Redaktado de Cikoniedoj

{{Taksonomio
|nomo = Cikoniedoj
|koloro = pink
|dosiero = Stork.jpg
|dosiero larĝo = 230px
|priskribo de dosiero = ''Mycteria leucocephala''
|regno = [[Animalo]]j ''Animalia''
|filumo = [[Ĥordulo]]j ''Chordata''
|klaso = [[Birdo]]j ''Aves''
|ordo = [[Cikonioformaj]] ''Ciconiiformes''
|familio = '''Cikoniedoj''' ''Ciconiidae''
|familio aŭtoritato = [[John Edward Gray|Gray]], 1840
|specioj de subdivizio = Genroj
|subdivizio2 = Vidu tekston
|vikispecio = 
|komunejo = 
}}
[[Dosiero:Ciconia ciconia.jpg|thumb|Ciconia ciconia]]

'''Cikoniedoj''' estas familio de birdoj. La familio havas 6 genrojn kaj 19 [[specio]]jn. Ĝi estas la ununura familio ene de la ordo [[Cikonioformaj]], kiu iam enhavis multajn familiojn.

La cikonioj estas grandaj, longkruraj, longkolaj [[vadbirdo]]j kun longaj fortikaj bekoj. Ili okupas plej el mezvarmaj mondaj regionoj, sed ili klopodas loĝi iom pli sekajn vivmediojn ol siaj parencaj ardeoj, kulerbekuloj kaj ibisoj. Alia diferenco estas, ke cikonioj ne kapablas puriĝi per [[Lanugo|lanuga polvo]] el makuloj de fiŝoj, do ili ne sammaniere manĝas ilin; plej ofte cikonioj '''manĝas ranojn, fiŝetojn, insektojn, vermojn kaj birdidojn kaj etajn mamulojn''' kiel ratoj, ekzemple. Cikonioj ne havas [[Sirinkso (biologio)|sirinksojn]], do ili estas voĉe mutaj kaj ne alvokas, sed komunikas surneste per tipa ''bekklakado''. 

Cikonioj kutime ŝvebas per glita flugo kiu konservas energion. Ŝvebado postulas [[termiko]]jn nome aerfluojn. Fama cikonia fotaro de [[Ottomar Anschütz]] de 1884 inspiris la dezajnon fare de [[Otto Lilienthal]] por eksperimentaj [[glisilo]]j de fino de la 19a jarcento. Cikonioj estas fortikaj, kun larĝaj enverguroj: la [[Marabuo]], kun envergugro de 3.2 m, kunas kun la [[Anda kondoro]] je tio ke ili havas la plej larĝajn envergurojn de ĉiuj vivantaj terbirdoj.

Ties [[nesto]]j estas ofte tre grandaj kaj povas esti uzataj dum multaj jaroj. Kelkaj nestoj kreskis ĝis super 2 m en diametro kaj ĝis ĉirkaŭ 3 m profunde. Gikonioj estis supozate [[monogamio|monogamaj]], sed tio veras nur parte. Ili povas ŝanĝi partneron post [[birdomigrado|migrado]], kaj povas migri sen partnero. Ili tendencas rilati al [[nesto]] same multe kiel al partnero.

La grando, seria monogamio, kaj fido al preciza nestoloko fare de cikonioj kontribuas al ties gravo en [[mitologio]] kaj kulturo.

== Biogeografio ==
La centroj de cikonia diverseco estas en tropika Azio kaj sub-sahara Afriko, kun 8 kaj 6 reproduktantaj specioj respektive. Ĝuste tri specioj estas en Ameriko: nome [[Amerika mikterio]], [[Magvaria cikonio]] kaj [[Jabiruo]], kiu estas la plej granda fluganta birdo de Ameriko. Du specioj, nome la [[Blanka cikonio|Blanka]] kaj la [[Nigra cikonio]], atingas Eŭropon kaj okcidentan moderklimatan Azion, dum unu specio, nome la [[Blankorienta cikonio]], atingas moderklimatajn areojn de orienta Azio, kaj unu specio, nome la [[Nigrakola selbekulo]], troviĝas en Aŭstralazio.<ref>HBW</ref>

== Genroj kaj specioj ==

[[Dosiero:Painted Stork.jpg|thumb|right|[[Blankakapa mikterio]], ''Mycteria leucocephala'']]
* Genro ''[[Mycteria]]'' aŭ [[Mikterioj]]
** [[Griza mikterio]], ''Mycteria cinerea''
** [[Ibisa mikterio]], ''Mycteria ibis''
** [[Blankakapa mikterio]], ''Mycteria leucocephala ''
** [[Amerika mikterio]], ''Mycteria americana''

* Genro ''[[Anastomus]]'', [[Anastomoj]] aŭ [[Malfermbekuloj]]
** [[Azia anastomo]], ''Anastomus oscitans''
** [[Afrika anastomo]], ''Anastomus lamelligerus''

* Genro [[Cikonio]]j aŭ ''[[Ciconia]]''
** [[Abdima cikonio]], ''Ciconia abdimii ''
** [[Lankola cikonio]], '' Ciconia episcopus ''
** [[Storma cikonio]], ''Ciconia stormi''
** [[Magvaria cikonio]], ''Ciconia maguari ''
** [[Blankorienta cikonio]], '' Ciconia boyciana ''
** [[Blanka cikonio]], ''Ciconia ciconia''
** [[Nigra cikonio]], ''Ciconia nigra''

* Genro ''[[Ephippiorhynchus]]'' aŭ [[Selbekuloj]]
** [[Nigrakola selbekulo]], ''Ephippiorhynchus asiaticus''
** [[Selbekulo]], ''Ephippiorhynchus senegalensis''

* Genro ''[[Jabiru]]''
** [[Jabiruo]], ''Jabiru mycteria''

* Genro ''[[Leptoptilos]]'' aŭ [[Marabuoj]]
** [[Azia marabuo]], ''Leptoptilos javanicus''
** [[Argala marabuo]], [[Argalo (marabuo)|Argalo]] aŭ [[Hinda marabuo]], '' Leptoptilos dubius ''
** [[Marabuo]], ''Leptoptilos crumeniferus ''

== Sistematiko ==
[[Dosiero:Black-necked Stork (Ephippiorhynchus asiaticus) near Hodal I Picture 2021.jpg|thumb|right|[[Nigrakola selbekulo]], ''Ephippiorhynchus asiaticus''.]]
[[Dosiero:- Leptoptilos crumeniferus -.jpg|thumb|right|[[Marabuo]], ''Leptoptilos crumeniferus''.]]
[[Dosiero:Woolly-necked_Stork_(Ciconia_episcopus)_with_Black-headed_Ibises_W2_IMG_9730.jpg|thumb|Lankola cikonio ''[[Ciconia episcopus]]'' kun [[Nigrakapa ibiso|Nigrakapaj ibisoj]].]]
[[Dosiero:CigüeñaenÁvila.jpg|thumb|right|Fluganta [[Blanka cikonio]] en Avilo, [[Hispanio]].]]
Sekve de la disvolviĝo de priserĉaj teknikoj en [[molekula biologio]] fine de la 20a jarcento, kaj pli precize sekve de metodoj por studi hibridiĝo de [[DNA]], oni havigis grandan kvanton de informo, multe el kio sugestis, ke multaj birdoj, kvankam laŭ aspekto tre diferencaj unu disde alia, estas fakte pli proksime rilataj ol supozite. Laŭe la radikala kaj influa [[taksonomio Sibley-Ahlquist]] ege pligrandigis la ordon de Cikonioformaj, aldone multajn pliajn familiojn, el kiuj plej el ili kutime estis konsiderataj kiel apartenantaj al Sfeniskoformaj ([[pingvenoj]]), Gavioformaj ([[kolimbo]]j), Podicipoformaj ([[greboj]]s), [[Procelarioformaj]] (tubnazaj marbirdoj), [[Ĥaradrioformaj]], ([[vadbirdo]]j, [[mevo]]j, [[ŝternoj]] kaj [[aŭkoj]]), [[Pelikanoformaj]] ([[pelikanoj]], [[kormoranoj]], [[suloj]] kaj aliaj), kaj la [[Falkoformaj]] (dumtagaj [[rabobirdo]]j). La familio de [[flamengo]]j, nome Fenikopteredoj, estas rilata, kaj estas foje klasata kiel parto de la Cikonioformaj.

Tamen, morfologia pruvo sugestas, ke la tradiciaj Cikonioformaj estu disigitaj inter du stirpojn, pli ol etendita, kvankam kelkaj netradiciaj Cikonioformaj povus esti inkludataj en tiuj du stirpoj.

La preciza situo laŭ [[taksonomio]] de la [[Katartedoj]] restas neklara.<ref name="SACC"/> Kvankam ambaŭ estas similaj laŭ aspekto kaj havas similajn [[Ekologia niĉo|ekologiajn rolojn]], la novmondaj kaj la [[malnovmondaj vulturoj]] evoluis el diferencaj prauloj en diferencaj partoj de la mondo kaj ne estas proksime rilataj. Ĝuste kiom diferencaj estas ambaŭ familioj estas nune pridebatita, kaj kelkaj pli antaŭaj fakuloj sugestas, ke la novmondaj vulturoj (katartedoj) apartenas al la Cikonioformaj.<ref name="SibleyMonroe">[[Charles Sibley|Sibley, Charles G.]] kaj Burt L. Monroe. 1990. ''[http://books.google.com/books?vid=ISBN0300049692 Distribution and Taxonomy of the Birds of the World]''. Yale University Press. ISBN 0-300-04969-2. Konsultita la 11an de aprilo 2007.</ref> Pli ĵusaj fakuloj retenas ties ĝeneralan pozicion en la ordo [[Falkoformaj]] kun la malnovmondaj vulturoj<ref> [[Charles Sibley|Sibley, Charles G.]], kaj Jon E. Ahlquist. 1991. ''[http://books.google.com/books?vid=ISBN0300040857 Phylogeny and Classification of Birds: A Study in Molecular Evolution]''. Yale University Press. ISBN 0-300-04085-7. Konsultita la 11an de aprilo 2007.</ref> aŭ situas ilin en ties propra ordo, Katartoformaj.<ref>Ericson, Per G. P.; Anderson, Cajsa L.; Britton, Tom; Elżanowski, Andrzej; Johansson, Ulf S.; Kallersjö, Mari; Ohlson, Jan I.; Parsons, Thomas J.; Zuccon, Dario & Mayr, Gerald (2006): Diversification of Neoaves: integration of molecular sequence data and fossils. ''Biology Letters'' rete: 1-5. DOI 10.1098/rsbl.2006.0523 [http://www.systbot.uu.se/staff/c_anderson/pdf/neoaves.pdf PDF preprint] [https://web.archive.org/web/20090225124016/http://royalsociety.metapress.com/media/public/contributionsupplementalmaterials/0/5/8/3/058352377848735w/archive1.pdf Electronic Suplementa Materialo] (PDF)</ref> La [[American Ornithologists Union|Sudamerika Klasigo Komitato]] movis la movmondajn vulturojn el la Cikonioformaj kaj anstataŭe lokis ilin en ''[[Incertae sedis]]'', sed notis, ke ankaŭ movo al la Falkoformaj aŭ al la Katartoformaj eblas.<ref name="SACC">Remsen, J. V., Jr.; C. D. Cadena; A. Jaramillo; M. Nores; J. F. Pacheco; M. B. Robbins; T. S. Schulenberg; F. G. Stiles; D. F. Stotz & K. J. Zimmer. 2007. [http://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCBaseline.html ''A classification of the bird species of South America.''] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20090302073659/http://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCBaseline.html |date=2009-03-02 }} South American Classification Committee. Konsultita la [[15an de oktobro]] 2007</ref>

Kelkaj fakuloj adoptis la taksonomion proponitan de Sibley-Ahlquist preskaŭ entute; tamen, pli komuna tutmonda konsidero retenas la tradician grupigon, kaj modifas pli ol anstataŭas ilin laŭ la novaj pruvoj disponeblaj. La familio listita ĉi tie sekvas tiun pli konservativan praktikon. Birda taksonomio estis ŝanĝanta dum kelkaj jaroj, kaj eble oni atendu ke la grandaj diferencoj inter diferencaj klasigaj skemoj pluos laŭgrade por solviĝi kiam venos pli da pruvoj disponeblaj.

Ĵusa studo pri DNA trovis, ke la familioj [[Ardeedoj]], [[Balenocipitedoj]], [[Skopedoj]] kaj [[Treskiornitedoj]] apartenas al la Pelikanoformaj. Tio farus [[Cikoniedoj]]n la ununuran grupon.

Cikonioj estas tre distingaj kaj eble disvastigataj ĉirkaŭ [[Oligoceno]]. Kiel plej familioj de akvaj birdoj, cikonioj ŝajne stariĝis en [[Paleogeno]], eble antaŭ 40-50 [[milionoj da jaroj]] (mj). 

Kvankam kelkaj cikonioj estas tre minacataj, oni ne konas specion nek subspecion kiu iĝis [[formortinta]] en historiaj epokoj. Osto de ''Ciconia'' troviĝinta en [[rokŝirmejo]] de la insulo [[Reunio]] estis probable de birdo kaptita tie kiel manĝo fare de fruaj praloĝantoj; ne estas konata mencio pri esto de cikonioj en la [[Maskarenoj]].

=== Fosiliaj cikonioj ===
* Genro ''Palaeoephippiorhynchus'' ([[fosilio]]: komenca Oligoceno de Fajumo, Egiptio)<!-- ActaPaleontolPol50:549 -->
* Genro ''Grallavis'' ([[fosilio]]: komenca Mioceno de Saint-Gérand-le-Puy, Francio, kaj Ĝebel Zelten, Libio) - eble same kiel ''Prociconia''
* Ciconiidae gen. et sp. indet. (Ituzaingó fina Mioceno de Paranao, Argentino)<ref> fragmentoj de [[Tarsometatarso]] iome similaj al tiuj de ''Mycteria'': Cione ''et al.'' (2000), Noriega & Cladera (2005)</ref>
* Ciconiidae gen. et sp. indet. (Puerto Madryn fina Mioceno de Punta Buenos Aires, Argentino)<ref>Specimeno Museo Paleontológico Egidio Feruglio 1363: nekompleta skeleto de granda cikonio iome similar al ''Jabiruo'' sed ŝajne pli [[pleziomorfa]]: Noriega & Cladera (2005)</ref>
* Genro ''Prociconia'' ([[fosilio]]: fina Pleistoceno de Brazilo) - povus aparteni al modernaj genroj ''Jabiru'' aŭ ''Ciconia''<!-- Evolution39:1174 -->
* Genro ''Pelargosteon'' ([[fosilio]]: komenca Pleistoceno de Rumanio)
* Ciconiidae gen. et sp. indet. - iam ''Aquilavus/Cygnus bilinicus'' ([[fosilio]]: komenca Mioceno de Břešťany, Ĉeĥio)
* cf. ''Leptoptilos'' gen. et sp. indet. - iam ''L. siwalicensis'' ([[fosilio]]: fina Mioceno? - fina Plioceno de Sivalik, Barato)<ref>Specimenoj [[BMNH]] 39741 (holotipo, maldekstra maldista [[tarsometatarso]]) kaj BMNH 39734 (dekstra dista [[tibiotarso]]). Simila al ''Ephippiorhynchus'' kaj ''Leptotilos'', eble el malgranda ino de ''Leptotilos falconeri'', el ''L. dubius'', aŭ el alia specio: Louchart ''et al.'' (2005)</ref>
* Ciconiidae gen. et sp. indet. ([[fosilio]]: fina Pleistoceno de Kavo San Josecito, Meksikio)<ref>Dista [[radiuso (osto)|radiuso]] de mezgranda ''Ciconia'' aŭ pli malgrandeca ''Mycteria'': Steadman ''et al.'' (1994)</ref>

La fosiliaj genroj ''Eociconia'' (meza Eoceno de Ĉinio) kaj ''Ciconiopsis'' (Deseado, komenca Oligoceno de Patagonio, Argentino) estas ofte provizore situaj kun tiu ĉi familio. Fosilia fragmento de "cikonioforma" el kuŝejo Touro Passo de Arroio Touro Passo ([[Rio Grande do Sul]], [[Brazilo]]) povus esti de vivanta [[Amerika mikterio]] ''M. americana''; ĝi estas el fina [[Pleistoceno]], nome antaŭ 10.000aj da jaroj.<ref>Schmaltz Hsou (2007)</ref>

== Notoj ==
<references/>

== Referencoj ==
* Cione, Alberto Luis; de las Mercedes Azpelicueta, María; Bond, Mariano; Carlini, Alfredo A.; Casciotta, Jorge R.; Cozzuol, Mario Alberto; de la Fuente, Marcelo; Gasparini, Zulma; Goin, Francisco J.; Noriega, Jorge; Scillatoyané, Gustavo J.; Soibelzon, Leopoldo; Tonni, Eduardo Pedro; Verzi, Diego & Guiomar Vucetich, María (2000): Miocene vertebrates from Entre Ríos province, eastern Argentina. [angla kun hispana resumo] ''In:'' Aceñolaza, F.G. & Herbst, R. (eds.): El Neógeno de Argentina. ''INSUGEO Serie Correlación Geológica'' '''14''': 191-237. [https://web.archive.org/web/20080228004955/http://www.unt.edu.ar/fcsnat/INSUGEO/libro_neogeno/neogeno_argentina.pdf PDF plena teksto]
* Friedwald, Will & Beck, Jerry (1981): ''The Warner Brothers Cartoons''. Scarecrow Press Inc., Metuchen, N.J.. <small>ISBN 0-8108-1396-3</small>
* Louchart, Antoine; Vignaud, Patrick; Likius, Andossa; Brunet, Michel & and White, Tim D. (2005): A large extinct marabou stork in African Pliocene hominid sites, and a review of the fossil species of ''Leptoptilos''. ''Acta Palaeontologica Polonica'' '''50'''(3): 549–563. [https://web.archive.org/web/20070221172119/http://www.app.pan.pl/acta50/app50-549.pdf PDF plena teksto]
* Noriega, Jorge Ignacio & Cladera, Gerardo (2005): ''First Record of Leptoptilini (Ciconiiformes: Ciconiidae) in the Neogene of South America''. Abstracts of Sixth International Meeting of the Society of Avian Paleontology and Evolution: 47. [https://web.archive.org/web/20070221194421/http://nrm.museum/ve/birds/sape/SAPE_abstracts_2004.pdf PDF plena teksto]
* Schmaltz Hsou, Annie (2007): O estado atual do registro fóssil de répteis e aves no Pleistoceno do Estado do Rio Grande do Sul, Brasil ["The current state of the fossil record of Pleistocene reptiles and birds of Rio Grande do Sul"]. Talk held on 2007-JUN-20 at ''Quaternário do RS: integrando conhecimento'', Canoas, Rio Grande do Sul, Brazil. [http://www6.ufrgs.br/alpp/Resumos_Quaternario_RS.pdf PDF resumo]
* Steadman, David W.; Arroyo-Cabrales, Joaquin; Johnson, Eileen & Guzman, A. Fabiola (1994): New Information on the Late Pleistocene Birds from San Josecito Cave, Nuevo León, Mexico. ''[[Condor (journal)|Condor]]'' '''96'''(3): 577-589. [https://web.archive.org/web/20130702152740/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/DJVU/v096n03/P0577-P0589.djvu DjVu fulltext] [https://web.archive.org/web/20060911032144/http://elibrary.unm.edu/sora/Condor/files/issues/v096n03/p0577-p0589.pdf PDF plena teksto]

== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.storchennest.de/de/index_live-video.html realtempa gap-ebleco de cikonia nesto] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20070903171144/http://www.storchennest.de/de/index_live-video.html |date=2007-09-03 }}
* [http://f01.middlebury.edu/FS010A/STUDENTS/n111.htm Scott MacDonald, "The Stork"] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20050211205756/http://f01.middlebury.edu/FS010A/STUDENTS/n111.htm |date=2005-02-11 }} simbolaj uzoj
* [http://www.ebepe.com/html/stork.html Cikonioj] Bilda dokumentaro
* [http://www.hbw.com/ibc/phtml/familia.phtml?idFamilia=22 cikoniaj filmetoj] ĉe Internet Bird Collection

{{projektoj|commonscat=Ciconiidae}}
{{Commons|Ciconiidae}}

{{Portalo Birdoj}}
{{Cikonioformaj birdoj}}

[[Kategorio:Cikoniedoj|*]]