Википедия:Ҡыҙыҡ мәғлүмәт: өлгөләр араһындағы айырма

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

06:06, 29 ғинуар 2022, ағымдағы өлгө

Архив: 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |

17-18 йәшендә үк ғалим булып танылған Бохара кешеһенең ижади мираҫы — бөтә донъя мәҙәниәтендә ҙур урын тотҡан рухи байлыҡ.
Урта быуаттар сиренән төрлө баһалар буйынса Европаның 30-60 процентҡа тиклем халҡы һәләк булған.
1919 йылдың 20 мартында «Үҙəк Совет власы менəн Башҡорт хөкүмəте араһында Башҡорт Совет автономияһы тураһында килешеү» буйынса үҙәге Тәңрекүл ауылы булған Ялан кантоны ойошторола.
Был ғәжәйеп бөжәктең (һүрәттә) төҫтәре йәшелдән алып, көлһыу-һоро йәки ҡара-көрән төҫкәсә төрләнә.
Ике тапҡыр Советтар Союзы Геройы тыуған ауылды йәлдәк ырыуы башҡорттары нигеҙләгән.
Урта Азияла диңгеҙ урынында Аҡҡом сүллеге хасил булған (һүрәттә), һөҙөмтәлә уның эргәһендәге төбәктең климаты үҙгәргән.

@@ 2 юл: / 2 юл: @@
 {{Ҡыҙыҡ мәғлүмәт/Архив}}
+{{:Ҡалып:Ҡыҙыҡ мәғлүмәт}}
-== 27 декабрь 2014 — 11 февраль 2015 ==
-* Ишан '''[[Рәсүлев Зәйнулла Хәбибулла улы|Зәйнулла Рәсүлев]]''' 1870 йылда Урал аръяғы башҡорттарынан ете мең кешене уҡытыусылар сафына баҫтыра.
-* [[Диңгеҙ]] төбөндә йәшәүсе ҡайһы бер '''[[болоттар]]''' (губкалар) башҡа [[хайуандар]] менән туҡлана.
-* '''[[Эквадор]]''' — доньяла [[вулкан]]дар иң күп булған ил.
-* '''[[Леди Гага]],''' йырсы  [[Уайнхаус Эми]]ға оҡшамаҫ өсөн, [[сәс]]ен аҡһыл төҫкә буяған.
-* [[Йәһүҙилек]] ҡанундары буйынса '''[[Шаббат]]''' (шәмбе) иң мөһим байрам.
-* '''[[Бәшмәктәр]]''' [[үҫемлектәр|үҫемлек]] түгел, улар тере [[организм]]дарҙың айырым батшалығы.
-* [[Башҡортостан Республикаһының Милли музейы]] һаҡлағыстарында [[палеолит]] дәүеренән алып [[XX быуат]]ҡа тиклем 200 меңдән ашыу экспонат һаҡлана.
-== 11 февраль 2015 — 19 март 2015 ==
-* [[2010 йыл]]дың [[7 февраль|7 февралендә]] [[Башҡортостан]]да '''[[Ашҡаҙар (радио)|«Ашҡаҙар» радиоһы]]''' эшен башланы.
-* Күренекле революционер, партия һәм дәүләт эшмәкәре '''[[Хоҙайбирҙин Шәһит Әхмәт улы|Шәһит Хоҙайбирҙин]]''' — [[1918 йыл]]дың [[16 сентябрь|16 сентябрендә]] булдырылған [[Ҡыҙыл Байраҡ ордены]]ның тәүге кавалерҙарының береһе.
-* '''[[Шоңҡар (журнал)| «Шоңҡар» журналы]]''' даими рәүештә «Минең Рәми» исемле һәм башҡа ижади конкурстар үткәрә.
-* 250 миллион йыл элек, [[Ер (планета)|планета]]быҙҙың ҡыҫылыуы арҡаһында, [[Төньяҡ Боҙло океан]]дың көньяғынан алып Арал диңгеҙе буйындағы далаларына тиклем һуҙылған '''[[Урал тауҙары]]''' барлыҡҡа килгән.
-* [[1992 йыл]]дың [[25 февраль|25 февралендә]] Республиканың Юғары Советы '''[[Башҡортостан флагы]]н''' раҫлай.
-* Беҙҙең эраға тиклем 212 йылда римлеләр Сиракузи ҡалаһын баҫып ала. Үҙен үлтерергә килгән яугиргә '''[[Архимед]]''': «Туҡта, аҙ ғына сабыр ит,  мәсьәләмдең сиселешен табайым, һуңынан теләһә нәмә эшлә!», — тип ҡысҡырып өлгөрә.
-==19 март 2015 — 11 апрель 2015 ==
-* Яҙыусылар һәм Журналистар союздары ағзаһы, [[Башҡортостан]]дың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, яҙыусы һәм журналист [[Паль Роберт Васильевич|'''Роберт Паль''']] әҫәрҙәре [[башҡорт теле|башҡорт]], [[украин теле|украин]], [[ҡаҙаҡ теле|ҡазаҡ]], [[татар теле|татар]], [[сыуаш теле|сыуаш]] телдерендә нәшер ителгән.
-* '''[[Экватор]]''' һыҙығында урынлашҡан Каямбе [[вулкан]]ы түбәһендә мәңгелек '''боҙлоҡ''' ята.
-* '''[[Ҡоҙғон]]дар''' – иң оҙон ғүмерле [[ҡоштар]], улар иректә 70 йылдан да артығырак йәшәй.
-* [[Көйөргәҙе районы]]ндағы [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы) |'''Кинйәабыҙ''']] ауылына 1760 йылдарҙа [[башҡорт]] старшинаһы,  [[Крәҫтиәндәр Һуғышы (1773—1775)|Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы, манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы '''[[Кинйә Арыҫланов|Кинйә абыҙ Арыҫланов]]''' нигеҙ һалған.
-* [[Злобин Степан Павлович|'''Степан Злобиндың''']]  «Салауат Юлаев» романы 1929—1939 йылдарҙа [[рус теле]]ндә 6 тапҡыр 1,5 миллионлы дөйөм тираж менән нәшер ителә. Был әҫәр буйынса төшөрөлгән «Салауат Юлаев» фильмын режиссёр  Я. А. Протазанов 1941 йылда экрандарға сығара.
-* 350—370 млн йылдар элек ғәйрәп ятҡан [[диңгеҙ]] төбөндәге риф ҡалдыҡтарынан Стәрлетамаҡ '''тау-[[шихандар]]ы''' барлыҡҡа килгән.
-==11 апрель 2015 — 18 май 2015==
-* ''«Хәҙерге йәштәр мул тормошҡа өйрәнгән, улар насар ҡылыҡлы, дәрәжәләрҙе һанға һуҡмай, оло кешеләрҙе ихтирам итмәй…»,'' тип яҙған [[Боронғо Греция|боронғо грек]] философы '''[[Сократ]]'''.
-* Көн менән төн тигеҙләшкәндә билдәләнгән '''[[нәүрүз]]''' байрамы [[Башҡортостан]]да ла йылдан-йыл әүҙемерәк үткәрелә.
-* Башҡортостанда беренсе космонавт '''[[Гагарин Юрий Алексеевич|Ю.А. Гагаринға]]''' һәйкәл [[Өфө дәүләт авиация техник университеты]] алдында 2011 йылда ҡуйылды.
-* '''[[Сыңрау торна (йыр)|«Сыңрау торна»]]''' риүәйәте буйынса [[Ғәскәров Фәйзи Әҙеһәм улы|Фәйзи Ғәскәров]] либреттоһына һәм Лев Cтепанов музыкаһына 1944 йылда [[балет]] ҡуйыла, 1960 йылда фильм-балет төшөрөлә.
-* Билдәле археолог, антрополог, этнолог, гидролог, география магистры, техник фәндәр докторы, профессор [[Руденко Сергей Иванович|С.И.Руденко]] «Башкиры» тигән китабында ''«Иң бай башҡорт 3—4 мең баш '''[[Башҡорт аты|йылҡы]]''' тотһа, иң ярлыһы 20—30 баш йылҡыға хужа»'', — тип яҙған.
-* Актёр, сценарист, режиссёр '''[[Чарли Чаплин]]'''  үҙе тыуҙырған образ - ''«Берәҙәк»кә'' оҡшаш кешеләр конкурсында, ялған исем менән ҡатнашып, финалға ла үтә алмай.
-== 18 май 2015 — 16 июнь 2015 ==
-* Тере сағында тик тора, ҡырҡһалар — йөрөй башлай, нимә ул? Беләһегеҙ киләме? '''[[Сәба батшабикәһе#Сәба батшабикәһенең йомаҡтары|Сәба батшабикәһе]]''' [[йомаҡ]]тарын уҡығыҙ.
-* 1917 йылдың июнендә [[Ырымбур]] ҡалаһында '''[[Башҡорт (гәзит)|«Башҡорт» гәзите]]''' сыға башлай.
-* [[Нефтекама]] ҡалаһының Үҙәк мәҙәниәт һәм ял паркында 2014 йылдың авгусынан [[Водянова Наталья Михайловна|Наталья Водянованың]] «Асыҡ йөрәктәр» фонды төҙөгән балалар уйын майҙансығы эшләй.
-* Донъяла иң ҙур ярымутрау — '''[[Ғәрәп ярымутрауы]]'''. Уның майҙаны 3 250 мең км².
-* [[1995]] йылдың [[1 июнь|1июнендә]] '''[[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы]]''' асыла.
-* Күренекле немец һәм урыҫ энциклопедиясы ғалимы [[Петер Симон Паллас|Паллас]] «Мордва, ҡаҙаҡ, ҡалмыҡ, ҡырғаҙ, башҡорт халыҡтарының иҫтәлекле урындары» («Merkwürdigkeiten des Morduanen, Kasaken, Kalmücken, Kirgisen, Baschkiren etc.» Франкфурт и Лейпциг, 1773—1777, нем.) тигән китабында «Башҡорт далаһына '''[[ҡымыҙ]]''' эсергә Московиянан һәм Дондан төрлө халыҡ йыйыла, сөнки уның һаулыҡ өсөн файҙаһы бик ҙур», — тип яҙған.
-== 16 июнь 2015 — бөгөн ==
-* [[Шәжәрә]]ләре буйынса [[Ғәли Соҡорой]]ҙоң, [[Өмөтбаев Мөхәмәтсәлим Ишмөхәмәт улы|Мөхәмәтсәлим Өмөтбаевтың]] һәм [[Мәжит Ғафури]]ҙың тамырҙары [[табын ҡәбиләһе]]нең башлығы '''[[Майҡы бей]]ға''' барып тоташа.
-* 2015 йылдың 18 июнендә [[Рамаҙан]] айы башлана. [[Ислам]] ҡанундары буйынса, бәлиғ булған һәр [[мосолман]]ға был айҙа '''[[Ураҙа]]''' тотоу [[фарыз]].
-* '''«[[Ҡуҙыйкүрпәс менән Маянһылыу]]»''' эпосы [[урыҫ теле]]ндә тәүге тапҡыр ''«Куз-Курпяч, башкирская повесть, писанная на башкирском языке одним курайчем и переведенная на российский в долинах гор Рифейских, 1809 года»'' исеме аҫтында [[1812]] йылда Т. С. Беляев типографияһында нәшер ителә.
-* [[1938]] йылдың [[12 май]]ында [[Токио]]ла '''[[Ҡорбанғәлиев Мөхәмәтғәбделхәй Ғәбиҙулла улы|М. Ғ. Ҡорбанғәлиев]]''' етәкселегендә төҙөлгән '''[[Токио йәмиғ мәсете]]''' асыла.
-* Бынан 290 млн йылдар элек хәҙерге [[Башҡортостан]] биләмәләрендә '''[[башкиросаурус]]тар''' йәшәгән. [[Бәләбәй районы]]нда табылған гигант [[амфибиялар|ер-һыу хайуаны]] ҡалдыҡтарын палеонтологтар шулай тип атаған.
-* [[1922]] йылдың [[14 июль|14 июлендә]] [[Өфө өйәҙе|Өфө]], [[Бөрө өйәҙе|Бөрө]], [[Бәләбәй өйәҙе|Бәләбәй]] өйәҙҙәре бергә ҡушылыуҙан '''[[Оло Башҡортостан]]''' барлыҡҡа килә.
-* [[Ер]]гә [[Ҡояш]] йылыһы һәм яҡтыһының 2 миллиардтан бер өлөшө генә килеп етә, ҡалғаны космосҡа тарала. '''[[Ҡояш]]''' энергияһының шул миҡдары ғына ла [[Ер]]ҙә [[фотосинтез]], һыу әйләнеше, һауа хәрәкәте, дауылдар һәм штормдар тыуҙыра.
-[[Категория:Википедия:Ҡыҙыҡ мәғлүмәт|*]]