(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)
সমললৈ যাওক

প্ৰণব মুখাৰ্জী: বিভিন্ন সংশোধনসমূহৰ মাজৰ পাৰ্থক্য

অসমীয়া ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা
Browse history interactively
আগৰ সম্পাদনা
Content deleted Content added
ভিজুৱেলৱিকিপাঠ্য
No edit summary
No edit summary
 
(12জন সদস্যই কৰা 33টা মধ্যৱৰ্তী সংশোধন দেখুওৱা হোৱা নাই)
1 নং শাৰী: 1 নং শাৰী:
{{বিস্তাৰ}}
{{underconstruction}}
{{References}}
{{অনুবাদ}}
{{Infobox officeholder
{{Infobox officeholder
|birth_name = Pranab Kumar Mukherjee
|birth_name = প্ৰণব কুমাৰ মুখাৰ্জী
|name = প্ৰণব মুখাৰ্জী
|name = Pranab Mukherjee
|image = Secretary Tim Geithner and Finance Minister Pranab Mukherjee 2010 crop.jpg
|image = Secretary Tim Geithner and Finance Minister Pranab Mukherjee 2010 crop.jpg
|office = ভাৰতৰ [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা|ত্ৰয়োদশ]] [[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি|ৰাষ্ট্ৰপতি]]
|office = [[List of Presidents of India|13th]] [[President of India]]
|vicepresident = [[Mohammad Hamid Ansari]]
|vicepresident = [[মহম্মদ হামিদ আনচাৰী]]
|primeminister = [[Manmohan Singh]]
|primeminister = মনমোহন সিং
|term_start = 25 July 2012
|term_start = ২৫ জুলাই ২০১২
|term_end = ২৫ জুলাই ২০১৭
|predecessor = [[Pratibha Patil]]
|predecessor = [[প্ৰতিভা পাটিল]]
|office1 = [[Minister of Finance (India)|Minister of Finance]]
|successor = [[ৰাম নাথ কোৱিন্দ]]
|primeminister1 = Manmohan Singh
|office1 = বিত্ত মন্ত্ৰী
|term_start1 = 24 January 2009
|primeminister1 = মনমোহন সিং
|term_end1 = 26 June 2012
|term_start1 = ২৪ জানুৱাৰী ২০০৯
|predecessor1 = Manmohan Singh
|term_end1 = ২৬ জুন ২০১২
|successor1 = Manmohan Singh
|predecessor1 = [[মনমোহন সিং]]
|primeminister2 = [[Indira Gandhi]]<br />[[Rajiv Gandhi]]
|successor1 = মনমোহন সিং
|term_start2 = 15 January 1982
|primeminister2 = [[ইন্দিৰা গান্ধী]]<br />[[ৰজীৱ গান্ধী]]
|term_end2 = 31 December 1984
|term_start2 = ১৫ জানুৱাৰী ১৯৮২
|predecessor2 = [[R. Venkataraman]]
|term_end2 = ৩১ ডিচেম্বৰ ১৯৮৪
|successor2 = [[V. P. Singh]]
|predecessor2 = [[আৰ ভেংকটাৰমন]]
|office3 = [[Minister of External Affairs (India)|Minister of External Affairs]]
|successor2 = [[ভি পি সিং]]
|primeminister3 = Manmohan Singh
|office3 = বিদেশ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী
|term_start3 = 24 October 2006
|primeminister3 = মনমোহন সিং
|term_end3 = 23 May 2009
|term_start3 = ২৪ অক্টোবৰ ২০০৬
|predecessor3 = Manmohan Singh
|term_end3 = ২৩ মে' ২০০৯
|successor3 = [[S. M. Krishna]]
|predecessor3 = মনমোহন সিং
|primeminister4 = [[P. V. Narasimha Rao]]
|successor3 = [[এছ এম কৃষ্ণ]]
|term_start4 = 10 February 1995
|primeminister4 = [[পি ভি নৰসিংহ ৰাও]]
|term_end4 = 16 May 1996
|term_start4 = ১০ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৯৫
|predecessor4 = [[Dinesh Singh (Uttar Pradesh politician)|Dinesh Singh]]
|term_end4 = ২৬ মে' ১৯৯৬
|successor4 = [[Atal Bihari Vajpayee]]
|predecessor4 = দীনেশ সিং
|office5 = [[Minister of Defence (India)|Minister of Defence]]
|successor4 = [[অটল বিহাৰী বাজপায়ী]]
|primeminister5 = Manmohan Singh
|office5 = প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী
|term_start5 = 22 May 2004
|primeminister5 = মনমোহন সিং
|term_end5 = 26 October 2006
|term_start5 = ২২ মে' ২০০৪
|predecessor5 = [[George Fernandes]]
|term_end5 = ২৬ অক্টোবৰ ২০০৬
|successor5 = [[A. K. Antony]]
|predecessor5 = [[জৰ্জ ফাৰ্ণাণ্ডেজ]]
|office6 = [[Deputy Chairman of the Planning Commission]]
|successor5 = [[এ কে এণ্টনী]]
|primeminister6 = P. V. Narasimha Rao
|office6 = পৰিকল্পনা আয়োগৰ উপাধ্যক্ষ
|term_start6 = 24 June 1991
|primeminister6 = পি ভি নৰসিংহ ৰাও
|term_end6 = 15 May 1996
|term_start6 = ২৪ জুন ১৯৯১
|predecessor6 = [[Mohan Dharia]]
|term_end6 = ১৫ মে' ১৯৯৬
|successor6 = [[Madhu Dandavate]]
|predecessor6 = মোহন ধাৰিয়া
|birth_date = {{birth date and age|df=yes|1935|12|11}}
|successor6 = [[মধু দণ্ডৱতে]]
|birth_place = [[Birbhum district|Mirati]], [[Bengal Presidency]], [[British Raj|British India]]<br/>(now in [[West Bengal]], [[India]])
|birth_date = {{birth date|df=yes|1935|12|11}}
|party = [[Indian National Congress]] <small>(1969–1986; 1989–2012)</small><br />[[Rashtriya Samajwadi Congress]] <small>(1986–1989)</small>
|birth_place = বিৰভুম জিলা, বেংগল প্ৰেচিডেন্সী, ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰত<br/>(এতিয়া [[পশ্চিম বংগ]], [[ভাৰত]]ত)
|otherparty = [[United Front (India)|United Front]] <small>(1996–2004)</small><br />[[United Progressive Alliance]] <small>(2004–present)</small>
|death_date = {{death date and age|df=yes|2020|08|31|1935|12|11}}
|spouse = [[Suvra Mukherjee]] <small>(1957–present)</small>
|death_place = [[নতুন দিল্লী]], [[ভাৰত]]
|children = Sharmistha, [[Abhijit Mukherjee|Abhijit]], Indrajit
| death_cause= [[ক'ভিড-১৯]]
|alma_mater = [[University of Calcutta]]
|party = [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]] <small>(১৯৬৯-১৯৮৬; ১৯৮৯-২০১২)</small><br />[[ৰাষ্ট্ৰীয় সমাজবাদী কংগ্ৰেছ]] <small>(১৯৮৬-১৯৮৯)</small>
|website = [http://presidentofindia.nic.in/ Official Website]
|otherparty = [[United Front (India)|United Front]] <small>(১৯৯৬-২০০৪)</small><br />[[United Progressive Alliance]] <small>(২০০৪-বৰ্তমানলৈ)</small>
|blank1 = Awards
|spouse = [[শুভ্ৰা মুখাৰ্জী]] <small>(১৯৫৭-বৰ্তমানলৈ)</small>
|data1 = [[Padma Vibhushan]] (2008)
|children = শৰ্মিষ্ঠা, অভিজিৎ, ইন্দ্ৰজিৎ
|alma_mater = [[কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়]]
|website = [http://presidentofindia.nic.in/ আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট]
|blank1 = বঁটা
|data1 = [[পদ্মবিভূষণ]], ২০০৮<br> [[ভাৰত ৰত্ন]], ২০১৯
}}
}}
'''প্ৰণব কুমাৰ মুখাৰ্জি ({{{lang-en|Pranab Kumar Mukherjee}} {IPAc-en|audio=|p|r|ə|n|ə|b|_|k|ʊ|m|ɑ:|r|_|m|ʉ|k|h|ə|r|dʒ|iː}}; জন্ম ১১ ডিচেম্বৰ ১৯৩৫) জুলাই ২০১‌২ চনৰপৰা ভাৰতৰ ১৩শ আৰু বৰ্তমান (মে', ২০১৪) ৰাষ্ট্ৰপতি। ছয় দশক জোৰা ৰাজনৈতীক জীৱনেৰে তেওঁ ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ এজন প্ৰবীন ৰাজনেতা আছিল আৰু ভাৰতৰ কেইবাটাও মন্ত্ৰীদপ্তৰত কাৰ্য্যনিবাহ কৰিছিল। ২০১২ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ আগলৈকে ২০০৯ ৰপৰা ২০১২ লৈকে তেওঁ ভাৰতৰ বিত্তমন্ত্ৰী আছিল। তেওঁ কংগ্ৰেছৰ এজন মুখ্য সমন্বক (troubleshooter) আছিল।
'''প্ৰণব কুমাৰ মুখাৰ্জী''' ({{lang-en|Pranab Kumar Mukherjee}}; ১১ ডিচেম্বৰ ১৯৩৫ — ৩১ আগষ্ট, ২০২০) [[ভাৰত]]ৰ ত্ৰয়োদশ ৰাষ্ট্ৰপতি। ছয় দশক জোৰা ৰাজনৈতিক জীৱনেৰে তেওঁ [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ এজন প্ৰবীন ৰাজনেতা আছিল আৰু ভাৰতৰ কেইবাটাও মন্ত্ৰীদপ্তৰত কাৰ্য্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ২০১২ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ আগলৈকে ২০০৯ৰ পৰা ২০১২ চনলৈকে তেওঁ ভাৰতৰ বিত্তমন্ত্ৰী আছিল। তেওঁ কংগ্ৰেছৰ এজন শীৰ্ষস্থানীয় সমস্যা সমাধানকাৰী নেতা (troubleshooter) আছিল।


==ব্যক্তিগত জীৱন==
১৯৫৭ চনৰ ১৩ জুলাইত প্ৰণৱ মুখাৰ্জী সুভৰা মুখাৰ্জীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। সুভৰা মুখাৰ্জীৰ জন্ম হৈছিল বৰ্তমান [[বাংলাদেশ]]ৰ বংগ প্ৰেচিডেন্সিৰ নাৰায়লত। তেওঁ ১০ বছৰ বয়সত কলকাতালৈ গুচি যায় আৰু ১৯৫৭ চনত প্ৰণৱ মুখাৰ্জীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়।<ref>{{cite web|date=9 February 2013|title=Pranab to visit in-laws' home in Narail|url=http://www.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=268437|access-date=29 June 2017|archive-date=31 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200831133142/https://www.thedailystar.net/news-detail-268437|url-status=live}}</ref> দম্পতীহালৰ দুজন পুত্ৰ আৰু এগৰাকী কন্যা আছিল।<ref>{{cite web|title=Suvra Mukherjee, President Pranab Mukherjee's wife, passes away – Times of India|website=[[The Times of India]]|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Suvra-Mukherjee-President-Pranab-Mukherjees-wife-passes-away/articleshow/48524004.cms|access-date=29 June 2017|archive-date=9 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170809005557/http://timesofindia.indiatimes.com/india/Suvra-Mukherjee-President-Pranab-Mukherjees-wife-passes-away/articleshow/48524004.cms|url-status=live}}</ref> ২০১৫ চনৰ ১৮ আগষ্টত ৭৪ বছৰ বয়সত [[হৃদযন্ত্ৰ]] বিকল হৈ সুভৰা মুখাৰ্জীৰ মৃত্যু হয়। তেওঁলোকৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ [[অভিজিৎ মুখাৰ্জী]] ২০১৯ চনলৈকে [[পশ্চিমবংগ]]ৰ জংগীপুৰৰ [[কংগ্ৰেছ]] সাংসদ আছিল। দেউতাকৰ আসনখন খালী হোৱাৰ পিছত তেওঁ উপ-নিৰ্বাচনত নিৰ্বাচিত হৈছিল। [[লোকসভা]]লৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পূৰ্বে অভিজিত বীৰভূমৰ নলহাটীৰ বিধায়ক আছিল।<ref>{{cite news|date=24 July 2012|title=Pranab Mujherjee's son wants his LS seat, party to take call|url=http://www.indianexpress.com/news/pranab-mujherjees-son-wants-his-ls-seat-party-to-take-call/978529/|access-date=24 July 2012|archive-date=31 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200831133142/http://archive.indianexpress.com/news/pranab-mujherjees-son-wants-his-ls-seat-party-to-take-call/978529|url-status=live}}</ref>


মুখাৰ্জী ডেং জিয়াওপিঙৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।<ref>{{Cite magazine|date=11 December 2016 |title='A man of all seasons' Pranab Mukherjee turns 81: Lesser known facts about the President|url=https://www.indiatoday.in/fyi/story/president-pranab-mukherjee-turns-81-facts-unknown-356894-2016-12-11|access-date=1 September 2020|magazine=India Today|language=en|archive-date=1 September 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200901040932/https://www.indiatoday.in/fyi/story/president-pranab-mukherjee-turns-81-facts-unknown-356894-2016-12-11|url-status=live}}</ref> তেওঁৰ পঢ়া, বাগিচা আৰু সংগীতত চখ আছিল।
Mukherjee got his break in politics in 1969 when Prime Minister [[Indira Gandhi]] helped him get elected to the [[Rajya Sabha]], the upper house of [[Parliament of India|Parliament]], on a Congress ticket. Following a meteoric rise, he became one of Indira Gandhi's most trusted lieutenants, and a minister in her cabinet by 1973. During the controversial [[The Emergency (India)|Internal Emergency]] of 1975–77, he was accused (like several other Congress leaders) of committing gross excesses. Mukherjee's service in a number of ministerial capacities culminated in his first stint as finance minister in 1982–84. Mukherjee was also Leader of the House in the Rajya Sabha from 1980 to 1985.


তেওঁৰ কন্যা [[শৰ্মিষ্ঠা মুখাৰ্জী]] এগৰাকী [[কথক]] নৃত্যশিল্পী আৰু [[ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ]]ৰ ৰাজনীতিবিদ।<ref name="telegraph4">{{cite news|last=Das|first=Mohua|date=12 January 2011|title=Dancer who happens to be 'his' daughter-Father Pranab Mukherjee misses Sharmistha's tribute to Tagore, mom in front row|publisher=Telegraph India|location=Calcutta, India|url=http://www.telegraphindia.com/1110112/jsp/calcutta/story_13426607.jsp|access-date=22 July 2012|archive-date=21 July 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120721055744/http://www.telegraphindia.com/1110112/jsp/calcutta/story_13426607.jsp|url-status=live}}</ref>
Mukherjee was sidelined from the Congress during the premiership of [[Rajiv Gandhi]], Indira's son. Mukherjee had viewed himself, and not the inexperienced Rajiv, as the rightful successor to Indira following [[Assassination of Indira Gandhi|her assassination]] in 1984. Mukherjee lost out in the ensuing power struggle. He formed his own party, the [[Rashtriya Samajwadi Congress]], which merged with the Congress in 1989 after reaching a compromise with Rajiv Gandhi. Mukherjee's political career revived when Prime Minister [[P. V. Narasimha Rao]] appointed him [[Planning Commission (India)|Planning Commission]] head in 1991 and [[Minister of External Affairs (India)|foreign minister]] in 1995. Following this, as elder statesman of the Congress, Mukherjee was the principal architect of [[Sonia Gandhi]]'s ascension to the [[President of the Indian National Congress|party's presidency]] in 1998.


==ৰাজনৈতিক জীৱন==
When the Congress-led [[United Progressive Alliance]] (UPA) came into power in 2004, Mukherjee, never a mass leader, won a [[Lok Sabha]] (the popularly elected lower house of Parliament) seat for the first time. From then until his resignation in 2012, Mukherjee was practically number-two in Prime Minister [[Manmohan Singh]]'s government. He held a number of key cabinet portfolios—[[Minister of Defence (India)|Defence]] (2004–06), External Affairs (2006–09) and Finance (2009–12)—apart from heading several Groups of Ministers (GoMs) and being Leader of the House in the Lok Sabha. After securing the UPA's nomination for the country's presidency, in July 2012 Mukherjee comfortably defeated [[P. A. Sangma]] in the race to [[Rashtrapati Bhavan]], winning 70 percent of the [[Electoral College (India)|electoral-college]] vote.
১৯৬৯ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী [[ইন্দিৰা গান্ধী]]ৰ সহায়ত কংগ্ৰেছ দলৰ পৰা ৰাজ্যসভাৰ সদস্যপদলৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ লগে লগে তেওঁৰ ৰাজনৈতিক জীৱন আৰম্ভ হয়। ১৯৭৫-৭৭ চনত [[ভাৰতৰ জৰুৰীকালীন অৱস্থা, ১৯৭৫|ভাৰতৰ জৰুৰীকালীন অৱস্থা]]ৰ সময়ত কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাৰ লগতে তেওঁৰ ওপৰতো ক্ষমতাৰ অতিমাত্ৰা অপব্যৱহাৰ কৰাৰ আৰোপ লগোৱা যায়। ১৯৮২-৮৪ চনত বিত্তমন্ত্ৰী পদেৰে তেওঁ প্ৰথমবাৰৰ বাবে মন্ত্ৰিত্ব পায়। ১৯৮০-৯৫ সময়চোৱাত তেওঁ ৰাজ্যসভাৰ নেতাও আছিল।

[[ৰাজীৱ গান্ধী]]ৰ প্ৰধানমন্ত্ৰিত্বৰ কালত মুখাৰ্জীক পাৰ্শ্ববৰ্তী কৰি ৰখা হয়। অসন্তুষ্ট মুখাৰ্জীয়ে কংগ্ৰেছ পৰিত্যাগ কৰি "ৰাষ্ট্ৰীয় সমাজবাদী কংগ্ৰেছ" বুলি নিজৰ দল খোলে। পাচত ১৯৮৯ চনত ইয়াক আকৌ কংগ্ৰেছৰ লগত সমন্বিত কৰা হয়। ১৯৯১ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী [[পি ভি নৰসিংহ ৰাও]]ৰ দিনত তেওঁক [[পৰিকল্পনা আয়োগ]]ৰ অধ্যক্ষ আৰু ১৯৯৫ চনত বিদেশ মন্ত্ৰীৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰা হয়। পৰবৰ্তী কালত ১৯৯৮ চনত [[ছোনিয়া গান্ধী]]ক কংগ্ৰেছ দলৰ অধ্যক্ষৰ পদানসীন কৰাত এজন বৰিষ্ঠ নেতা হিচাবে প্ৰণব মুখাৰ্জীয়ে প্ৰভুত ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে।

২০০৪ চনত কংগ্ৰেছৰ নেতৃত্বত ইউনাইটেড প্ৰগ্ৰেছিভ এলায়েন্স (UPA) ক্ষমতালৈ অহাৰ সময়ত প্ৰণব মুখাৰ্জী প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতীয় সংসদৰ জনপ্ৰিয়তাৰে নিৰ্বাচিত হোৱা নিম্ন সদন [[লোকসভা]]ৰ সমষ্টিৰ পৰা নিৰ্বাচিত হয়। তেতিয়াৰ পৰা ২০১২ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিবলৈ চৰকাৰৰ পৰা ইস্তফা দিয়া সময়লৈকে মুখাৰ্জী প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিঙৰ মন্ত্ৰীসভাত দ্বিতীয় বৰিষ্ঠ নেতা আছিল। এই সময়ছোৱাত লোকসভাৰ নেতা আৰু বিভিন্ন মন্ত্ৰীৰ গোটৰ অধ্যক্ষতা কৰাৰ উপৰিও তেওঁ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী (২০০৪-২০০৬), বিদেশ মন্ত্ৰী (২০০৬-০৯) আৰু বিত্তমন্ত্ৰী (২০০৯-১২) পদত আসীন আছিল।
==পদবীসমূহ==
*কেন্দ্ৰীয় ঔদ্যোগিক উন্নয়ন মন্ত্ৰী (১৯৭৩–১৯৭৪)
*কেন্দ্ৰীয় জাহাজ আৰু পৰিবহণ মন্ত্ৰী (১৯৭৪)
* ৰাজ্যিক বিত্ত মন্ত্ৰী (১৯৭৪–১৯৭৫)
*কেন্দ্ৰীয় ৰাজহ আৰু বেংকিং মন্ত্ৰী (১৯৭৫–১৯৭৭)
*কংগ্ৰেছৰ কোষাধ্যক্ষ (১৯৭৮–৭৯)
*নিখিল ভাৰত কংগ্ৰেছ কমিটিৰ কোষাধ্যক্ষ (১৯৭৮–৭৯)
*[[ৰাজ্যসভা]]ৰ সদনৰ নেতা (১৯৮০–৮৫)
*কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য, তীখা আৰু খনি মন্ত্ৰী (১৯৮০–১৯৮২)
*কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰী (১৯৮২–১৯৮৪)
*[[আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধি]]ৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৫)
*বিশ্ব বেংকৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৫)
*এছিয়ান ডেভেলপমেণ্ট বেংকৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৪)
*আফ্ৰিকান ডেভেলপমেণ্ট বেংকৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৫)
*কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য আৰু যোগান মন্ত্ৰী (১৯৮৪)
*অধ্যক্ষ: [[সংসদ]]লৈ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰ্বাচন, ১৯৮৪ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন, ১৯৯১ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন, ১৯৯৬ চনৰ [[ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন]] আৰু ১৯৯৮ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ-I ৰ প্ৰচাৰ সমিতি
*২৪ নং গোটৰ অধ্যক্ষ (আই এম এফ আৰু [[বিশ্ব বেংক]]ৰ সৈতে সংযুক্ত এটা মন্ত্ৰী গোট) (১৯৮৪ আৰু ২০০৯–২০১২ চন)
*কংগ্ৰেছ পাৰ্টিৰ ৰাজ্যিক এককৰ সভাপতি (১৯৮৫ আৰু ২০০০–০৮)
*এআইচিচিৰ অৰ্থনৈতিক পৰামৰ্শদাতা কোষৰ অধ্যক্ষ (১৯৮৭–১৯৮৯)
*[[পৰিকল্পনা আয়োগ]]ৰ উপ-অধ্যক্ষ (১৯৯১–১৯৯৬)
*কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য মন্ত্ৰী (১৯৯৩–১৯৯৫)
*কেন্দ্ৰীয় বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী (১৯৯৫–১৯৯৬)
*সভাপতি, ছাৰ্ক মন্ত্ৰী পৰিষদৰ সন্মিলন (১৯৯৫)
*এআইচিচিৰ সাধাৰণ সম্পাদক (১৯৯৮–১৯৯৯)
*কেন্দ্ৰীয় নিৰ্বাচন সমন্বয় সমিতিৰ অধ্যক্ষ (১৯৯৯–২০১২)
*[[লোকসভা]]ৰ নেতা (২০০৪–২০১২)
*কেন্দ্ৰীয় প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী (২০০৪–২০০৬)
*কেন্দ্ৰীয় বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী (২০০৬–২০০৯)
*কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰী (২০০৯–২০১২)
*[[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]] (২৫ জুলাই ২০১২ – ২৫ জুলাই ২০১৭)

==সন্মান==
জুলাই, ২০১২ চনত [[পূৰ্ণ এ চাংমা]]ক প্ৰায় ৭০% ইলেক্টৰেল কলেজৰ ভোটেৰে পৰাস্ত কৰি প্ৰণব মুখাৰ্জী ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হয়। [[ভাৰত চৰকাৰ|ভাৰত চৰকাৰে]] তেওঁ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে ২০০৮ চনত [[পদ্মবিভূষণ]] আৰু ২০১৯ চনত ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান [[ভাৰত ৰত্ন]] প্ৰদান কৰে।

==মৃত্যু==
২০২০ চনৰ ৩১ আগষ্ট তাৰিখে ৮৪ বছৰ বয়সত প্ৰণৱ মুখাৰ্জীৰ মৃত্যু হয়।<ref name="Abc">{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/breaking-news-live-former-president-pranab-mukherjee-passes-away/liveblog/77846091.cms | title=timesofindia | accessdate=31 August 2020}}</ref>
==অধিক পঢ়ক==
*[[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]
*[[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিসকলৰ তালিকা]]
*[[ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচন]]

==তথ্য উৎস==
{{reflist}}
{{Authority control}}
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:মৃত ব্যক্তি]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতীয় ৰাজনীতিবিদ]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি]]
[[শ্ৰেণী:পদ্মবিভূষণ বঁটা বিজয়ী]]
[[শ্ৰেণী:ভাৰত ৰত্ন বঁটা বিজয়ী]]

06:39, 25 July 2022 অনুযায়ী বৰ্তমান সংস্কৰণ

অনুগ্ৰহ কৰি এই প্ৰবন্ধটো বিস্তাৰ কৰক। প্ৰবন্ধটো বিস্তাৰ কৰিবৰ বাবে আটাইতকৈ সহজ উপায়টো হ’ল অনুবাদ। আপুনি এই প্ৰবন্ধটো আন কোনো ভাষাৰ ৱিকিপিডিয়াৰ পৰা (পৰাপক্ষত ইংৰাজী ভাষাৰ) হুবহু অনুবাদ কৰিও ৱিকিপিডিয়াক সহায় কৰিব পাৰে। আলোচনা পৃষ্ঠাত এই সম্পৰ্কে অধিক তথ্য থাকিব পাৰে, সম্পাদনা কৰা পূৰ্বে সেয়াও এবাৰ চকু ফুৰাই চাই যেন।
এই প্ৰবন্ধটোত কোনো কোনো স্থানত তথ্যসূত্ৰ বা প্ৰসংগৰ উল্লেখ প্ৰয়োজন। অনুগ্ৰহ কৰি বিশ্বাসযোগ্য উৎস দেখুৱাই এই প্ৰবন্ধটো উন্নত কৰাত সহায় কৰক। বিশ্বাসযোগ্য তথ্য উৎসৰ উল্লেখ নথকা প্ৰবন্ধৰ বিশ্বাসযোগ্যতা কমে আৰু অনেক ক্ষেত্ৰত ই ইয়াক বিশ্বাস কৰি লোৱা পঢ়ুৱৈৰ ক্ষতি সাধনো কৰিব পাৰে। সেয়ে তথ্য-উৎসৰ উল্লেখ নথকা প্ৰবন্ধক প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা হ'ব পাৰে। আনহাতে পঢ়ুৱৈসকলেও প্ৰবন্ধটোত য’ত প্ৰয়োজন যেন দেখে সেই বাক্যৰ পাছত {{উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন}} বুলি লিখি ৰাখিও ৱিকিপিডিয়াত উৎসৰ উল্লেখৰ ক্ষেত্ৰত ৰাইজক সজাগ কৰিব পাৰে।
প্ৰণব মুখাৰ্জী
ভাৰতৰ ত্ৰয়োদশ ৰাষ্ট্ৰপতি
কাৰ্যকাল
২৫ জুলাই ২০১২ – ২৫ জুলাই ২০১৭
প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিং
উপ ৰাষ্ট্ৰপতি মহম্মদ হামিদ আনচাৰী
পূৰ্বসূৰী প্ৰতিভা পাটিল
উত্তৰসূৰী ৰাম নাথ কোৱিন্দ
বিত্ত মন্ত্ৰী
কাৰ্যকাল
২৪ জানুৱাৰী ২০০৯ – ২৬ জুন ২০১২
প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিং
পূৰ্বসূৰী মনমোহন সিং
উত্তৰসূৰী মনমোহন সিং
কাৰ্যকাল
১৫ জানুৱাৰী ১৯৮২ – ৩১ ডিচেম্বৰ ১৯৮৪
প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধী
ৰজীৱ গান্ধী
পূৰ্বসূৰী আৰ ভেংকটাৰমন
উত্তৰসূৰী ভি পি সিং
বিদেশ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী
কাৰ্যকাল
২৪ অক্টোবৰ ২০০৬ – ২৩ মে' ২০০৯
প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিং
পূৰ্বসূৰী মনমোহন সিং
উত্তৰসূৰী এছ এম কৃষ্ণ
কাৰ্যকাল
১০ ফেব্ৰুৱাৰী ১৯৯৫ – ২৬ মে' ১৯৯৬
প্ৰধানমন্ত্ৰী পি ভি নৰসিংহ ৰাও
পূৰ্বসূৰী দীনেশ সিং
উত্তৰসূৰী অটল বিহাৰী বাজপায়ী
প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী
কাৰ্যকাল
২২ মে' ২০০৪ – ২৬ অক্টোবৰ ২০০৬
প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিং
পূৰ্বসূৰী জৰ্জ ফাৰ্ণাণ্ডেজ
উত্তৰসূৰী এ কে এণ্টনী
পৰিকল্পনা আয়োগৰ উপাধ্যক্ষ
কাৰ্যকাল
২৪ জুন ১৯৯১ – ১৫ মে' ১৯৯৬
প্ৰধানমন্ত্ৰী পি ভি নৰসিংহ ৰাও
পূৰ্বসূৰী মোহন ধাৰিয়া
উত্তৰসূৰী মধু দণ্ডৱতে
ব্যক্তিগত তথ্য
জন্ম
প্ৰণব কুমাৰ মুখাৰ্জী

১১ ডিচেম্বৰ, ১৯৩৫
বিৰভুম জিলা, বেংগল প্ৰেচিডেন্সী, ব্ৰিটিছ শাসিত ভাৰত
(এতিয়া পশ্চিম বংগ, ভাৰতত)
মৃত্যু ৩১ আগষ্ট, ২০২০ (৮৪ বছৰ)
নতুন দিল্লী, ভাৰত
মৃত্যুৰ কাৰণ ক'ভিড-১৯
ৰাজনৈতিক দল ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ (১৯৬৯-১৯৮৬; ১৯৮৯-২০১২)
ৰাষ্ট্ৰীয় সমাজবাদী কংগ্ৰেছ (১৯৮৬-১৯৮৯)
আন ৰাজনৈতিক
সম্পৰ্ক		 United Front (১৯৯৬-২০০৪)
United Progressive Alliance (২০০৪-বৰ্তমানলৈ)
দাম্পত্যসঙ্গী শুভ্ৰা মুখাৰ্জী (১৯৫৭-বৰ্তমানলৈ)
সন্তান শৰ্মিষ্ঠা, অভিজিৎ, ইন্দ্ৰজিৎ
শিক্ষানুষ্ঠান কলিকতা বিশ্ববিদ্যালয়
বঁটা পদ্মবিভূষণ, ২০০৮
ভাৰত ৰত্ন, ২০১৯
ৱেবছাইট আনুষ্ঠানিক ৱেবছাইট

প্ৰণব কুমাৰ মুখাৰ্জী (ইংৰাজী: Pranab Kumar Mukherjee; ১১ ডিচেম্বৰ ১৯৩৫ — ৩১ আগষ্ট, ২০২০) ভাৰতৰ ত্ৰয়োদশ ৰাষ্ট্ৰপতি। ছয় দশক জোৰা ৰাজনৈতিক জীৱনেৰে তেওঁ ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ এজন প্ৰবীন ৰাজনেতা আছিল আৰু ভাৰতৰ কেইবাটাও মন্ত্ৰীদপ্তৰত কাৰ্য্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। ২০১২ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হোৱাৰ আগলৈকে ২০০৯ৰ পৰা ২০১২ চনলৈকে তেওঁ ভাৰতৰ বিত্তমন্ত্ৰী আছিল। তেওঁ কংগ্ৰেছৰ এজন শীৰ্ষস্থানীয় সমস্যা সমাধানকাৰী নেতা (troubleshooter) আছিল।

ব্যক্তিগত জীৱন[সম্পাদনা কৰক]

১৯৫৭ চনৰ ১৩ জুলাইত প্ৰণৱ মুখাৰ্জী সুভৰা মুখাৰ্জীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়। সুভৰা মুখাৰ্জীৰ জন্ম হৈছিল বৰ্তমান বাংলাদেশৰ বংগ প্ৰেচিডেন্সিৰ নাৰায়লত। তেওঁ ১০ বছৰ বয়সত কলকাতালৈ গুচি যায় আৰু ১৯৫৭ চনত প্ৰণৱ মুখাৰ্জীৰ সৈতে বিবাহপাশত আবদ্ধ হয়।[1] দম্পতীহালৰ দুজন পুত্ৰ আৰু এগৰাকী কন্যা আছিল।[2] ২০১৫ চনৰ ১৮ আগষ্টত ৭৪ বছৰ বয়সত হৃদযন্ত্ৰ বিকল হৈ সুভৰা মুখাৰ্জীৰ মৃত্যু হয়। তেওঁলোকৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ অভিজিৎ মুখাৰ্জী ২০১৯ চনলৈকে পশ্চিমবংগৰ জংগীপুৰৰ কংগ্ৰেছ সাংসদ আছিল। দেউতাকৰ আসনখন খালী হোৱাৰ পিছত তেওঁ উপ-নিৰ্বাচনত নিৰ্বাচিত হৈছিল। লোকসভালৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পূৰ্বে অভিজিত বীৰভূমৰ নলহাটীৰ বিধায়ক আছিল।[3]

মুখাৰ্জী ডেং জিয়াওপিঙৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈছিল।[4] তেওঁৰ পঢ়া, বাগিচা আৰু সংগীতত চখ আছিল।

তেওঁৰ কন্যা শৰ্মিষ্ঠা মুখাৰ্জী এগৰাকী কথক নৃত্যশিল্পী আৰু ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ৰাজনীতিবিদ।[5]

ৰাজনৈতিক জীৱন[সম্পাদনা কৰক]

১৯৬৯ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী ইন্দিৰা গান্ধীৰ সহায়ত কংগ্ৰেছ দলৰ পৰা ৰাজ্যসভাৰ সদস্যপদলৈ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ লগে লগে তেওঁৰ ৰাজনৈতিক জীৱন আৰম্ভ হয়। ১৯৭৫-৭৭ চনত ভাৰতৰ জৰুৰীকালীন অৱস্থাৰ সময়ত কংগ্ৰেছৰ অন্যান্য নেতাৰ লগতে তেওঁৰ ওপৰতো ক্ষমতাৰ অতিমাত্ৰা অপব্যৱহাৰ কৰাৰ আৰোপ লগোৱা যায়। ১৯৮২-৮৪ চনত বিত্তমন্ত্ৰী পদেৰে তেওঁ প্ৰথমবাৰৰ বাবে মন্ত্ৰিত্ব পায়। ১৯৮০-৯৫ সময়চোৱাত তেওঁ ৰাজ্যসভাৰ নেতাও আছিল।

ৰাজীৱ গান্ধীৰ প্ৰধানমন্ত্ৰিত্বৰ কালত মুখাৰ্জীক পাৰ্শ্ববৰ্তী কৰি ৰখা হয়। অসন্তুষ্ট মুখাৰ্জীয়ে কংগ্ৰেছ পৰিত্যাগ কৰি "ৰাষ্ট্ৰীয় সমাজবাদী কংগ্ৰেছ" বুলি নিজৰ দল খোলে। পাচত ১৯৮৯ চনত ইয়াক আকৌ কংগ্ৰেছৰ লগত সমন্বিত কৰা হয়। ১৯৯১ চনত প্ৰধানমন্ত্ৰী পি ভি নৰসিংহ ৰাওৰ দিনত তেওঁক পৰিকল্পনা আয়োগৰ অধ্যক্ষ আৰু ১৯৯৫ চনত বিদেশ মন্ত্ৰীৰ পদত অধিষ্ঠিত কৰা হয়। পৰবৰ্তী কালত ১৯৯৮ চনত ছোনিয়া গান্ধীক কংগ্ৰেছ দলৰ অধ্যক্ষৰ পদানসীন কৰাত এজন বৰিষ্ঠ নেতা হিচাবে প্ৰণব মুখাৰ্জীয়ে প্ৰভুত ভূমিকা গ্ৰহণ কৰে।

২০০৪ চনত কংগ্ৰেছৰ নেতৃত্বত ইউনাইটেড প্ৰগ্ৰেছিভ এলায়েন্স (UPA) ক্ষমতালৈ অহাৰ সময়ত প্ৰণব মুখাৰ্জী প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতীয় সংসদৰ জনপ্ৰিয়তাৰে নিৰ্বাচিত হোৱা নিম্ন সদন লোকসভাৰ সমষ্টিৰ পৰা নিৰ্বাচিত হয়। তেতিয়াৰ পৰা ২০১২ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিবলৈ চৰকাৰৰ পৰা ইস্তফা দিয়া সময়লৈকে মুখাৰ্জী প্ৰধানমন্ত্ৰী মনমোহন সিঙৰ মন্ত্ৰীসভাত দ্বিতীয় বৰিষ্ঠ নেতা আছিল। এই সময়ছোৱাত লোকসভাৰ নেতা আৰু বিভিন্ন মন্ত্ৰীৰ গোটৰ অধ্যক্ষতা কৰাৰ উপৰিও তেওঁ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী (২০০৪-২০০৬), বিদেশ মন্ত্ৰী (২০০৬-০৯) আৰু বিত্তমন্ত্ৰী (২০০৯-১২) পদত আসীন আছিল।

পদবীসমূহ[সম্পাদনা কৰক]

  • কেন্দ্ৰীয় ঔদ্যোগিক উন্নয়ন মন্ত্ৰী (১৯৭৩–১৯৭৪)
  • কেন্দ্ৰীয় জাহাজ আৰু পৰিবহণ মন্ত্ৰী (১৯৭৪)
  • ৰাজ্যিক বিত্ত মন্ত্ৰী (১৯৭৪–১৯৭৫)
  • কেন্দ্ৰীয় ৰাজহ আৰু বেংকিং মন্ত্ৰী (১৯৭৫–১৯৭৭)
  • কংগ্ৰেছৰ কোষাধ্যক্ষ (১৯৭৮–৭৯)
  • নিখিল ভাৰত কংগ্ৰেছ কমিটিৰ কোষাধ্যক্ষ (১৯৭৮–৭৯)
  • ৰাজ্যসভাৰ সদনৰ নেতা (১৯৮০–৮৫)
  • কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য, তীখা আৰু খনি মন্ত্ৰী (১৯৮০–১৯৮২)
  • কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰী (১৯৮২–১৯৮৪)
  • আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা নিধিৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৫)
  • বিশ্ব বেংকৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৫)
  • এছিয়ান ডেভেলপমেণ্ট বেংকৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৪)
  • আফ্ৰিকান ডেভেলপমেণ্ট বেংকৰ গৱৰ্ণৰ ব’ৰ্ড (১৯৮২–১৯৮৫)
  • কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য আৰু যোগান মন্ত্ৰী (১৯৮৪)
  • অধ্যক্ষ: সংসদলৈ ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰ্বাচন, ১৯৮৪ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন, ১৯৯১ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন, ১৯৯৬ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন আৰু ১৯৯৮ চনৰ ভাৰতীয় সাধাৰণ নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰাৰ বাবে কংগ্ৰেছ-I ৰ প্ৰচাৰ সমিতি
  • ২৪ নং গোটৰ অধ্যক্ষ (আই এম এফ আৰু বিশ্ব বেংকৰ সৈতে সংযুক্ত এটা মন্ত্ৰী গোট) (১৯৮৪ আৰু ২০০৯–২০১২ চন)
  • কংগ্ৰেছ পাৰ্টিৰ ৰাজ্যিক এককৰ সভাপতি (১৯৮৫ আৰু ২০০০–০৮)
  • এআইচিচিৰ অৰ্থনৈতিক পৰামৰ্শদাতা কোষৰ অধ্যক্ষ (১৯৮৭–১৯৮৯)
  • পৰিকল্পনা আয়োগৰ উপ-অধ্যক্ষ (১৯৯১–১৯৯৬)
  • কেন্দ্ৰীয় বাণিজ্য মন্ত্ৰী (১৯৯৩–১৯৯৫)
  • কেন্দ্ৰীয় বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী (১৯৯৫–১৯৯৬)
  • সভাপতি, ছাৰ্ক মন্ত্ৰী পৰিষদৰ সন্মিলন (১৯৯৫)
  • এআইচিচিৰ সাধাৰণ সম্পাদক (১৯৯৮–১৯৯৯)
  • কেন্দ্ৰীয় নিৰ্বাচন সমন্বয় সমিতিৰ অধ্যক্ষ (১৯৯৯–২০১২)
  • লোকসভাৰ নেতা (২০০৪–২০১২)
  • কেন্দ্ৰীয় প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী (২০০৪–২০০৬)
  • কেন্দ্ৰীয় বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী (২০০৬–২০০৯)
  • কেন্দ্ৰীয় বিত্তমন্ত্ৰী (২০০৯–২০১২)
  • ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি (২৫ জুলাই ২০১২ – ২৫ জুলাই ২০১৭)

সন্মান[সম্পাদনা কৰক]

জুলাই, ২০১২ চনত পূৰ্ণ এ চাংমাক প্ৰায় ৭০% ইলেক্টৰেল কলেজৰ ভোটেৰে পৰাস্ত কৰি প্ৰণব মুখাৰ্জী ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হয়। ভাৰত চৰকাৰে তেওঁ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে ২০০৮ চনত পদ্মবিভূষণ আৰু ২০১৯ চনত ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ভাৰত ৰত্ন প্ৰদান কৰে।

মৃত্যু[সম্পাদনা কৰক]

২০২০ চনৰ ৩১ আগষ্ট তাৰিখে ৮৪ বছৰ বয়সত প্ৰণৱ মুখাৰ্জীৰ মৃত্যু হয়।[6]

অধিক পঢ়ক[সম্পাদনা কৰক]

তথ্য উৎস[সম্পাদনা কৰক]

  1. ↑ "Pranab to visit in-laws' home in Narail". 9 February 2013. http://www.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=268437। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 June 2017. 
  2. ↑ "Suvra Mukherjee, President Pranab Mukherjee's wife, passes away – Times of India". The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/india/Suvra-Mukherjee-President-Pranab-Mukherjees-wife-passes-away/articleshow/48524004.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 29 June 2017. 
  3. ↑ "Pranab Mujherjee's son wants his LS seat, party to take call". 24 July 2012. http://www.indianexpress.com/news/pranab-mujherjees-son-wants-his-ls-seat-party-to-take-call/978529/. 
  4. ↑ "'A man of all seasons' Pranab Mukherjee turns 81: Lesser known facts about the President" (en ভাষাত). India Today. 11 December 2016. https://www.indiatoday.in/fyi/story/president-pranab-mukherjee-turns-81-facts-unknown-356894-2016-12-11। আহৰণ কৰা হৈছে: 1 September 2020. 
  5. ↑ Das, Mohua (12 January 2011). "Dancer who happens to be 'his' daughter-Father Pranab Mukherjee misses Sharmistha's tribute to Tagore, mom in front row". প্ৰকাশক Calcutta, India: Telegraph India. http://www.telegraphindia.com/1110112/jsp/calcutta/story_13426607.jsp. 
  6. ↑ "timesofindia". https://timesofindia.indiatimes.com/india/breaking-news-live-former-president-pranab-mukherjee-passes-away/liveblog/77846091.cms। আহৰণ কৰা হৈছে: 31 August 2020. 
"https://as.wikipedia.org/w/index.php?title=প্ৰণব_মুখাৰ্জী&oldid=328863"ৰ পৰা অনা হৈছে