(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)
לדלג לתוכן

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שפאניש"

רעדאַקטירן לינקען
פֿון װיקיפּעדיע
בלעטערן געשיכטע אינטעראקטיוו
‪פֿריִערדיקע אונטערשײד →‬
אינהאַלט אויסגעמעקט אינהאַלט צוגעלייגט
וויזועלוויקיטעקסט
מ r2.7.3) (באט: לייגט צו lo:ພາສາເອັສປາໂຍນ
אין תקציר עריכה
 
(25 מיטלסטע ווערסיעס פֿון 10 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
[[File:Detailed SVG map of the Hispanophone world.svg|thumb|לענדער וואו מען רעדט שפאניש|upright=2]]
'''שפאניש''' איז די הויפט שפראך פון [[שפאניע]] און רוב לענדער פון [[דרום אמעריקע]]. די שפראך איז אין אמת'ן קאסטיליש, ד.ה. די שפראך וואס האט אנטוויקלט פון [[לאטיין]] אין קאסטיל (צפון שפאניע).
'''שפאַניש''' (español, ''עספּאַניאָל''), אויך גערופן '''קאַסטיליש''' (castellano, ''קאַסטעיאַנאָ''), איז א [[ראמאנישע שפראכן|ראמאנישע שפראך]] וואס איז די הויפט שפראך פון [[שפאניע]] און רוב לענדער פון [[דרום אמעריקע]]. די שפראך איז אין אמת'ן קאסטיליש, ד.ה. די שפראך וואס האט אנטוויקלט פון [[לאטיין]] אין קאסטיל (צפון שפאניע).


שפאניש איז די מערסט פארשפרייטע שפראך אין דער [[מערב האלבקויל]], מיט גרויסע באפעלקערונגען פון מוטערשפראך שפאניש רעדערס פון [[פאטאגאניע]] צו [[קאנאדע]]. אין דעם 21סטן יארהונדערט, ווערט שפאניש מער געלערנט און גענוצט פון [[פראנצויזיש]] ווי די צווייטע שפראך פאר אינטערנאציאנעלער קאמוניקאציע, נאך [[ענגליש]].


אומגעפער 75% פון שפאניש שטאמט פון [[לאטייניש]].
== לאדינא ==
די שפראך [[לאדינא]] וואס ספרדישע יידן רעדן וואס שטאמען פון שפאניע איז טאקע קאסטיליש מיט אריינגעמישט לשון־קודש, און ווערט געשריבן אויף לשון-קודש אותיות, אזוי ווי יידיש.


מער ווי 360 מיליאן מענטשן אין דער וועלט רעדן שפאניש ווי זייער ערשטע שפראך.
== וויפיל רעדנערס אין יעדן לאנד ==
פאלגענד איז א רשימה פון די נומערן בערך פון רעדערס פון שפאניש אין פארשידענע ראיאנען אויף דער וועלט וווּ מען רעדט שפאניש:


שפאניש איז איינע פון די זעקס אפיציעלע שפראכן פון די [[פאראייניגטע פעלקער]]. אויך איז זי אן אפיציעלע שפראך פונעם [[אייראפעישער פארבאנד|אייראפעאישן פארבאנד]], פון דער [[ארגאניזאציע פון אמעריקאנישע שטאטן]], פונעם פאריין פון דרום-אמעריקאנישע לענדער און נאך א סך אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציע.<ref>{{cite web|title=אפיציעלע שפראכן {{!}} פֿאראייניגטע פֿעלקער|url=http://www.un.org/en/sections/about-un/official-languages/|website=www.un.org|accessdate=2015-11-19}}</ref> זי איז די [[ליסטע פון שפראכן לויט דער צאל רעדער|צווייטע שפראך]] אין דער וועלט<ref>[http://www.ethnologue.com/statistics/size Ethnologue (edición 18)], (véase [[Anexo:Lenguas por número de hablantes|Lenguas por número de hablantes]]).</ref><ref>{{Citation |title=''CIA Factbook'' (ver datos de “World” en columna de “Country”) |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html |access-date=2017-05-07 |archivedate=2014-03-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140307124031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html |deadurl=yes }}</ref><ref>[http://www.ne.se/spr%C3%A5k/v%C3%A4rldens-100-st%C3%B6rsta-spr%C3%A5k-2010 Enciclopedia sueca: Lista de las 12 lenguas más habladas por hablantes maternos en 2010]</ref><ref>Según la revista ''[[Ethnology]]'' en su edición de octubre de 2009 ([http://www.eldia.es/2009-11-02/cultura/3-espanol-esta-crisis-Instituto-Cervantes.htm eldia.es])</ref> לויט דער צאל פון מענטשן וואס רעדן זי ווי מוטערשפראך, נאך מאנדארין [[כינעזיש]], מיט 437 מיליאן מאמע־לשון רעדער.

== היסטאריע ==

[[File:CartulariosValpuesta.jpg|לינקס|The Visigothic [[Cartularies of Valpuesta]] were declared in 2010 by the Spanish Royal Academy as the record of the earliest words written in Castilian, predating those of the [[Glosas Emilianenses]].<ref>[http://www.euskonews.com/udalak/valpuesta/cartularioshistoria.htm "Historia de los cartularios", euskonews.com]</ref>]]
[[File:Cantar de mio Cid f. 1r (rep).jpg|קליין|upright|א בלאט פון {{שפראך|es|''[[Cantar de Mio Cid]]''}}, די עלטסטע פרעזעווירטער שפאנישער [[עפאס]], אויף מיטל־עלטערישער שפאניש.]]
די שפאנישע שפראך האט זיך אנטוויקלט פון [[וואולגאר-לאטייניש]], וואס די [[רוימישע אימפעריע|רוימער]] האבן געברענגט צום [[איבערישער האלבאינזל|איבערישן האלבאינזל]] בשעת דער צווייטער פונישער מלחמה וואס האט אנגעהויבן אין יאר 210 פאר דער ציווילער רעכענונג. פאר דעם האט מען גערעדט אנדערע שפראכן וואס האבן נישט געהאט קיין שייכות מיט לאטיין—טייל אפילו אן קיין שייכות מיט אינדא-אייראפעאיש—אינעם איבערישן האלבאינזל. די שפראכן שליסן איין [[באסקיש]] (וואס מ׳רעדט ביזן היינטיקן טאג), [[איבעריש]], [[קעלטיבעריש]] און [[קעלטיש]].

די ערשטע דאקומענטן וואס ווייזן עפעס א שייכות מיט דער היינטיקער שפראך זענען פונעם 9טן יארהונדערט. דורכאויס דער [[מיטל אלטער]] און ביז צו דער מאדערנער תקופה, זענען די חשוב׳סטע השפעות אויף שפאניש געקומען פון די שכנותדיקע [[ראמאנישע שפראכן]]—[[נאווארא-אראגאנעזיש]], [[לעאנעזיש]], [[קאטאלאניש]], [[פארטוגעזיש]], [[גאליסיש]], [[אקיטאן]], און שפעטער, [[פראנצויזיש]] און [[איטאליעניש]]. שפאניש האט אויך געבארגט א היבשע צאל ווערטער פון [[אראביש]].

== לאדינא ==
די שפראך [[לאדינא]] וואס ספרדישע יידן רעדן וואס שטאמען פון שפאניע איז טאקע קאסטיליש מיט אריינגעמישט לשון־קודש, און ווערט געשריבן אויף לשון-קודש אותיות, אזוי ווי יידיש.


== וויפיל רעדער אין יעדן לאנד ==
פאלגענד איז א רשימה פון די נומערן בערך פון רעדערס פון שפאניש אין פארשידענע לענדער פון דער וועלט וווּ שפאניש איז די אפיציעלע שפראך פון לאנד:
:{| class="wikitable"
:{| class="wikitable"
|-
|-
!
!
! לאנד
! לאנד
! מוטער־שפראך רעדערס<ref>לויט [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=spa עטנאלאג]. יאר איז 1995, אחוץ ווען עס שטייט אנדעריש.</ref>
! מוטער־שפראך רעדער<ref>לויט [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=spa עטנאלאג]. יאר איז 1995, אחוץ ווען עס שטייט אנדעריש.</ref>
|-
|-
|1||{{פאן מעקסיקא}}||109,711,000
|1||{{פאן מעקסיקא}}||109,711,000
שורה 49: שורה 64:
|17||{{פאן קאסטא ריקא}}|| 3,300,000
|17||{{פאן קאסטא ריקא}}|| 3,300,000
|-
|-
|18||{{פאן פוערטא ריקא}}|| 3,437,120 (1996)
|18||{{פאן פארטא ריקא}}|| 3,437,120 (1996)
|-
|-
|19||{{פאן אורוגוויי}}|| 3,000,000
|19||{{פאן אורוגוויי}}|| 3,000,000
|-
|-
|20||{{פאן פאנאמא}}|| 2,100,000
|20||{{פאן פאנאמא}}|| 2,100,000
|} אין די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע און בעליז איז ענגליש די ערשטע שפראך און שפאניש די צווייטע שפראך. אין בראזיל איז פארטוגעזיש די ערשטע שפראך אבער א סך בראזיליאנער לערנען שפאניש אלס צווייטע שפראך. אויך איז שפאניש אן אפיציעלע שפראך אין [[עקוואטארישע גינע|עקוואטארישער גינע]], וואס איז אמאל געווען א שפאנישע קאלאניע (מיטן נאמען ''שפאנישע גינע'').

==שפאנישע גראמאטיק==
===ווערב-סיסטעם אויף שפאניש===
אויף שפאניש בייגן [[ווערב]]ן לויט 3 גרונטיקע קאניוגאציעס: ווערבן וואס אין דער אינפֿיניטיוו פֿארעם ענדיגן מיט ar (למשל: jugar - שפילן), ב-er (למשל: comer - עסן) וב-ir (למשל: ir - גיין).

{| border="1" cellpadding="1" cellspacing="0" style="font-size: 85%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse; text-align: center;"
|-style="background: #ececec;"
! colspan=6 | Amar - ליב האבן, רעגולערער ווערב ar
|-
! rowspan=2 | פערזאן
! style="background: #00BAFF;" rowspan=2 | איצטיקייט
! colspan=2 | פארגאנגענהייט
! style="background: #FFFF00;" rowspan=2 | צוקונפט
! style="background: #00BB00;" rowspan=2 | קאניונקטיוו
|-
! style="background: #FFBE9E;" | אומפערפֿעקטיוו
! style="background: #D399FF;" | פערפֿעקטיוו
|-
! align=right | ערשטער פערזאן איינצאל (Yo)
| style="background: #00BAFF;" | am'''o'''
| style="background: #FFBE9E;" | am'''aba'''
| style="background: #D399FF;" | am'''é'''
| style="background: #FFFF00;" | am'''aré'''
| style="background: #00BB00;" | am'''aría'''
|-
! align=right | צווייטער פערזאן איינצאל (Tú)
| style="background: #00BAFF;" | am'''as'''
| style="background: #FFBE9E;" | am'''abas'''
| style="background: #D399FF;" | am'''aste'''
| style="background: #FFFF00;" | am'''arás'''
| style="background: #00BB00;" | am'''arías'''
|-
! align=right | דריטער פערזאן איינצאל (El/Ella)'''
| style="background: #00BAFF;" | am'''a'''
| style="background: #FFBE9E;" | am'''aba'''
| style="background: #D399FF;" | am'''ó'''
| style="background: #FFFF00;" | am'''ará'''
| style="background: #00BB00;" | am'''aría'''
|-
! align=right | ערשטער פערזאן מערצאל (Nosotros)
| style="background: #00BAFF;" | am'''amos'''
| style="background: #FFBE9E;" | am'''ábamos'''
| style="background: #D399FF;" | am'''amos'''
| style="background: #FFFF00;" | am'''aremos'''
| style="background: #00BB00;" | am'''aríamos'''
|-
! align=right | צווייטער פערזאן מערצאל (Vosotros)
| style="background: #00BAFF;" | am'''áis'''
| style="background: #FFBE9E;" | am'''abais'''
| style="background: #D399FF;" | am'''asteis'''
| style="background: #FFFF00;" | am'''aréis'''
| style="background: #00BB00;" | am'''aríais'''
|-
! align=right | דריטער פערזאן מערצאל (Ellos/Ellas)
| style="background: #00BAFF;" | am'''an'''
| style="background: #FFBE9E;" | am'''aban'''
| style="background: #D399FF;" | am'''aron'''
| style="background: #FFFF00;" | am'''arán'''
| style="background: #00BB00;" | am'''arían'''
|-
| width="20%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
|}
|}


{| border="1" cellpadding="1" cellspacing="0" style="font-size: 85%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse; text-align: center;"
|-style="background: #ececec;"
! colspan=6 | Comer - עסן, רעגולערער ווערב er
|-
! align=right | ערשטער פערזאן איינצאל (Yo)
| style="background: #00BAFF;" | com'''o'''
| style="background: #FFBE9E;" | com'''ía'''
| style="background: #D399FF;" | com'''í'''
| style="background: #FFFF00;" | com'''eré'''
| style="background: #00BB00;" | com'''ería'''
|-
! align=right | צווייטער פערזאן איינצאל (Tú)
| style="background: #00BAFF;" | com'''es'''
| style="background: #FFBE9E;" | com'''ías'''
| style="background: #D399FF;" | com'''iste'''
| style="background: #FFFF00;" | com'''erás'''
| style="background: #00BB00;" | com'''erías'''
|-
! align=right | דריטער פערזאן איינצאל (El/Ella)
| style="background: #00BAFF;" | com'''e'''
| style="background: #FFBE9E;" | com'''ía'''
| style="background: #D399FF;" | com'''ió'''
| style="background: #FFFF00;" | com'''erá'''
| style="background: #00BB00;" | com'''ería'''
|-
! align=right | ערשטער פערזאן מערצאל (Nosotros)
| style="background: #00BAFF;" | com'''emos'''
| style="background: #FFBE9E;" | com'''íamos'''
| style="background: #D399FF;" | com'''imos'''
| style="background: #FFFF00;" | com'''eremos'''
| style="background: #00BB00;" | com'''eríamos'''
|-
! align=right | צווייטער פערזאן מערצאל (Vosotros)
| style="background: #00BAFF;" | com'''éis'''
| style="background: #FFBE9E;" | com'''íais'''
| style="background: #D399FF;" | com'''isteis'''
| style="background: #FFFF00;" | com'''eréis'''
| style="background: #00BB00;" | com'''eríais'''
|-
! align=right | דריטער פערזאן מערצאל (Ellos/Ellas)
| style="background: #00BAFF;" | com'''en'''
| style="background: #FFBE9E;" | com'''ían'''
| style="background: #D399FF;" | com'''ieron'''
| style="background: #FFFF00;" | com'''erán'''
| style="background: #00BB00;" | com'''erían'''
|-
| width="20%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
|}

{| border="1" cellpadding="1" cellspacing="0" style="font-size: 85%; border: gray solid 1px; border-collapse: collapse; text-align: center;"
|-style="background: #ececec;"
! colspan=6 | Vivir - לעבן, רעגולערער ווערב ir
|-
! align=right | ערשטער פערזאן איינצאל (Yo)
| style="background: #00BAFF;" | viv'''o'''
| style="background: #FFBE9E;" | viv'''ía'''
| style="background: #D399FF;" | viv'''í'''
| style="background: #FFFF00;" | viv'''iré'''
| style="background: #00BB00;" | viv'''iría'''
|-
! align=right | צווייטער פערזאן איינצאל (Tú)
| style="background: #00BAFF;" | viv'''es'''
| style="background: #FFBE9E;" | viv'''ías'''
| style="background: #D399FF;" | viv'''iste'''
| style="background: #FFFF00;" | viv'''irás'''
| style="background: #00BB00;" | viv'''irías'''
|-
! align=right | דריטער פערזאן איינצאל (El/Ella)
| style="background: #00BAFF;" | viv'''e'''
| style="background: #FFBE9E;" | viv'''ía'''
| style="background: #D399FF;" | viv'''ió'''
| style="background: #FFFF00;" | viv'''irá'''
| style="background: #00BB00;" | viv'''iría'''
|-
! align=right | ערשטער פערזאן מערצאל (Nosotros)
| style="background: #00BAFF;" | viv'''imos'''
| style="background: #FFBE9E;" | viv'''íamos'''
| style="background: #D399FF;" | viv'''imos'''
| style="background: #FFFF00;" | viv'''iremos'''
| style="background: #00BB00;" | viv'''iríamos'''
|-
! align=right | צווייטער פערזאן מערצאל (Vosotros)
| style="background: #00BAFF;" | viv'''ís'''
| style="background: #FFBE9E;" | viv'''íais'''
| style="background: #D399FF;" | viv'''isteis'''
| style="background: #FFFF00;" | viv'''iréis'''
| style="background: #00BB00;" | viv'''iríais'''
|-
! align=right | דריטער פערזאן מערצאל (Ellos/Ellas)
| style="background: #00BAFF;" | viv'''en'''
| style="background: #FFBE9E;" | viv'''ían'''
| style="background: #D399FF;" | viv'''ieron'''
| style="background: #FFFF00;" | viv'''irán'''
| style="background: #00BB00;" | viv'''irían'''
|-
| width="20%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
| width="16%" |
|}




שורה 63: שורה 252:


== רעפערענצן ==
== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}
<references/>


[[קאַטעגאָריע:שפראכן]]
[[קאַטעגאָריע:שפראכן]]
[[קאַטעגאָריע:שפאניע]]
[[קאַטעגאָריע:שפאניע]]
[[קאַטעגאָריע:מעקסיקא]]
[[קאַטעגאָריע:מעקסיקא]]
{{שפראך-שטומף}}

{{Link FA|hu}}
{{Link FA|ro}}

[[en:Spanish language]]
[[he:ספרדית]]
[[de:Spanische Sprache]]
[[ace:Bahsa Seupanyo]]
[[af:Spaans]]
[[als:Spanische Sprache]]
[[am:እስፓንኛ]]
[[an:Idioma castellán]]
[[ang:Spēonisc sprǣc]]
[[ar:لغة إسبانية]]
[[arc:ܠܫܢܐ ܐܣܦܢܝܐ]]
[[arz:لغه اسبانى]]
[[ast:Castellanu]]
[[ay:Kastilla aru]]
[[az:İspan dili]]
[[bar:Schbanisch]]
[[bat-smg:Ispanu kalba]]
[[bcl:Tataramon na Espanyol]]
[[be:Іспанская мова]]
[[be-x-old:Гішпанская мова]]
[[bg:Испански език]]
[[bn:স্পেনীয় ভাষা]]
[[bo:སེ་པན་སྐད།]]
[[br:Spagnoleg]]
[[bs:Španski jezik]]
[[ca:Castellà]]
[[cdo:Să̤-băng-ngà-ngṳ̄]]
[[ce:Ispanhoyn mott]]
[[ceb:Kinatsila]]
[[chr:ᏍᏆᏂ ᎧᏬᏂᎯᏍᏗ]]
[[ckb:زمانی ئیسپانی]]
[[co:Lingua spagnola]]
[[crh:İspan tili]]
[[cs:Španělština]]
[[csb:Szpańsczi jãzëk]]
[[cv:Испан чĕлхи]]
[[cy:Sbaeneg]]
[[da:Spansk (sprog)]]
[[diq:İspanyolki]]
[[dsb:Špańšćina]]
[[dv:އިސްޕެނިޝް]]
[[ee:Spangbe]]
[[el:Ισπανική γλώσσα]]
[[eml:Spagnôl]]
[[eo:Hispana lingvo]]
[[es:Idioma español]]
[[et:Hispaania keel]]
[[eu:Gaztelania]]
[[ext:Lengua castellana]]
[[fa:زبان اسپانیایی]]
[[fi:Espanjan kieli]]
[[fiu-vro:Hispaania kiil]]
[[fo:Spanskt mál]]
[[fr:Espagnol]]
[[frp:Castilyan]]
[[fur:Lenghe spagnole]]
[[fy:Spaansk]]
[[ga:An Spáinnis]]
[[gag:İspan dili]]
[[gan:西班牙語]]
[[gd:Spàinntis]]
[[gl:Lingua castelá]]
[[gn:Karaiñe'ẽ]]
[[got:𐌷𐌴𐌹𐍃𐍀𐌰𐌽𐍃𐌺𐍃/Heispansks]]
[[gv:Spaainish]]
[[hak:Sî-pân-ngà-ngî]]
[[haw:‘Ōlelo Sepania]]
[[hi:स्पेनिश भाषा]]
[[hif:Spanish bhasa]]
[[hr:Španjolski jezik]]
[[hsb:Španišćina]]
[[ht:Panyòl]]
[[hu:Spanyol nyelv]]
[[hy:Իսպաներեն]]
[[ia:Lingua espaniol]]
[[id:Bahasa Spanyol]]
[[ilo:Pagsasao nga Espaniol]]
[[io:Hispaniana linguo]]
[[is:Spænska]]
[[it:Lingua spagnola]]
[[iu:ᓯᐸᐃᓂᑎᑐᑦ]]
[[ja:スペイン語]]
[[jbo:sanbau]]
[[jv:Basa Spanyol]]
[[ka:ესპანური ენა]]
[[kbd:Эспаныбзэ]]
[[kg:Kispanya]]
[[kk:Испан тілі]]
[[kl:Spanskisut]]
[[km:ភាសាអេស្ប៉ាញ]]
[[kn:ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಭಾಷೆ]]
[[ko:스페인어]]
[[krc:Испан тил]]
[[ku:Zimanê spanî]]
[[kv:Испан кыв]]
[[kw:Spaynek]]
[[la:Lingua Hispanica]]
[[lad:Lingua castilyana]]
[[lb:Spuenesch]]
[[lez:Испан чIал]]
[[li:Castiliaans]]
[[lij:Lengua spagnòlla]]
[[lmo:Lengua spagnöla]]
[[ln:Lispanyoli]]
[[lo:ພາສາເອັສປາໂຍນ]]
[[lt:Ispanų kalba]]
[[ltg:Spanīšu volūda]]
[[lv:Spāņu valoda]]
[[mdf:Испаниень кяль]]
[[mg:Fiteny espaniola]]
[[mhr:Испан йылме]]
[[mi:Reo Pāniora]]
[[mk:Шпански јазик]]
[[ml:സ്പാനിഷ്‌ ഭാഷ]]
[[mn:Испани хэл]]
[[mr:स्पॅनिश भाषा]]
[[ms:Bahasa Sepanyol]]
[[mt:Lingwa Spanjola]]
[[mwl:Lhéngua castelhana]]
[[mzn:ایسپانیولی]]
[[nah:Caxtillāntlahtōlli]]
[[nds:Spaansche Spraak]]
[[nds-nl:Spaans]]
[[ne:स्पेनी भाषा]]
[[nl:Spaans]]
[[nn:Spansk]]
[[no:Spansk]]
[[nov:Spanum]]
[[nv:Naakaii bizaad]]
[[oc:Espanhòu]]
[[os:Испайнаг æвзаг]]
[[pa:ਸਪੈਨਿਸ਼ ਭਾਸ਼ਾ]]
[[pag:Salitan Espanyol]]
[[pam:Espanyol (amanu)]]
[[pap:Spaño]]
[[pcd:Éspaingnol]]
[[pl:Język hiszpański]]
[[pms:Lenga spagneula]]
[[pnb:ہسپانوی]]
[[pt:Língua castelhana]]
[[qu:Kastilla simi]]
[[rm:Lingua spagnola]]
[[ro:Limba spaniolă]]
[[roa-tara:Lènga spagnole]]
[[ru:Испанский язык]]
[[rue:Шпанєльскый язык]]
[[rw:Icyesipanyole]]
[[sa:स्पैनिश भाषा]]
[[sah:Испаан тыла]]
[[sc:Limba ispagnola]]
[[scn:Lingua spagnola]]
[[sco:Spainyie leid]]
[[se:Spánskagiella]]
[[sh:Španski jezik]]
[[simple:Spanish language]]
[[sk:Španielčina]]
[[sl:Španščina]]
[[sm:Gagana spaniolo]]
[[sq:Gjuha spanjolle]]
[[sr:Шпански језик]]
[[ss:Sipanishi]]
[[stq:Spoanisk]]
[[sv:Spanska]]
[[sw:Kihispania]]
[[szl:Szpańelsko godka]]
[[ta:எசுப்பானியம்]]
[[te:స్పానిష్ భాష]]
[[tet:Lia-español]]
[[tg:Забони испанӣ]]
[[th:ภาษาสเปน]]
[[tl:Wikang Kastila]]
[[tpi:Tok Spen]]
[[tr:İspanyolca]]
[[tt:Испан теле]]
[[ty:Reo Paniora]]
[[udm:Испан кыл]]
[[ug:ئىسپان تىلى]]
[[uk:Іспанська мова]]
[[ur:ہسپانوی زبان]]
[[uz:Ispan tili]]
[[vec:Łéngoa spagnoła]]
[[vep:Ispanijan kel']]
[[vi:Tiếng Tây Ban Nha]]
[[vls:Spoans]]
[[vo:Spanyänapük]]
[[wa:Espagnol (lingaedje)]]
[[war:Kinatsila]]
[[wuu:西班牙语]]
[[xal:Эспанмудин келн]]
[[xmf:ესპანური ნინა]]
[[yo:Èdè Spéìn]]
[[zh:西班牙语]]
[[zh-classical:西班牙語]]
[[zh-min-nan:Se-pan-gâ-gí]]
[[zh-yue:西班牙話]]
[[zu:IsiSpanish]]

לויפיקע רעוויזיע פון 08:57, 26 פֿעברואַר 2024

לענדער וואו מען רעדט שפאניש

שפאַניש (español, עספּאַניאָל), אויך גערופן קאַסטיליש (castellano, קאַסטעיאַנאָ), איז א ראמאנישע שפראך וואס איז די הויפט שפראך פון שפאניע און רוב לענדער פון דרום אמעריקע. די שפראך איז אין אמת'ן קאסטיליש, ד.ה. די שפראך וואס האט אנטוויקלט פון לאטיין אין קאסטיל (צפון שפאניע).

שפאניש איז די מערסט פארשפרייטע שפראך אין דער מערב האלבקויל, מיט גרויסע באפעלקערונגען פון מוטערשפראך שפאניש רעדערס פון פאטאגאניע צו קאנאדע. אין דעם 21סטן יארהונדערט, ווערט שפאניש מער געלערנט און גענוצט פון פראנצויזיש ווי די צווייטע שפראך פאר אינטערנאציאנעלער קאמוניקאציע, נאך ענגליש.

אומגעפער 75% פון שפאניש שטאמט פון לאטייניש.

מער ווי 360 מיליאן מענטשן אין דער וועלט רעדן שפאניש ווי זייער ערשטע שפראך.

שפאניש איז איינע פון די זעקס אפיציעלע שפראכן פון די פאראייניגטע פעלקער. אויך איז זי אן אפיציעלע שפראך פונעם אייראפעאישן פארבאנד, פון דער ארגאניזאציע פון אמעריקאנישע שטאטן, פונעם פאריין פון דרום-אמעריקאנישע לענדער און נאך א סך אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציע.[1] זי איז די צווייטע שפראך אין דער וועלט[2][3][4][5] לויט דער צאל פון מענטשן וואס רעדן זי ווי מוטערשפראך, נאך מאנדארין כינעזיש, מיט 437 מיליאן מאמע־לשון רעדער.

היסטאריע[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

The Visigothic Cartularies of Valpuesta were declared in 2010 by the Spanish Royal Academy as the record of the earliest words written in Castilian, predating those of the Glosas Emilianenses.[6]
The Visigothic Cartularies of Valpuesta were declared in 2010 by the Spanish Royal Academy as the record of the earliest words written in Castilian, predating those of the Glosas Emilianenses.[6]
א בלאט פון Cantar de Mio Cid, די עלטסטע פרעזעווירטער שפאנישער עפאס, אויף מיטל־עלטערישער שפאניש.

די שפאנישע שפראך האט זיך אנטוויקלט פון וואולגאר-לאטייניש, וואס די רוימער האבן געברענגט צום איבערישן האלבאינזל בשעת דער צווייטער פונישער מלחמה וואס האט אנגעהויבן אין יאר 210 פאר דער ציווילער רעכענונג. פאר דעם האט מען גערעדט אנדערע שפראכן וואס האבן נישט געהאט קיין שייכות מיט לאטיין—טייל אפילו אן קיין שייכות מיט אינדא-אייראפעאיש—אינעם איבערישן האלבאינזל. די שפראכן שליסן איין באסקיש (וואס מ׳רעדט ביזן היינטיקן טאג), איבעריש, קעלטיבעריש און קעלטיש.

די ערשטע דאקומענטן וואס ווייזן עפעס א שייכות מיט דער היינטיקער שפראך זענען פונעם 9טן יארהונדערט. דורכאויס דער מיטל אלטער און ביז צו דער מאדערנער תקופה, זענען די חשוב׳סטע השפעות אויף שפאניש געקומען פון די שכנותדיקע ראמאנישע שפראכן—נאווארא-אראגאנעזיש, לעאנעזיש, קאטאלאניש, פארטוגעזיש, גאליסיש, אקיטאן, און שפעטער, פראנצויזיש און איטאליעניש. שפאניש האט אויך געבארגט א היבשע צאל ווערטער פון אראביש.

לאדינא[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

די שפראך לאדינא וואס ספרדישע יידן רעדן וואס שטאמען פון שפאניע איז טאקע קאסטיליש מיט אריינגעמישט לשון־קודש, און ווערט געשריבן אויף לשון-קודש אותיות, אזוי ווי יידיש.

וויפיל רעדער אין יעדן לאנד[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

פאלגענד איז א רשימה פון די נומערן בערך פון רעדערס פון שפאניש אין פארשידענע לענדער פון דער וועלט וווּ שפאניש איז די אפיציעלע שפראך פון לאנד:

לאנד מוטער־שפראך רעדער[7]
1 מעקסיקא 109,711,000
2 שפּאַניע 45,054,000
3 ארגענטינע 40,301,000
4 קאלאמביע 34,000,000
5 װענעזועלע 26,480,000
6 פערו 20,000,000
7 טשילע 13,800,000
8 קובא 10,000,000
9 עקוואדאר 9,500,000
10 דאמיניקאנישע רעפובליק 6,886,000
11 גוואטעמאלע 4,673,000
12 טעקע:Flag of Honduras (2008 Olympics).svg האָנדוראַס 5,600,000
13 באליוויע 3,483,700
14 על סאַלוואַדאָר 5,900,000
15 ניקאראגוא 4,347,000
16 פאראגוויי 186,880
17 קאסטא ריקא 3,300,000
18 פארטאָ ריקאָ 3,437,120 (1996)
19 אורוגוויי 3,000,000
20 פאנאמא 2,100,000
אין די פאראייניגטע שטאטן פון אמעריקע און בעליז איז ענגליש די ערשטע שפראך און שפאניש די צווייטע שפראך. אין בראזיל איז פארטוגעזיש די ערשטע שפראך אבער א סך בראזיליאנער לערנען שפאניש אלס צווייטע שפראך. אויך איז שפאניש אן אפיציעלע שפראך אין עקוואטארישער גינע, וואס איז אמאל געווען א שפאנישע קאלאניע (מיטן נאמען שפאנישע גינע).

שפאנישע גראמאטיק[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

ווערב-סיסטעם אויף שפאניש[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

אויף שפאניש בייגן ווערבן לויט 3 גרונטיקע קאניוגאציעס: ווערבן וואס אין דער אינפֿיניטיוו פֿארעם ענדיגן מיט ar (למשל: jugar - שפילן), ב-er (למשל: comer - עסן) וב-ir (למשל: ir - גיין).

Amar - ליב האבן, רעגולערער ווערב ar
פערזאן איצטיקייט פארגאנגענהייט צוקונפט קאניונקטיוו
אומפערפֿעקטיוו פערפֿעקטיוו
ערשטער פערזאן איינצאל (Yo) amo amaba amé amaré amaría
צווייטער פערזאן איינצאל (Tú) amas amabas amaste amarás amarías
דריטער פערזאן איינצאל (El/Ella) ama amaba amó amará amaría
ערשטער פערזאן מערצאל (Nosotros) amamos amábamos amamos amaremos amaríamos
צווייטער פערזאן מערצאל (Vosotros) amáis amabais amasteis amaréis amaríais
דריטער פערזאן מערצאל (Ellos/Ellas) aman amaban amaron amarán amarían
Comer - עסן, רעגולערער ווערב er
ערשטער פערזאן איינצאל (Yo) como comía comí comeré comería
צווייטער פערזאן איינצאל (Tú) comes comías comiste comerás comerías
דריטער פערזאן איינצאל (El/Ella) come comía comió comerá comería
ערשטער פערזאן מערצאל (Nosotros) comemos comíamos comimos comeremos comeríamos
צווייטער פערזאן מערצאל (Vosotros) coméis comíais comisteis comeréis comeríais
דריטער פערזאן מערצאל (Ellos/Ellas) comen comían comieron comerán comerían
Vivir - לעבן, רעגולערער ווערב ir
ערשטער פערזאן איינצאל (Yo) vivo vivía viví viviré viviría
צווייטער פערזאן איינצאל (Tú) vives vivías viviste vivirás vivirías
דריטער פערזאן איינצאל (El/Ella) vive vivía vivió vivirá viviría
ערשטער פערזאן מערצאל (Nosotros) vivimos vivíamos vivimos viviremos viviríamos
צווייטער פערזאן מערצאל (Vosotros) vivís vivíais vivisteis viviréis viviríais
דריטער פערזאן מערצאל (Ellos/Ellas) viven vivían vivieron vivirán vivirían


Wikipedia
Wikipedia
 וויקיפּעדיע אויף שפאניש
אפיציעלע שפראכן פונעם אייראפעישן פארבאנד
 
אונגעריש · איטאליעניש · איריש · בולגאריש · גריכיש · דייטש · דעניש · האלענדיש · טשעכיש · ליטוויש · לעטיש · מאלטעזיש · סלאוואקיש · סלאוועניש · ענגליש · עסטיש ·
פארטוגעזיש · פויליש · פיניש · פראנצויזיש · קראָאַטיש · רומעניש · שפאניש · שוועדיש


רעפערענצן[רעדאַקטירן | רעדאַקטירן קוואַלטעקסט]

  1. ↑ אפיציעלע שפראכן | פֿאראייניגטע פֿעלקער. דערגרייכט דעם 2015-11-19.
  2. ↑ Ethnologue (edición 18), (véase Lenguas por número de hablantes).
  3. ↑ CIA Factbook (ver datos de “World” en columna de “Country”), archived from the original on 2014-03-07, https://web.archive.org/web/20140307124031/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2098.html, דערגרייכט 2017-05-07 
  4. ↑ Enciclopedia sueca: Lista de las 12 lenguas más habladas por hablantes maternos en 2010
  5. ↑ Según la revista Ethnology en su edición de octubre de 2009 (eldia.es)
  6. ↑ "Historia de los cartularios", euskonews.com
  7. ↑ לויט עטנאלאג. יאר איז 1995, אחוץ ווען עס שטייט אנדעריש.
 דער ארטיקל בנוגע א שפראך איז א שטומף. דאס הייסט עס פעלן אין אים גרונטלעכע אינפארמאציע איבערן פארשטאנד פון דער טעמע. ביטע העלפֿט דאס פֿארברייטערן.
גענומען פֿון "https://yi.wikipedia.org/w/index.php?title=שפאניש&oldid=593946"