Yaşamak şakaya gelmez, büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın bir sincap gibi mesela, yani, yaşamanın dışında ve ötesinde hiçbir şey beklemeden, yani bütün işin gücün yaşamak olacak.
Yaşamayı ciddiye alacaksın, yani o derecede, öylesine ki, mesela, kolların bağlı arkadan, sırtın duvarda, yahut kocaman gözlüklerin, beyaz gömleğinle bir laboratuarda insanlar için ölebileceksin, hem de yüzünü bile görmediğin insanlar için, hem de hiç kimse seni buna zorlamamışken, hem de en güzel en gerçek şeyin yaşamak olduğunu bildiğin halde.
Yani, öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı, yetmişinde bile, mesela, zeytin dikeceksin, hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil, ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için, yaşamak yani ağır bastığından.
Nazım HikmetFransa’nın Nice kentinde, butik bir lokantaya gitmek, güzel yemek, hem de cüzdana fazla yük olmak istemiyorsanız ve de bu ufacık lokantada masa bulursanız uğrayınız 'La Merenda'ya. Sahibi ve şefi 'Dominique Le Stanc', tuhaf bir adam. Michelin yıldızını ve büyük lokantalarını bırakmış bir kenara, bu aşevini açmış. Lokantanın telefonu yok, kredi kartı geçmez ve menüsü 12 yıldır hep aynı..
Dominique ile sabah 8.00’de buluştuk alışveriş yaptık, yemekleri hazırladık ve fırına verdik. “Gel biraz gezelim” dedi. Eski Nice’te yürüyüşe geçtik, hamurcu ve makarnacı, fırın, balıkçı derken zeytinyağcıya gidelim dedi. Büyük bir dükkana girdik. Dünyanın zeytin yetiştiren her köşesinden yüzlerce zeytinyağları raflarda. Ortada kocaman bir masa, üzerinde minik kaşelerde zeytinyağları ve yanlarındaki plakette geldikleri yöre, cinsleri hakkında bilgiler. Dükkan sahibi, “Nerelisiniz, Güney Amerikalı mısınız?” diye sorunca, her zamanki heyecanım ile, “Hayır Türk’üm” dedim. Adamın yüzü aydınlandı.. “Aaaa zeytinyağının ana vatanı” deyiverdi. Koyu bir sobet başladı, oturduğumuz toprakların öneminden, medeniyetlerin beşiği olmamızdan, Hititler’den, tahıldan ve zeytinin anavatanı olduğunu iddia ettiği Antakya’dan bahsettik. “Maalesef bize hiç Antakya’dan zeytinyağı gelmiyor” dedi.. Bir saat kaldık tadımda ve muhabbette, öğle servisi başlamadan lokantaya dönmek üzere ayrıldık.
Osmanlı döneminde Deniz Gümrüğü yani Gümrük Eminliği burada imiş. Eminönü (Gümrük önü) adını alan bu semt her pazar bir panayır... Herkesin herşeyi sattığı meydan da satış yasaklanmış ve satıcılar yan sokaklara kaymışlar.
Bir pazar, başka bir Istanbul için muhakkak gidiniz ve evinizin peynir, şarküteri, kuruyemiş, bitki, tohum, fidan, ev hayvanları ihtiyaçlarını felan gideriniz. Bence tek eksik pazar günleri Mısır Çarsı'nın kapalı olması, onu da pek anlamadım doğrusu. Bence pazartesi kapanmalı. Erken akşam yemeğini de meşhur “Hamdi” nin terasında yiyebilirsiniz gitmişken.
Kokoreçci Oğuzhan Dolapdere’nin göbeğinde kuzu kokoreç yapıyor. Kız kardeşiyle ufacık dükkanında baba mesleğine devam ediyor. Gururla kokoreçinin yapılışını anlatıyor ve gururla ısıtılmış demir dökme tabaklarda nefis kokoreçini sunuyor. Mahellenin son zamanlarda aldığı aşırı göç ile biraz karardığını ve kontrolden çıktığını söylerken, babasının 1968 de bu işe nasıl başladığını ve Dolapdere’nin eski halini anlatıyor. Bol kekikli kokoreç önümüze değişik bir sunumla geliyor.
Ben pilav üstü severim diyorum. Babamda öyle severdi diyor ve komşu pilavcıdan alınan pilav, kokoreçin üzerine yorgan oluyor. Kuzunun karın bölgesindeki çöz ve beher kuzudan ufacık parça çıkan uykuluk etrafına sarılan bumbar ile bu Kokoreç Makedonya usulü imiş. Oğuzhanlar da Makedonya göçmeni imiş zaten.
Oğuzhan ile tezgahının önünde...
Sakız ağacı altında, elimde ağacı çizmek için keski ile...
Yeryüzünün tüm köşelerine bu sakız ağacını dikiyorsunuz. Ağaç mükemmel yetişse de sakız damlatmıyor veya damlayan sakız vasıfsız oluyor. Sadece Sakız Adası'nın güneyinde, sakız istenilen evsafta damlıyor, aynı adanın kuzeyinide bile değil. Sadece ve sadece 'Mastichoria' denilen, adanın güneyindeki ufak bir üçgenden sakız elde ediliyor. Havasından mi, suyundan mı veya bölgeye ait kırmızıya çalan toprağından mı? Bilemiyoruz... Bence hepsinin karışımından...
İlk önce, aslında bir 'Akdeniz makisi' olan o tılsımlı minik ağacın altını mini tırmıklar ile taradık, yerdeki taşları aldık, sonra ufak süpürgelerle süpürdük. Ağacın altı temizlenince, elimizdeki kovadaki beyaz tebeşir tozunu, avuclarımızla ağacın altına sert darbeler ile serptik. Ucu keskin cekiç vari aletlerle, kökten başlayan ve yukarı doğru giden damarları, etli yerlerinden yatay çiziklerle çizdik. İnanılmaz bir manzara; yaşlı ağaç hemen hüngür hüngür ağlamaya başladı, gözyaşlarına boğuldu. Aslında biraz üzülmedim desem yalan olur. Bakarmısınız bendeki ilerleyen yaşla aynı orantıda artan romantizme. 'Sakız Adası’ndaki sakız veren ağaçları keskin bıçaklarla çizmeye üzülme, nedir bu sizce?
Peru
Peru’nun sihri çok katlılığında, değişik kültürlerin çarpıştığı, birbirlerine kenetlendiği medeniyetlerde yatıyor. Kolonyal şehirleri, özel müzeleri, Afrika’dan 16. yüzyılda getirilen zencilerin yaşadıkları vadilerdeki çiftlik evlerini, dünyanın en enteresan ‘Wildlife Preservation’ mekânlarını, antik şehir Cusco ve sihirli vadi Urubamba’yı ve tabii ki meşhur Machu Picchu’yu gezmekle kalmadım…
Direkt olarak Lima sosyal yaşamına girip gece kulüplerini, lokantalarını, pazarlarını, Çin mahallelerini ve plajlarını arşınladım. Ardından ise kısa bir uçak yolculuğu için 3 bin 400 metre irtifadaki güzel kasaba Cusco’ya uçtum. Ertesi gün motorlu trenle insan girmeyen ormanlar arasında sihirli Machu Pichu’yu ziyaret ettim. Unutamadığım bir seyahati tekrarlamak ama bu kez Amazon ormanlarına çıkmak istiyorum.
Dünyanın Dört Bir Köşesinde İndirimli Tatil İçin Tıkla
Varanasi
Unutamadığım ikinci yer; Ölülerin yakıldığı şehir Hindistan’daki Varanasi… Ganga (Ganj) Nehri’nin bir ‘U’ dönüşü yaparak birdenbire kuzeye, dağlara, Şiva’ya doğru akmaya başladığı şehir, Lord Şiva’nın (yok edici tanrı) 5 bin sene evvel kurduğu efsanesine dayanan Benares (Varanasi) dünyanın hâlâ yaşanan en eski şehri. Sanat ve klasik Hint müziğinin doğduğu bu şehirde, kutsal Ganga 100 ml’de 1.5 milyon koli basiliyle dünya şampiyonu (Düşünün Dünya Sağlık örgütü üst sınırı 500, bizim Haliç’te 2 bin 500, Ganga’da 1.5 milyon).
Bugün Anneler Günü, gazetemiz Hürriyet’in “seyahat eki” ekibiyle bu haftaki yazımı konuşurken, gazeteden genç ve kibar arkadaşımız Yücel Sönmez, şöyle dedi, “Ayhan Bey, bu pazar Anneler Günü, annenizle seyahatlerinizi yazsanıza. ” Annemle seyahat çok keyiflidir ama yorucudur. Dünyanın en meraklı kadını. Bir keresinde Londra’da parkta “punk”larla otururken bulduk annemi. Her iki tarafta çok mutlu idiler ve sohbet ediyorlardı. “Giyimleri ve saçları biraz değişik ama çoook iyi çocuklar” demişti unutamıyorum. New York yıllarımızda bizde misafir; elinde uzun bir alışveriş listesi var. Tüm arkadaşlar, akrabalar, banka müdiresinden tutun, bankada çalışan kızlara, ona her gün kapıyı açan güvenliğe kadar, noter bey ve katip kızlar, kapıcı, karısı ve kızları, postacı, avukat ve tüm büro, vesaire. Evimiz 91’inci sokakta ama 96’ıncıda Harlem başlıyor.
O seneler pek gidilmez 96 ve yukarısına. Tembih ettik; “Anneciğim 1’inci caddeye çıkınca sakın sağa dönmeyin, beş sokak sonra arapların mahallesine girmiş olursunuz, (kara derililere eski Osmanlı geleneği hala “araplar” derdi). “Valla araplar sizi kıtır kıtır keser” filan... Günler sonra tuhaf alışverişlerle eve dönmeye başladı. Bir gün takip ettik, sen her gün Harlem’e git, 125’inci sokaktaki pazar yerini bul, bununla da kalma tüm Harlem ile can ciğer kuzu sarması ol… “Çok sempatikler hem de pazarlık bile ediyorlar” demişti.
Annem’i Harlem’e bile sürükleyen ve benliğinde hiç sönmeyen seyahat ateşi tamamen “merak” ile ilgili. Çok meraklı bir kadın idi. Kendine arkadaş grubu ayarlar, yurt dışına hatta uzakdoğulara kadar seyahate çıkardı. Sınır ötesi olmasa da tüm kadınları organize eder, İstanbul’da ilk önce tarihi bir mekan gezilir, akşam beş çayı boğaz manzaralı bir lüks otelde içilir, o gezi günü, iyi yemek yenen bir restoranda akşam yemeği ile son bulurdu. Çok sağlam bir mutfağı olan müthiş bir aşçı olduğu için de her yerde yemek yemezdi.
Eski bir Anneler Günü yazımı buldum, paylaşmak isterim:
Şu an karşımda oturuyor. Sohbet ediyoruz. Bağdat Caddesi’ndeki evinde kaldım dün gece. Beraber aynı evde uyanmak, “Günaydın Anne’ciğim, Anneler Gününüz kutlu olsun” demek, sabah çayını karşılıklı içmek, ikimize en güzel hediye. Henüz hediyesini vermedim, birazdan kız kardeşim ve torunlar ve de torunların bebeleri (anne, baba kelimesinden evvel “Ipaaaaad” diyen 1.5 yaşındaki Deniz Ayhan da dahil olmak üzere) cümbür cemaat bruncha...
Fewa gölü veya Phewa Tal. Nepal’in ikinci büyük gölü. 17 kilometre uzunluğunda ile bir baraj gölü. Ayna yüzeyi ile Himalaya’ların ihtişamını ikiye katlıyor.
Katmandu’dan kalkan pervaneli bir uçak ile Himalalar arasından süzülerek minik 'Pokhara' havaalanına indik.
Otuzüç milyon tanrı var ana din demek hatalı olur, “Yaşam Felsefesi” demek lazım. Hinduizm 5 bin senelik ömrüyle dünyanın en eski dini veya yaşam felsefesi... Cennet, cehennem, ölüm vesaire yok. Doğum, ızdırap (dikkat:yaşama ızdırap diyorlar), ölüm ve yeniden doğum. Bu 'hayat tekerleği' milyonlarca sene yuvarlanıp duruyor. Sonraki hayatta geri geleceğiniz canlı tipi bir evvelki hayattaki yaşam tarzınıza bağlı. Yani, günah dolu ve aykırı bir yaşam, sonraki hayata sizi bir 'domuz' olarak geri getirebilir veya iyilikler ve sevaplar ile dolu bir hayat sizi bir dahaki hayata favori hayvanlardan maymun veya fil olarak da getirebilir. Bu zinciri kırmanın ve sonsuz huzura kavuşmanın tek yolu ise Nirvana’ya ulaşmak. Peki nasıl ulaşacağız bu Nirvana'ya?
Wheel of life (Hayat tekerleği) tablosu önünde. Üstedeki üç dilim bir nevi cenneti, alttaki ise cehennemi anlatıyor. Yukarıda kalmaya çabalamak ve aşağıda kalan insanları da yanımıza çekmeye çalışmalıyız.
Nirvana’nın kelime anlamı 'söndürmek' demekmiş. İçimizde söndürmemiz gereken üç ana yangın var. Raga: Hırs ve cinsellik, Dvesha: Nefret ve kıskançlık ve Moha: Cehalet ve vurdumduymazlık. Bu yangınlar tamamen söndükten sonra Nirvana’ya erişebiliyoruz.
Nepal bayrağı çok değişik, Himalaya’lar dan esinlenmiş.
Nepal, Katmandu’ya ikinci gidişim. Bu kez yanımda kameramanlarım ve Nepal’in İstanbul Fahri başkonsolosu Prof. Günseli Malkoç var. Günseli Hanım Nepal’de uzun yıllar yaşamış ve geniş bir çevre edinmiş.
Boudhanath Tapınağı, Güneydoğu Asya’nın en büyük budist tapınağı. Tibetli budist rahipler arasına karışıp, saat yelkovanı yönünde yürüken, bir elimle arka arkaya dizili dua silindirlerini döndürüyor, bir yandan da “Om Mani Padme Hum” kelimelerini melodili olarak tekrar ediyorum. “Ommmm” sesi, kainat yaratılırken başlayan titreşimin sesi. Bu titreşim kütlelerin dönmesinden kaynaklanıyor. Dünya, gezegenler, dervişler vesaire. Bu tireşimin ve dönmenin kesilmesi kıyamet günü demek. Dönmesi duran veya yavaşlayan bir dünya düşünün...
