(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ بلوچ

سفال کلپورگان

زینب مریخ پور
Sans titre.jpg

در حال حاضر در روستای کلپورگانِ شهرستان سراوان و روستای کوهکمِ سرباز از توابع ایرانشهر بصورت کاملاً  فعال و در روستاهای اولُنچَکان ،‌گُلَک و شادی گور‌از توابع شهرستان نیکشهر به صورت نیمه فعال زنان بلوچ به تولید سفال اشتغال دارند . سفال‌های تولید شده در منطقه‌ی بلوچستان کلاً به رنگ قرمز جَغکی می‌باشند . ( جَغک نام گیاهی محلی است که از ریشه‌ی آن برای رنگ کردن کشک و خاج‌های پشم استفاده می کنند ) .

پیوست: 

چرا «سیستان» ؟ چرا «بلوچستان» ؟

ناصر فکوهی
15_Sistan.jpg

بحث تقسیمات کشوری چه در سطح شهرستان و شهر و چه به ویژه در شهر استان، همواره در ایران مسائل بسیار و مناقشه های فراوانی را به همراه خود داشته و  موافقت ها و مخالفت هایی را برانگیخته است. آنچه بیش از هر چیز مخالفت را بر می انگیزد، ایجاد اختلال در نظام های آماری، سنگین شدن بار  تشکیلات اداری و دیوان سالارانه و به همین میزان بار  هزینه های  مالی در این حوزه و در کنار این ها،  احتمال ایجاد زمینه هایی

مراسم ویژه ماه مبارک رمضان دربلوچستان

پژوهش و نگارش: عبدالسلام بزرگ زاده
n00059366-b.preview.jpg

قبل از شروع ماه مبارک رمضان مردم بلوچستان خود را برای حضور در مهمانی سفره خداوند آماده می کنند واصطلاح (سررجب ونیمه شعبان) را که ریشه در اعتقادات دینی و مذهبی آنان دارد انجام و باروزه گرفتن در روز اول ماه رجب ومراسم ویژه نیمه شعبان یعنی نذر مخصوص که در شب پانزدهم ماه شعبان می دهند وبا غذای محلی مخصوص و حلوای خرما برای اطعام مساکین در مسجد محل توزیع می کنند و ثواب آن را برای اموات و

غفلت رسانه ای یک خبر ناگوار حاشیه امنی برای مسئولین بزرگوار: درگذشت استاد «ملنگ درزاده»

محمد بلوچ زهی
YWL.jpg

 در بحبوحه بازار گرم انتخابات ریاست جمهوری و در لابه لای اخبار رنگارنگ یازدهمین دوره انتخابات 92 خبری بسیار ناگواری از جامعه هنری ایران در فضای مجازی منتشر شد که کمتر این فرصت را یافت تا مورد توجه رسانه ها ، جامعه هنری کشور و مسئولین و بانیان فرهنگ و هنر ایران و قرار گیرد.

گزارش تصویری: بچه های گواتر

زینب مریخ پور
Guater.jpg

گواتر، نام  روستایی کوچک در منتهی الیه جنوب شرقی ایران است که در استان سیستان و بلوچستان و در مسیر چابهار به جنگل های حرا قرار دارد. این روستا در کنار خلیج گواتر است و بندر ماهیگیری کوچکی نیز دارد. شغل بیشتر مردم در این ناحیه صید انواع ماهی، خرچنگ و میگو است.
عکاس: زینب مریخ پورz.merrikhpour@gmail.com   / محل عکاسی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار، روستای گواتر.
زمان: فروردین 1392.

پیوست: 

دوندگی، پاداش هفتاد سال دوزندگی مفاخر سوزن دوز ایرانی

محمد بلوچ زهی
tis1.jpg

دیروز نوبت مرحوم مهتاب نوروزی مفاخر برجسته هنر سوزن دوزی بلوچ و خالق نقش و نگارهای  ماندگار تاریخ ایران بود تا پله های بلند بالای بروکراسی موجود در سیستم اداری را جهت برخورداری از مزایای بیمه بازنشستگی یکی پس از دیگری با پاهایی ناتوان ، کمری خمیده و چشمانی کم سو  بالا و پائین برود و امروز نیز نوبت زرخاتون عظیمی ایرندگانی و شهناز خلیلی ایراندگانی دو نفر دیگر از مفاخر و

گورستان و باورهای دینی درشهر سوخته

زهرا اسدی خانوکی
453837_94bl4oIB.jpg

مقدمه: پیش از آغاز کاوشهای شهر سوخته ،بسیاری از باستان شناسان معتقد بودند که مهم ترین مراکز فرهنگی و تمدنی در میان رودان و جنوب غربی ایران واقع شده بودند ،ولی امروزه با کشفیات شهر سوخته و سایر محوطه های باستانی مهمی همچون تل ابلیس و تپه یحیی و شهداد تغییراتی کلی در نظریات ایشان حاصل شده است و شهر سوخته را از مهم ترین مرکز استقرار و در حقیقت مرکز اجتماعی ،اقتصادی و

مستند مم – خرس سیاه بلوچی

مهدی چلانی
photo0607.jpg

مستند مم- خرس سیاه بلوچی به تهیه کنندگی و کارگردانی مهدی چلانی، دستیار کارگردان وحید عابدینی، تدوین عظیم عابدینی و با صدای شهریار ربانی  مراحل نهایی خود را سپری کرد. این مستند بعد از ساخت قسمت اول با عنوان مم – خرس سیاه بلوچستان دومین تجربه این کارگردان در این خصوص بشمار می رود که البته تصویربرداری آن را نیز خود بر عهده داشته است.

زنی زایید،مردی مرد وفیلمی ساخته شد

یاسر خیّر
IMG_8415 - Copy.jpg

بهار 1391 وقتی که سن ام به 30 رسید با گروه ام به بلوچستان سفر کردم و فیلمی ساختیم به نام «سه چنک حاک»به معنای سه مشت خاک به مدت 32 دقیقه،در مورد تولد و مرگ و نگاه مردم بلوچ به آیین های گذار که البته فیلم مدعی این نیست که نگاه قوم بلوچ به آیین های مرگ و تولد را به صورت کامل در این فیلم بیان کرده، بلکه به صورت موردی دو روستا انتخاب شد و دو خانواده برگزیده، که یکی پسر جوان

مقالات قدیمی : نقش و نگارهای عامیانه ­ی بلوچ(1374)

محمدسعید جانب اللهی
عکس: 

بلوچستان کنونی را در عصر هخامنشیان «ماکا» یا «مکیا» و یونانیان گدروزیا و مسلمین مکران نامیده­اند ( مک به ضم میم و سکون کاف در اصطلاح بلوچ نخل معنی می­دهد و مکران ترکیبی از مک و ران به معنی جا و مکان است (مخبر :50) نام بلوچ در بیشتر آثار محققین با کوچ آمده است نخستین بار در حدود سده­ی چهارم هجری مردمی با این نام و نشان در دشت­های جنوبی کرمان در دامان کوهستان بشاگرد پیدا می­شوند.

چگونه چوب لای چرخ خشونت بگذاریم؟

فرشاد اسماعیلی
179951_791.jpg

حدود ساعت ۱۱جمعه شب صدای «سوختم سوختم» زن جوانی، اهالی ساکن در خیابان رضوی ۶ مشهد را سراسیمه به داخل کوچه کشاند، همسایه ها وقتی به سمت زن جوان آمدند مشاهده کردند که قسمت چپ بدن وی دچار سوختگی شده و بخشی از لباس هایش بر اثر پاشیده شدن اسید کاملا پاره شده بود(فرارو).چندهفته ایی از اعدام " ریگی " نگذشته بود که فردی در مناطق جنوب کشور مجددا مرتکب یک

مقالات قدیمی: مطالعه تطبیقی شیوه درمان¬های بومی یا طب سنتی بلوچ (اردیبهشت 1381)

محمدسعید جانب¬اللهی
عکس: 

در این مقاله با گروهی از بیماری ها و  درمان های سنتی در منطقه سیستان و بلوچستان آشنا می شویم.

پیوست: 

آنکه مجال مردن نداد دومین موزه زنده سفال دنیا را: درگذشت استاد دلمراد دهواری

محمد بلوچ زهی
Image215688.jpg

هر گاه سخن از  هنر هفت هزار ساله سفال هلنچکان در بلوچستان ایران زمین به میان می آید ذهن ها ناخودآگاه نام «دلمراد دهواری» احیاء گر دومین موزه زنده دنیا  را به یاد می آورند. دلمراد؛ آنکه دلش مملو زمراد بود برای ترویج سفالینه های پارینه سنگی علی رغم مشکلات عدیده هیچگاه مجال مردن نداد دومین موزه زنده دنیا را .

بررسی و تحلیل انسان شناختی مسکن در محله سنتی مکران ( شهرستان ایرانشهر)

عطیه آذرشب
iranshahr map(1).jpg

گزارش درسی
آخرین برآورد مرکز آمار ایران در سال 1385 نشان می دهد از جمعیت 400/2 میلیون نفری استان سیستان و بلوچستان قریب به 193/1 میلیون نفر زندگی شهری دارند. ( 1385 ، مرکز آمار ایران ) براساس همین اطلاعات مجموع 139/226 خانوار شهری استان در

مقالات قدیمی: نکاتی از نقش پنهان زن در گستره پنج قرن تاریخ عشایر بلوچ « از صفویه تاپهلوی »(1369)

محمدسعید جانب اللهی
عکس: 

 در جامعه عشایر بلوچ زن به نحو چشم گیری از حقوق مساوی با مرد برخوردار است و به قول معروف: «زن چه در کشت و کشتار و چه در کشت و کشتار و چه در خانه و چه در انجمن با مرد بلوچ همراه است» ( جعفری ، 792 ) .
زن در فرهنگ بلوچ حرمت تابو گونه دارد، بی احترامی به او یک گناه معمولی نیست، که بتوان احیاناً با توبه و استغفار از عواقب آن رهایی

پیوست: 

به مناسبت روز جهانی زنان روستایی/ بانوان روستایی حافظان هویت‌های بومی

قاسم منصور آل کثیر
عکاس: امین نظری

شاید تعجب آور باشد اما زنان روستایی روند طبیعی اجتماعی شدن را سیر می کنند. آنها با ورود به عرصه کار همواره از تاثیرگذارترین افراد در تولیدات روستایی به حساب می آیند. اگر در ادامه این روند یعنی پس از ورود در حوزه اشتغال، تحصیل نیز همراه با اشتغال می‌بود، می توانستیم زنان روستایی را نمونه رشد و توسعه به روز جهان به حساب آوریم. هر چند هستند دخترانی که وارد کار شدند و پس از مدتی نیز به تحصیل در

نقش دست زنان بلوچ نقشه راه مد و لباس ایرانی

محمد بلوچ زهی
sozandozi.jpg

 هنر سوزن دوزی که یکی از هنرهای تاریخی و فاخر دست زنان بلوچ به شمار می رود باوجود مهجور ماندن اما همچنان ترسیم کننده نقشه راه مد و لباس ایرانی است و در صورت شناساندن آن نقش دست زنان بلوچ این قابلیت را دارد که نقشه راه مد و لباس بازارهای جهانی شود. 

مقالات قدیمی: نقش اقتصادی نخل در زندگی بلوچ (زمستان 1372)

محمدسعید جانب اللهی
عکس: 

 در بلوچستان نخل به مفهوم واقعی درخت زندگی است. چون غذای اصلی مردم این ناحیه خرماست و گذران زندگی بخش عمده ای از مردم بلوچ با محصول و حتی اجزاء این درخت پیوندی تنگاتنگ دارد. وجود انواع مختلف خرما، تنوع بهره برداری، تهیه خوراک های گوناگون و ده ها استفاده ی جنبی از این درخت حیات بخش، نقش شگفت انگیز نخل در زندگی بلوچ را نشان می دهد . طبق آمار رسمی خرما با 9236 هکتار تقریباً 70 درصد

جشن ها و اعیاد بلوچستان

عبدالسلام بزرگ زاده
Balutch - Bozorgzad -  Shahrivar 91.JPG

از میان جشن های زیادی که در بلوچستان به مناسبتهای مختلف برگزار می شود سه جشن یعنی جشن پاگ واجهی ،جشن عیدقربان و جشن هامین(برداشت خرما ) انتخاب وبه تشریح ایین و مراسم هایی که در این سه جشن برگزار میشود می پردازیم با استفاده از نتایج این پژوهش فیلم مستند جشن ها و ایین های سنتی در بلوچستان به معرفی این ایین ها می پردازد در هر کدام از این جشن ها علاوه بر اداب و رسوم خاص ان جشن ،رنگ از طریق لباس و پوشش

مقالات قدیمی: ستاره شناسی و گاهشماری عشایر بلوچ و طوایف سیستان (پاییز 1377)

سعید جانب الهی
عکس: 

موقعیت جغرافیایی و گسترده بودن محیط زیست بلوچ، وجود بیابانهایی که در برخی موارد حتی هیچ عوارض طبیعی در آن به چشم نمی خورد، توجه بلوچ را به آسمان صاف و پرستاره جلب کرد. کمی بارندگی و صاف بودن آسمان در طول زمستان که بهترین فصل برای شناسایی صور فلکی است مزید بر علت شد و بلوچ را بیشتر با ستاره ها الفت داد به¬طوری که خود صور فلکی خاصی ابداع کرد و برای هر ستاره صفت و خاصیتی قایل شد. برخی از

تقابل های بنیادگرایی مذهبی و فرهنگ فولکلوریک در بلوچستان

عبدالوهاب شهلی بر
Baluthch 26 Tir 91.JPG

در این نوشتار از منظری جامعه شناختی و با حفظ اصول حرفه ای حرفه ی جامعه شناسی، که یکی از آنها، تلاش برای مهار ارزش ها و اعتقادات شخصی است، به دنبال توصیف و احیاناً تبیین واقعیت اجتماعی جدیدی در بلوچستان ایران هستیم که می توان آنرا «خیزش جدید فرهنگ فولکلوریک بلوچی و چالش بنیادگرایی مذهبی» نامید. همانطوریکه امیل دورکیم، موضوع جامعه شناسی را مطالعه ی «واقعیت اجتماعی» می داند و ماکس

لانگو«laango» آخرین نسل از یک هنر هزاران ساله در بلوچستان

محمد بلوچ زهی
P1070831.JPG

به جرات می توان گفت سازها و آلات موسیقی ابداع شده توسط بشر که الهام گرفته از وزش باد،صدای آب، صدای تنه درختان،آوای پرندگان و ... بوده است در زمره اولین آلات موسیقی دست ساخته بشر بشمار می رود که اکنون به سازهای بادی و کوبه ای نظیر«نی،سرنا،طبل و دهل» مشهور هستند و پس از آن انسانهای اولیه با نواختن اینگونه اصوات به اجرای حرکات موزون بر گرفته از محیط پیرامون خویش می پرداختند.

گزارش نخستین تجربه تصویر برداری از"مم ": خرس سیاه بلوچستان

مهدی چلانی
IMG_0842www.jpg

 تصویر: چلانی
 برای  تصویر برداری از خرس سیاه بلوچستان که با نام محلی " مم" شناخته می شود   و جانوری بسیار کمیاب و در معرض انقراض  است ، به مدت 130 شبانه روز مانند آن جانور زندگی کردم و به دنبال اش گشتم.  مجبور بودم برای بدست آوردن بهترین جواب طی  مدت90 روز،  یک

همه حرف می‌زدند، اما او چیزی می‌گفت: درگذشت استاد مصطفی علیمدد

محمد شلیله، پرویز صداقت
alimadad25 (2).jpg

مصطفی علی‌مدد چهاردهم خردادماه  1391درگذشت. بعد از چندماه مبارزه با بیماری، سرانجام سرطان او را از پا انداخت و در حالی که تا آخرین آنات حیاتش به مسایل حرفه‌اش می‌اندیشید، چشم بر جهان فروبست.
نخستین بار در واپسین سال‌های جنگ هشت ساله بود که روزی در دفتر تنها مجله‌ی حسابداری آن زمان که در روی کاغذ کاهی، در قطع وزیری و

انسان شناسان متخصص ایران : برایان اسپونر

پیمان اسحاقی
mum8.jpg

برایان اسپونر( Brian Spooner )، استاد انسان شناسی دانشگاه فیلادلفیا دارای سوابقی در پژوهشهای مردم شناختی و تاریخنگارانه است و درباره بوم شناسی، توسعه اقتصادی، فن آوری، سازمان اجتماعی، دین، زبان و فرهنگ،‌ فرهنگ و شخصیت با ارجاع ویژه به ایران، افغانستان، پاکستان، هند، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و شمال غربی چین به مطالعه پرداخته است.

سخنرانی و پخش فیلم درباره: سیستان و بلوچستان

مرضیه جعفری
Gozaresh.jpg

توضیح: روز سه ‌شنبه، 29 آذر 1390 سومین جلسه سخنرانی و پخش فیلم  در سال تحصیلی 1390-91 توسط «انسان شناسی و فرهنگ» با همکاری «انجمن جامعه شناسی ایران» برگزار شد. در این جلسه در بخش اول، دو فیلم مستند «آسکو» و «بهارگاه» ساخته محمدعلی هاشمزهی به نمایش گذاشته شدند که تصویری انسانی و عومی از منطقه را به نمایش گذاشت و مورد استقبال قرار گرفت. این دو فیلم پیش از این نیز بارها به

مراسم و آئین های نوروز و بهارگاه در بلوچستان

عبدالسلام بزرگ زاده
Balutch- Norouz.jpg

  بلوچستان از دو منطقه وسیع تشکیل شده است.این دو منطقه با وجود داشتن مشترکات زیاد در برخی موارد  تفاوت هایی در فرهنگ عامه،زبان و گویش محلی، آداب و رسوم،موسیقی و حتی مسکن عشایری،آب و هواوپوشش گیاهی دارند. این دو منطقه یعنی سرحد و مکران در بلوچستان ایران و پاکستان متناسب با محیط طبیعی وجغرافیایی از تنوع فراوان آب و هوا برخوردارند. منطقه سرحد در بلوچستان ایران شامل سیستان،زاهدان،خاش و

مراسم و آئین های نوروز و بهارگاه در بلوچستان

عبدالسلام بزرگ زاده
50989572.jpg

 بلوچستان از دو منطقه وسیع تشکیل شده است.این دو منطقه با وجود داشتن مشترکات زیاد در برخی موارد  تفاوت هایی در فرهنگ عامه،زبان و گویش محلی، آداب و رسوم،موسیقی و حتی مسکن عشایری،آب و هواوپوشش گیاهی دارند. این دو منطقه یعنی سرحد و مکران در بلوچستان ایران و پاکستان متناسب با محیط طبیعی وجغرافیایی از تنوع فراوان آب و هوا برخوردارند. منطقه سرحد در بلوچستان ایران شامل سیستان،زاهدان،خاش و

زبان و فرهنگ بلوچی در ترکمنستان

ویرایش و برگردان به فارسی: ابراهیم حسین بر
tumblr_ljwbm1KPfH1qb59nf.jpg

پژوهشی از موسسه زبانشناسی روسیه، فرهنگستان علوم مسکو، گروه زبان‌های ایرانی
در جمهوری ترکمنستان، اقلیت کوچکی ساکن هستند که کمتر مورد شناخت جامعۀ جهانی قرار گرفته‌اند که این اقلیت بلوچ می‌باشد. بلوچ‌ها مردمانی سرشار از حس وحدت، فرهنگ قوی، تاریخ، زبان، سنت و مذهب مشترک هستند. بلوچ‌های ترکمنستان بخشی از جامعۀ جهانی هستند که با فرهنگ

از شنبه های«حرف» تا جمعه های «عمل» روشنفکران بلوچ راه بسیار هست

محمد بلوچزهی
Yaddasht- Balutch - 17 Bahman 90.jpg

جریان روشنفکری در هر کجای دنیا همیشه در اقلیت بوده و هست و طبیعی است که توده مردم در اکثریت مطلق به سر می برند اما آنچه که این جریان را با هم طیفان بلوچ خویش متمایز می سازد عملگرا نبودن جریان روشنفکری بلوچ و گسست های اجتماعی میان آنهاست.
همین عملگرا نبودن آنها و یا به تعبیری ادبی تر ظاهر شنبه گونه «حرف» و جمعه های «عمل» این قشر باعث  شده میان«حرف« و« عمل»

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.