Симфония
Перейти к навигации
Перейти к поиску
Симфо́ния (грек. συμφωνία — оҡшаш яңғыраш , (созвучие)) — Оркестр өсөн яҙылып, бер-береһенән музыкаһы һәм темпы менән айырылып торған 3-4 өлөшлө ҙур музыкаль әҫәр; оркестр өсөн яҙылған ҙур күләмле музыкаль әҫәр.
Төзөлөшө[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Соната менән оҡшашлығы арҡаһында, соната менән симфонияны йыш ҡына «соната-симфоник цикл» тип берләштереп әйтәләр. Классик симфониялә (йәғни Вена классиктары — Гайдн, Моцарт, Бетховен ижадында) ғәҙәттә дүрт өлөштән тора.
- 1-се өлөш, тиҙ темпта, соната формаһында яҙыла.
- 2-се өлөш, әкрен хәрәкәттә, вариациялар формаһында, рондо, рондо-соната, ҡатмарлы өс өлөшлө, һирәк кенә соната формаһында яҙыла.
- 3-сө өлөш – скерцо йәки мэнуэт – өс-өлошло формала da capo трио мнәән (йәғни A-trio-A схемаһы буйынса)
- 4-се өлөш, тиҙ темпта – соната формаһында, рондо яки рондо-соната формаһында яҙыла.
Программала яҙылған билдәле эстәлеккә бәйле симфонияны программалы симфония дип атайҙар. Мәҫәлән, Бетховендың «Пастораль симфонияһе», Берлиоздың «Фантастик симфонияһы» һәм башҡаларҙы әйтергә мөмкин мөмкин.
Музыкаль фрагменттар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Симфония №5 (Бетховен)[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
 | |
| [[:Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|{{{НАЗВАНИЕ}}}]] | |
| [[Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|noicon]] | |
| Ҡабат тыңлау өсөн ярҙам | |
| |
| [[:Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|{{{НАЗВАНИЕ}}}]] | |
| [[Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|noicon]] | |
| Ҡабат тыңлау өсөн ярҙам | |
| |
| [[:Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|{{{НАЗВАНИЕ}}}]] | |
| [[Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|noicon]] | |
| Ҡабат тыңлау өсөн ярҙам | |
| |
| [[:Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|{{{НАЗВАНИЕ}}}]] | |
| [[Рәсем:{{{НАЗВАНИЕ_ФАЙЛА}}}|noicon]] | |
| Ҡабат тыңлау өсөн ярҙам | |
Һылтамалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- «Кругосвет» энциклопедияһында симфония (рус.)
- Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге (1890—1907).