғ булған һәр [[мосолман]]ға был айҙа '''[[Ураҙа]]''' тотоу [[фарыз]]. |
||
| 53 юл: | 53 юл: | ||
==14 август — бөгөн== |
|||
==Проект== |
|||
* '''[[Лос-Анджелес]]''' сәнғәт музейында [[18 быуат]] рәссамдарының картиналары һаҡлана. Улар араһында француз художнигы Жак Грассе де Сен-Соверҙың «Башкорт ҡатын-ҡыҙы» картинаһы бар. [[File:Costumes de Differents Pays, 'Femme Baschkir' LACMA M.83.190.233.jpg|right|100px| Башҡорт-ҡатын ҡыҙы. Жак Грассе де Сен-Сове. 18 быуат]] |
* '''[[Лос-Анджелес]]''' сәнғәт музейында [[18 быуат]] рәссамдарының картиналары һаҡлана. Улар араһында француз художнигы Жак Грассе де Сен-Соверҙың «Башкорт ҡатын-ҡыҙы» картинаһы бар. [[File:Costumes de Differents Pays, 'Femme Baschkir' LACMA M.83.190.233.jpg|right|100px| Башҡорт-ҡатын ҡыҙы. Жак Грассе де Сен-Сове. 18 быуат]] |
||
* '''[[Пабло Пикассо]]''' һуңғы 100 йыл эсендә картиналары һәм полотнолары урланыуы буйынса иң «популяр» рәссам булараҡ та билдәле. |
* '''[[Пабло Пикассо]]''' һуңғы 100 йыл эсендә картиналары һәм полотнолары урланыуы буйынса иң «популяр» рәссам булараҡ та билдәле. |
||
07:46, 14 август 2015 өлгөһө
Архив: 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
27 декабрь 2014 — 11 февраль 2015
- Ишан Зәйнулла Рәсүлев 1870 йылда Урал аръяғы башҡорттарынан ете мең кешене уҡытыусылар сафына баҫтыра.
- Диңгеҙ төбөндә йәшәүсе ҡайһы бер болоттар (губкалар) башҡа хайуандар менән туҡлана.
- Эквадор — доньяла вулкандар иң күп булған ил.
- Леди Гага, йырсы Уайнхаус Эмиға оҡшамаҫ өсөн, сәсен аҡһыл төҫкә буяған.
- Йәһүҙилек ҡанундары буйынса Шаббат (шәмбе) иң мөһим байрам.
- Бәшмәктәр үҫемлек түгел, улар тере организмдарҙың айырым батшалығы.
- Башҡортостан Республикаһының Милли музейы һаҡлағыстарында палеолит дәүеренән алып XX быуатҡа тиклем 200 меңдән ашыу экспонат һаҡлана.
11 февраль 2015 — 19 март 2015
- 2010 йылдың 7 февралендә Башҡортостанда «Ашҡаҙар» радиоһы эшен башланы.
- Күренекле революционер, партия һәм дәүләт эшмәкәре Шәһит Хоҙайбирҙин — 1918 йылдың 16 сентябрендә булдырылған Ҡыҙыл Байраҡ орденының тәүге кавалерҙарының береһе.
- «Шоңҡар» журналы даими рәүештә «Минең Рәми» исемле һәм башҡа ижади конкурстар үткәрә.
- 250 миллион йыл элек, планетабыҙҙың ҡыҫылыуы арҡаһында, Төньяҡ Боҙло океандың көньяғынан алып Арал диңгеҙе буйындағы далаларына тиклем һуҙылған Урал тауҙары барлыҡҡа килгән.
- 1992 йылдың 25 февралендә Республиканың Юғары Советы Башҡортостан флагын раҫлай.
- Беҙҙең эраға тиклем 212 йылда римлеләр Сиракузи ҡалаһын баҫып ала. Үҙен үлтерергә килгән яугиргә Архимед: «Туҡта, аҙ ғына сабыр ит, мәсьәләмдең сиселешен табайым, һуңынан теләһә нәмә эшлә!», — тип ҡысҡырып өлгөрә.
19 март 2015 — 11 апрель 2015
- Яҙыусылар һәм Журналистар союздары ағзаһы, Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, яҙыусы һәм журналист Роберт Паль әҫәрҙәре башҡорт, украин, ҡазаҡ, татар, сыуаш телдерендә нәшер ителгән.
- Экватор һыҙығында урынлашҡан Каямбе вулканы түбәһендә мәңгелек боҙлоҡ ята.
- Ҡоҙғондар – иң оҙон ғүмерле ҡоштар, улар иректә 70 йылдан да артығырак йәшәй.
- Көйөргәҙе районындағы Кинйәабыҙ ауылына 1760 йылдарҙа башҡорт старшинаһы, Крәҫтиәндәр һуғышы полководецы, манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы Кинйә абыҙ Арыҫланов нигеҙ һалған.
- Степан Злобиндың «Салауат Юлаев» романы 1929—1939 йылдарҙа рус телендә 6 тапҡыр 1,5 миллионлы дөйөм тираж менән нәшер ителә. Был әҫәр буйынса төшөрөлгән «Салауат Юлаев» фильмын режиссёр Я. А. Протазанов 1941 йылда экрандарға сығара.
- 350—370 млн йылдар элек ғәйрәп ятҡан диңгеҙ төбөндәге риф ҡалдыҡтарынан Стәрлетамаҡ тау-шихандары барлыҡҡа килгән.
11 апрель 2015 — 18 май 2015
- «Хәҙерге йәштәр мул тормошҡа өйрәнгән, улар насар ҡылыҡлы, дәрәжәләрҙе һанға һуҡмай, оло кешеләрҙе ихтирам итмәй…», тип яҙған боронғо грек философы Сократ.
- Көн менән төн тигеҙләшкәндә билдәләнгән нәүрүз байрамы Башҡортостанда ла йылдан-йыл әүҙемерәк үткәрелә.
- Башҡортостанда беренсе космонавт Ю.А. Гагаринға һәйкәл Өфө дәүләт авиация техник университеты алдында 2011 йылда ҡуйылды.
- «Сыңрау торна» риүәйәте буйынса Фәйзи Ғәскәров либреттоһына һәм Лев Cтепанов музыкаһына 1944 йылда балет ҡуйыла, 1960 йылда фильм-балет төшөрөлә.
- Билдәле археолог, антрополог, этнолог, гидролог, география магистры, техник фәндәр докторы, профессор С.И.Руденко «Башкиры» тигән китабында «Иң бай башҡорт 3—4 мең баш йылҡы тотһа, иң ярлыһы 20—30 баш йылҡыға хужа», — тип яҙған.
- Актёр, сценарист, режиссёр Чарли Чаплин үҙе тыуҙырған образ - «Берәҙәк»кә оҡшаш кешеләр конкурсында, ялған исем менән ҡатнашып, финалға ла үтә алмай.
18 май 2015 — 16 июнь 2015
- Тере сағында тик тора, ҡырҡһалар — йөрөй башлай, нимә ул? Беләһегеҙ киләме? Сәба батшабикәһе йомаҡтарын уҡығыҙ.
- 1917 йылдың июнендә Ырымбур ҡалаһында «Башҡорт» гәзите сыға башлай.
- Нефтекама ҡалаһының Үҙәк мәҙәниәт һәм ял паркында 2014 йылдың авгусынан Наталья Водянованың «Асыҡ йөрәктәр» фонды төҙөгән балалар уйын майҙансығы эшләй.
- Донъяла иң ҙур ярымутрау — Ғәрәп ярымутрауы. Уның майҙаны 3 250 мең км².
- 1995 йылдың 1июнендә Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы асыла.
- Күренекле немец һәм урыҫ энциклопедиясы ғалимы Паллас «Мордва, ҡаҙаҡ, ҡалмыҡ, ҡырғаҙ, башҡорт халыҡтарының иҫтәлекле урындары» («Merkwürdigkeiten des Morduanen, Kasaken, Kalmücken, Kirgisen, Baschkiren etc.» Франкфурт и Лейпциг, 1773—1777, нем.) тигән китабында «Башҡорт далаһына ҡымыҙ эсергә Московиянан һәм Дондан төрлө халыҡ йыйыла, сөнки уның һаулыҡ өсөн файҙаһы бик ҙур», — тип яҙған.
16 июнь 2015 — 14 август 2015
- Шәжәрәләре буйынса Ғәли Соҡоройҙоң, Мөхәмәтсәлим Өмөтбаевтың һәм Мәжит Ғафуриҙың тамырҙары табын ҡәбиләһенең башлығы Майҡы бейға барып тоташа.
- 2015 йылдың 18 июнендә Рамаҙан айы башлана. Ислам ҡанундары буйынса, бәлиғ булған һәр мосолманға был айҙа Ураҙа тотоу фарыз.
- «Ҡуҙыйкүрпәс менән Маянһылыу» эпосы урыҫ телендә тәүге тапҡыр «Куз-Курпяч, башкирская повесть, писанная на башкирском языке одним курайчем и переведенная на российский в долинах гор Рифейских, 1809 года» исеме аҫтында 1812 йылда Т. С. Беляев типографияһында нәшер ителә.
- 1938 йылдың 12 майында Токиола М. Ғ. Ҡорбанғәлиев етәкселегендә төҙөлгән Токио йәмиғ мәсете асыла.
- Бынан 290 млн йылдар элек хәҙерге Башҡортостан биләмәләрендә башкиросаурустар йәшәгән. Бәләбәй районында табылған гигант ер-һыу хайуаны ҡалдыҡтарын палеонтологтар шулай тип атаған.
- 1922 йылдың 14 июлендә Өфө, Бөрө, Бәләбәй өйәҙҙәре бергә ҡушылыуҙан Оло Башҡортостан барлыҡҡа килә.
- Ергә Ҡояш йылыһы һәм яҡтыһының 2 миллиардтан бер өлөшө генә килеп етә, ҡалғаны космосҡа тарала. Ҡояш энергияһының шул миҡдары ғына ла Ерҙә фотосинтез, һыу әйләнеше, һауа хәрәкәте, дауылдар һәм штормдар тыуҙыра.
14 август — бөгөн
- Лос-Анджелес сәнғәт музейында 18 быуат рәссамдарының картиналары һаҡлана. Улар араһында француз художнигы Жак Грассе де Сен-Соверҙың «Башкорт ҡатын-ҡыҙы» картинаһы бар.
Башҡорт-ҡатын ҡыҙы. Жак Грассе де Сен-Сове. 18 быуат - Пабло Пикассо һуңғы 100 йыл эсендә картиналары һәм полотнолары урланыуы буйынса иң «популяр» рәссам булараҡ та билдәле.
- 1931 йылдың 10 сентябрендә Сибай башҡорт дәүләт театры ойошторолған.
- Башҡортостан Республикаһының Ишембай районындағы Левашёв ҡәберлеге Уралда тәүге мосолман археологик ҡомартҡыһы тип иҫәпләнә, бында Ғәрәп хәлифәлегенең 706 йылғы алтын динары һәм 712 йылғы көмөш дирһәмдәр табыла.
- 1936 йылда Башҡорт АССР-ына рәсми рәүештә СССР составында союздаш республикаһы статусы биреүҙә баш тартыла. ВКП(б)-ның ҮК генераль секретары И. В. Сталин буйынса Башҡортостандың сит ил дәүләттәре менән уртаҡ сиктәре булмағанға күрә, уға Советтар Союзынан сығыу мөмкинлеге юҡ һәм был үҙ сиратында ил Конституцияһының СССР-ҙан сығыу хоҡуғы тураһындағы пунктын боҙа.
