ژولیا کریستوا (1941ـ )، متفکر بلغاری ـ فرانسوی از منتقدان و افشاءگران رسانه‌ای شدن جهان حاضر است. به باور او سیاست‌گذاری‌های مافیایی و توتالیتر در عصر حاضر باعث سوء استفاده از  امکانات تکنولوژیکی شده است از اینرو هویتی که جوامع یافته‌اند رسانه‌ای است، البته با رویکردی منفی؛ منظور او از رسانه‌ای شدن جهان، از کار افتادن فکر و اندیشه در برابر هجوم تصاویر تکنولوژیکی است. بحثی که کریستوا پیش می‌کشد،

تصویر: هارت
نقد و بررسی مقاله‌ی «زوال جامعه مدنی» نوشته مایکل هارت
تفاوت بزرگی است بین نگاهی که عصر حاضر را «جامعه‌ی پسامدنی» می‌داند ـ معتقد به این امر که امروزه با زوال جامعه‌ی مدنی، مواجه هستیم، آنهم تنها به این دلیل که از طریق نظریه‌هایی همچون «انضباطِ» فوکویی، ویژگی‌های استبدادی جامعه مدنی برایمان آشکار شده است

آیا شکل گیری « روابط اجتماعی » بر اساس وجود پیمان ها بوده ؟ ممکن است  برخی پاسخی منفی به این پرسش دهند ، اما گمان نمی کنم با این گزاره که  « حفاظت از روابط اجتماعی » ، مشروط به وجود پیمان ها و رعایت و پایبندی به آنهاست ، مخالفتی داشته باشند . از اینرو با یقین می توان گفت ، «پیمان ها و آئین‌ها»  روی دیگر فرهنگ و تمدن بشری هستند . زیرا صراحتاً در جهت استحکام روابط اجتماعی، معنا بخشی و بازتولید آنها عمل می کنند .

به مناسبت تولد لویی آلتوسر ، فیلسوف فرانسوی (16 اکتبر 1918)
تصویر: «ایدئولوژی ارتباط بسیار اندکی با «خودآگاهی» دارد و امری است عمیقا ناخودآگاه : لویی آلتوسر»
اختصاص این مقاله به آلتوسر صرفاً به دلیل نقد نگرش ساختارگرایانة وی نیست، بلکه در وهلة اول او را به عنوان فیلسوف منتقد سرمایه‌داری مورد

بحث امروز  با مثالی فرضی آغاز  می‌شود: تصور‌ کنید در سازمان بزرگی مشغول به کار هستید که مدیریت آن از طریق انتخابات و رأی گیری نمایندگانی از بین خود کارکنان ، هر چند سال یکبار تعیین می‌شود. معمولاً در چنین مواقعی، تجربه ای که آدمی از خود دارد، تجربة «کنشگر اجتماعی بودن» است.

چکیده:  مفهوم بازتولید درنظریات لویی آلتوسر وپی یر بوردیو از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است و هر یک به گونه ای آن را در نظریات خویش به کار گرفته اند..در اینجا با استفاده از روش مقایسه نظریات آلتوسر و بوردیو، به بررسی این مفهوم پرداخته شده است.  به عنوان مثال آلتوسر با رویکرد ساختارگرایانه، بازتولید را در تحلیل هایش مطرح می کند و برای کنشگر نقش چندانی قائل نمی شود و معتقد است که بازتولید از

تصویر: الیاس
چکیده: جامعه شناسی صوری زیمل در حوزه سطح خرد، واقعیت اجتماعی با اشکال تعاملات متقابل روابط اجتماعی بر اساس گونه های اجتماعی مورد مطالعه قرار می دهد، به نظر زیمل جامعه شناسی ابتدا خواسته است صورت های کنش متقابل را در بستر زمان به عنوان فرایند بررسی نماید. بنابراین سطح تحلیل و قابل مشاهده در علم جامعه شناسی از نظر وی صور کنش متقابل بین افراد جامعه است که به

بحث دربارة بینش انسان‌شناختی پیش از هر چیز ما را به سوی رابطه میان دو مفهوم بینش و نظریه می‌کشاند. پرسش آن است که چگونه می توان بینش را از نظریه متمایز کرد؟‌ در اینجا هدف آن نیست که به بحث تفاوت و رابطة دو مفهوم انسان شناسی و مردم شناسی بپردازیم، زیرا این مباحث در جای دیگر و سایر منابع بیان شده‌اند، بنابراین در اینجا سعی می‌کنیم که بحث عمیق‌تری را دنبال کنیم.

تصویر: تابلوی زمان سالوادور دالی
مقدمه:  گیدنز با انتشار مباحث و مسائل اصلی نظریه اجتماعی در (1979)  هدفش مبنی بر گنجاندن مسئله زمان و مکان در مباحث نظریه اجتماعی است و خواسته پیوندی بین این مفاهیم و نظریه اجتماعی در سطح جامعه جهانی بسترسازی نماید. بر این اساس پیوند زمان و مکان از مهم ترین دستاوردهای فکری و اهداف تئوریکی تفکری وی است که توانسته است از دهه 80 به آنچه را که منتشر می نماید با تاسی از این مبحث زمان

در این نوشتار می کوشم به اندیشه های ماکس وبر درباره ی شهر بپردازم که آن ها را از کتاب «شهر در گذر زمان» او برگرفته ام. این کتاب گردآمده ای از یادداشت ‏های او در پیوند با «شهر»، چگونگی پیدایش آن با در چشم داشتن بنیادهای سیاسی و قدرت و اقتصاد سیاسی، گونه شناسی شهر و... است که در سال‏های 1911 تا 1913 به نگارش درآمده است. وبر گردآوری داده ها درباره ی شهر را از سال 1890 میلادی آغاز نموده

اشاره: این یادداشت دومین شماره از مجموعه یادداشت‌هایی است که بنا دارد به بازخوانی ردپای برخی فلاسفه در حوزه‌های مختلف فکری-فرهنگی بپردازد، در دور اول مطالب نگاهمان متوجه گوشه‌هایی از نظریات برخی از برجسته ترین فلاسفه غربی است که اندیشیدن ما را روشمند کردند. در این یادداشت نگاه کوتاهی داشته ایم به زندگی ارسطو و منطق صوری او، سپس با تمرکز بر بحث مغالطات، که نخستین بار توسط او مدون شد، به

نقد و بررسی «حق به شهر»، نوشته دیوید هاروی، ترجمه خسرو کلانتری، انتشارات مهرویستا
روند جهانیِ توسعه‌ی شهرها در چند دهه‌ی اخیر، ضمن بی‌خانمانی هولناک جمعیت کثیری از اقشار فرودست جوامع در سراسر جهان، به طرز فجیعی موجب تخریب محیط زیست شده است. هر دوی این امور نه تنها به وجود آورنده‌ی گفتمان‌های اعتراض‌آمیز از سوی جامعه روشنفکری بوده،

چکیده: در هر نظام آیینی، نمادگرایی از رنگ ها دیده می شود که پیچیدگی خاص خود را داراست. ترنر بیان می کند آیین های (Ndembu) با نمادهای خاصی سازمان یافته اند. این نمادهای خاص به عنوان «داروهای اولیه»  شناخته می شوند. که به معنای نماد بزرگتر می باشند. که نمادهای اصلی هر نظام آیینی در نظر گرفته می شوند و با یک رنگ خاص یا با گونه های خاصی از درختان در ارتباطند.

هاردینگ و برتری دیدگاه زنانه: سندرا هاردینگ (1935) فیلسوف آمریکایی علم است که به بحث در مورد توسعه شناخت‌شناسی فمینیستی می‌پردازد و تلاش او در جهت کشف این نکته است که ایده آل‌های مدرن دانش تا چه حد آرمان‌های به طور اخص مردانه را مجسم کرده و شکل‌های ممکن دانشی را که به طور سنتی زنانه توصیف شده است طرد کرده‌اند. کار هاردینگ روی نظریه عمل و علم و تأثیر علم بر تفکر

چکیده:: امنیت اجتماعی در سطح جوامع ناشی از استمرار وجود ارزش های فرهنگی چون( فرایند اجتماعی شدن، نظم، وفاق و همکاری اجتماعی و....) به حفظ حریم اجتماعی، رفع خطرات،استفاده  بهینه از فرصت ها  و ارتقاء سطح زندگی اجتماعی می پردازد. امنیت اجتماعی را نوعی توانمندی جامعه برای مراقبت از و ویژگی های بنیادی گروه های اجتماعی و قومی، در برابر تغییرات و تهدیدهای عینی جامعه یا همان تقویت

فمینیسم به عنوان جنبشی اجتماعی – فلسفی بر مبانی معرفت‌شناسی خاصی تکیه زده و طرف‌دارن این جنبش، اصول معرفت‌شناسی خاصی را پذیرفته‌اند و بر پایه این اصول، دیدگاه‌های خاصی درباره مسائل اجتماعی – سیاسی و علوم تجربی اتخاذ کرده‌اند. از این نظر بررسی معرفت‌شناسی فمینیستی، برای فهم دیدگاه‌های طرف‌دارن فمینیسم، اهمیت بنیادی دارد و نگاهی به مبانی معرفت‌شناختی آن‌ها، مدل خوبی برای آشنایی با

شناخت‌شناسی یا معرفت‌شناسی شاخه‌ای است از فلسفه که به مطالعه منشأ، طبیعت، قلمرو و ابعاد گوناگون دانش می‌پردازد. نظریه معرفت، از قدیم به بررسی سرشت معرفت، اقسام معرفت، منابع معرفت و ...  پرداخته است. علمی که به صحت و بطلان و به عبارت دیگر ارزش و اعتبار انواع معرفت‌های انسان می‌پردازد و موضوع آن، «معرفت و علم» به عام‌ترین معنای آن یعنی مطلق درک و معرفت است.

تصویر: لاکان
هنگامی که بر پرده سینما خیره می‌نگریم احساس می‌کنیم که بر روند دگرگونی تصاویر (از جامپ‌کات گرفته تا پلان‌ـ‌ سکانس) تسلط داریم. اما مساله اینجاست که سینما به واسطه "امر تصویری" خود به ابژه‌ای مبدل می‌شود که خیره در چشمان‌مان می‌نگرد آن هم از موضع و جایگاهی که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. سینما در این زمینه شباهت هراس‌آوری با "مرحله آینه‌ای" ژاک لاکان دارد.

تصویر: ایریگاری
در موج دوم فمینیسم، در فاصله زمانی نسبتاً کوتاهی دو جریان، یکی لیبرال- اصلاح طلب و دیگری رادیکال- رهایی بخش شکل گرفتند که پایگاه های اجتماعی آن‌ها در گروه‌هایی با تجارب نسبتاً متفاوت اجتماعی و سیاسی بود. این دو جریان از اصول سازمان دهی کم و بیش متفاوت پیروی

این یادداشت کوششی برای بازخوانی دیدگاه‌های آنتونی گیدنز در زمینه‌ی خانواده و تحولات آن در دنیای معاصر است. گیدنز در بخشی از کتاب راه سوم خود، مستقلاً به بحث خانواده، چالش‌های پیش روی آن در دنیای معاصر، دیدگاه‌ها و راهکارهای مختلف ارایه‌ شده در خصوص این نهاد اجتماعی می‌پردازد و در نهایت نظرگاه خود را در خصوص شکل مطلوب خانواده و روابط خانوادگی در جامعه‌ی امروز بیان می‌کند.

بی تردید مهم‌ترین پدیده تأثیرگذار بر نظریه‌پردازی در مورد خانواده، پدیده فمینیسم بوده است. نظریات فمینیستی به طور خاص تحولات صورت گرفته در هویت و نقش‌های زنانه، و اثرات آن بر روابط و نقش‌های جنسیتی در خانواده را مد نظر دارند. دیدگاه‌های فمینیستی بسیار متنوعی وجود دارد؛ اما به طور کلی همه آن‌ها به لحاظ توجه به موضوع فرودست بودن زنان و تعهد به خاتمه دادن به نابرابری زن و مرد اشتراک نظر دارند.

تحولات ایجاد شده در سطح خانواده منجر به بروز و ظهور نظریات و نگرش‌های مختلف و متفاوتی نسبت به این نهاد اجتماعی شده است. این نگرش‌ها در طیفی با دو سوی کاملاً متضاد، نظریات و افکار کاملاً متفاوتی را نسبت به خانواده ابراز می‌دارند. طیفی که در یک سو بازگشت به شکل سنتی خانواده برای دوام و ثبات جامعه ضروری می‌دانند و در سوی دیگر طیف، عمدتاً در نظریات فمینیستی رادیکال و تندرو، خانواده را محل

مقدمه:  یورگن هابرماس متولد 1929 در آلمان می باشد. از متفکران معاصر مکتب فرانکفورت بوده که بعد از اینکه آدرنو  نظریات وی را مورد قبول قرار نداده از حلقه این مکتب درآلمان جداشده و با شروع مهاجرت نخبگان آلمان در زمان جنگ جهانی دوم به سایر کشورها از جمله وی به آمریکا  مهاجرت کرده است؛ و به احیای مجدد این مکتب از دهه 1970 به بعد در این کشور پرداخته است، و وی در حال حاضر سرشناس ترین

معرفی: در سلسله بحث‌های حاضر هدفِ بسیار ساده‌ای را دنبال خواهیم کرد. اینکه اندکی بیشتر درباره‌ی خود، جهان اجتماعی و نحوه‌ی ارتباط‌گیری بدانیم. متأسفانه مدت‌هاست در جامعه‌ی علمیِ کشور، گرایشی قدرتمند وجود دارد که با هویتِ دانشی خود بیگانه، و در عوض به هویت کاسبکارانه‌ و رقت‌انگیز «مدرک‌گرایی» روی آورده است. و بدین ترتیب با جایگزین ساختن بی‌مهابای آن، به جای آزادگیِ مستلزم دانش و دانش‌آموختگی، به

چکیده: انسان شناسی شناختی عبارتست از مطالعه رابطه میان جامعه انسانی و اندیشه انسانی. انسان شناسان شناختی در پی مطالعه این موضوع هستند که مردم در گروههای اجتماعی چگونه اشیاء و رویدادهایی را که دنیای آنها را می سازند، دریافت کرده و در باب آنها فکر می کنند. انسان شناسی شناختی به ارتباط میان فرهنگ و شناخت می پردازد و ساختارهای شناختی موجود در یک فرهنگ را به وسیله نظام زبانی و امروزه نظام

معاونت پژوهشی خانه هنرمندان ایران نشست هایی را با موضوع مرکزی «نظریه چیست؟» برگزار کرده است که در آنها،  شخصیت های گوناگون از  دیدگاه های مختلفی بدین سئوال پاسخ داده اند. گزارش زیر به وسیله این معاونت تهیه شده و در اختیار  انسان شناسی و فرهنگ قرار داده شده است.

پیوست: 

جلسات نظریه چیست.doc

تصویر: آلکساندر
زندگینامه تالکوت پاسونز : وی متولد 1902 در امریکا بود  پدر وی یکی از اصلاح طلبان جنبش پروتستان در آمریکا بود در کالج امهرستوی مشغول به تحصیل زیست شناسی بود که از همان جا با آثار جامعه شناسی آشنا شد و برای ادمه تحصیل در ین شاخه به اروپا رفت و یکسال در لندن تحت تاثیر آثار مالینفوسکی

پیوست: 

Parsons va Alexander.doc

احتمالا بعضی‌ها با کتاب «اخلاق صغیر»، آشنا هستند. اثر مهم اندیشمند آلمانی تئودور آدورنو (1903ـ 1969)، و از متفکران برجسته‌ی نسل اول مکتب فرانکفورت. بدون تردید این کتاب در عصر و زمانه‌ا‌ی که نوشته شد یکی از مهمترین آثار انتقادی در ادبیات چپ به شمار می‌آمد و بازگو کننده‌ی ‌نگرانی‌های آدورنو و برخی از معاصران وی در خصوص نحوه‌ی بودن و اندیشیدن انسانهای عصر خویش است که به باورشان خود را به

چکیده:زبان وسیله ارتباطی است که توسط آن معانی انتقال می یابند . زبان را نمی توان جدا از بستر فرهنگی و بافت اجتماعی کرد ؛ چرا که در این صورت پیام ها و معانی به درستی درک نمی شوند . یک جمله یکسان و مشابه در موقعیت های گوناگون ، معانی متفاوتی را در بر می گیرد .نظریه کنش متقابل به جای متمرکز شدن بر موقعیت اجتماعی، بر علل رفتار افراد بر طبیعت کنش متقابل  اجتماعی که بین افراد اتفاق می افتد،