(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فلسفه

درآمدی بر تحلیل فلسفی

گروه کتاب و رسانه
scrvonhv.jpg

هاسپرس، جان (1387)، درآمدی به تحلیل فلسفی، ترجمه موسی اکرمی، تهران: طرح نو، چاپ دوم، 683 صفحه

این کتاب ترجمه چهارمین و واپسین ویرایش «درآمدی بر تحلیل فلسفی» است که درباره مبادی فلسفه و آشنایی با تحلیل فلسفی تحریر شده است. هاسپرس در این کتاب به بحث درباره بسیاری از مسائل مهم فلسفه, از نقش زبان و شناخت‌شناسی, شناخت علمی, فلسفه دین, و فلسفه اخلاق

گزاره های تحلیلی؛ مناظره کارناپ و کواین

محمد زهیر باقری نوع پرست
44089-004-0A91F1C3.jpg

امانوئل کانت با تمایز بین گزاره های تحلیلی و ترکیبی و شرایط متفاوت صدق این گزاره ها میراثی برای فلسفه باقی گذاشت که بحث و مناظره حول محور آن میراث به شکل گیری یکی از مهم ترین مناظره های فلسفه تحلیلی انجامید، مناظره ای بین کواین و کارناپ بر سر اعتبار گزاره های تحلیلی. کانت گزاره ای را تحلیلی می نامید که محمول آن شامل موضوعش باشد. این تعریف کانت از گزاره های تحلیلی تاثیر زیادی بر اثبات گرایان

عبـور از واقعیـت

بهروز روستاخیـز
images2.jpg

«امر حاد واقعی امری فراسوی بازنمـایـی است، تنهـا از آن رو کـه در چارچـوب وانمایـی قـرار گرفتـه، در عرصـه ای که در آن حاملان بازنمایـی دیوانـه وار به سیلان می افتنـد، جنـون فروپاشـی ای کـه به جـای آنکـه بـرون - مرکزی باشـد، نگـاه خـود را به مـرکـز، به تکـرار ورطـه وار خـود می دوزد. حـاد واقـع گرایـی، همچـون فاصلـه گیـری درونـی از رویایـی که به مـا مجـال می دهـد تا بگوییـم کـه در حـال رویـا

رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت

آزاد محمدی
image_21037_1_14030.jpg

باقری، خسرو و دیگران (1389)، رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

کتاب رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت، نوشته‌ی خسرو باقری با همکاری نرگس سجادیه و طبیبه توسلی، در سال 1389 توسط پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی به چاپ رسیده است. دکتر خسرو باقری مؤلف این کتاب درباره ضرورت و اهمیت نوشتن کتاب مذکور می گوید:

زیستن، شاد و آسوده زیستن

جاوید سرایی
122134_l-ancien-ministre-de-l-education-luc-ferry-le-10-octobre-2010-a-paris.jpg

تصویر: فری
سرآغاز: لوک فِری متفکری جنجالی است. او را ازجنبة ظاهری با داوینچی مقایسه می‌کنند؛ لاغر است و بلندقامت و با وجودی که بیش از 60 سال سن دارد، موهایش انبوه است. به‌ندرت می‌توان فردی را یافت که تعاریف فیلسوف، سیاستمدار، معلم و نویسنده در موردش صادق باشد؛ اما این تعابیر در او جمع شده است. کتاب آخرش یادگیری برای زیستن: فلسفه برای مبتدیان توسط دیوید پلور (David Pellauer) به انگلیسی ترجمه شده است.

نقد نظریه‌ی سیاسی نیکوس پولانزاس

کالین بارکر برگردان مهرداد امامی
Poulantzas.jpg

این مقاله نخست در شماره‌ی چهارم انترناسیونال سوسیالیسم (بهار 1979) تحت عنوان «رفرمیسم ‘جدید’؟ نقد نظریه‌ی سیاسی نیکوس پولانزاس منتشر شد. امروز، در بستر جنبش ضدّسرمایه‌داری رادیکال‌شونده بسیاری از ایده‌های قدیمی به شرایط جدید باز می‌گردند. یک بار دیگر در مباحث مربوط به راهبردهای جنبش، به پولانزاس ارجاع می‌دهند و بسیاری از انتقاداتی که کالین بارکر مطرح‌شان کرد، همچنان مربوط هستند.

میمه سیس از منظر فلسفه افلاطون و ارسطو و ارتباط آن با هنر هفتم

فرهاد پروین
نمایی از فیلم ازنفس افتاده

مقدمه: تاریخ اندیشه بی اغراق با یونانیان آغاز می شود. اندیشیدن و آن گونه که امروزه مرسوم است فلسفیدن، دغدغه یونانیان بود و حتی پیش از آن که سقراط دانش را عین فضیلت بخواند و فروتنانه خود را دانا به این دلیل که بر نادانی اش آگاه است بنامد، بسیاری از یونانیان در تلاش برای درک معنای هستی برآمدند. هراکلیتوس، پارمنیدس، زنون، تالس و بسیاری دیگر از پیشاسقراطی ها نخستین خشت های ساختمان بزرگ اندیشه را بنا

«شرایط معرفتی» جامعه شناسی کدامند؟(بخش پایانی)

پیتر بائر برگردان علیرضا غفاری
sociology of knowledge.jpg

اکنون به سومین مسئله می رسم: تجزیه و تحلیل نویسنده ها از چهار «تکنولوژی سطح پایین تر» که به توانایی انسان ها برای تجسم جهان «به صورت اجتماعی» کمک کردند. WF تصدیق کردند که بسیاری از تکنولوژی ها غیر از آن هایی که به آن اشاره می کنند، را «به طور برابر» می توان «شرایط عملی سطح پایین تر برای ظهور جامعه شناسی» در نظر گرفت. شاید این حقیقت داشته باشد. اما هر قدر این شرایط سطح پایین تر

«شرایط معرفتی» جامعه شناسی کدامند؟(بخش اول)

نوشته پیتر بائر برگردان علیرضا غفاری
sociology of knowledge.jpg

به ندرت پیش می آید که جامعه شناسان با علاقه و فعالانه به تاریخچه ی رشته ی خود بپردازند—چه رسد به تاریخچه ی پیش از پدید آمدن این رشته. این که گری ویکم و هری فریمنتل (که از این پس با WF  از آن ها یاد می شود) چنین می کنند، هم خوشایند و هم نیرو بخش است. حتی اگر هم جوانب استدلالات آن ها من را سر در گم کند، با آن ها در این که روایت های استاندارد جامعه شناسی از عمق تاریخی برخوردار نیستند

درباره عشق

زهره نظام محله
darbare-eshgh-w600.jpg

مقدمه این کتاب با داستان عشق عرفانی در فرهنگ اسلامی با شور عاشقانه زنی آغاز شده و نظریه عشق عرفانی برآیند تنش و هم کنشی میان دو نوع عشق بوده است: عشق حقیقی از یک سو و عشق مجازی از سوی دیگر.در قرآن هم سه نوع تجربه عاشقانه را می توان مشاهده نمود: نخستین نوع تجربه عاشقانه را می توان در داستان یوسف و زلیخا یافت. تجربه عاشقانه ...

انتشار کتاب معلم‌های نادان؛ رؤیت‌پذیری و آگاه‌سازی امر تروماتیک

گروه کتاب و رسانه
moalemhaye-nadan.jpg

در زمانه‌ای که در آن می‌زییم ارادۀ معطوف به «دیده‌/ شنیده ‌شدن» شور‌و‌نوایی برپا کرده است. رایحۀ لطیف و خوشِ جشن و جنبشِ سوژه‌شدگی در زیست‌جهانِ فردفردِ آحاد جوامع انسانی پراکنده شده است. واژه‌های ایستاده در صفِ مقاومت، به حنجره‌ها فشار می‌آورند. هویت‌های مقاومت با سکوتِ فریادوَش خود در گوشِ هر دیوار پنجره‌ای باز می‌کنند. این هویت‌های مقاومت، سخت بر این احساسند که زبان را می‏فهمند و می‌توانند...

عشق سیال

زهره نظام محله
IMG_3.thumbnail.jpg

باومن، زیگموند (1384) عشق سیال (در باب ناپایداری پیوندهای انسانی)، ترجمه: عرفان ثابتی، نشر: ققنوس
کتاب موجود، با ارائه داستانی در رابطه با قهرمان بدون صفات رمان بزرگ رابرت موزیل آغاز شده است. مورد توجه قرار دادن این قهرمان در این کتاب بیشتر به دلیل عدم تعلق هویتی این شخصیت مانند اغلب انسان های مدرن بوده است. در واقع قهرمان کتاب، ساکن جامعه سیال مدرن ما محسوب می شود که فاقد هر گونه پیوند ناگسستنی و همیشگی هستند.

ویتگنشتاین و هیتلر

محمد زهیر باقری نوع پرست
 و ویتگنشتاین.jpg

ویتگنشتاین شخصیتی منحصر به فرد و غیرمعمول داشت، تا حدی که بسیاری از افرادی که او را ملاقات کرده بودند درباره شخصیت او علاوه بر آرا فلسفی اش سخن گفته اند. به خصوص زمانی که در دانشگاه کمبریج بود، سخنان نوآورانه و روش تدریس غیرمتداول و روحیه اش همگی منجر به شکل گیری تصوری افسانه گونه از ویتگنشتاین شد. به عنوان مثال در سال 1932، کواین که در جوانی به وین رفته بود در نامه ای برای مادرش

نامکان ها

ناصر فکوهی
185984051501_ss500_sclzzzzzzz_v1128596347_.jpg

نامکان ها، مارک اوژه، ترجمه منوچهر فرهومند، دفتر پژوهش های فرهنگی، تهران، 1387.
پشت سر گذاشتن فضا
جهانی شدن در معنای جدید آن، یعنی دنیایی که در حال بیرون آمدن از نطفه انقلاب اطلاعاتی دهه 198- است، رابطه انسان ها را با زمان و مکان به طور کامل دگرگون کرد و این دگرگونی بسیار فراتر از دگرگونی های مشابهی بود

جستاری بر فلسفه مدرنیسم و نقش آن در شکل گیری هنر مدرن(بخش نهایی)

فرزانه روش
modern art.jpg

شاید بتوان گفت که در عصر جدید، "بودلر" منتقد و شاعر فرانسوی، نخستین کسی بود که در نقد های مختلف ادبی و هنری خود، این سؤال را در اذهان مطرح ساخت که بالاتر از واقعیت عینی و محسوس، واقعیتی دیگر و فراعینی ممکن است وجود داشته باشد که چشم و دست فاقد توانایی درک و دریافت آنند. گر چه وی همچنین بر این باور بود که اثری که خارج از اختیار هنرمند به وجود می آید.

لنین، لوکزامبورگ و جنگ: پاسخ انتقادی لنین به جزوه‌ی جونیوس رزا لوکزامبورگ

جان ریز برگردان مهرداد امامی
junius.jpg

*مقدمه‌ی مترجم: متن کوتاه پیش رو، خوانش جان ریز از نقد لنین به جزوه‌ی جونیوس رزا لوکزامبورگ است که در آن می‌کوشد تا به اختصار لبّ مطلب انتقاد لنین به لوکزامبورگ را، که همانا عدم تمایزگذاری میان جنگ‌های رهایی‌بخش ملی و جنگ‌های امپریالیستی است، بیان دارد. برای اینکه توضیحی کوتاه در مورد جزوه‌ی جونیوس در اختیار داشته باشیم بد نیست مستقیماً از توضیحی که ویراستاران گزیده‌ی آثار لوکزامبورگ آورده‌اند و

فوکو، در تفسیر برساختگیِ خود، به مثابه تکنیک

زهره روحی
4735529-le-tresor-retrouve-du-philosophe-michel-foucault.jpg

در باب تبارشناسی اخلاق: مروری بر کار در حال انجام، (گفت‌وگوی پل رابینو و هربرت دریفوس با میشل فوکو، آوریل 1983)؛ ترجمه نیکو سرخوش، افشین جهاندیده.
اگرچه «تاریخ سکسوالیته»، یکی از موضوعات مورد بررسی میشل فوکو است اما در گفت‌وگوی پل رابینو و هربرت دریفوس (آوریل 198)، این موضوع از سوی فوکو، در همان ابتدای بحث،  با «تکنیک‌های خود» درمی‌آمیزد تا به قول وی به توازن راه یابد. منظور فوکو از این تکنیک،

جستاری بر فلسفه مدرنیسم و نقش آن در شکل گیری هنر مدرن-بخش نخست

فرزانه روش
modernism.jpg

نوشته حاضر در واقع نگاهی است به تفکر و فلسفه مدرنیسم که منجر به پیدایش هنر مدرنیسم با شاخصه ها و ویژگی های مخصوص به خود شد. در این تحقیق به مفهوم مدرنیسم در فلسفه، زیبایی شناسی از دیدگاه فلاسفه مدرن (کانت و هگل)، چیستی هنر مدرن و خصوصیات بازر آن و ریشه های پیدایش هنر مدرن و سیر تحول آن پرداخته می شود.

ویتگنشتاین سوم؟

محمد زهیر باقری نوع پرست
wittgenstein-1.jpg

ویتگنشتاین تنها فیلسوفی نیست که در طول عمر خود به بازبینی آرای خود پرداخته است، ولی از آن رو که آرای ویتگنشتاین در دوره دوم فکری اش حاصل نقد و بازبینی آرای وی در دوره اول فکری اش و این بازبینی به انقلاب بیشتر شبیه است، از دیگر تغییر موضع هایی که نزد دیگر فیلسوف ها نیز متداول بوده، متمایز است. کتابی که مشخصه ی دوره اول فکری ویتگنشتاین است، رساله ی منطقی فلسفی است و

امیل دورکیم: «خواستنی بودن اخلاق»

زهره روحي
emile-durkheim-source.jpg

جامعه‌شناسی و فلسفه. امیل دورکیم. ترجمة فریدون سرمد. تهران: کندوکاو، 1391.  184ص.
دربارة «اخلاق»، بحث‌ بسیار است که احتمالاً بیشتر آن‌ها حول پرسش از اخلاقی بودن انسان است. این‌که فی‌المثل آیا انسان ذاتاً اخلاقی است و یا آن‌که باید او را تحت سلطه داشت؟ و یا آیا می‌شود به آگاهی او (بخوانیم شعور اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و تاریخی) و فرایند رشد آن اعتماد کرد و بر آن اساس تشخیص خوب و بد را به خود او واگذار کرد؟...

اصلاح یا انقلاب: گفتگوی مجله‌ی یونانی هات داک با آلن وودز

برگردان مهرداد امامی
ReformorRevolution_title.jpg

مقدمه‌ی مجله‌ی هات داک (HOT DOC): «اصلاح یا انقلاب؟» به زعم آلن وودز، مدت‌‌ها پیش این معمّا پاسخ خود را یافته است. این مسئله که روزا لوکزامبورگ یک‌صد سال پیش مطرحش کرد و چپ اکنون به خود اجازه می‌دهد که دوباره آن را به میان آورد، تا چه حد مرتبط با امروز است؟

گفتگو با ناصر فکوهی : عکس و زندگی یا رویکرد انسان شناختی به عکاسی

منیژه پنج تنی و علی بابایی / اطلاعات حکمت و فلسفه
artistic-photography-317486.jpg

گسترش مفهوم «رسانه» از نیمه دوم قرن بیستم و به خصوص با ظهور تلویزیون روی داد و بیشترین تاکید در حوزه شناختی که بر این واژه هم متمرکز است، در  دو فناوری رادیو و تلویزیون، یعنی انتقال  صدا و تصویر انجام گرفته است. اما چه پیش از این زمان و چه پس از آن ما مفهوم رسانه ها را در مجموع گفتمان «ارتباطات» به شکل برجسته ای می بینیم.

نقد خوانشی ضد فلسفی از آرای ویتگنشتاین

محمد زهیر باقری نوع پرست
wittgenstein-1.jpg

سبک نوشتار ویتگنشتاین، به خصوص بعد از رساله منطقی فلسفی، یکی از دلایل اصلی وجود تفسیرهای بسیار متفاوت از نوشته‌های وی است. نوشته های منتسب به او پس از رساله منطقی فلسفی، یا حاصل یادداشت برداری دانشجویانش در کلاس درس بوده اند و یا متن هایی که ویتگنشتاین آنها را نوشته ولی از نظر خودش نسخه نهایی مطلوب چاپ نبوده اند. نوشته های موجز او نوعی گفت گو بین دو صدای

ترجمه فصل دوم کتاب «انسان‌شناسی زبان‌شناختی»: نظریه‌های فرهنگ (بخش اول)

الساندرو دورانتی ترجمه مهرداد امامی
main.gif

متن پیش رو ترجمه‌ی فصل دوم کتاب تأثیرگذار الساندرو دورانتی، زبان‌شناس برجسته‌ی ایتالیایی و استاد انسان‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا است با عنوان انسان‌شناسی زبان‌شناختی (1997) که یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین کتاب‌های مقدماتی در جهت شناخت زیرشاخه‌ی زبان‌شناسی در علم انسان‌شناسی است. دورانتی تألیفات و پژوهش‌های زیادی در رابطه با انسان‌شناسی زبان‌شناختی دارد که از آن میان می‌توان به از دستورزبان تا سیاست: انسان‌شناسی زبان‌شناختی در دهکده‌ای واقع در ساموآی غربی (1994)، واژگان کلیدی در زبان و فرهنگ (2001)، مدخلی در انسان‌شناسی زبان‌شناختی (2004) و کتاب راهنمای جامعه‌پذیری زبانی (2012) اشاره کرد.

پیوست: 

یوهان گئورگ هامان، مجوس عصر روشنگری

زهره روحی
kb320028.jpg

چرا آشنایی با نظریات یوهان هامان (1730ـ 1788) در شرایط کنونی می‌تواند مفید و یا جالب باشد؟ به نظر می‌رسد پاسخ را می‌باید در شرایطی جست‌وجو کرد که در آن زندگی می‌کنیم. به مطالباتی که امروزه از سوی جامعه‌ی مدنی مطرح می‌شوند و در مجموع به عقلانی کردن جامعه مربوط می‌شود. ساختارهای عقلانی‌ای که بنیان‌های حقوقیِ آن، چه قبول داشته باشیم، چه آنها را انکار کنیم، برخاسته از تحولات اجتماعی در غرب و بخصوص میراث عصر روشنگری است.

نقدِ مدرنِ مدرنیته

معصومه علي‌اكبري
th.jpg

نقدی مدرن بر مدرنیته (هانا آرنت و بستر فلسفی سیاست). مجتبی صدریا. ترجمة خورشید نجفی. (تهران: نیلوفر، 1391. 216 ص.
1. این همه فجایع هولناکی که از آدمیزاد سر می‌زند، ریشه در چه چیزی دارد؟ آیا شر فقط یک امر متافیزیکی فرا‌بشری است که ناخواسته و ناگاه بر فرد فرود می‌آید؟ آیا طبق قصه‌ها و راویان ادیان شیطان همچون موجودی مستقل با اراده‌ای آهنین و مصمم گلچین می‌کند دست

معرفی کتاب: "تاریخی گرایی و شناخت" نوشته روبرت دامیکو

حمید نادری نورعینی
001.jpg

جنگ جهانی دوم آخرین میخ بر تابوت خوشبینی روشنگری بود. توحش این آخرین دستاورد تمدن بشری روی تمام بربرهای قعر تاریخ را سفید کرد و وجدان غربی را با این پرسش مواجه ساخت که " این بود حاصل تمام آن بت شکنی ها و همه آن دلیری ها در بکار گرفتن فهم خویش؟" مگر قرار نبود بشر با بندگی عقل به پادشاهی عالم برسد و زمین و زمان را به نیروی دانش روشن کند و لگام زند؟ چه شد که

فراخوان شرکت در سمینار ترویجی علوم و فناوری های شناختی در دانشگاه تهران: چهارشنبه 7 اسفندماه 1392

گروه اخبار
Poster2.jpg

تالار کوثر - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی - دانشگاه تهران
علوم شناختی دانشی میان رشته‌ای و جدید است که در آن مغز و فرآیندها وکارکردهای شناختی آن مورد مطالعه قرار می گیرد. این رشته جدید در تعامل رشته‌های روان‌شناسی، هوش مصنوعی، علوم اعصاب، زبان‌شناسی، مردم‌شناسی، علوم تربیتی، و فلسفه ذهن پدید آمده است و

فوکو و حلقه‌های تور قدرت

زهره روحی
th.jpg

نگاهی به سخنرانی میشل فوکو (دانشگاه بائیا، برزیل، 1976)؛ ترجمه نیکو سرخوش، افشین جهاندیده
ساختار «شبکه‌ای‌ِ قدرت»، موضوع سخنرانی‌ میشل فوکو (1976) در دانشکده‌ی فلسفه‌ی دانشگاه بائیای برزیل است. مسئله‌‌‌ای که به نظر می‌رسد بررسی‌اش هرگز نقطه‌ی پایانی برای فوکو ندارد. این‌بار وی می‌کوشد تا در این سخنرانی نشان دهد که «قدرت»، مقوله‌ای عقیم و از جنس نهی و بازدارنده نیست. آنهم  بر پایه‌ی بررسی‌ قدرت در عصر مدرن؛ به بیانی چنانچه در زیر خواهیم دید وی بر اساس تحلیلی از

ادبیات: برلن، سالهای ١٩٣٠ (لوموند دیپلماتیک: فوریه 2014)

پي ير دواوس برگردان شيرين روشار
th4.jpg

تصویر: بنیامین
تا مدتها، ادبیات آلمان دنیای زندگی شهری را نادیده می گرفت و به جای آن وطن (Heimat) را ترجیح می داد که مترادف است با روستا ، دشت و صحرا و عشق بی آلایش.  می بایست تا آغاز قرن بیستم صبر می کردیم تا نویسندگانی همچون آلفرد دوبلین، توماس مان یا برتولت برشت عالم شهر را به راستی وارد ادبیات کنند و هنرمندانی همچون ژرژ گروز و اوتو دیکس همین راه را  در زمینه نقاشی پی گیرند. برلن،

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.