(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

تاریخ فرهنگی و اجتماعی

اسنادی ملی به نام «صفحه های سنگی»

امیر منصور
1902-Shushtar.jpg

صفحه های سنگی فارسی، اسنادی تاریخی با ویژگی های منحصر به خود و متعلق به دوره ای بالغ بر نیم قرن (1340-1284ش) هستند که تلاش برای حفظ و نگهداری آن ها، وظیفه ای ملی و خدمتی فرهنگی است. مسیر تولید صنعتی و عرضه این صفحه ها، از ضبط تا توزیع، تهیه وارائه مدارک و... مستنداتی را ناگزیر می ساخته که قابل اعتماد بودن و سندیت صفحه های سنگی را در قیاس با سایر اسناد تاریخی

بیرونیِ: بنیانگذار روش پژوهش های میدانی و تطبیقی در مردم نگاری

علی بلوکباشی
3361829f89.jpg

دانشمندان ایران و جهان، بیرونی را دانشمندی ذوفنون، ریاضی دان، اختر شناس، طبیعی دان، فیزیک دان، تاریخ نگار، جغرافی دان و دین شناس شناخته اند، اما بُعد علمی دیگر بیرونی که غالباً پوشیده مانده، ساحت مردم شناسانۀ این فیلسوف است.
از ویژگی های مهمی که امروزه برای پژوهشگران مردم شناس لازم می دانند، چند زبانه بودن و تعصب نورزیدن به قوم و فرهنگ قومی و

گاهشمار فضای شهری (اواخر دوره قاجار و دوره پهلوی)

زهره دودانگه
evergreen-clock.jpg

در این نوشتار تلاش بر آن است تا سیری از تاریخ تحولات فضا در اواخر دوره قاجار و نیز حکومت پهلوی در قالب گاهشمار ارائه شود. ماخذ این گاهشمار کتاب «از شار تا شهر» نوشته سید محسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران است. در گاهشمار پیش رو  سعی بر آن بوده نحوه انتخاب سال ها از ماخذ یاد شده، بر مبنای میزان ارتباط آن با موضوع فضای شهری صورت پذیرد.

ماخذشناسی باستان شناسی ایران (8)

مهسا اکبری
890315792444246_resize.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش هشتم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

جهان در سال ٢٠١٣

ايگناسيو رامونه ترجمه ناصر فکوهی
hujintao_obama2.jpg

حال که از ماجرای پایان جهان در ٢١ دسامبر ٢٠١٢ جان سالم به در بردیم(١)، تلاش کنیم – این بار با احتیاط و عقلانیت یعنی با شیوه ای دکارتی-  ببینیم آینده نزدیک ما چه خواهد بود. برای تعین این امر، ما بر  اصول جغرافیای سیاسی تکیه می زنیم، رشته ای  که به ما امکان می دهد بازی عمومی  قدرت های جهانی و مهم ترین  چالش ها و مسائل مورد مناقشه  را درک کنیم. ما همچون بر یک صفحه شطرنج،

دو برنامه در شهر کتاب: همایش سعدی و یونس ‌امره ؛ درس گفتارهای بیهقی

گروه اخبار
 و یونس امره.jpg

برگزاری همایش سعدی و یونس ‌امره در ایران و ترکیه
همایش سعدی و یونس ‌امره در بهار سال ۱۳۹۲ در شهرهای تهران، شیراز، آنکارا و اسکی شهیر برگزار می‌شود.علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و اموربین‌الملل شهرکتاب با اعلام این خبر گفت: سعدی و یونس‌امره دو شاعر مهم و تاثیرگذار در زبان و ادبیات فارسی و

قرن بیستم از خلال تصاویر (8): سال 1906

مرکز اسناد تاریخی و فرهنگی انسان شناسی و فرهنگ
Sans titre.jpg

در این مجموعه، قرن بیستم را از خلال  عکس های مستندی که هر یک گوشه ای از زندگی مردم را در کشورهای مختلف نشان می دهند، مشاهده می کنیم. عکس ها و متن  این مجموعه از کتاب : «قرن بیستم، یک صد سال پیشرفت، عقب گرد، درد و امید انسانی» به گرد آوری و تنظیم بروس برنار، برگرفته شده اند .

پیوست: 

بررسی انسان شناسی شهری؛ توسعه شهر یزد در گذر تاریخ(2)

مریم قوامی فرد – شهره شکری
DSC09649.jpg

چکیده:
چگونگی فرایند پیشروی یک فضای شهری در طول ادوار تاریخی مختلف می تواند گویای داده های مهمی در مورد ابعاد و زوایای متنوع آن موقعیت باشد. بعنوان مثال اینکه آیا چنین روندی متناسب با کالبد شهر بوده است؟ و یا اینکه اساسا این مسیر توسعه ای توانسته است بصورت

تاریخ فرهنگی بدن در ایران مدرن

فاطمه سیارپور
244405_747.jpg

مقدمه و طرح مسئله
تحولات تاریخ معاصر ایران بر حوزه های بسیاری از جمله شکل گیری فرهنگ و سیاست بدن(body politics)، موثر بوده اند. زیرا به نظر می رسد تا پیش از این دوره، بدن، پوشش و آرایش بازنمای هویت هایی اعم از قومی، مذهبی، سنی و... است و مجموعه نشانه

یک روایت عکاسی : «تهران در عکس»

زهره دودانگه
milad tower

عکس: زهره دودانگه
شهر  عرصه حیات است و تحول؛ محل انباشت خاطرات است و لحظه هایی که در خیال نقش می بندند. خاطرات محصول واقعه های هستند و «آن زمان که واقعه یا حادثه پایان می پذیرد و روزها و سال ها از آن می گذرد، آن چه در ذهن باقی می ماند، فضایی است که واقعه یا حادثه در آن رخ داده است» (حبیبی، 1378: 16).  اما شهر تنها با وقایع فراموش ناشدنی تعریف نمی شود؛

چرایی و چگونگی واکنش بازار به شرایط اجتماعی و اقتصادی درایران

زهره نظام محله
5.jpg

بازار یکی از عناصر هویتی و گروه های تخصصی در کنار دیگر گروه ها در شهر است و جایگاه ویژه ای برای خود دارد. در تعاریفی که از بازار ارائه می شود می توان دو جنبه ی فیزیکی و اجتماعی را مشاهده نمود که بدون وجود آنها دوام و حیات بازار دچار مشکل خواهد شد. و همین جنبه از بازار است که باعث گردیده، آن به عنوان یک گروه تخصصی در برابر فشارها دست به کنش زند. و دلیل را می توان در نظریه

معرفی 2 کتاب در زمینه ی مانویت: بحثی درباره ی زندگی مانی و پیام او؛ مانی و سنت مانوی

آزاده آزادی نژاد
Sans titre.jpg

مقدمه: مانی ، پایه گذار آیین مانوی در 216 م در بابل، در روستایی به نام مردینو بر کران نهر کوثی چشم به جهان گشود.پدرش، پاتک، شاهزاده ی اشکانی بود . مادرش به خاندان کمسرکان که شاخه ای از دودمان اشکانی بود تعلق داشت.این خانواده ی ایرانی در همدان،کرسی ولایت ماد زندگی می کردند تا این که پاتک آنجا را ترک کرد و به مسنه رفت و در آن جا به فرقه ای پیوست که ایشان را مغتسله می گفتند.

تاریخ فرهنگی شهر در ایران معاصر

ملیحه درگاهی
Ferdowsi-Ave-01.jpg

مقدمه:
فرانک لوید رایت درکتاب خود به نام شهر زنده چنین می نویسد: « زمان حال یک سایه ی همیشه در حرکت است که دیروز را از فردا جدا می کند» این بدان معناست که برای درک عصر حاضر و شناخت و پیش بینی آینده شهرها بایستی به گذشته نگریست و چارچوب اصلی فرآیند توسعه ی آن را کشف و مسائل را در مسیر تحولشان دنبال کرد

ایران و ایرانیان

مائده معيري
h2_20.106.2.jpg

راس، دنیسن، 1311، ایران وایرانیان، تهران، انتشارات آرین پور.
کتاب ایران و ایرانیان کتابی است در قطع جیبی که توسط «دنیسن راس» به رشته تحریر درآمده و توسط انتشارات آرین پور در اختیار عموم قرار گرفته است. کتاب حاضر مشتمل بر 5 فصل و در مجموع 171 صفحه است.

تاریخ تمدن ایران

سعید سعیدپور
Sans titre.jpg

ماسه، هنری، - گروسه ، هنری ، تاریخ تمدن ایران، ترجمه جواد محیی ، تهران : انتشارات بنگاه مطبوعاتی گوتنبرگ، چاپ تمدن.
این کتاب که مجموعه ای از مقالات ایرانشناسی در آن گرد آمده به گونه ای می توان آن را دیدگاه فرانسویان نسبت به ایران دانست چرا که با بررسی اسامی که به عنوان مؤلف در صفحات نخست ذکر شده اکثراً دارای ملیت فرانسوی هستند.

گاه شمار تاریخ فرهنگی - سیاسی ایران: 1213- 1384/ 1834- 2005 (3)

ترجمه مرکز اسناد فرهنگی و تاریخی انسان شناسی و فرهنگ
an00000021-b.jpg

در چارچوب برنامه تاریخ فرهنگی ایران مدرن، انسان شناسی و فرهنگ از جمله اقدام به انتشار  گاه شمار های تخصصی و عمومی درباره دوره تاریخ معاصر خواهد کرد. این گاه شمار ها به وسیله کارشناسان انسان شناسی و فرهنگ تالیف و یا به شکل ترجمه از منابع موجود و معتبر تدوین و منتشر خواهند شد. در زیر دومین بخش از گاه شمار تفصیلی دائره المعارف «ایرانیکا» را ملاحظه می کنید. تاریخ های شمسی

زرین کوب: مردی که آگاه بود و به پهنای فرهنگ و ادب دانست و نوشت

بهرام غضنفری
ZarinKoob-2-209x300_resize.jpg

گزارشی از شب  بخارا برای عبدالحسین زرین­ کوب
یکصدوششمین شب از شب­های مجله بخارا(که به منظور بزرگداشت بزرگان فرهنگ، ادب و هنر ایران و جهان برگزار می­شود)  به بزرگداشت دکتر عبدالحسین زرین کوب اختصاص داشت.

ماخذشناسی باستان شناسی ایران (7)

مهسا اکبری
outram.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش هفتم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

واحدهای محلی وزن و سطح در ایران

سید علیرضا هاشمی
Sans titre.jpg

«واحدهای محلی وزن و سطح در ایران»، سازمان برنامه و بودجه، مرکز آمار ایران،412 صفحه، شماره مسلسل:347، فروردین ماه 1353;
اگر چه ارائه نتایج آمارگیری­های روستایی (به­خصوص در مورد سطح زیر کشت محصولات و تولیدات کشاورزی) به صورت سیستم متریک

کارگران زیر نگاه فیلم سازان

فیلیپ پرسون ترجمه نگین شریف‌سکانوسکی
2012121150c6ce04ddb8d-1-266697.jpg

برای جلب کردن توجه به سخنان کارگران که سیاستمداران اغلب برای نشنیدن آن پافشاری می‌‌کنند، باید واژگان محکمی را به کار برد. و این همان کاریست که کریستین تپنیه و ژان فرانسوا پریستر در فیلم  کارگران ناپدید شو ید!(۱)، و رمی  ریکوردو در  کارخانه لعنتی ( ۲) می‌‌کنند. 

نگاهی برتاثیر و بررسی برخی از ویژگی های مکاتب نقاشی در دوره ی ایلخانی

حسن همت آبادی
Sans titre.jpg

در تحقیق گردآمده سعی بر آن شد تا برخی از ویزگی های بارز مکاتب نقاشی بیان شود واز سویی تاثیر وتاثراتی که مکاتب مختلف نقاشی بر یکدیگر گذاشته اند،در مکتب نقاشی ایلخانیان وبه طور اخص مکتب تبریز در حد امکان بازشناسی شود.
در تهیه این مقاله از روش کتابخانه ای استفاده شده وپیگیری روند تاریخی در کنار روند تحول نقاشی از اهمیت زیادی برخوردار است.از قالب

پیوست: 

شهرهای تاریخی جهان اسلام (3): شیراز

آ. لامبتون ترجمه ی ملیحه درگاهی
history of shiraz, 1940.jpg

بنا بر متون عربی شیراز، یکی از شهرهای تاریخی ایران است که در جنوب غربی استان فارس واقع شده. این شهر در عرض جغرافیایی 29 درجه و 36 دقیقه ی شمالی و طول جغرافیایی 52 درجه و 32 دقیقه ی غربی، 1524 متری از سطح دریا و در انتهای غربی آبگیر بزرگی که در حدود 130 کیلومتر مربع طول و 24 کیلومتر مربع عرض دارد، قرار دارد

روزشمار تخصصی تاریخ فرهنگی بازار

تنظیم: زهره نظام محله
vakilbazaar.jpg

در چهارچوب برنامه تاریخ فرهنگی ایران مدرن، در نظر داریم علاوه بر گاهشماری های عمومی درباره تاریخ معاصر ایران، به برخی از گاهشماری های تخصصی نظیر بازار، کلان شهرها، محیط زیست و... اشاره نماییم که در زیر نمونه ای از آن آورده شده است.

درباره عهدنامه ترکمانچای و موج مهاجرت پس از آن از ایران به ارمنستان

روبرت صافاریان
Mohajerate faramoosh shodeh.jpg

جنگهای ایران و روس در نخستین دهههای سده نوزدهم میلادی که به عقد قرارداد ترکمنچای و جدایی قفقاز، از جمله ارمنستان کنونی، از ایران انجامیدند در تاریخ ایران مشهورند. در کتابهای درسی مدارس کشور از قرارداد ترکمنچای به عنوان قرارداد ننگین یاد میشود. امّا اگر از دیدگاه ساکنان مسیحی این مناطق نگاه کنیم، اوضاع کمی فرق میکند. ارامنه آن خطه که از یک سو از ظلم و ستم نظام فئودالی حاکم بر ایران به ستوه آمده

کنش و نظریه (4): زیستن در فارسی، مردن در فارسی

ناصر فکوهی
logo.png

تنها با استفاده از زبان انگلیسی جهانی نمی‌شویم
یکی از توهماتی که «جهانی شدن» به‌ویژه در عرصه دانش، پدید آورده است، بازگشت دوباره و باید گفت چندباره به پنداره امکان و مفید بودن عملی پدیده‌ای است که از قرن‌ها پیش برای همه آشنا است: «زبان میانجی».

روزشمار تخصصی تاریخ فرهنگی بازار

زهره نظام محله
vakilbazaar.jpg

در چهارچوب برنامه های تاریخ فرهنگی ایران مدرن سعی نمودیم علاوه بر گاهشماری های عمومی که حوزه تاریخ فرهنگی و سیاسی ایران را در بردارد ، گاهشماری های تخصصی نظیر بازار، محیط زیست ، گونه شناسی شهری و... ارائه دهیم که در زیر یک نمونه از آن آورده خواهد شد.

مرزها در گام معلق لک لک ها

نسرين رياحي
گام معلق لک لک‌ها

مقدمه 
تئو آنگلوپولوس کارگردان سرشناس یونانی (1935-2012) در فیلم های خود سرنوشت اسف بار آدمی را به تصویر کشیده است . وحشی گری ، جنگ ، تجاوز ، شکنجه و تبعید ، فقر ، تنهایی ، آوارگی و بسیاری  دیگر چیزها که با دیدی موشکافانه ، نه تنها از جنبه ی هنری و سینمایی قابل بررسی است بلکه به کنه روح و جسم انسان رسوخ کرده است و روایتی از انسان را به نمایش گذارده که به‌نظر می‌رسد تنها

اسطوره شکست ناپذیری توتالیتاریسم: دو صفحه از تاریخ که راه آزادی را نشان داده اند!

رایا دونایفسکایا ترجمه عباس شهرابی فراهانی
Totalitarisme.jpg

عکس: تصویری از قیام کارگران در برلین شرقی، هفدهم ژوئن 1953
یادداشت ویراستار
این ماه (ژوئن 2003) مصادف است با پنجاهمین سالگرد اولین قیام عمومی علیه توتالیتاریسم استالینیستی، یعنی خیزش کارگران برلین

گاه شمار تاریخ فرهنگی - سیاسی ایران: 1213- 1384/ 1834- 2005 (2)

ترجمه مرکز اسناد تاریخی و فرهنگی انسان شناسی و فرهنگ
W_zanan7_2.jpg

در چارچوب برنامه تاریخ فرهنگی ایران مدرن، انسان شناسی و فرهنگ از جمله اقدام به انتشار  گاه شمار های تخصصی و عمومی درباره دوره تاریخ معاصر خواهد کرد. این گاه شمار ها به وسیله کارشناسان انسان شناسی و فرهنگ تالیف و یا به شکل ترجمه از منابع موجود و معتبر تدوین و منتشر خواهند شد. در زیر دومین بخش از گاه شمار تفصیلی دائره المعارف «ایرانیکا» را ملاحظه می کنید. تاریخ های شمسی

سردیس نفرتیتی نصیب چه کشوری خواهد شد ؟

پاتريک هولت – مارتين ترجمه شيرين روشار
pg-22-Nefertiti2-Reuters.jpeg

در موزه های بزرگ اروپا و آمریکا مجسمه های یونانی و بودائی لبخند می زنند... اما مشروعیت مالکیت برخی از این آثار هنری زیر سوال قرار گرفته است.
«قانون تشریح مصونیت قضائی تبادل فرهنگی با خارج»* : چنین است نام عجیب یک طرح قانونی آمریکائی، که توسط یک نماینده

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.