(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ یزد

قصه ای مردمی : جاروی نوروزی

محمد سعید جانب ­اللهی
Kalantari-8.jpg

تصویر: نقاشی پرویز کلانتری
تازه از خواب بیدار شده بودم و داشتم مرفتم تک جو [1] که دس و صورت بشورم دیدم بابا شال وکلاه کرده خر را از تو طویله در آورده و مشغول پالون گذاشتن روی اونه  ماما هم پتو و خرجین رو دست انداخته که ببره رو خر بندازه گفتم ماما بابا کجا مخواد بره مادر گفت مخواد بره اردکون [2] حلوا ارده بخره پس صبا اسفنده نمبینی دره [3] باد اسفندی میاد. شب اسفند حکماً باید حلوا ارده بخوری که تا سال دگه اوقاتت

شهرهای تاریخی جهان اسلام (4): یزد (بخش دوم)

آ. لمبتون ترجمه ملیحه درگاهی
city of yazd.jpg

شاهرخ در موعد مقرر جانشین تیمور شد و حاکمان بخشهای مختلف یزد منصوب شدند. شاخص ترین این حاکمان امیر جمال الدین چخماق بود که از سال 8-1427/831 تا 7-1446/850 حکومت کرد و یزد در زمان وی دوره ی آرامی را پشت سر گذاشت. او و همسرش بی بی فاطمه و پسرش امیر شمس الدین محمد میراک بناهای مذهبی و غیر مذهبی زیادی را در یزد

شهرهای تاریخی جهان اسلام (4): یزد (بخش اول)

ترجمه ی ملیحه درگاهی
history of yazd.jpg

جزئیات تاریخ پیش از اسلام یزد بسیار پراکنده است. اینکه آیا یزدگرد سوم پس از شکست در نهاوند در سال 442/21 و پیش از عزیمت به مرو، محلی که در سال 651/31 به آنجا رسید، دو ماه را در یزد گذرانده یا خیر، مورد تردید است. داستانِ مرتبط با تاریخ جدید یزد نوشته ی  احمد ابن حسین الکاتب در مورد این که وی گنج خود را

نگاهی بر اوقات فراغت در شهر یزد

امیرحسین صالحی-نعیمه ملاحسنی
IMG_4485.jpg

مقدمه: با اتیمولوژی واژه Leisure  ( فراغت) به واژه لاتینLicere  میرسیم، به معنای اجازه دادن، رخصت دادن. گویی از قدیم الایام معنای فراغت متضایف معنای کار بوده. یعنی به وجه سلبی،آن چیز که کار نبوده فراغت بوده. همین گونه است که ارسطو میگوید " ما حرفه و کار و شغلی را در پیش می گیریم تا فراغتی داشته باشیم، جنگ میکنیم تا صلح داشته باشیم". حال باید دید که مراد از مفهوم فراغت چیست ؟آیا صرفا

ماخذ شناسی انسان شناسی شهری (شهر یزد )

زهره نظام محله
DSC09941.jpg

با توجه به انباشت علمی که از دوران گذشته آغاز شده و تا امروز ادامه یافته است نیازی ضروری است که نوعی کتاب شناسی در زمینه های گوناگون علمی به صورت تخصصی ارائه شود تا کمکی باشد بر پژوهش های علمی به گونه ای که دیگر هیچ چیزی از صفر آغاز نگردد. در زمان کنونی به دلیل رشد سریعی که در زمینه های علوم انسانی و اجتماعی در تولید آثار علمی پدید آمده بالاخص رشته هایی مانند انسان شناسی

پیوست: 

معرفی کتاب هنر نساجی در شهر یزد

الهام رضوی
Nassaji.preview.jpg

کتاب « هنر نساجی در شهر یزد » که در پنج فصل تنظیم شده به بررسی تاریخ  هنر و صنعت نساجی  در شهر یزد، دستگاهها و مواد اولیه مورد استفاده در نساجی و همچنین معرفی انواع محصولات بافته شده و کاربرد آنها در این شهر می پردازد.

بررسی وضعیت مدیریت در شهر یزد: با نگاه ویژه به فرهنگ

مهدی نجفی خواه
IMG_4550.jpg

مدیریت یک شهر از مهم‌ترین مسائل قابل توجه و تاثیر گذار بر روابط و موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی است. وقتی در انسان‌شناسی از مدیریت شهری صحبت می‌کنیم باید به خوبی دقت کنیم تا هم مسائل مربوط به مدیریت را بررسی کنیم و هم تاثیرات آن را بر روابط خرد و خرده‌فرهنگ‌های موجود بسنجیم.

یزد به مثابه یک شهر پایدار

شهره شکری
DSC09591.jpg

عملیاتی کردن اصول طراحی پایدار شهری در بافت های متنوع کالبدی و اقلیمی ایران، متضممن توجه به مجموعه ای از نکات است. به نظر می رسد متناسب با نوع بستر یک شهر، راهکارهای نیل به شرایط مطلوب توسعه شهری نیز متفاوت است. در این میان شهرهای کویری دارای پتانسیل های خاص خود هستند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از روش های اسنادی و کیفی نظیر مصاحبه مجموعه ای از اصول مطروحه

پیوست: 

بازسازی بافت های فرسوده و توسعه شهری یزد (مطالعه موردی: میدان خان یزد)

شهره شکری
IMG_4012.jpg

یکی از جلوه های عینی و ملموس هویت تاریخی هر شهری دریافت های سنتی و کهن آن نمود مادی می یابد. تصویری که گویای پدیده های فرامنطقه ای و در عین حال بومی و محلی است. بالطبع در اثر گذشت زمان، چنین بافت هایی که حکم شناسنامه شهر را دارند، دچار فرسایش فیزیکی می شوند. از این رو ضرورت بکارگیری نوعی برنامه کاربردی و جامع جهت احیا، مرمت و بازسازی آنها بیش از پیش روشن می شود.

پیوست: 

بررسی انسان شناسی شهری؛ مجموعه ی پاورپوینت های ارائه شده در درس انسان شناسی شهری ایران مقطع کارشناسی ارشد(2)(another one2)

امیرحسین صالحی، محمد چغلوند، نعیمه ملاحسنی، زهره نظام محله
DSC09649.jpg

با توجه به رویکرد هایی که در درس انسان شناسی شهری ایران مقطع کارشناسی ارشد وجود داشته دانشجویان این کلاس برآن شدند که علاوه بر مطالعه ی میدانی بر شهر یزد ، اطلاعات اسنادی خود را در قالب پاورپوینت ارائه دهند که مجموعه ی آنها را در زیر خواهیم آورد.

بررسی انسان شناسی شهری؛ مجموعه ی پاورپوینت های ارائه شده در درس انسان شناسی شهری ایران مقطع کارشناسی ارشد(1)(another one)

مهدی نجفی خواه، مریم قوامی فرد، شهره شکری
IMG_4138.jpg

با توجه به رویکرد هایی که در درس انسان شناسی شهری ایران مقطع کارشناسی ارشد وجود داشته دانشجویان این کلاس برآن شدند که علاوه بر مطالعه ی میدانی بر شهر یزد ، اطلاعات اسنادی خود را در قالب پاورپوینت ارائه دهند که مجموعه ی آنها را در زیر خواهیم آورد.

بررسی انسان شناسی شهری؛ مطالعه ی معماری سنتی و نقش آن در شهرسازی مدرن یزد

مریم قوامی فرد
Untitled-1.jpg

چکیده:معماری و شهرسازی گذشته ی ایران دربرگیرنده ی اصولی است که در دل سنت ها نمود یافته است. معماری و شهرسازی سنتی در ایران همواره با تکیه بر خلاقیت و خصائص پایدار از جایگاه خاصی برخوردار بوده است اما بررسی های انجام شده در چند دهه ی اخیر مشخص می سازد که در اثر رشد بی رویه ی شهر یزد و مواجهه با عوامل متعدد، معماری از حقیقت خود فاصله گرفته و چالش هایی را پیش رو ی معماری

بررسی انسان شناسی شهری؛ مطالعه ی مسکن در شهر یزد با توجه به بافت تاریخی

مریم قوامی فرد
3.jpg

چکیده:
فعالیت های بخش مسکن و شهرسازی در شهر یزد نشانگر اهمیت بعد اقتصادی و تأمین نیازهای سکونتی مردم می باشد. امروزه، توسعه و جهت رشد شهر یزد و گسترش فعالیت های اقتصادی و ساخت و سازهای جدید مسکونی در این شهر بدون توجه به نواحی مرکزی و وضعیت قدیمی شهر شکل گرفته است و طبیعتاً مرکزیت توجه را به نقاط دیگری غیر از محدوده های قدیمی و بافت های تاریخی معطوف داشته است. بنابراین،

پیوست: 

بررسی انسان شناسی شهری؛ شکاف میان نسلی در محله های یزد

نعیمه ملاحسنی -امیرحسین صالحی
IMG_4621.jpg

مقدمه :
در این مقاله ما به مسئله فاصله یا شکاف میان محلات شهر یزد که در مطالعات میدانی بمثابه یک فنومن بر ما مشهود شد، سعی داریم نگاهی فرهنگی بیاندازیم. یعنی این مسئله را از دید خرده فرهنگهای شغلی ، طبقاتی و قشربندی اجتماعی موجود در شهر یزد بررسی و آسیب شناسی

بررسی انسان شناسی شهری؛ مطالعات اجتماعی- اقتصادی شهر یزد

زهره نظام محله
IMG_5490.jpg

شهر یزد یکی از شهرهایی است که با وجود قابلیتهای بالقوه اجتماعی برای مطالعه بیشتر نگاههای پژوهشی درباره آن جنبه های معماری و باستانی ، مذهبی را در برمی گیرد . بنابراین نیاز به این احساس می گردد که طرح جامع فرهنگی در موضوعات اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی و... انجام پذیرد که در این مقاله کوتاه تنها به جنبه های اقتصادی – اجتماعی آن به شکل مختصر پرداخته شده است تا شاید آغازی باشد برای

بررسی انسان شناسی شهری؛ توسعه شهر یزد در گذر تاریخ(2)

مریم قوامی فرد – شهره شکری
DSC09649.jpg

چکیده:
چگونگی فرایند پیشروی یک فضای شهری در طول ادوار تاریخی مختلف می تواند گویای داده های مهمی در مورد ابعاد و زوایای متنوع آن موقعیت باشد. بعنوان مثال اینکه آیا چنین روندی متناسب با کالبد شهر بوده است؟ و یا اینکه اساسا این مسیر توسعه ای توانسته است بصورت

مقالات قدیمی : نخل بندی و نخل گردانی درمیبد (1373)

محمدسعید جانب اللهی
عکس: 

تاریخچه نخل: درخت نخل یک منبع مهم غذایی است و از لحاظ کارآمد بودن همه¬ی¬ اجزای آن با گوسفند قابل مقایسه است مضمون داستان منظوم درخت آسوریک که از زبان پهلوی به یادگار مانده است نیز گویای همین نکته است موضوع کتاب مناظره بز و درخت خرماست که درآن هریک سودمندی خود را مطرح می کنند  ( نوابی : 63 ) برای اجزای نخل سیصد و شصت فایده بر شمرده اند ( هاکس : 347 ) درایران نقش

پیوست: 

بررسی انسان شناسی شهری: جغرافیای انسانیِ شهر یزد(1)

محمد مهدی نجفی خواه
taghsimat.jpg

مقدمه :
انسان شناسی شهری به مثابه یکی از زیرشاخه های اصلی انسان شناسی فرهنگی، مطالعه بر انسان را براساس محوریت پدیده ی شهر در دستور کار خود قرار می دهد. با این وجود نمی توان رابطه ی شهر و انسان را یک رابطه ی یک سویه درنظر گرفت بلکه باید آن را چرخه ای پویا و بسیار پیچیده شمرد که به گروهی بزرگ از دگرگونی های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و فرهنگی دامن می زند. بنابراین در این

سازمان یافتگی فضای بازار یزد

زهره نظام محله
بازار یزد

چکیده
در دوره های متعدد و از جنبه های مختلف به بازارهای ایران نگاه شده است اما بیشتر آنها رویکردی مجزا از شهر داشته اند یا اگر این روند را دنبال نموده اند نتوانسته اند پیوندی را که شهر و بازار با هم داشته اند را بیان دارند . با این وجود همین انباشت علمی برای موضوع مهمی نظیر بازار

پیوست: 

گزارش تصویر: دخمه های اطراف یزد

زانیار عمرانی
Dakhme.jpg

یکی از پرسش‌هایی که از دیرباز همواره در ذهن بسیاری از غیر زرتشتیان و گروهی از زرتشتیان نیز مطرح بوده، علت «دخمه‌گذاری» درگذشتگان در ایران باستان و هزاران سال پیش است. برای پاسخ دادن به این پرسش، برخی از اندیشمندان و پژوهشگران چه زرتشتی و چه غیرزرتشتی، به واکاوی و جست‌و‌جوی شرایط زندگی و آب و هوایی ایران در دوران باستان پرداخته‌اند و توانسته‌اند پاسخ‌های منطقی برای این

گرامی داشت استاد محمدکریم پیرنیا

گروه اخبار
karim-pirnia.jpg

25 شهریور سالروز تولد یکی از برجسته ترین معماران دوره معاصر است که می توان از وی به عنوان "پایه گذار نگرش نو به فرهنگ و تاریخ معماری ایران" یاد کرد.محمدکریم پیرنیا در سال 1299 در شهر یزد به دنیا آمد و پس از گذراندن دوره دبستان و دبیرستان، به تهران آمد و در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت، اما پس از مدتی دانشکده را رها کرد و به پژوهش و تحقیقات فردی روی آورد و در پهنه سرزمین،

زرتشتی دوزی ( گبر دوزی)

الهام رضوی
Honar- 13 Shahrivar 90- Zartoshti douzi.JPG

تصویر: مکنای گبر دوزی شده ( یزد)
سوزن دوزی زرتشتی ، که به زرتشتی دوزی یا گبر دوزی معروف است ،  نوعی دوخت است مخصوص بانوان زرتشتی ، که پیشینه آن به پیش از اسلام می رسد و در یزد رواج داشته است . این دوخت با نخ های رنگی بسیار ظریف ابریشمی بر روی پارچه های ریزبافت نقش می شده است . رنگ های مورد استفاده در گبردوزی ، رنگ های روشن و زنده مانند سرخ ، سفید و سبز بوده است .

گزارش تصویری : یزد

معصومه کبریایی
Yazd.jpg

عکس هایی از  خانه های تاریخی ، بنا ها و شهر یزد در سال 1389. شهر یزد یکی از زیباترین معماری های خشتی جهان را در خود حفظ کرده است و  معماری خانه های آن می تواند منبعی بی پایان برای شکل دادن به معماری مدرن ایرانی قرار بگیرند.

گزارش تصویری: یزد و معماری آن در چند نگاه

زانیار عمرانی
yazd.jpg

یزد یا ایساتیس شهری کهن و کویری که در قلب ایران مدارا را به ساکنانش یاد داده است و به ما یادآور می شود انسان موجودی سازگار است که در هر شرایطی می تواند آفریننده ی زیبایی باشد!  از قدیم الایام شهر یزد را با عناوینی چون شهر قنات و  بادگیرها، بزرگترین شهر خشتی جهان، دارالعباده، شهر شیرینی و... می شناسند.

بر بلندای کویر

زهرا السادات قاضی طباطبایی
madkhal_119_1_1249652674.jpg

خود به حوضچه ای می رسند، تاثیر خنک کننده تری داشته و می توان از آنها بعنوان کولرهای آبی امروزی نام برد. کارکرد دیگر بادگیر علاوه بر تهویه و خنک کنندگی، استفاده در سرداب¬ ها جهت نگهداری مواد غذایی است که نقش یخچال های امروزی را دارد. با وزیدن باد و ورود آن به داخل مجرای درونی بادگیر، در انتهای مسیر خود به

همایش نکوداشت محمد فرخی یزدی

گروه اخبار
3591_6_فرخی_یزدی.jpg

گروه جامعه‌شناسی تاریخی انجمن جامعه‌شناسی ایران،‌انجمن صنفی روزنامه‌نگاران آزاد تهران و انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات با همکاری یکدیگر برگزار می‌کنند:
 نکوداشت روزنامه‌نگار و شاعر مبارز ضد استعماری ایران
محمد فرخی یزدی

نخل گردانی

گروه کتاب و رسانه
Ketab - nakhlgardani.JPG

بلوکباشی، علی (1380)، نخل گردانی: نمایش تمثیلی از جاودانگی حیات شهیدان، تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
اسطوره و نگاه به تاریخ از خلال آن، همواره در جوامع بشری منطقی بوده که در میان عامه ی مردم و در

چهل گفتار در مردم شناسی میبد

گروه کتاب و رسانه
meibod-2big.jpg

چهل گفتار در مردم شناسی میبد ، دفتر اول ، فرهنگ و فن آوری قنات ( نقش قنات در معماری سنتی )؛ محمد سعید جانب اللهی ، تهران : انتشارات روشنان ، 1383
دوپره : " در دنیا کشوری که بتواند از لحاظ هنر آبیاری با ایران برابری کند وجود ندارد" .
مجموعه ی چهل گفتار که در هشت دفتر تدوین شده است ، حاصل نزدیک به چهل سال تحقیق و پژوهش بی وقفه

زرتشتیان

گروه کتاب و رسانه
Ketab- Zartoshtiyan.JPG

مزداپور،کتایون(1382)، زرتشتیان ، تهران : دفتر پژوهش های فرهنگی
کتایون مزداپور زبان شناس و پژوهشگر زبان های باستانی در اول فروردین سال 1322 از خانواده ای زرتشتی در یزد متولد شد. دوره های ابتدایی و متوسطه را در مدرسه های گیو و انوشیروان دادگر گذرانید و دیپلم خود را در رشته ادبیات از دبیرستان همایون تهران گرفت.

مدخل هایی برای بررسی حقوق شهروندی در یزد

محمد حسین زاده

قبل از آنکه بخواهیم به حقوق شهروندی در شهری چون یزد بپردازیم باید این موضوع را مشخص کنیم که آیا مقصود ما از حقوق شهروندی، گونه ای مدرن از حقوق و وظایف متقابل است که اغلب مترادف با «حقوق بشر» بکار برده می شود؟ که در این صورت تلاش ما جز تطبیق تعدادی استانداردهایی که بدون توجه به موقعیت خاص یزد تدین شده‌اند نخواهد بود، یا به هر حال تعریفی متفاوت برای آن در نظر خواهیم گرفت و متناسب با آن راهبردی را برای بررسی حقوق شهروندی در یزد طراحی خواهیم کرد که در این صورت با اعمال استانداردهایی که خودمان تعریف کرده ایم، به لحاظ نظری تفاوت چندانی با اعمال استانداردهای حقوق بشر نخواهد داشت، و البته می توان بدون تعیین تعریفی پیشین، به پیدایش و تطور روابط حقوقی در شهر یزد پرداخت، و پس از کشف و به تصویر کشیدن کامل نظام حقوق فردی، سیاسی و اجتماعی شهر یزد، آنگاه با استفاده از گفتمان های حقوقی مختلفی که یکی از آنها می تواند گفتمان حقوق بشر باشد به بررسی انتقادی نظام حقوق شهری در یزد پرداخت.

متن کامل این مطلب را در فایل ضمیمه بخوانید.

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.