'Butik vergi yapılandırması'na başvuran şirketlerin öncelikle 'likidite oranı'na bakılacak. Buna ilave olarak şirket sürdürülebilirliğine yönelik diğer şartlar aranacak ve borç tecil talep eden şirketin geçmiş performansı, uyumu dikkate alınacak.
MEHMET KAYA
ANKARA - Maliye Bakanlığı’nın, vergi uyumu gösteren mükelleflerin zor duruma düşmesi halinde borçlarını yapılandırmasına imkan tanıyan düzenlemede temel kriter belli oldu. Yapılandırma yasalarına ihtiyacı ortadan kaldırması amaçlanan düzenlemede, tecil isteyen şirketlerin durumlarını ölçmek üzere kriterler belirlenecek. Nesnel ölçütler aranacak kriterler içinde 'likidite oranının' temel olacağı öğrenildi.
DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre, şirketlerin kısa vadeli varlıklarının kısa vadeli yükümlülüklerini ölçmekte kullanılan asit-test oranı ya da likidite oranı olarak adlandırılan, dönen varlıklardan stokların çıkarılması ve kısa vadeli borçlara bölünmesiyle bulunan rasyo, 'butik yapılandırma'da temel veri olarak kabul edilecek. Buna ilave olarak şirket sürdürülebilirliğine yönelik diğer şartlar aranacak ve borç tecil talep eden şirketin geçmiş performansı, uyumu dikkate alınacak.
Likidite oranı, şirketlerin kısa vadeli borçlarını karşılamaya yeterli varlıklarının ölçümünde kullanılıyor. Likidite oranı sıfır ile bir arasında değer alırken, sıfıra yaklaştıkça şirketin kısa vadeli borçlarını karşılamaya yönelik varlıklarının yetersiz, 1’e yaklaştıkça da iyi olduğu belirleniyor. Bu oran, şirket performanslarının ölçümünde kullanılan temel verilerden biri olarak kabul ediliyor.
Yasa TBMM’de kabul edildi
Maliye Bakanlığı, yapılandırma yasalarına ihtiyacı ortadan kaldıracak bir düzenleme üzerinde uzun süredir çalışıyordu. TBMM’de 18 Mayıs'ta kabul edilen yasayla, vergi uyumu sağlamış ancak bir nedenden dolayı yükümlülüklerini yerine getirmekte dönemsel olarak zorluğa düşmüş şirketlere, normal mevzuattaki sistemden daha avantajlı koşullarda tecil imkanı sağlanıyor. Kanun, Bakanlar Kurulu’nun bu tecil işleminde 60 aya kadar vade sağlaması, duruma özel faiz ve teminat belirleme yetkisini de içeriyor. Kanuna göre, en az 3 yıldır kurulu ve bu süre içinde beyannamelerini düzgün veren şirketler, zor duruma düşerek vergi yükümlülüklerini yerine getiremeyeceklerine inanırsa Maliye’ye yazılı olarak başvuracak. Tecil talebine konu borcun vadesine 1 yıldan az kalmış olacak. Daha uzun vadeli borçlar bu özel durumdan yararlanamayacak. Şirketlerin yazılı başvurularının ardından, 500 bin TL’ye kadar borçlar için teminat istenmeyecek. Daha yüksek vadeli borçlar için ise 500 bin TL’nin üstündeki tutarın yüzde 25’i kadar teminat istenecek ve borç 36 aya kadar taksitlendirilebilecek. Taksit aralığı 6 ayda bir ödemeye kadar belirlenebilecek.
Taksitlendirilen tutar için TÜİK’in yurt içi üretici fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) endeksine bağlı bir hesaplama yöntemi hazırlanacak. Yasal baz şart olan 36 aya kadar taksit, Bakanlar Kurulu kararıyla 60 aya kadar uzatılabilecek. Faiz ve teminat oranları da değiştirilebilecek.