Otomobil ve cip vergileri 8 milyonu aşkın vatandaşı ilgilendirdiği ve her yıl değiştiği için, okuyucularımız o yılın Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) tutarlarını ve ‘indirimli vergi avantajını’ her yıl sorarlar, biz de açıklarız...”
Yukarıdaki başlık ve ifadeler, sevgili Şükrü KIZILOT hocamıza ait.
Her yıl bu zamanlar, değişen motorlu taşıtlar vergisi tutarlarını yazar, otomobil ve cip sahiplerini, motorlu taşıtlar vergisini ödemeden önce “kasko değeriyle kıyaslamaları” için uyarırdı.
Taşıtların 2015 yılı motorlu taşıtlar vergisinin birinci taksitinin, içinde bulunduğumuz Ocak ayının sonuna kadar ödenmesi gerekiyor.
Biz de “Yaklaşım Yayıncılık” olarak, sevgili hocamız sağlığına kavuşup, siz sevgili okurlarıyla buluşana kadar bugün olduğu gibi, zaman zaman da Şükrü Hoca olsa bugün ne yazardı diye tahminde bulunup, onun adına sizleri bilgilendirmeye çalışacağız...
Aracınızın motor silindir hacmi ve yaşına göre belirlenen motorlu taşıtlar vergisi tutarı, kasko sigortası değerinin yüzde 5’ini aşıyorsa, aynı yaş grubundaki bir alt kademeden, daha düşük vergi ödeyebiliyorsunuz.
Uygulamadan yararlanmak için taşıtın kasko sigortasının yaptırılmış olması da gerekmiyor.
HANGİ TAŞITLARA İNDİRİM VAR?
Kasko bedeli kıyaslaması yoluyla daha az motorlu taşıtlar vergisi ödeme olanağı, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun (I) Sayılı Tarifesinde yer alan;
- Otomobil,
- Cip,
- Kaptıkaçtı,
- Arazi taşıtları,
-ve benzeri taşıtlar
için söz konusu.
Bunlar dışında kalan araçlar için kasko bedeli kıyaslaması, dolayısıyla tarifede yer alan tutardan daha az motorlu taşıtlar vergisi ödenmesi söz konusu değil.
KASKO DEĞERİNE GÖRE MTV HESABI
Kasko değerine göre motorlu taşıtlar vergisi için önce, taşıtın kasko sigorta değerinin yüzde 5’ i hesaplanacak (Kasko değer listesi, her yılın Ocak ayı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketler Birliği tarafından yayınlanıyor. Bu listeye www.tsrsb.org.tr adresinden ulaşmak da mümkün).
Sonra, taşıtın yaşı ve silindir hacmine göre, 2015 yılı MTV’si ile kıyaslanacak (2015 yılı MTV tutarları tabloda verilmiştir).
Kasko değerinin yüzde 5’i tarifedeki motorlu taşıtlar vergisi tutarından düşük ise aynı yaş grubundaki bir alt kademeden vergi ödenecek.
BİR ÖRNEK
Motor silindir hacmi 3.001-3.500 arasında olan 8 yaşında bir taşıtın kasko sigortasına esas olan değerinin 90 bin TL olması halinde, 2015 yılında ödenmesi gereken motorlu taşıtlar vergisi şöyle hesaplanacak.
- Taşıtın kasko değeri 90 bin TL. Yüzde 5’i (90.000x%5=) 4.500 TL.
- Taşıtın tarifeye göre 2015 yılı MTV tutarı 4.533 TL.
- Aynı yaştaki bir alt kademe için MTV tutarı 2.985 TL.
Örnekteki taşıtın kasko değerinin yüzde 5’i (4.500 TL), taşıtın 2015 yılı MTV tutarından (4.533 TL) düşük olduğundan, ödenecek olan MTV tutarı, aynı yaş grubunun bir alt kademesi için belirlenen 2.985 TL olacak.
Kasko değerinin yüzde 5’inin, bir alt kademedeki MTV’den de düşük olması halinde, ikinci alt kademeye inilmeyecek.
BAŞVURU GEREKİYOR
2015 yılında indirimli MTV tarifesinden yararlanabilmek için taşıtları “Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesi”nde yer alanların yetkili sigorta acentelerine müracaat etmeden, düzenleyecekleri “bildirim formu” ile vergi dairesine başvuruda bulunmaları gerekiyor (Bkz. 40 No.lu MTV Tebliği). Başvuruda bulunmayanlar, bu avantajdan yararlanamıyorlar.
GEÇMİŞ YIL MTV’LERİNİ GERİ ALABİLİRSİNİZ
Otomobil, cip, kaptıkaçtı, arazi taşıtı ve benzeri taşıt sahipleri 2010, 2011, 2012, 2013 ve 2014 yıllarında, kasko sigorta değerinin yüzde 5’inden fazla MTV ödemişlerse, “düzeltme dilekçesi” vermek ve araçlarının “kasko sigorta değeri bildirim formunu” da eklemek suretiyle, fazla ödedikleri vergileri de iade olarak geri alabilirler.Zamanaşımı süresi 5 yıl olduğu için, 2010-2014 yıllarında, fazla ödenen vergileri geri isteme bakımından, süre geçmesi diye bir durum da söz konusu değil.
Yapılan düzenlemeyle bu cihazların ithalatındaki ÖTV ve KDV matrahına, bandrol ücreti de dahil edilecek. Dolayısıyla ithal maliyetinde yüzde 16’lık bir artış olacak.
KİMSE farkında değil ama ithal televizyon, radyo, video, müzik seti, cep telefonu vergisi sessizce arttı. Daha ötesi, ithal otomobillerin de vergisi bir miktar arttı. Yalnızca bir vergi değil birkaç vergi (ÖTV, KDV, gümrük vergisi) arttı!
TORBA YASA İLE ARTTI
Çok kişi, 11 Eylül 2014 Tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6552 sayılı Torba Yasa’yı; birikmiş vergi ve SGK prim borçlarına ve diğer borçlara faizde kısmi af getiren ve 36 aya kadar da ödeme kolaylığı sağlayan, hayali paraya ve şirketten çekilen paralara af getiren bir yasa olarak biliyor. Oysa Torba Yasa ile 67 yasada değişiklik yapıldı. Yapılan değişikliklerden biri de ithal televizyon, radyo, video, müzik seti, cep telefonu vb. bandrole tabi ithal ürünlerin vergileri arttı.
ARTIŞ NEDENİ
Önce, bandrol olayını açıklayalım.
a- Televizyon
b- Radyo, portatif radyo- teyp, radyo- pikap,
c- Radyo
d- Video
e- Birleşik cihazlar için;
1. Video- TV- radyo
2. Video – TV
3. Radyo- TV
4. Müzik seti ve benzerleri yüzde 16 “bandrol ücretine” tabi.
Bunların dışında kalan ve radyo- TV yayını almaya yarayan her türlü cihazlar örneğin radyo ve/veya televizyon yayınları almaya yarayan; cep telefonları (yüzde6), setup box cihazları ile her türlü uydu alıcısı (yüzde10), ithal edilen taşıtlardaki monte edilmiş bandrole tabi cihazlardan bandrol ücreti alınıyor.
BANDROL ÜCRETİ DAHİL
Torba yasa ile yapılan düzenleme sonucu, öteden beri ithal sonrası alınan bandrol ücretleri, ithalat aşamasında alınacak (Md.104). Böyle olunca, 11 Eylül 2014 tarihinden itibaren, ithalattaki KDV ve ÖTV matrahına bandrol ücreti de dahil olacak.
Yukarıda açıklanan Torba Yasa düzenlemesine göre; ithalattaki ÖTV ve KDV matrahına, bandrol ücretinin de dahil edilmesi söz konusu olacak.
Örneğin daha önce 100 birime yurt dışından ithal edilip (100x yüzde 6.7) 6.7 birim ÖTV ve (100+6.7=106.7x yüzde18) 19.20 birim KDV ödenerek 125.90 birime mal olan bir televizyon, şimdi (100x yüzde 16) 16 birim bandrol, (100+16=116x yüzde 6.7) 7.77 birim ÖTV ve (100+16+7.77=123.77 yüzde18) 22.28 birim KDV ile 146.05 birime ithal edilecek. Dolayısıyla ithal maliyetinde 21 birim, oran olarak da yüzde16’lık bir artış olacak.
Bandrol ücreti yüzde 6, ÖTV oranı yüzde 20 olan radyo ve/veya TV yayınları almaya yarayan cep telefonlarında yüzde 6 olan bandrol ücreti, ÖTV ve KDV matrahına eklenince ithal maliyeti de yaklaşık artacak.
Otomobillere de ek bandrol artışı gelecek
İTHALATTAKİ ÖTV matrahı üzerinden yüzde 0.8 oranında bandrol ücreti alınan navigasyonlu araçlarda bu farkı gelin siz hesaplayın. (İpucu verelim: motor silindir hacmi 2000 cm3’ün üzerindeki bir araç için ÖTV matrahı üzerinden önce yüzde 0.8 oranında TRT bandrolü, sonra bandrollü matrah üzerinden yüzde145 oranında ÖTV, sonra da bandrollü ve ÖTV’li matrah üzerinden yüzde18 oranında KDV hesaplayıp hepsini toplayacaksınız).
Görüldüğü gibi, bandrolün KDV’si ve ÖTV’siyle, ödenen vergiler artmış oluyor. Şu anda TRT ve Gümrükler de bunun farkında değil!..
Yıllar önce Prof.Dr. Ekrem Pakdemirli anlatmıştı.
MALİYE SEMPOZYUMU
Her yıl farklı bir üniversite tarafından düzenlenen Maliye Sempozyumu’nun yedincisini de Gazi Üniversitesi üstlenmişti.
Bu sempozyumlarda, hocaların yanı sıra yurt dışından bazı bilim adamları, bürokrasiden de Maliye ve Ekonomi ile ilgili bakanlar, müsteşarlar, genel müdürler ve diğer üst düzey bürokratlar da davet ediliyordu. Bir kısmı da konuşmacı oluyordu.
Özellikle Maliye Bakanı’nı ve üst düzey bürokratların katılımı çok önemliydi. Gazi Üniversitesi adına, o dönemin bakanını sempozyuma davet ettiğimde, her zamanki zerafetiyle, “olağanüstü bir gelişme olmazsa mutlaka gelirim” demişti ve geldi de..
MALİYE BAKANI’NIN İLGİNÇ AÇIKLAMASI
Sempozyumun açılışında son konuşmacı olan dönemin Maliye Bakanı Ekrem Pakdemirli hem bilim adamı hem de Maliye Bakanı olarak, herkesi etkileyen güzel bir konuşma yaptı.
Konuşmasının bir bölümünde Türkiye’nin dış borçları konusuna değindikten sonra ilginç bir olay anlattı; “Zamanında, bir ülkeden önemli tutarda borç almışız. Yıllar sonra borcu ödediğimizde, ilginç bir mektup aldık. Özetle ‘Siz bu borcu iki yıl önce ödemiştiniz. Şimdi aynı borcu ikinci kez niye gönderdiğinizi anlamadık’ diyorlardı!..
Olay anlaşılmıştı. O dönemde Devletin dış borçları ile ilgili sağlıklı bir kaydı olmadığı için, daha önceki ödemeye ilişkin kayda rastlanmamış ve aynı borcu ikinci kez ödemişiz!..”
Deli Petro
Boyu 208 cm imiş.
Bu dev adamın ayakkabı numarasını tahmin edin bakalım?
48 olabilir mi?
Yoksa 50 mi?
Bilemediniz!
Doğrusu; 38 numara!
Petro bu durumdan çok utanır ve ayakkabısının üstüne bir ayakkabı daha giyermiş!
Meyhane
Of’lu Hoca Cuma namazında içki içenleri fena azarlıyordu;
- Paranızı sokağa atıyorsunuz! Kazanan kim? Meyhaneci... En büyük dükkan kimin? Meyhanecinin... En güzel ev kimin? Meyhanecinin... Ya en güzel araba? Meyhanecinin. Bu paraları veren kim? Ha sizin gibi kafasızlar...
Aradan iki hafta geçer, bir adam koşarak Hoca’nın yanına gelir ve ellerine sarılıp öperek;
- Allah razı olsun Hocam, senin verdiğin içki vaazı sayesinde hayatım kurtuldu.
Hoca memnun;
- Aferin, içkiyi bırakmanın mükafatını ahirette de göreceksin oğlum...
der. Adam düzeltir;
- İçkiyi bırakmadım Hocam, MEYHANE AÇTIM...
SORU: Babam kamu görevlisi iken vefat etti. 12 yaşımdan bu yana “Yetim maaşı” alıyorum.
Bu arada ben de 50 yaşıma geldim. Halen bekârım ve yakında SSK’dan emekli olup “emekli maaşı” alacağım. Ben bu yetim maaşına alıştım. Emekli olduğumda, SSK’dan emekli aylığı bağlanınca, Emekli Sandığı tarafından yetim maaşım kesilir mi?
Gülay ENİSEL - Mersin
YANIT: Rahat olunuz, bekâr olduğunuz sürece kesilmez. Her iki aylığı da alırsınız.
Avukatlık bürosunun KDV’si indirilir mi?
SORU: Öteden beri hayal ettiğim bir büroyu, inşaat şirketinden satın aldım. Tam 320 bin TL KDV ödedim. Ödediğim bu KDV’yi tahsil ettiğim KDV’lerden düşebilirsem, yaşadım.
Maliye’ye en az 2-3 yıl hiç KDV ödemem. Bu mümkün mü, mümkünse nasıl?
Selçuk BAYSAL - Bursa
YANIT: Aldığınız iş yerini, serbest meslek kazanç defterine kaydedeceksiniz. Buna “aktife kaydetme” deniliyor. Muhasebeciniz bu kaydın nasıl yapılacağını bilir.
Bu durumda, ödediğiniz 320 bin TL KDV’yi, tahsil ettiğiniz KDV’den indirebilirsiniz.
Ayrıca, büroyu satın alma bedelinin yüzde 2’sini de “amortisman” gideri olarak gelirinizden indirebilirsiniz.
Kiracının ödemediği kiralar
SORU: Kiracımla başım dertte. 2014 yılında tam 5 aylık kirayı ödemedi. 2014 konut kira gelirimi beyan ederken, tahsil etmediğim kiranın da gelir vergisini mi ödeyeceğim?
Leyla ESEN - Adana
YANIT: Kira gelirinde “tahsil” esastır. Kaç aylık kira tahsil ettiyseniz onu bildireceksiniz. Ancak 2014’ün kirasını 2015’te tahsil ederseniz, tahsil ettiğiniz tutarı da 2015 yılı kira geliri ile birlikte beyan edeceksiniz.
Şirketin GYO’ya dönüşümü
SORU: Şirketimizin, gayrimenkul yatırım ortaklığına (GYO) dönüşümü sırasında sahibi olduğu gayrimenkullerin değerlenmesi sonucunda oluşacak farkların vergi mevzuatı karşısındaki durumu nedir?
Filiz ULUÇ - İstanbul
YANIT: Gayrimenkul yatırım ortaklığına dönüşüm nedeniyle ilgili mevzuata göre yapılan değerlemelerden kaynaklanan olumlu veya olumsuz farkların, kurum kazancına dahil edilip vergilendirilmesi söz konusu değildir (GİB. İst.VD. Bşk.’nın 25.04.2012 tarih ve KVK 6-1450 sayılı özelgesi de bu yöndedir).
Kocası askere gidene para veriyorlar mı?
SORU: Ev hanımıyım, bir de çocuğum var. Kocam askere gitti. Hiçbir gelirimiz yok. Devlet, kocası askere gidene aylık bir para veriyor mu?
Döndü YILMAZ - Urfa
YANIT: Eşi askere gittiği için yoksulluk riski ile karşı karşıya kalan kadınlara iki ayda bir 500 TL sosyal yardım yapılıyor. Yardım için bulunduğunuz ildeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na başvuruda bulunmanız gerekiyor.
Otomobİl MTV’si gider yazılır mı?
SORU: Şirketimize kayıtlı binek otomobil var. Motorlu Taşıtlar Vergisi de 8 bin TL civarında. Bu vergiyi şirket defterine masraf yazabiliyor muyuz? Muhasebeci yazamayız diyor, ben yazarız diyorum. Kim haklı?
Cem PAKSOY - Antalya
YANIT: Muhasebeciniz haklı. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu’nun 14. maddesine göre, ödenen MTV ve cezalar ve gecikme zamları gider olarak yazılamaz.
Torba Yasa ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) bir genelgesi ile apartman, site ve işhanı yöneticiliklerinden kaynaklanan borçların, yapılandırılması ile ilgili bir düzenleme yapıldı (25 Eylül 2014 tarih ve 2014-26 Sayılı Genelge).
Aynı Genelge ve Maliye’nin tebliği ile limited şirket müdür ve ortakları ile anonim şirket eski yöneticilerinin, görev yaptıkları veya ortaklık sıfatlarının devam ettiği sürelerden kaynaklanan borçlarını ödemeleri için sağlanan kolaylıklar da açıklanıyor.
APARTMANIN SGK BORCU
SGK’ya olan prim ve diğer borçlara; 31.12.2014 tarihine kadar başvuruda bulunulması koşuluyla, birikmiş faizlerin silinmesi suretiyle, enflasyona göre düşük oranlı faiz hesaplanması ve 36 ayı bulan bir vade ile “ödeme kolaylığı ve kısmi af” getirildi.
Apartman, site ve işhanı yöneticiliklerinden kaynaklanan borçlar için kat malikleri kurulunca yapılandırma başvurusunda bulunulması durumunda, ödeme planı da kat malikleri adına çıkartılabilecek.
Ancak, kat maliklerinin bir veya birkaçının, yalnızca kendi hisselerine isabet eden borçlarını, yeniden yapılandırmak amacıyla başvuruda bulunmaları durumunda, ayrı ayrı ödeme planı verilmeyip, kat malikleri kurulu adına bir tane ödeme planı verilecek (Genelge 7.6.3 No.lu Bölüm).
ŞİRKET YÖNETİCİ VE ORTAKLARI
Anonim ve limited şirketlerde, zaman zaman karşılaşılan sorunlardan biri de;
Anonim şirket yönetim kurulu üyelerinin, görev yaptıkları döneme,
Limited şirket müdürleri ve ortaklarının ise müdür ya da ortak oldukları döneme
ait vergi ve SGK borçlarından sorumlu olmaları ile ilgili.
Bilindiği gibi, anonim ve limited şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilemeyen kamu alacaklarında; anonim şirketler için o dönemin yönetim kurulu üyeleri, limited şirketlerde de o dönemdeki ortaklar, sermaye hisseleri oranında sorumlu olmaktadır (Bkz. 5510 Sayılı Yasa Md. 88 ve 6183 sayılı Yasa, Md.35).
GETİRİLEN ÇÖZÜM
SGK’nın 2014-26 sayılı genelgesine göre;
Anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin, görev yaptıkları dönemden kaynaklanan borçları için,
Limited şirketlerde ise müdürler ve ortakların, görev yaptıkları veya ortaklık sıfatlarının devam ettiği sürelerden kaynaklanan borçları için, başvuruda bulunmaları durumunda, ödeme planı yalnızca kapsama giren ve sorumlu oldukları borçlar için çıkartılacak (Genelge, 7.6.2 No.lu Bölüm).
Yukarıdaki genelge, SGK’nın, anonim şirket eski yönetim kurulu üyeleri ve limited şirket eski ortakları ve müdürleri için yayınladığı bir genelge. Maliye’nin Torba Yasa ile ilgili tebliğinde de Kanun kapsamındaki borçlar için benzer düzenleme var (Bkz. 27.09.2014 tarihli R.Gazete’de yayınlanan I No.lu Tebliğ’in I/D-5 bölümü). Buna göre, mirasçılar, kefiller, şirket ortakları ve kanuni temsilciler gibi kamu borçlusu sayılan kişiler, sorumlu oldukları tutar dikkate alınarak yeniden yapılandırmadan yararlanabilecekler.
Kuşkusuz tamamı değil ama belediyelerin önemli bir kısmı, emlak vergisi işkencesi yapıyor.
Başlıkta “Ev kadınlarına” dedik ama, aynı işkence emeklilere, işsizlere ve engellilere de uygulanıyor.
ÖZELGE TANIMAYAN BELEDİYE
200 m2’nin altında bir konutu olan okurlarımızdan Nil Karagöz, hiç bir geliri olmadığını ve ev hanımı olduğunu belirterek, bilmeden ödediği geçmiş yıllara ait emlak vergilerinin iadesini talep etmiş. İadenin gerekçesi olarak, bu köşede daha önce yayınladığımız, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın “Geriye dönük iade yapılabileceğine dair” 14.05.2014 tarih ve 53210 sayılı özelgesini göstermiş.
Bakırköy Belediyesi de Gelir İdaresi özelgesini hiçe sayarak talebi reddetmiş!
DOĞRUSU: Belediye, özelgeye uymak zorunda. Çünkü özelgeler bağlayıcı nitelikte.
TEBLİĞ TANIMAYAN BELEDİYE
Okurlarımızdan Cemile Uslu, “ev hanımı olması nedeniyle, sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanmak için” dilekçe vermiş.
Belediyedeki yetkili de “SSK, Bağ-Kur ve TC Emekli Sandığı ile vergi dairesinde kaydınızın olmadığına dair yazılar getirin” demiş.
Okurlarımızdan Hikmet İnam, ev hanımı olduğunu belirterek, sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanmak istemiş. Kendisine “Başka geliriniz ve gayrimenkulünüz var mı onu araştıracağız” denilmiş.
DOĞRUSU: Maliye Bakanlığı’nın, 12.05.2005 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 44 Seri No.lu Emlak Vergisi Genel Tebliği var. O Tebliğ’de “Vatandaştan SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nda aktif sigortalı olmadıklarına, vergi dairesinde gelir vergisi mükellefi olmadığına veya başka geliri olmadığına dair yazı istemeyin. Bunların olmadığına dair taahhüt belgesi vermeleri yeterli” deniliyor. Ardından da aksi tespit edilirse verginin, cezalı olarak ve gecikme faizi ile birlikte alınacağı belirtiliyor. Belediyeler, tebliğe uymak zorunda. Çünkü o tebliğler, vergi müfettişlerini dahi bağlıyor.
YASA TANIMAYAN BELEDİYE
Okurlarımızdan Sener Mercan, “Ev hanımı olması nedeniyle, evi için sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanmak” istiyor. Bahçelievler Belediyesi de “Fakirlik belgesi getirmesini” istiyor.
DOĞRUSU: Emlak Vergisi Yasası’nın, sıfır oranlı vergi ile ilgili 8’inci maddesinde, fakirlik belgesi isteneceğine dair bir hüküm yok. Kaldı ki evi olan birisi zaten fakir olmaz.
Olay yukarıdaki üç örnekle sınırlı değil. Daha neler var neler.
Bazı belediyeler, evini kiraya verip kendisi kirada oturanları,
Bazı belediyeler de evinin dışında, gelir getirmeyen bir arsası olanları,
sıfır oranlı emlak vergisinden yararlandırmıyor. Oysa, Maliye Bakanlığı 38 No.lu Emlak Vergisi Genel Tebliği’nde, bunların yararlanacağını net olarak açıklıyor!
MİLYONLARCA KİŞİYİ İLGİLENDİRİYOR
Emlak vergisi, toplam sayısı milyonlarla ifade edilen emekli, işsiz, ev hanımı ve engellileri yakından ilgilendiriyor.
Belediyeler, milyonları ilgilendiren böylesine önemli konuda, elemanlarının ciddi bir eğitim almasını, sağlamalı ve vatandaşa yönelik emlak vergisi işkencesini önlemeli.
Özellikle evlenip çoluk çocuğa karışınca, hesapta olmayan yeni yeni sorunlar çıkıyor. Onların çocukları da büyümeye başlayınca, ortalık iyice karışıyor.
Özellikle aile şirketi şeklindeki anonim ve limited şirketlerde, bu sorunlar, çok sık yaşanıyor. Başlangıçta herşey iyi giderken çocuklar büyüyüp evlendiğinde, ortalık karışıyor ve başlangıçta hiç olmayan sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bazen de baba ölünce çocuklar, bu ortaklığı sürdürmek istemiyorlar. Babanın sağlığında, şirketi kurumsallaştırmaması, bir “aile anayasası” olmayışı, parçalanmayı hızlandırıyor. Sonuçta, büyük şirketlerin çoğu, ikinci ya da üçüncü kuşakta dağılıyor...
Aile bireyleri arasındaki bu sorun, zaman zaman ortakları yabancı olan şirketlerde de yaşanıyor.
VERGİSİZ PAYLAŞIM
Şirkete ait malların, gayrimenkullerin ve tesislerin çocuklara ve eşe ya da değişik kişilere dağıtılarak paylaştırılması, normal koşullar altında vergiye tabi. Örneğin; kurumlar vergisi ve KDV’ye gayrimenkullerde ayrıca tapu harcına tabi olabiliyor.
Ancak, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19/3. maddesinde yer alan bir “vergi avantajı” var. Bu avantajdan yararlanıldığında, bir anonim ya da limited şirketteki;
- Bir veya birden fazla gayrimenkulün,
- Bir veya birden fazla iştirak hissesinin,
- Tüm unsurlarıyla mal üretim tesisinin,
- Tüm unsurlarıyla hizmet işletmesinin,
“kayıtlı değerleri” üzerinden, tamamen “vergisiz” olarak mevcut ya da yeni kurulacak şirketlere ayni sermaye olarak konulmasına olanak sağlanıyor. “Kısmi bölünme” olarak adlandırılan bu uygulamaya Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda da yer verildi. Çok önemli bir şey daha var, bölünmede ayni sermaye konulmasına ilişkin hükümler de uygulanmıyor (TTK Md. 163.
Bölünme sonrası ayni sermayeyi örneğin gayrimenkulü, oteli, kamyonları vs. koyan ve ayni sermaye konulan şirketlerle, parçalanmış olan işletmeler çalışmaya devam ediyor olabilmeli. Sözgelimi üç otelden ikisi, bölünmeye konu edilebilir.
MİRASÇILARIN PAYLAŞIMI
Ölüm halinde, bir şirketin bünyesinde birden çok gayrimenkul, iştirak hissesi ya da tesis varsa, mirasçılar bu malları “vergisiz olarak” şirket bünyesinden çekebilirler. Bu uygulama, ortaklar arasında da olabilir.
Örnek: (A) ölmüştür. Şirketin bünyesinde bazı gayrimenkuller, iştirak hisseleri, büyük bir sera ve turistik bir otel vardır. (A)’nın mirasçıları eşi ve iki çocuğudur.
Bu durumda, mevcut şirketteki gayrimenkuller ile turistik otel işletmesine ve seraya ait malvarlıkları, bölünerek ayni sermaye konulmak suretiyle oluşturulacak iki yeni şirkete, vergisiz olarak aktarılır. Böylece, bir şirket üçe bölünmüş olur. İki yeni şirketin hisseleri, bölünen -ayni sermaye koyan- ilk şirkete ait olabileceği gibi doğrudan ortaklarına da verilebilir. Dolayısıyla bu hisseler “sermaye azaltımı yolu” ile ilk şirketin ortakları olan mirasçılara vergisiz olarak, payları oranında intikal eder.
Mirasçılar, ellerine geçen bu hisseleri, birbirlerine devretmek suretiyle, mirasçı eş ilk şirketin hisselerini, çocuklarından biri sera tesislerine sahip şirketin, diğer çocuk da turistik tesise sahip şirketin hisselerini elde etmiş olur.
Kuşkusuz, paylaşımda dengeyi kurmak için, taraflar birbirlerine mal ya da para verebilirler.
MAAŞ BAĞLANMASI
Bekâr kız çocuklarına, çalışmadıkları sürece, ölen SSK’lı veya Bağ-Kur’lu anne-babasından “yetim maaşı” bağlanabiliyor.
Ölen anne babası TC Emekli Sandığı mensubu olan bekâr kız çocuklarına, SSK’lı ya da Bağ-Kur’u olarak çalışsalar dahi “yetim maaşı” bağlanabiliyor.
Bu aşamada, merak edilen konulardan biri de cinsiyet değiştirenlerin durumu ile ilgili..
Erkek iken cinsiyet değiştiren ve bunu mahkeme kararıyla da kanıtlayanlara, hukuken kız çocuğu sayıldıkları için maaş bağlanabiliyor. Bu konuda bildiğim bazı örnekler de var.
Kuşkusuz, sadece bu nedenle cinsiyet değiştirilmesi doğru değil. Ancak karşıt cinsten olma eğilimi olanların, yüzbinde bir de olsa bu yola başvurduklarına rastlanabiliyor.
KIDEM TAZMİNATI
Kadınlar, SSK’lı olarak çalışırken evlenir ve “bir yıl içinde” işten ayrılırsa “kıdem tazminatı” alabiliyorlar.
Erkek olarak bir iş yerinde çalışırken, bir operasyonla kadın olanlar, evlendiklerinde bir yıl içinde işten ayrılırlarsa “kıdem tazminatı” alabiliyorlar.
Kıdem tazminatı veya maaş bağlanması cinsiyet değiştirme için bir neden olamaz. Ancak, kendilerine göre bazı haklı nedenlerle cinsiyet değiştirenler, bu uygulamadan da yararlanabiliyorlar..
HADEME VE DOKTOR
Tıp fakültesi hastanesinde Profesör Hoca, asistanların odasına telefon açmış, asistanlardan birinin adını söylemiş ve “şu isimli hastanın dosyasını alıp benim yanıma gelsin” demiş. Beş-on dakika sonra asistan elinde dosyayla gelmiş. Profesör sormuş: “Ne düşünüyorsun? Sence bu hastaya ne yapmamız gerekiyor?”
Asistan şaşırmış. “Hocam, dosyayı incelemedim. Siz söyleyince buldum, hemen getirdim” demiş.
“Sen hademe misin?” yanıtını almış. “Dosyanın bana gelmesini isteseydim sana değil bir hademeye söylerdim.”
(Teşekkürler Halis EROĞLU)
HAYATI KARIŞIK HALE GETİRMEYİN
Özlüyorsanız...arayın
Görüşmek istiyorsanız.... davet edin
Daha anlaşılır olmak için ..... açıklayın
Kafanıza takılan bir şey varsa ..... sorun
Beğenmediyseniz ..... açık olun
Hoşlandıysanız ..... belli edin
İstiyorsanız ..... sorun
Seviyorsanız ..... söyleyin
(Teşekkürler Mehmet TÜRKMEN)