(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ یونان باستان

ده هزار نفر در راه: جغرافیای لشگرکشی کورش کوچک به روایت کسِنوفُن

ناتالی چوبینه
آناباسیس اثر ژان آدریان گویینیه (54-1816)

به خدمت گرفتن سربازان یونانی مزدور (دستمزد-بگیر یا همان قراردادی به معنی امروزین کلمه)، به گواه شواهد تاریخی، نزد پادشاهان هخامنشی غیرمعمول نبوده است. حضور عده‌ای از جنگجویان یونانی در نبرد ماراتن که دوشادوش ایرانیان با هم‌وطنان خود جنگیدند، از معروف‌ترین نمونه‌ها به شمار می‌رود. نمونه‌ی دیگر، که گزارش دقیق آن محتوای یکی از تاریخ‌نوشته‌های بزرگ کلاسیک را تشکیل می‌دهد، سرگذشت گُردانی بزرگ...

نگاهی به تندیس‌های تاناگرا

ناتالی چوبینه
tanagara.jpg

شواهد مادی و تجسمی به‌جامانده از فرهنگ‌های باستانی، از بناهایی مانند پرستشگاه‌ها و مقبره‌ها و کتیبه‌ها و نقش‌برجسته‌های در و دیوار آنها گرفته تا اشیای کاربردی در زندگی روزمره مانند ظرف‌ها و گلدان‌های سفالی تا اشیای تزئینی و تقدیمی مانند تندیس‌ها و پیکرک‌ها، علاوه بر تعبیرهای زیبایی‌شناختی به‌عنوان نوعی رسانه یا کارگزار  نیز گفتنی‌های زیادی برای ما دارند. این بحث که شواهد تصویری مانند نقاشی‌ها و..

پیوست: 

قدرت لباس در یونان و روم باستان

جری دیبروهان برگردان ناتالی چوبینه
roman.jpg

آیا یونانیان و رومیان باستان اهل مُد بودند؟ ادعای سنتی متخصصان تاریخ پوشاک این است که مُد به معنای امروزین آن در یونان و روم باستان وجود نداشت، ولی مبنای این حکم بر نوعی برداشت نادرست از نگرش‌های نسبتن پیچیده‌ی یونانی – رومی نسبت به ظاهر اشخاص استوار شده، ضمن این‌که دامنه‌ی تعریف دو مفهوم «لباس» و «مُد» نیز بسیار محدود درنظر گرفته شده است.

نشست پانزدهم «یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ»: الوهیت زن و تندیسک های پیشا تاریخ

گروه اخبار
final-.jpg

طراح پوستر: محسن صف شکن
پانزدهمین نشست «یکشنبه های انسان شناسی و فرهنگ» با موضوع: «الوهیت زن و تندیسک های پیشاتاریخ » روز یکشنبه 6 بهمن ماه 1392، در زمان و مکان همیشگی(میدان ولیعصر، ابتدای بلوار کشاورز، مرکز مشارکت های فرهنگی هنری شهرداری تهران) از ساعت 4 تا 7 بعداز ظهر  برگزار خواهد شد. در این نشست فیلم «تمرین های ناپیدایی» اثر کلودیو پاتزینزا (محصول بلژیک و فرانسه،  به زبان فرانسه با زیر

گفتگو با تورج دریایی: ساسانیان ایرانشهری فرهنگی داشتند نه جغرافیایی

قاسم منصور آل کثیر و آرش امامی
دکتر تورج دریایی
ایرانشهر کجاست؟ آیا این واژه مصداقی جغرافیایی و زیستی در عهد ساسانی دارد یا مقوله ای افسانه ای است که به گذر زمان جامه زمینی بر تن می کند؟ همچنین نام ایران از چه زمانی بر جغرافیایی خاص اتلاق شد؟ چرا با همه گفته هایی که می شود اما منابع عربی و غربی ساکنان سرزمین ایران را ایرانی نمی دانستند؟

سرور مردگان (2)

بروس لینکلن ترجمه ی سیما سلطانی
acropolis_2.jpg

مورد خاص: یونان
شاید بتوان گفت که بررسیِ بازتابِ شخصیتِ سرور مردگانِ هندواروپاییان باستان در اساطیر یونان، پیچیده‌تر از دیگر موارد است. نخست این که اساساً اساطیر یونانی فاقد شخصیت مهمی هستند که بتوان او را نخستین انسان نامید، اگرچه که قهرمانان بنیانگذارِ فراوانی وجود دارند که نخستین انسانِ شهرهای خاص محسوب می‌شوند، مانند کادموس، بانیِ شهر تب، کِکروپس بانیِ شهر آتن و از این قبیل. این قهرمانان معمولاً ربطی به میراث

اشاره ای به تعادل آنتیگونه و انقلاب فرانسه از نظر هگل

بهناز بوذری
Antigoneleigh.jpg

بازشناسی جایگاه شخصیت آنتیگونه، در تراژدی سوفوکل، مطابق مفهوم هستی و نیستی  - از اصول فلسفه ی هگل - ما را به مرزی نزدیک می کند که الگوی حضور آنتیگونه در برابر کرئون را برای دیگر پدیده های اجتماعی نیز قابل تعمیم بدانیم؛ از جمله یک پدیده ی تاریخی مانند انقلاب فرانسه. درباره ی نظر هگل نسبت به تعادل دو نیروی قدرتمند در تراژدی آنتیگونه، بسیار سخن گفته شده است؛ همچنین درباره ی نظر هگل نسبت

درسگفتاری درباره آزادی و سیاست (3)

هانا آرنت ترجمه ی عباس شهرابی فراهانی
hannaharendt.jpg

... آن‌هایی که به رغم همه نظریات، هنوز هنگامی که واژه «سیاست» به گوش‌شان می‌خورد، به آزادی می‌اندیشند، باور ندارند که امر سیاسی صرفاً سرجمع منافع خصوصی است و در نتیجه وظیفه سیاست کنترل تضاد میان منافع است. این افراد همچنین به این عقیده که نقش حکومت شبیه نقش بزرگ خاندان است، تمایلی ندارند. در هر دو نمونه، سیاست با آزادی ناسازگار است. آزادی فقط به این شرط علت وجودی سیاست است:

درسگفتاری درباره آزادی و سیاست (2)

هانا آرنت ترجمه عباس شهرابی فراهانی
Hannah.jpg

با وجود سنگینی این سنت و با وجود اضطرار حتی شدیدتر تجربه‌های خود ما، که هر دو در جهت یکسان جدایی آزادی از سیاست فشار می‌آورند، به نظر من، هنگامی که در آغاز گفتم علت وجودی سیاست، آزادی‌ست و این آزادی نخست

درسگفتاری درباره آزادی و سیاست (1)

هانا آرنت ترجمه ی عباس شهرابی فراهانی
Hannah Arendt00.jpg

شرح رابطه آزادی و سیاست در زمانی به کوتاهی یک درسگفتار تنها به این دلیل توجیه‌پذیر است که یک کتاب هم برای این کار کفایت نمی‌کند. چه بدانیم چه ندانیم، همواره به هنگام سخن‌رانی درباره مسأله آزادی، مسأله سیاست نیز حاضر می‌شود؛ ما به سختی می‌توانیم بر یک موضوع سیاسی منفرد انگشت نهیم،

میراث فلاسفه(1): روش سقراطی

مریم نصراصفهانی
Socrate.png

اشاره: این یادداشت نخستین شماره از مجموعه یادداشت‌هایی است که بنا دارد به بازخوانی ردپای برخی فلاسفه در حوزه‌های مختلف فکری-فرهنگی بپردازد، در دور اول مطالب نگاهمان متوجه گوشه‌هایی از نظریات برخی از برجسته ترین فلاسفه غربی است که اندیشیدن ما را روشمند کردند. در یادداشت پیش رو، ابتدا نگاه کوتاهی به زندگی و روش پرسش-محور سقراط در جستجوی معرفت داشته‌ایم؛ سپس به "روش سقراطی" به عنوان یکی

آشیل و اسفندیار: دو همزاد اسطوره ای

مینو امیرقاسمی / گزارش از رویا آسیایی
نبرد رستم و اسفندیار

تصویر: نبرد رستم و اسفندیار
در جهان بیکران اندیشه­ ی بشری همه­ چیز از نیک و بد و زشت و زیبا از وحدتی عجیب برخوردار است؛ و آنچه برخی از اندیشه­  ها را هم جاودانه می­ سازد، همان پیوندی است که ایران را به یونان، یونان را به مصر، مصر را به روم و نهایتاً تمام جهان را فراتر از حدومرز و رنگ و نژاد به هم متصل می­ سازد، و کمربندی شگفت از اندیشه­  های روشن و تیره و نشانه­ های فرهنگ­ های متفاوت بر کمر حیات بشری می­ بندد.

بازنگری دریافت آرنت از سیاست (4)

یی‌هوا ژیانگ ترجمه ی عباس شهرابی فراهانی
Hannah Arendt 05.jpg

... سنت هرگز این نکته را درک نکرد که سیاست با آزادی یکسان است، نه این‌که وسیله‌ای باشد برای آزادی؛ این را درک نکرد که عمل، ماهیتِ انسان است، و نه نظرورزی، سازندگی یا زحمت؛ و این را درک نکرد که سیاست دقیقاً از این رو ممکن می‌شود که انسان‌ها از یکدیگر متمایزند و هر اقدام و کوششی برای الغا یا کنترل گوناگونیِ آنان به فاجعه می‌انجامد. بزرگترین تراژدی قرن بیستم – ظهور جنبش‌های توتالیتر و اختراع

آمازون ها اسطوره ای در خدمت فمینیسم

ناصر فکوهی
images.jpg

یکی از جذاب ترین اسطوره های یونانی که در دوران ما هنوز قدرت و تاثیر گذاری خود را حفظ کرده است، اسطوره آمازون هاست: مردمی افسانه ای که یونانیان باستان چه در ادبیات و چه آثار تجسمی خود تصویری خارق العاده از آنها ارائه داده اند. به باور یونانی ها، جمعیت آمازون ها صرفا از زنانی تشکیل می شد که از تبار خدای جنگ آرس و ایزدبانو هارمونی بودند. این زنان با مردانی که در جنگ شکستشان می دادند آمیزش کرده و

بازنگری دریافت آرنت از سیاست (بخش سوم)

یی‌هوا ژیانگ ترجمه عباس شهرابی فراهانی
6c1f1e8c-4ad2-46d0-9eb0-6a7e27a639f4_detail.jpg

آرنت بر این باور است که سنت اندیشه سیاسی هنگامی آغاز شد که محاکمه و مرگ سقراط، افلاطون را از حیات سیاسی ناامید و نسبت به بسیاری از آموزه‌های خود سقراط مشکوک کرد. خودِ سقراط با شهر (Polis) دشمنی نداشت. این مسأله را می‌توان از علاقه‌مندی او به گفتگو با مردم در میدان اصلی (agora) و پیشینه خوبی که به عنوان شهروند آتنی داشت، فهمید.

بررسی آثار(2): شهریار

حسین سراجی جهرمی
نخستین چاپ شهریار با اجازه ی پاپ کلمنت هفتم

تصویر: نخستین چاپ شهریار با اجازه ی پاپ کلمنت هفتم
شهریار (به ایتالیایی : Il Principe) رساله ای سیاسی نوشته ی دیپلمات، مورخ و نظریه پرداز سیاسی، نیکولو ماکیاولی است. از نامه های ماکیاولی چنین بر می آید که یک نسخه در 1513، با عنوان لاتین De Principatibus ( درباره ی شهریاری ها) توزیع شده باشد. با این حال،

بازنگری دریافت آرنت از سیاست (بخش دوم)

یی‌هوا ژیانگ ترجمه عباس شهرابی فراهانی
leadImage_leadimage.jpg

آرنت علاقه زیادی به نقل قول از کتاب مقدس دارد، هرچند خود او نه یک یهودی راست‌آیین و نه یک مسیحی به‌زبان‌آورده است. در وضع بشر (The Human Condition/HC)، او ادعا می‌کند "به وضع بشریِ عمل، در ابتدایی‌ترین شکل آن، حتی در کتاب پیدایش (Genesis) نیز به طور تلویحی اشاره شده است

عهده‌داری حضور: درباره اجرای اودییپوس سنکا امین اصلانی

مالک خواجه‌وند
th2.jpg

پیش از همه ادیپوس نزدیک آمد، با مشعلش، با لباسش و با کلامش و این سه در خلوص و پاکیزگی، مقدمه ساز و آشکارکنندۀ نحو اجرا تا پایان کار هستند. در باب "زبان"، این اجرا برانگیزاننده آن است که بگوییم تمایل بر آن بوده که نقش‌ها به حد کلامشان حاضر باشند و نه البته به اندازه "بیان". که نقش‌ها نه به کار بیانگری بل مدام به کلامی فاخر در کار حضور خویش در زبان شده‌اند. و این به کلی خصلت‌نمایی نقش‌ها را که اغلب به چون

مقالات قدیمی: گرزهای تاریخی یونان (۱۳۵۴)

شهین قوامی
عکس: 

«سفر جنگی اسکندر مقدونی به درون ایران و هندوستان بزرگ ترین دروغ تاریخ است.»
نیمی از عمر ما صرف آموختن چیزهایی می شود که یادمان نداده اند، و نیمی دیگر صرف آموختن چیزهایی که به غلط یادمان داده اند. و تا بیائیم از ایندو مرحله جان بدر بریم «مرگ» سواره می آید و مارا تعطیل می کند: و ما می رویم بی آنکه قدمی از قدم برداشته باشیم، می رویم

سخنی در باب اجرای نمایش اودیپوس سنکا در ایوان شمس

ژاله داورپناه
47009_555538141158218_1058360586_n.jpg

اودیپوس به روایت سنکا، 14 فروردین تا 4 اردیبهشت 1392، ایوان شمس- تالار حرکت 
وقتی کتاب اودیپوس به روایت لوکیوس آنئوس سنکا و بازخوانی تدهیوز، توسط امین اصلانی به فارسی برگردانده شد و از چاپ درآمد هرگز گمان نداشتم که بتوان سنکا را به‌صحنه برد. مترجم فارسی در مقدمه‌ی کتاب می‌نویسد که تئاتر ملی انگلستان در 1967با سر لارنس اولیویه

اسطوره شناسی ساختارگرایانه

ترجمه مهرداد امامی
mythology.jpg.gif

*توضیح مترجم: متن زیر ترجمه‌ی بخشی از قسمت دوم مدخل تاریخ اسطوره‌شناسی دانشگاه ایالتی یانگس‌تاون امریکا است که نویسنده‌ای برای آن ذکر نشده است.
غالباً زبان شناس شهیر سوئیسی، فردیناند دو سوسور (1913 -1857) را پدر زبان شناسی مدرن می دانند. سوسور سعی داشت علمی را

درگذشت کوشنده ای بزرگ برای ایران : مرتضی ثاقب فر

ناصر فکوهی
IMAGE634925744920693672.jpg

نویسنده، مترجم، پژوهشگر مستقل و جامعه شناس
1321-1391
خبر درگذشت مرتضی ثاقب فر، یکی از پرکارترین  نویسندگان و مترجمان کشور ما که یکشنبه شب در اثر سکته مغزی در تهران رخ داد امروز اعلام شد.ثاقب فر در زمان درگذشت خود، هفتاد ساله بود و عمری پر بار را پشت سرگذاشته بود؛ عمری که در آن خدمات بزرگی به

بازنماییِ «شجاعتِ» سقراطی به دست برشت

زهره روحی
bertolt-brecht-04.preview.jpg

نقد و بررسی داستان کوتاه سقراط مجروح، اثر برتولت برشت، ترجمه علی اصغر حداد

یکی از عادات مهم و ستایش‌برانگیز برتولت برشت (1956 ـ 1898)، اسطوره‌زدایی از آدمها و موقعیت‌هاست. و در این راستا داستان کوتاه «سقراط مجروح»، یکی از این فرصت‌ها‌ست؛ تا بدین وسیله از «سقراط حکیم»، همان فیلسوفی که شجاعت‌اش زبانزد همگان است (که در عین حال

چشم دوربین، چشم قربانی: ایفی ژنی اوریپید و کاکویانیس

ماریانا مک دونالد ترجمه: سیده اعظم جعفری رستگار
PHOTOLISTE_20090529120709_grece_athenes_erechtheio_500_.jpg

میشل کاکویانیس سه فیلم بر اساس نمایشنامه های اوریپید تولید و کارگردانی کرد: الکترا(5) (1961)، زنان تروا(6) (1971) ، افی ژنی(7) (1977). آخرین این ها ، افی ژنی که بر اساس نمایشنامه افی ژنی در اولیس اوریپید ، مخاطبانش را به چالش می کشد تا یک تراژدی باستانی و الگوهایی که ارایه می دهد را تحسین کند بجای آنکه آن را به عنوان یک داستان ساده ی قابل درک تبدیل کند. کاکویانیس مسائل را برای ما عجیب و

شهر از دیدگاه ارسطو (3) بخش پایانی

ادوارد کلایتون ترجمه زهره دودانگه
aristotle2

شهروند کیست؟
در کتاب سوم سیاست ارسطو برای فهم شهر رویکردی متفاوت را در پیش می گیرد. او دوباره این سوال را طرح می کند که شهر به واقع چه چیزی است، اما در اینجا روش او فهم و درک اجزایی است که شهر را می سازند، یعنی شهروندان. «بنابراین چه کس را باید بحق شهروند نامید و ماهیت

حافظ و یونان در شهر کتاب

گروه اخبار
247761_276293885822973_571726184_n.jpg

حافظ در هنر و ادب امروز
حافظ چه گفته است که این‌گونه مردم ایران و بسیاری از کشورهای دنیا با او انس گرفته‌اند و کلام‌اش در دل و جان‌شان رسوخ کرده است؟ شاعری که همیشه و در همه حال در زندگی فارسی‌زبانان حضور داشته و لسان‌الغیب نام گرفته است. راز جاودانگی شعر حافظ چیست که امیدبخش مردم

شهر از دیدگاه ارسطو (2)

ادوارد کلایتون ترجمه زهره دودانگه
2009_10_18_073_Old_temple_of_Athena__Acropolis__Athens_architecture_temple.JPG

هدف شهر
ارسطو اثر خود «سیاست» را با تعریف موضوع آن، یعنی شهر یا اجتماع سیاسی، آغاز می کند. چنین آغازی مستلزم آن است که او هدف شهر را شرح دهد. (واژه یونانی شهر، polis است که به ما واژگان انگلیسی politic  و policy را می دهد).

اسکندر کبیر و بازپسین اعقاب شگفتی آفرین او

نيکلا اوتمان ترجمه منوچهر مرزبانيان
Alexander the Great of  Macedon.jpg

تصویر: اسکندر(آلکساندر)
در مرز میان افغانستان و پاکستان، «کالاش»ها ساز خویش را در دستگاه نمادین تاریخی برآشفته و سردرگم و بازنوشته کوک کرده اند.
بازدید از دره دورافتاده چیترال در کوهپایه های هندوکش در مرز افغانستان، به یقین نقطه اوج دیدار غربی هائی است که همچنان دل به دریا می

شهر از دیدگاه ارسطو (1): ویژگی های بهترین شهر

ادوارد کلایتون ترجمه زهره دودانگه
466px-Francesco_Hayez_001.preview.jpg
تصویر: ارسطو (اثر فرانچسکو هایز)- منبع: ویکی پدیا
ویژگی های بهترین شهر (polis) ی که ما می توانیم تصور کنیم چیست؟ قبل از هر چیز ما می خواهیم شهر اندازه ای مناسب داشته باشد. ارسطو می گوید که بسیاری از مردم درباره مفهوم این امر دچار سردرگمی هستند. آنها چنین می پندارند که هر چه شهر بزرگتر باشد شهر بهتری خواهد

دو برنامه در شهر کتاب: سعدی و سقراط

گروه اخبار
Shahr Ketab.JPG

همایش سعدی و سروانتس در تهران و مادرید
علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین‌المللی شهر کتاب در روز دوشنبه ۲۷ شهریور در مادرید با خوسه لوئیس گارسیا ساکریستان، معاون فرهنگی بنیاد سروانتس اسپانیا، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار که خانم دکتر نجمه شبیری مدیر گروه اسپانیولی دانشگاه علامه طباطبایی و خانم طاهره قاسمی مدرس زبان فارسی کلاس‌های رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی حضور داشتند

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.