(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

انسان شناسی جنسیت

ویژه چهره ماه: مکاتبات مارکوزه و فروم با رایا دونایفسکایا: دریچه‌ای نوین به نظریة انتقادی

کوین اندرسن ترجمة مهرداد امامی
images.jpg

تصویر: دونایافسکایا
در طول سال های 1954 تا 1978، رایا دونایفسکایا مارکسیست-اومانیست و فیلسوف فمینیست، به طور جداگانه اما با کوشش فراوانی با دو چهرة نامدار مکتب فرانکفورت یعنی هربرت مارکوزه و اریش فروم مکاتبه کرد. مکاتبات موضوعاتی از قبیل نظریة اجتماعی دیالکتیکی، اومانیسم

آمازون ها اسطوره ای در خدمت فمینیسم

ناصر فکوهی
images.jpg

یکی از جذاب ترین اسطوره های یونانی که در دوران ما هنوز قدرت و تاثیر گذاری خود را حفظ کرده است، اسطوره آمازون هاست: مردمی افسانه ای که یونانیان باستان چه در ادبیات و چه آثار تجسمی خود تصویری خارق العاده از آنها ارائه داده اند. به باور یونانی ها، جمعیت آمازون ها صرفا از زنانی تشکیل می شد که از تبار خدای جنگ آرس و ایزدبانو هارمونی بودند. این زنان با مردانی که در جنگ شکستشان می دادند آمیزش کرده و

فمینیسم و فلسفه: نظریه پردازی در فمینیسم

نسرین قوامی
ایریگاری

تصویر: ایریگاری
در موج دوم فمینیسم، در فاصله زمانی نسبتاً کوتاهی دو جریان، یکی لیبرال- اصلاح طلب و دیگری رادیکال- رهایی بخش شکل گرفتند که پایگاه های اجتماعی آن‌ها در گروه‌هایی با تجارب نسبتاً متفاوت اجتماعی و سیاسی بود. این دو جریان از اصول سازمان دهی کم و بیش متفاوت پیروی

مقالات قدیمی: آسیب زایش (گزارشی بر اساس نظرات اتو رانک)(آذر 1350)

جلال ستاری / آماده سازی برای انتشار: ملیکا زندیچی
عکس: 

ولادت نوعی صدمه است و نفی این صدمه موجب لذت، زیرا منبع لذت زهدان تاریک مادر یا مرحلة مقدم بر ولادت است و جدائی از مادر مایة اضطراب نوزاد. انسان با همة وسایل ممکن برای بازآفرینی این حالت ابتدائی یا دوران پیش از زایش می کوشد و میوة این کوشش یا آفریده های تخیلی سازگار با موازین اجتماعی است چون هنر و مذهب و اساطیر، یا بیماری های روانی، تلاش آدمی در حالت اول پیروز شده و در مورد دوم شکست خورده است.

تبیین خانواده‌ی دموکراتیک در نظریه‌ی راه سوم گیدنز

نسرین قوامی
آنتونی گیدنز

این یادداشت کوششی برای بازخوانی دیدگاه‌های آنتونی گیدنز در زمینه‌ی خانواده و تحولات آن در دنیای معاصر است. گیدنز در بخشی از کتاب راه سوم خود، مستقلاً به بحث خانواده، چالش‌های پیش روی آن در دنیای معاصر، دیدگاه‌ها و راهکارهای مختلف ارایه‌ شده در خصوص این نهاد اجتماعی می‌پردازد و در نهایت نظرگاه خود را در خصوص شکل مطلوب خانواده و روابط خانوادگی در جامعه‌ی امروز بیان می‌کند.

فمینیسم ؛ نهضتی بومی یا جهانی ؟

سمانه اعتصامی
images.jpg

فمینیسم حرکتی اجتماعی است که طی دو قرن گذشته در اروپا و آمریکای شمالی تکامل یافت و به تدریج به جنبشی جهانی تبدیل شده است. فمینیسم نظم سنتی جهان را به چالش می طلبد و بر این باور است که زنان , تنها به دلیل زن بودن در جامعه ای که در جهت منافع مردان شکل گرفته , در موقعیتی نابرابر و فرودست نسبت به مردان قرار دارند . در این نظام مرد سالار به زنان هر آنچه که مردان نیستند نسبت داده می شود , تقابل های

فمینیسم

پاتریشیا بی. کریستین (Patricia B. Christian)/ترجمه ی آرمان شهرکی
your-feminist-history-lesson-for-the-day-the--L-chUCpF.jpg

فمینیسم بعنوان یک ایده معتقد است که با زنان در جامعه بگونه ای منصفانه برخورد نشده و چنین وضعیتی نیازمند اصلاح است. این تعریف دو جنبه مهم از فمینیسم را دربر میگیرد: فمینیسم پیکره ای از نظریه اجتماعی است که به دنبال تبیین همه گیریِ جایگاه فرودست زنان است؛ و دوم اینکه یک جنبش اجتماعی است که به منظور کسب منافع زنان طی یک کنش سیاسی و دیگر اقدامات جهت اصلاح سرنوشت زنان، فعالیت میکند. فمینیسم

قدرت خانگی: مذاکره در مورد تقسیم نابرابر کار

م. بیتمن، ف. لاوجوی تر تلخیص و ترجمه ی هما مداح
6a0877f8-3405-11e2-b678-359f2b07b0c4-493x328.jpg

این تحقیق برای آشکار ساختن دلائل و نحوه گسست میان اعتقادات و عمل استرالیایی ها در مورد تقسیم کار خانگی انجام گرفته است. در حالی که آمار سال 1983 نشان می دهد که 87 درصد استرالیایی ها با این عبارت که " مردان و زنان باید کارهای خانه را با هم تقسیم کنند" موافقند اما اطلاعات مربوط به 1991 نشان می دهد که 70 درصد از کل کارهای خانگی را زنان انجام می دند. دلیل این شکاف چیست؟

احساس راحتی در شهر (با تاکید بر زندگی شهری زنان)

زهره دودانگه
comfort

معنای واژه راحتی در لغتنامه دهخدا به معنای «آسایش» و واژه راحت به معنای «شادمانی، آرام و آسایش» است. معادل انگلیسی این واژه (comfort) در واژه نامه آکسفورد به معنای «آسودگی فیزیکی و رهایی از درد و محدودیت ها» است. comforts نیز به معنای چیزهایی است که به سلامتی و راحتی کمک می کند و نیز به معنای سبک زندگی دلپذیری است که از سوی این امور تامین می شود.

ریتم رنگ در لباس زنان نورآباد ممسنی (لر)

مهسا خبازواحد
Lor.jpg

چکیده: مفهوم رنگ برای ما از همان آغاز زندگی پدیـده ای قابل درک بوده است و آن را بدون کوچکترین تلاش فکری، مشـاهده و درک می کردیم. هر فردی به نسبت شرایط روحی، جغرافیایی و فرهنـگی سیلقه ای خاص و برداشتـی مشخص از رنگ های متنوع دارد. همین طور مردم هر ملتی بر حسب شرایط حاکم، عقاید و باورها، اشتراکات جمعی و طبیعت آن سرزمین ممکن است ارزشی خاص و درکی مشخص از رنگ ها داشته باشند.

پیوست: 

زن- مادر- موسیقی

فاطمه نکونام
women-and-music.jpg

مسئله‌ی مادر بودن در ابتدای شکل‌گیری جنبش‌های برابری خواهانه‌ی زنان مورد بررسی قرار نگرفت. دلیل آن هم شاید در این باشد که در هر جنبش اعتراضی ابتدایی‌ترین اقدام معترضان اقدام به همسان‌سازی خود با قدرت‌های حاکم است تا اینگونه اثبات کنند که چیزی از آن‌ها کم ندارند و در این مرحله ویژگی‌های ذاتی خود را که موجب تفاوت آن‌ها با قدرت حاکم است نادیده می‌گیرند.

نگرش فمنیست‌ها نسبت به خانواده

نسرین قوامی
برابری

بی تردید مهم‌ترین پدیده تأثیرگذار بر نظریه‌پردازی در مورد خانواده، پدیده فمینیسم بوده است. نظریات فمینیستی به طور خاص تحولات صورت گرفته در هویت و نقش‌های زنانه، و اثرات آن بر روابط و نقش‌های جنسیتی در خانواده را مد نظر دارند. دیدگاه‌های فمینیستی بسیار متنوعی وجود دارد؛ اما به طور کلی همه آن‌ها به لحاظ توجه به موضوع فرودست بودن زنان و تعهد به خاتمه دادن به نابرابری زن و مرد اشتراک نظر دارند.

بازنگری دریافت آرنت از سیاست (بخش نخست)

یی‌هوا ژیانگ ترجمه عباس شهرابی فراهانی
Hannah Arendt 09.jpg

1- آثار پسا-مرگِ آرنت درباره سیاست
دریافت آرنت از سیاست عموماً به عنوان یکی از اصیل‌ترین‌ها در تاریخ اندیشه سیاسی غرب مورد ستایش قرار گرفته است. برخلاف فلاسفه باستان مانند افلاطون یا ارسطو، او سیاست را وسیله‌ای برای فعلیت‌بخشیِ یک نظم انسانی ایده‌آل یا پی‌جوییِ شادمانی نمی‌داند. برخلاف فلاسفه مدرن مانند

نظریه‌های جامعه‌شناسی در حوزه خانواده

نسرین قوامی
تالکوت پارسونز

تحولات ایجاد شده در سطح خانواده منجر به بروز و ظهور نظریات و نگرش‌های مختلف و متفاوتی نسبت به این نهاد اجتماعی شده است. این نگرش‌ها در طیفی با دو سوی کاملاً متضاد، نظریات و افکار کاملاً متفاوتی را نسبت به خانواده ابراز می‌دارند. طیفی که در یک سو بازگشت به شکل سنتی خانواده برای دوام و ثبات جامعه ضروری می‌دانند و در سوی دیگر طیف، عمدتاً در نظریات فمینیستی رادیکال و تندرو، خانواده را محل

پاور پوینت: لوس ایریگاری

زهرا ملوکی
produktbilde_Irigaray.jpg

لوس ایریگاری یکی از مهم ترین چهره های فمینیستی فرانسه است که نظریات او تاثیر زیادی نه تنها در انی حوزه بلکه فراتر از او گذاشته است. در زیر  پاور پوینت ارائه شده برای تحثیث در باره او را  به همراه  پیوند به مقاله ای که پیشتر درباره وی در انسان شناسی و فرهنگ منتشر شده بود و مطلب  ویکیپدیا درباره او را می خوانیم.

ریشه‌شناسی واژة «زن »(زادن، زندگی بخشیدن؛ دانستن)

ليلا عسگري
th3.jpg

تصویر: پرده نقاشی ایمان مالکی 
زن /zan
واژة فارسی زن  در اوستا به صورت‌های  gnā  به معنی «همسرِ ایزد»، , ~ jnā  -gәnā، « همسر، زن» و نیز jaini- «همسر» آمده است. در متن‌های فارسی‌میانه  نیز صورت‌های zan «زن، همسر» وziyānag  «زن جوان» موجود است. در متن گزیده‌های زادسپرم (بخش اول، فصل 18)  که به «گزینش زن خوب، بنابر آرزوی خود و خواست پدران ...» اختصاص دارد، آمده:

حذف زنان از فرهنگ مردان (2)

دوروتی اسمیت ترجمه زهره دودانگه
women's rights

تصویر: صفحه عنوان اثر ماری ولستون کرفت (Mary Wollstonecraft) (ویرایش 1792 امریکا) با نام دفاع از حقوق زنان: با تاکید بر موضوعات سیاسی و اخلاقی. صفحۀ مقابل دستنوشتۀ مدافع حق رای زنان سوزان آنتونی (Susan B. Anthony) است (ماخذ: دایره المعارف بریتانیکا).

حذف زنان از فرهنگ مردان (1)

دوروتی اسمیت ترجمه ی زهره دودانگه
dorothy smith

تصویر: دوروتی اسمیت
متون، گفتمان و قدرت: حذف زنان
روابط قدرت در جامعه ای مانند جامعه ما توسط متون، واژگان، اعداد و تصاویر بر روی کاغذ، رایانه ها، تلویزیون و صفحات نمایش فیلم هدایت می شوند. متون نخستین واسطه های قدرت هستند (هرچند ذات و رکن اصلی آن نباشند).

درباره ی مستند "ناخوانده در تهران"، مینا کشاورز، 1389

زهرا ملوکی
صحنه از مستند "ناخوانده در تهران"، مینا کشاورز،1389، (4 دقیقه و 52 ثانیه)

ناخوانده در تهران" یک مستند "خود بیان گر" از زندگی کارگردان این اثر است. مینا کشاورز که برای مهاجرت به تهران با مهدی ازدواج کرده از تصمیمش پشیمان شده و حالا در گیر و دار جدایی برای به دست آوردن یک تجرد مستقل از نظام خانواده است. داستان این تصمیم مهم با نمایش بخشی از زندگی شکننده ی آذر پیوند می خورد. او یک دختر شهرستانی است که برای تجربه ی ابراز خودِ بدونِ سانسورش از بافت سنتی خانه ی پدری و

نامه های دو باستان شناس زن ایرانی از دو سوی جهان به هم... راهکارهایی برای شناخت دوباره جهان

لیلا پاپلی یزدی و فرناز خطیبی
1.jpg

نامه های زیر نامه هایی واقعی اند. نامه هایی از دو سرزمین از دو سوی جهان: ژاپن و آلمان. ما هر دو در ایران درس خوانده ایم در دانشگاه تهران، هر دو باستان شناسیم. در دو سال گذشته درکمان از جهان را به صورت نامنظم به شکل نامه برای هم نوشته ایم، درکی که مطمئن باستان شناس بودن، ایرانی بودن و زن بودن در چگونگی نگارش آنها نقش داشته است. زمینه های فرهنگی که ما همکنون در آن قرار داریم بسیار متفاوت است و

خانه ای از رنگ و رویا؛ نگاهی انسانشناختی به معماری خانه مکرمه قنبری

احمد پیرزاد
 قنبری.jpg

چکیده: هدف از ارایه این مقاله بررسی رابطه انسان و معماری (خانه و مسکن) در خانه مکرمه قنبری نقاش خودآموخته بابلی است که بخش زیادی از خانه خود را در روستای دریکنده بابل با نقاشی هایش زینت داده است. او در نقاشی های دیواری منزلش سرگذشت زندگی خود را به صورت تمثیل وار و گاها نمادین بیان کرده است.

جوش های صورتم ذهنم را مشغول می کند!

فاطمه سیارپور / طرح ایرج اسماعیل پورقوچانی
make up2 - Copy.jpg

پدرش پزشک و مادرش کارشناس ارشد ادبیات فارسی و مدرس در یک مدرسه ی معارف  بانوان است. تنها دختر یک خانواده ی 4 نفری و متاهل است. کارشناسی علوم اجتماعی دارد، اما برای گرفتن کارشناسی ارشد یک بازنگری طولانی در علاقمندی ها و توانمندی های فردی و خانوادگی اش داشته است. در فضاهای عمومی پوشش چادر دارد. پرانرژی و اهل معاشرت اجتماعی است و بیشتر

اندیشه های تصویری (13): مردانگی

ناصر فکوهی/ طرح: ایرج اسماعیل پورقوچانی
Untitled-3 copy.jpg

مردانگی واژه ای است در آن واحد پدرسالارانه و زن دوستانه. زن بودگی ظاهرا، دستکم گروهی از زنان را، از تعلق داشتن به حوزه «مردانگی» معاف می کند و به ایشان اجازه می دهد در حلقه ابدی شرارت در جایگاهی برگزیده ومنحصر به فرد که به ایشان منسوب شده، آرام بگیرند و آن را، بی هیچ رقیبی،  از آن خود کنند : نقطه ثقل مصیبت ها و شادمانی ها، مرکز و محور تلخی ها و شیرینی ها: سرچشمه جاودانه آفرینش ها و خیال . اما در این

زنِ طبیعی، مردِ فرهنگی در دیدگاه شری اورتنر

لادن رهبری
Ortner_3.jpg

اولین بار این ایده ی جهانشمول طبیعی انگاشته شدن زنان و فرهنگی انگاشته شدن مردان را شری اورتنر در ماه اکتبر سال 1972 به صورت سخنرانی در کلاس درسی اش با عنوان "زنان: اسطوره و واقعیت" در کالج سارا لائورنس ارائه داد. در نوامبر 1972 نیز شرح کوتاهی از آن در جلسات انجمن انسان شناسی در تورنتو ارائه شد. در این میان کارن بلو، رابرت پال، میشل روزالدو، دیوید اشنایدر و ترنس ترنر انتقادهایی از وی

اخلاق و عکس های خصوصی تاریخی: اخلاق "تاریخی" نمی شود

لیلا پاپلی یزدی
basta1.jpg

مردی از یکی از همسرانش عکسی در خلوت فضای خصوصی می گیرد. این عکس خصوصیات پورنوگرافیک دارد. صد سال بعد نه مرد زنده است نه زن اما عکس تاریخی شده است. ارزش تاریخی عکس سبب می شود که از آن در فیلمهای مستند استفاده شود بی اینکه اخلاقا حریم فضای خصوصی زن و مرد "تاریخی شده" در نظر گرفته شود.

تقسیم جنسی کار خانگی، یک نگاه کلی

هما مداح
images.jpg

پرداختن به موضوعی مانند تقسیم کار خانگی هم از دیدگاه نظری و هم در واقعیت از اهمیت زیادی برخوردار است. نحوه تقسیم کار جنسی در خانه، می تواند دلیل وجود تفاوت در نرخ و نوع اشتغال زنان و مردان را به خوبی تبیین کند. همچنین می تواند رویکردی برای بررسی روابط قدرت و حتی روابط عاطفی در خانواده و میان زنان و مردان باشد.

مساله زنان در شهر تنها امنیت نیست!

زهره دودانگه
zanan 2charkhe

مفهوم حق شهری (the right to the city) که لوفبور مبدع آن است، به نقد سیاست ها و برنامه هایی باز می گردد که تحت عقلانیت مدرن و مناسبات سرمایه داری به مکان های شهری شکل می دهند و اجرای آن ها از راه های غیر دموکراتیک می گذرد. «این نوع از برنامه ریزی ساکنان و استفاده کنندگان فضای شهری را افرادی خنثی تلقی می کند» (Phadke، 2012) و این واقعیت را که هریک از آن دارای ویژگی ها

برابری جنسیتی و توسعه شهری: ساختن اجتماعات محلی بهتر برای همگان (2)

مونیکا یِکِل- ماریکه فان گلدرمالزن ترجمه ی زهره دودانگه
zanan va fazaye shahr2

توسعه شهری از پایین به بالا
ابتکارات محلی- نمونه مراکز مادر (The Mother Centers)

شبکه بین المللی مراکز مادر برای توانمند سازی (MINE) (1) حرکتی بنیادی برای کمک به خویش است؛ این شبکه در آلمان نضج گرفت و در دو دهۀ گذشته در پانزده کشور دیگر گسترش یافت. دراین مراکز مادر، زنان نیروهای خود را با یکدیگر متحد می کنند

روایتی از دینداری زنانه: مجالس ایام فاطمیه

عفت دماوندی
fatemyeh.jpg

توضیح: انتشار مجموعه ای از توصیفات مردمنگارانه درباره مجالس دینی زنانه در سایت انسان شناسی و فرهنگ ، در راستای ارائه مجموعه ای از داده های توصیفی از محتوای بخش های نادیده شده دین در جامعه ایرانی است. به نظر می رسد اینکار بیش از آنکه یک امر تحقیقی ساده باشد، یک ضرورت علمی بسیار مهم برای رشته های مطالعات اجتماعی دین است. جامعه شناسی

برابری جنسیتی و توسعه شهری: ساختن اجتماعات محلی بهتر برای همگان (1)

مونیکا یِکِل- ماریکه فان گلدرمالزن - ترجمه زهره دودانگه
women india

تصویر: برنامه آموزش نمایندگان زنان در نوامبر 2008 که از سوی وزارت توسعه شهری هند برای بومیان منطقه شهری پوری برگزار شد.
هنگامی که به شهرها از منظر جنسیت نگاه می کنیم، یکی از تفاوت های اصلی که استفادۀ فضای شهری را تحت تاثیر قرار می دهد، وظایف و مسئولیت های زنانه و مردانه در امر مراقبت (care-giving) است. زنان، بر مبنای تقسیم کاری که مبتنی بر جنسیت صورت گرفته،

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.