(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ مازندران

نظام تنشی و ارزشی از دیدگاه نشانه-معناشناسی سیال الگویی جهت تحلیل گفتمان ادبی

حمید رضا شعیری
images.jpg

این مقاله تلاشی است در جهت ارایة الگویی مناسب برای تحلیل گفتمان ادبی. در واقع، ما با تکیه بر رویکردی نشانه- معناشناختی و پساساختگرا نشان می‌دهیم که در صورت بکارگیری دید‌گاهی پدیداری در هنگام مطالعة نشانه می‌توان همة زوایای حضور زندة آن را مورد مطالعه قرار داد. تجزیه و تحلیل شعر "ققنوس" نیما تأکید بر این نکته

سفر به شمال قدیم

نسیبه فضل‌اللهی
Shomal 1.jpg

مروری بر سفرنامه سیاحانی که سال‌ها پیش از حوالی دریای خزر گذر کرده‌اند: گیلان، مازندران و گلستان قرن‌ها پیش چگونه بوده‌اند
خطۀ خوش شمال، از قدیم مقصد بسیاری از سیاحان و مسافرانی بوده که رنج سفر به این دیار را تاب آورده‏ اند. یکی از مسافران این خطه، شاه عباس صفوی بود که نزدیک به 500 سال پیش تنها شاهراه این سرزمین را بنا کرد؛ شاهراهی که امروز از آن تکه سنگی هم باقی‏ نمانده است.

گذری بر ناتل

امیر هاشمی مقدم
 رضاکیاسلطان.jpg

(تصویر: آرامگاه شاه رضاکیاسلطان
در هر کتابی که درباره مازندران و تاریخ و جغرافیایش می خواندم، نام ناتل به چشم می خورد. برای همین بالاخره دوچرخه ام را سوار شده و راه افتادم به سوی این روستا. آقای اعلاء، یکی از همکاران قدیمی ام در دانشگاه مازیار، خانمش اهل این روستا است و بنابراین طبق قرار قبلی منتظرم بود. ناتل کنونی روستایی است کوچک در هشت کیلومتری جنوب شهر نور با ارتفاع بین 70 تا 80 متر بالاتر از سطح آبهای آزاد و حدود 20

یادداشت‌های معزالسلطنه خواجه نوری

مصطفی نوری
100956016922.jpg

در سال‌های پایانی جنگ جهانی اول اوضاع مازندران، همچون دیگر نواحی ایران، دستخوش ناآرامی‌ها و رویدادهای پرفراز و نشیبی بوده است که عمدتاً به دلیل دخالت‌ دولت‌های خارجی به مناسبت در خلال تحولات جنگ پیش آمد. این دخالت‌ها اوضاع نابسامانی را موجب گشت که در پی آن یک رشته اقدامات محلی برای حفظ و بقاء نظم ایالات و ولایات ضروری به نظر می‌رسید.

نگاهی به گورستانهای ارگانیک دوره معاصر نواحی مرکزی مازندران: با تاکید بر جایگاه قبور شهداء

احمد پیرزاد
 شهدا.jpg

چکیده:هدف از ارایه این مقاله شناخت عناصر کالبدی و عملکردی گورستانهای نواحی مرکزی استان مازندران در دوره معاصر با نگاهی به جایگاه قبور شهداء در وضع موجود است تا دیدگاه های افراد بومی منطقه مازندران نسبت به متوفیان به ویژه شهداء بررسی و ارزیابی شود.

سید شیرسوار

امیر هاشمی مقدم
1.jpg

سید شیرسوار، پسوند و شهرت خانواده ای نسبتاً بزرگ از سادات موسوی روستای خوریه (در هشت کیلومتری جنوب شهر نور و در کنار روستای ناتل) است. سید احمد و سید عبدالله، فرزندان سید میراسماعیل بن میربابا ابن سید میرعباس ابن سید هادی ابن سید احمد موسوی بودند که با چند نسل به امام موسی منتسب می شوند (بر اساس شعری که شاعری محلی متخلص به ترخان برای ایشان سروده شده است) (1). سید عبدالله فرزندی نداشت

راه قدیم بلده به تهران

امیر هاشمی مقدم
1.jpg

در هنگام انجام کار مردم نگاری درباره یکی از روستاهای شهرستان نور متوجه شدم مردم نور و کجور و بلده در گذشته برای رفتن به تهران، از مسیری می رفتند که برخلاف دیگر مسیرهای مال رو (همچون راه شاهی لاریجان که به جاده هراز تبدیل شد)، متروک ماند. البته هنوز برخی از عشایر منطقه از بخشهایی از آن استفاده می کنند. این جاده از بلده به یالرود، از آنجا به پاکبود، گردنه قو، سرخک، دشت سفیداب، دشت یونزا، تنگه

گو همرا (کوچ بهاره با گالشهای سوادکوه)

امیر هاشمی مقدم
2.jpg

لَفور (Lafur)، تعدادی روستا در شهرستان سوادکوه مازندران را شامل می شود که در غرب شیرگاه قرار دارد. شیرگاه در کنار پل سفید، زیرآب و آلاشت، از بخشهای چهارگانه سوادکوه به حساب می آید که البته چند روزی است خودش تبدیل به مرکز شهرستانی جدیدالتأسیس به نام «سوادکوه شمالی» شده است. دامداران لفور هر یک عموماً دارای چندین مرتع در نقاط مختلف هستند. بخشی از این مراتع در محدوده اطراف آلاشت قرار دارد

خانه ای از رنگ و رویا؛ نگاهی انسانشناختی به معماری خانه مکرمه قنبری

احمد پیرزاد
 قنبری.jpg

چکیده: هدف از ارایه این مقاله بررسی رابطه انسان و معماری (خانه و مسکن) در خانه مکرمه قنبری نقاش خودآموخته بابلی است که بخش زیادی از خانه خود را در روستای دریکنده بابل با نقاشی هایش زینت داده است. او در نقاشی های دیواری منزلش سرگذشت زندگی خود را به صورت تمثیل وار و گاها نمادین بیان کرده است.

لاک تراشی؛ صنایع دستی رو به فراموشی مازندران

بنیامین کاویانپور
 تراشی.jpg

کرانه باختری دریای مازندران یا کاسپین، تا پیش از حمله مغول تاپورستان با تبرستان نامیده می شد؛ چنانکه در سکه های به دست آمده سده های دوم و سوم هجری این سرزمین به خط پهلوی تاپورستان ذکر شده است. همراه با حمله مغول در قرن هفتم نام تبرستان از رواج افتاد و کلمه مازندران به معنی بخشی از تبرستان یا توابع آن به کار رفته است.

جغرافیای تاریخی مازندران (6) شهر فریم

مجتبی صفری و نرجس حیدری
DSC02145.jpg

دشت فریم یکی از قسمت های مهم دودانگه ساری به شمار می رود که از این شهر در منابع تاریخی کهن به نام پَریم یا جبال قارن یاد شده است. در عصر اسپهبدان وقایع و رویدادها و فراز و فرود‌های فراوانی به خود دیده است. ابن اسفندیار تبرستان را به ارتفاعات البرز و نواحی جنوبی دریای مازندران محدود دانسته است. وی در بیان نامه تنسر به طور جزیی تر از رویان، رستمدار، مازندران، فرشوادگر،

خوانش یک متن: بزرگراه تهران-شمال

سحر جعفرصالحی
masirtsfc.jpg

در یک نگاه فنی، قطعه چهار بزرگراه تهران – شمال (حدفاصل مرزن آباد –چالوس) بخش کوچکی از یک طرح توسعه ای است که در پاسخ به نیاز تسهیل در حوزه حمل و نقل بین شهری اجرا و در حال حاضر به بهره برداری رسیده است. اما در یک برداشت انسان شناختی و بر اساس معیارهای رمزگانی متوجه می شویم که همین بزرگراه چگونه به گفتمان روزمره راه می یابد و به امری فرهنگی تبدیل می شود.

جغرافیای تاریخی مازندران (5) شهر تُرَنجِه

مجتبی صفری و عابد تقوی
 شهر ترنجه.jpg

بر اساس منابع مکتوب تاریخی و جغرافیایی، یکی از شهرهای مهم قرون اولیه اسلامی در طبرستان، شهر ترنجه بوده است. این شهر که در متون  به نام های گوناگونی نظیر بُرجی، تُرَنجی، تُرجی، تَریجی، تورانجیر و تژیر اشاره شده، مابین شهرهای مامَطیر (بابل کنونی) در جنوب، میله (آمل) در غرب و سارویه (ساری) در بخش شرقی در منطقه جلگه ای قرار داشته است.

نبود نمادهای بومی در گردشگری مازندران

امیر هاشمی مقدم
melad amerkola 2.jpg

تصویر: میدان ورودی شهر امیرکلا
بیشتر شهرهای گردشگرپذیر در دنیا و حتی ایران، دارای نماد یا نمادهایی هستند که گردشگران با ایستادن در کنار آنها و عکس یا فیلم گرفتن، خاطرات شان را ثبت و ضبط می کنند. گردشگران در تهران می توانند با ایستادن در کنار برج آزادی، کاخ های دوره قاجار و پهلوی و دیگر بناهای این شهر، خاطرات شان را ثبت کنند. در اصفهان با ایستادن در میدان نقش جهان، کنار پل های ساخته شده بر روی زاینده

بررسی پیامدهای گردشگری بر محیط زیست و پوشش گیاهی (با تأکید بر شهرستان نور)

خدیجه پارسایی
پارک جنگلی کشپل شهرستان نور

(تصویر: پارک جنگلی کشپل شهرستان نور)
چکیده
دنیای صنعتی امروز سبب شده تا انسانها، برای رهایی از هر نوع تنش و فشارهای روحی و روانی و برای دستیابی به آرامش درونی، به دامان طبیعت پناه ببرند و به این وسیله انرژی از دست رفته خود را دوباره بدست آورند. زیرا انسانها به طور ذاتی دوست دارند به اصل و

فرهنگ بازی های بومی مازندران

امیر هاشمی مقدم
Jeld Bazi Bomi Mazandaran-500x500.jpg

نعمتی، مرادعلی (1390)، فرهنگ بازی های بومی مازندران، تهران: رسانش.384 صفحه، مصور و رنگی.
این کتاب، حاصل سالها تلاش آقای نعمتی در گردآوری مطالبش بوده است. وی که خبرنگار و عکاس ورزشی است، ضمن توجه به ورزشهای سنتی و محلی، گوشه ای از علایقش را نیز به بازی ها معطوف کرد و بدین گونه موفق شد فرهنگ بازی های بومی مازندران را

فرهنگ عامه آلاشت

مولود اتحاد
7_3.jpg

پهلوان، کیوان (1385)، فرهنگ عامه آلاشت، انتشارات آرون.  296 صفحه.
بخش بندی این کتاب به صورت زیر است:1.وجه تسمیه آلاشت و توابع آن؛ 2.اقوام آلاشت؛ 3.آیین ها و مراسم  آلاشت؛ 4.بازی های مردم آلاشت؛ 5.غذا و پوشاک مردم آلاشت؛ 6.امام زاده های مردم منطقه آلاشت.

جغرافیای تاریخی مازندران (4) شهرستان محمود آباد

میثم فلاح
ماهیگیری در محمودآباد

قدیمی ترین متنی که از این منطقه به نام "محمودآباد" یاد می شود، مربوط به "سفرنامه شمال" اثر "چارلز فرانسیس مکنزی"، اولین کنسول انگلیس در شمال ایران است. این سفر در سال 1274 ه.ق روی داده است (مکنزی 1359: 77). میرزا ابراهیم (1276-1277ه.ق) نیز در سفرنامه خود از محمودآباد نام می برد ولی آن را کوچکتر و کم جمعیت تر از سُرخ رود می بیند (میرزا ابراهیم 2535: 133). از طرفی دیگر در کتابی که به

سقانفارهای مازندران، نمادی از معماری مذهبی و آئینی

مجتبی صفری
سقانفار

 (تصویر: سقانفار روستای سمناکلا. عکس از مجید جعفری)
چکیده
طبیعتاً در زادبومی که آب مهمترین مسأله برای سکنی گزیدن آن به شمار می رود، آیین مردمان آن نیز با مراسم و آداب طلب آب از ایزدِ حامی مشغله های معیشتی، رابطه تنگاتنگی دارد. در ایران از کهنترین زمان تا به امروز، به خاطر شغل عمده سکنه این فلات که همانا برزیگری،

آبگرم معدنی دره سه هزار

امیر هاشمی مقدم
گرمارود

دره سه هزار در کنار دره دو هزار، یکی از دو دره گردشگر پذیری است که مسیرشان از شهرستان تنکابن و شهر خرم آباد آغاز شده و در روستای «درازلات»، از یکدیگر جدا می شوند؛ دره دوهزار به سمت جنوب غربی و دره سه هزار به سمت جنوب ادامه می یابد. روز پنجشنبه هفته گذشته (4 آبان 91) با چند تن از دوستان قرار شد مسیر دره سه هزار را تا انتها ادامه دهیم. یکی از دوستان که اصالتاً طالقانی است، با کوههای منطقه

خوانش فضایی بازار؛ بازار چهارسوق شهرستان ساری

زهره نظام محله
بازار چهارسوق ساری

چکیده
هنگامی که افراد و گروههای انسانی در فضایی گرد هم جمع می شوند و نیاز به برقراری ارتباط می یابند  فضا را مطابق ذهنیت و عمل خود تغییر داده و نشانه هایی را  بر آن افزوده یا از آن حذف می کنند. این فرایند نشانه گذاری نوعی تفکیک و تمایز ایجاد کرده و مرزهایی انسان ساخت میان این

پیوست: 

فرهنگ عامه مردم تنکابن

مریم یدالله زاده تبری
 عامه مردم تنکابن.jpg

فرهنگ عامه مردم تنکابن، مولف: جهانگیر (عباس) دانای علمی، انتشارات آرون، چاپ اول : 1389.
این کتاب شامل دوازده فصل است که از جغرافیا و اماکن گردشگری شهرستان تنکابن گرفته تا رسوم و عقاید مردمان آن منطقه صحبت کرده است. زبان این کتاب از قول نویسنده و سوم شخص مفرد است.

مسجد جامع شهرستان آمل: تاریخچه ساخت و ویژگی های معماری

جمشید محمدی
Image111872.jpg

مسجدجامع آمل در کاردگر محله یا محله مسجد جامع آمل واقع است .این بنا دارای چند دسترسی اصلی و فرعی است. خیابان مهدیه و انقلاب مسیرهایی هستند که این بنا را به خیابان شهید بهشتی مرتبط و خیابان هفده شهریور آن را با میدان 17 شهریور در میدان اصلی شهر، متصل می سازد.

تنگه واشی: مصداقی بارز بر گردشگری انبوه

امیر هاشمی مقدم
تنگه واشی

اواخر تیرماه بود که به دعوت یکی از دوستان، قرار شد همراه تور مسافرتی به تنگه واشی بروم. از مازندران به تهران رفته و به دیگر اعضا و سرپرستان تور پیوستم. راه افتادیم به طرف تنگه واشی. از مسیر فیروزکوه، پیش از آنکه وارد شهر فیروزکوه شویم، وارد جاده­ای فرعی در سمت چپ شدیم تا به سمت تنگه واشی برویم. ورودی همین جاده، خودروی نیروی انتظامی جلوی اتوبوس­مان را گرفت و اجازه رفتن نداد. می­گفتند چون

مقالات قدیمی (اردیبهشت 1351)

عیسی بهنام
عکس: 

همانطوری که در شمارۀ پیش توضیح داده شد، بنابرآنچه که تا این تاریخ بر ما شناخته شده است، نواحی کوهستانی "زاگرس" در اطراف کرمانشاه، از ده هزار سال پیش مورد سکونت انسان قرار گرفته بوده است، و این انسان ها که ابتدا زندگی خود را با شکار حیوانات و پرندگان و چیدن میوه های جنگلی میگذراندند، بتدریج حدود 7000 سال پیش از میلاد متوجه شدند که میتوان بعضی از دانه ها را کاشت و در موقع معینی از محصول آن استفاده کرد، و به

جشن خرمن رویان

امیر هاشمی مقدم
IMG_0260.JPG

شهرداری رویان با همکاری نهادها و موسساتی همچون موسسه فرهنگی پارپیرار و دانشگاه مازیار، در روز هفتم شهریورماه اقدام به برگزاری جشن خرمن نمود. اصلاً انتظار برگزاری چنین مراسمی را نداشتم. در چنین شهر کوچکی، مراسمی با این شکوه خیلی جلب نظر می نمود. همین بود که حتی بر خلاف انتظار مسئولین، جمعیت چند هزار نفری شرکت کرده بودند. توصیف کوتاهی از برنامه های این مراسم را در اینجا در قالب یک

جغرافیای تاریخی مازندران (3) آمل

مجتبی صفری، جمشید محمدی
 مهر از دوره ساسانی نام آمل.jpg

وجه تسمیه: در مورد وجه تسمیه شهر آمل مورخان همچون پیشینه بسیاری از شهر ها دست به دامان شخصیت های کهن و اساطیری ایران می شوند و این اساطیر که غالباً در داستان های ایرانی به صورت نخستین آغازگران و پدیدآورندگان وقایع ظهور می نمایند، به طور مثال حمداﷲ مستوفی سابقه ی آمل را به دوران پیشدادی می رساند و موسس و بانی این شهر را تهمورث دیوبند معرفی می کند. و ابن خردادبه آمل را پایتخت دنیای مسکون از زمان

جغرافیای تاریخی مازندران (2): شرحی مختصر بر جغرافیای تاریخی رویان

مجتبی صفری، جواد کلارستاقی
338308263_f5746f1bd5_o.jpg

اگر فرض را بر آن نهیم که تبرستان از شمال به دریا از جنوب به کوههای شمال ایران از غرب به گیلان و از شرق به گرگان می رسد، حد فاصل بین رود هزار تا گیلان را رویان می نامند. که گویا قدیمترین اشارات به این نام در زامیادیشت (سرود دینی ایرانیان و چکامه رزمی بین ایرانیان و تورانیان)بوده به نام راوی دیتا « Raoidhita» یعنی کوهی که رنگ آن به سرخی می زند. در بندهشن فصل 12- فقرات 27 و 2(کتاب دینی و

جغرافیای تاریخی مازندران (1)

مجتبی صفری
caspian1.jpg

این منطقة بخشی از یک منطقه بزرگ است که در دوران مختلف به نامهای مازنــدران، طبرستــان و گاهی هم رویــان موسوم بوده است. نخستین اطلاعات ما از منطقه در جنوب دریای مازندران از نوشته های بازمانده چندین تن از جغرافی نگاران و تاریخ نویسان و دانشمندان انیرانی بویژه یونانی مانند، هرودوت، استرابن، گزنفون، بطلمیوس، پلوتارک، دیودوُر، آریان و کنت کورث به دست می آید (مهجوری،1381: 20). همه

مقالات قدیمی: چای ایران و تاریخچه آن (کاوش، فروردین 1343)

:م. منجمی
عکس: 

در سال 1338 شمسی برای اولین بار در تاریخ چایکاری کشور توسط سازمان چای از باغهای چای شمال مساحی بعمل آمد و مساحت باغهای چای کشور بالغ بر 18900 هکتار تخمین زده شد که (4100) هکتار آن باغهای جوان یکساله تا چهار ساله میباشند و از آنها محصول بسیار کمی برداشت میشود. درسال 1338 محصول بقیه باغهای چای مجموعا در حدود (7000) تن بوده است که به طور متوسط هر هکتار باغ چای 500

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.