(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

قوم گیاه شناسی و قوم پزشکی

بازخوانیِ متنِ فارسی «داروی خرسندی»

سیما سلطانی
35927-22156.JPG

تصویر: مزداپور
ترجمه‌های متون پهلوی به فارسی، به دلیل زبانِ خاص و متفاوتی که دارند، کمتر توجه جوانان را به خود جلب کرده‌اند. مترجمان گرامی به حساب هرچه دقیق‌تر و سنجیده‌تر بودنِ کار ترجمه، زبانی را انتخاب می‌کنند که تنها پس از اخت شدن با آن و خواندن‌های متوالی است که پیچیدگی‌های خود را وامی‌نهد و اجازه می‌دهد که خواننده به آن سوی لفظ، یعنی محتوای متن دست یابد. اما واقعیت این است که بسیاری از این متون، اگر با خوانش

گیاه،دانش بومی و زندگی مردمان بومی

محمد چقلوند
physalis.jpg

طبیعت یا محیط اطراف از اولین مولفه های در برگیرنده ی موجودات گوناگون می باشد. گونه های مختلف  موجودات زنده به اشکال مختلف در رابطه با محیط اطراف خود هستند. نسبت انسان با محیط اطراف از مهمترین روابط تاثیر گذار بر چگونگی سیر تکوین و تحول موجودیت زیستی و فرهنگی بشر بوده است، به گونه ای که بسیاری از دستاوردهای فرهنگی و تحولات زیستی بشری را می توان در راستای همسازی با محیط زیست

گیاه،دانش بومی و زندگی مردمان بومی

محمدچقلوند
Plantes.jpg

­طبیعت یا محیط اطراف از اولین مولفه ­های در برگیرنده­ی موجودات گوناگون می­باشد. گونه­ های مختلف  موجودات زنده به اشکال مختلف در رابطه با محیط اطراف خود هستند. نسبت انسان با محیط اطراف از مهمترین روابط تاثیر گذار بر چگونگی سیر تکوین و تحول موجودیت زیستی و فرهنگی بشر بوده­است، به گونه­ای که بسیاری از دستاوردهای

ماه اسفند، ماه زمین

بهار مختاریان
4rbl7yx.jpg

 در روز پنجم ماه اسفند، جشن اسفندگان برگزار می شود. در این روز برای بزرگداشت اسفندارمذ، برابر با اوستایی سپنته آرمیتی (Səpantā Ârmaiti) دختر اهورامزدا، ایزدبانوی خرد و زمین، که یکی از امشاسپندان در دین زرتشتی است، جشنی برگزار می شود.

مقالات قدیمی: مطالعه تطبیقی شیوه درمان¬های بومی یا طب سنتی بلوچ (اردیبهشت 1381)

محمدسعید جانب¬اللهی
عکس: 

در این مقاله با گروهی از بیماری ها و  درمان های سنتی در منطقه سیستان و بلوچستان آشنا می شویم.

پیوست: 

انسان شناسی تغذیه در فرهنگ عامیانه و سنتی بخش بیستون از توابع استان کرمانشاه

مهدی فتاحی دارنی؛ سیروان محمدی قصریان
Kermanshah.jpg

این تحقیق با هدف انسان شناسی عوامل فرهنگی تاثیر گذار بر تغذیه در منطقه بیستون از توابع استان کرمانشاه انجام گرفته است،لذا سعی داریم تا در این تحقیق به سیر تحول غذاهای محلی ازگذشته تا کنون در بیستون را بررسی کنیم و آداب و فرهنگ غذا خوردن و نوع غذا خوردن مردم این منطقه از اهداف مهم مردم نگارانه ی این پژوهش می باشد.

مبانی پزشکی سنتی سیستان (با رویکرد اسطوره شناختی بر پاتوژنیسیته باد)

حامد صوفی
Sistan 6 Azar 91.jpg

تصویر: طبابت در سیستان، سال 1902 میلادی (1).
پژوهش در خصوص پزشکی سنتی سیستان، دید تاریخی و تبارشناختی وسیعی را می طلبد؛ چه آنکه شواهد و مستندات، حکایت از پیشینه چند هزار ساله پزشکی در سیستان دارد. انجام نخستین عمل جراحی مغز در آسیا به مردمان شهر سوخته سیستان در 3200 سال پیش از میلاد مسیح نسبت داده

شهریور ماه، ماه پشته سازی خرمن

بهار مختاریان
216845_28857_dcc896eaf8_p.jpg

نام شهریور در اوستا به صورت xšaθra-vairiia آمده است و معنای «شهریاری دلخواه » را از آن استنباط کرده اند.  نیبرگ  بر این باور است که خشثره در اوستا بیشتر قلمرو یا محفل و عرصه ایی است که نیروی خدایی را آشکار می کند و با آن که معنای «کشور» (شهر امروز هم از این ریشه است) نیز می دهد، اما این معنا جزئیات

ماه مرداد، ماه باج

بهار مختاریان
Cichorium intybus f. intybus - 1.jpg

 مرداد در اوستا به صورت Amərətāt می آید به معنی «زندگی جاودان، بی مرگی» و ترکیبی است از a منفی ساز و ریشه «mŗta» به معنی مردن؛ در فارسی میانه به صورت amaurtat/amaurdad به کار رفته است.
 تیمه (Thieme, 1925:17-33) صورت ودایی amŗta را به معنی «زندگی، نیروی زندگی» می داند و صفتی

مقالات قدیمی: چای ایران و تاریخچه آن (کاوش، فروردین 1343)

:م. منجمی
عکس: 

در سال 1338 شمسی برای اولین بار در تاریخ چایکاری کشور توسط سازمان چای از باغهای چای شمال مساحی بعمل آمد و مساحت باغهای چای کشور بالغ بر 18900 هکتار تخمین زده شد که (4100) هکتار آن باغهای جوان یکساله تا چهار ساله میباشند و از آنها محصول بسیار کمی برداشت میشود. درسال 1338 محصول بقیه باغهای چای مجموعا در حدود (7000) تن بوده است که به طور متوسط هر هکتار باغ چای 500

درمان گری اساطیری در لرستان

گروه فرهنگ لر
z_razi.jpg

چکیده

مقاله حاضر حاصل پژوهشی میدانی – اسنادی است که در استان لرستان ،پیرامون طب سنتی و ریشه های اساطیری آن صورت گرفته است. با در نظر گرفتن این اصل که اساطیر باور های کهن مبتنی بر اعتقادات دینی اند،الزام و فشار عناصر قدسی بر رویکردهای فردی و شکل گیری و تداوم صورت هایی از اندیشه های اسطوره محور را می توان در تک تک اجزاء و اعمال باورمندان مشاهده کرد که گاه این باورمندان ریشه های ذهنی اعمال عینی خود را نمی شناسند. هدف از این پژوهش تفکیک روش های درمان سنتی بر اساس باورهای اساطیری است که در پس آن ها قرار دارد.رویکرد روش شناختی در این مطالعه انسانشناختی بوده، به این معنا که با استفاده از روش های کیفی و ژرفایی و همچنین مطالعات اسنادی ،روش های مختلف درمان در طب سنتی منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است.

ماه خرداد، ماه سیرچینی!

بهار مختاریان
garlic-wreath-on-the-door.jpg
در تاریخ ایران بیش از هر چیز شاهد کاربرد گاه شماری های گوناگون بوده ایم، که برخی از آنان در اثر برخورد با فرهنگ های مختلف در مناطق گوناگون جغرافیایی شکل یافته اند. نمونه ای از این گاه شماری، همان است که در کتیبه بیستون آمده است.  با بررسی این گاه شماری در کتیبه های داریوش اول، متوجه می شویم که گویا کوشش بر آن بوده، گاه شماری فارسی باستان را جانشین گاه شماری شمسی- قمری بسیار پیچیده  بابلی کنند.

گیاه قوم شناسی چیست ؟ تعریف و مقدمه ای کوتاه به گیاه قوم شناسی

پیتر گیوانینی ترجمه موسی الرضا غربی
Sans titre.jpg

اصطلاح گیاه قوم شناسی (Ethnobotany) از واژه یونانی Ethnos به معنی مردم و Botane  به معنی گیاه دارویی (herb)  مشتق شده است  و در معنای تحت الفظی آنرا باید علم مطالعه مردم و گیاهان دارویی (herb) دانست اما معمولا به طور کلی آنرا علم مطالعه انسان و گیاهان می دانند . جان هارش برگر (Jan Hrshberger) گیاه شناس امریکایی در سال1895اصطلاح گیاه شناسی قومی یا گیاه قوم شناسی را ابداع کرد

سایت مرجع طب سنتی ایران

ناصر رضایی‌پور
images.jpg

سایت مرجع طب سنتی ایران به نشانی www.tandorostan.org به عنوان کامل‌ترین سایت موجود در کشور، جهت اطلاع‌رسانی صحیح در مورد دانش طب سنتی ایران، راه‌اندازی شد. در این وب‌سایت اطلاعات کاملی در مورد طب سنتی ایران ارائه شده و بازدیدکنندگان سایت هر اطلاعاتی در مورد این دانش بخواهد، می‌توانند به دست آورند.

گیاه قوم شناسی

خاور رستمی نژادان
Schultes.jpg

گیاه قوم شناسی در یک تعریف کلی مطالعه ی رابطه ی بین انسان و گیاهان است. این رابطه از زمان آغاز فرهنگ و تمدن انسانی وجود داشته است. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که انسان های نئاندرتال از گیاهان استفاده می کردند. سابقه ی گیاه قوم شناسی به زمان یونان باستان باز می گردد  و کتاب هایی راجع به استفاده های گیاهان در این دوره تألیف می شد.در قرن نوزدهم توجه به گیاهان و استفاده ی آنها در کشورهای توسعه

گزارشی از یک آیین: پیرپتّرهای بلوچستان

محمد بلوچ زهی
pirpatar.jpg

عکس:محسن شهرنازدار

پنج نفر،سفید پوش،دف به دست ،عمامه به سر،لنگ بر دوش، شوخ طبع ،ساده ولی دوست داشتنی، اما ذوب شده در عرفان، با اعتقادی راسخ و علاقه ای وافر،محاسنی سفید و میانگین سنی 65 سال، آخرین راویان یک سنت دیرینه ،با خواندن و نواختن و با اجرای حرکات موزون در مقابل دیدگان، همه را به حیرت و اندکی بعد تحسین وا می دارند. 

زنان درمانگران بومی در ترکمن صحرا

منیژه مقصودی
torkamanestan (3).jpg

پژوهش درمانگران بومی در ترکمن صحرا " تحقیقی است  میدانی که بدنبال اقامت های متعدد در روستاهای ترکمن نشین به کمک روش هایی چون : مشاهده همراه با مشارکت و مصاحبه با درمان گران، بیماران و برخی از افراد جامعه محلی تهیه شده است . در این پژوهش تکنیک های درمان گری چند زن

نظام پزشکی عامّه در ایران

علی بلوکباشی
1002109-1652282.jpg

در حوزۀ جغرافیایی- فرهنگی ایران، فن ودانش پزشکی یا طب، از کهن ترین زمان تا ورود پزشکی نوین اروپایی، بر دو پایه: پزشکی سنّتی و پزشکی عامّه بنیاد نهاده شده بود. پزشکی سنتی برگرفته از آموخته ها و تجربیات علمی سنتهای کهن مکاتب پزشکی یونانی، ایرانی و هندی بوده است. این سنت پزشکی در

انسان شناسی و طب سنتی: بررسی انسان شناسی عطاری های تهران

صفا بوغیری
herbal-medicine.jpg

پایان نامه کارشناسی ارشد – دانشکده علوم اجتماعی – دانشگاه تهران –  88- استاد راهنما : منیژه مقصودی
در هر عصری از زندگی اجتماعی انسان و در هر یک از مراحل تاریخ تمدن بشر، مطالعاتی در زمینه گیاهشناسی و اثرات طبی آن صورت پذیرفته و روزبه روز نقش عمده این اثرات برای همگان به خصوص

گوشه‌ای از انسان شناسی دانش‌ها و فن آوری‌های سنتی "کار ابزارهای سنتی گلابگیری در قمصر"

مرتضي سالمي قمصري، كاوه فرهادي
Botany- 6 Bahman 89 - Golab.jpg

دانش بومی به مجموعه باورها، ارزش‌ها، ابزارها، روش‌ها و تجربیات هر قوم گفته می‌شود که در اثر ارتباط آن قوم با  محیط پیرامون و در طول سالیان دراز پدید آمده  و  سینه به سینه  و به شیوه‌های گوناگون از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

انسان شناسی در پزشکی

گروه کتاب و رسانه
Ketab -Pezeshki 001.jpg

متین، پیمان، 1389، انسان شناسی در پزشکی، آشنایی با انسان شناسی پزشکی، تهران: سفیر اردهال، 397 صفحه.
بهداشت، سلامت، بیماری و درمان بخش‌های جداناشدنی از زندگی بشر و جوامع انسانی محسوب می‌شوند که در ازای زمان همواره نقش مهمی را در ابعاد مختلف فرهنگی و غیرفرهنگی ایفا کرده‌اند. هر جامعه انسانی یک ساختار بهداشتی و نظام پزشکی با چهارچوب‌های اعتقادی ویژه خود دارد که در آن هر یک از اعضا براساس

کاربردهای گیاه نی در منطقه سیستان

، سپیده پارسا پژوه ،فرخ قهرمانی نژاد ترجمه و تلخیص زهرا السادات قاضي طباطبايي
Botany sepideh .jpg

مقـدمـه :    
بیابان ها و مناطق کویری ایران بطور تقریبی در سطح وسیعی از مناطق مرکزی واقع شده که اغلب توسط کوههای مجاور احاطه شده اند . بارندگی سالانه ی این مناطق کویری 100-200 میلی متر است که اصلی ترین زمان این بارندگی ها در طول فصول زمستان و بهار است ، چرا که تابستان ها اغلب گرم و خشک و پاییز نیز

قوم گیاه شناسی منطقۀ الموت

معصومه صالحی
Botany- 1- aks.jpg

معرفی پژوهش: معصومه صالحی،  قوم گیاه شناسی منطقۀ الموت ، مطالعۀ موردی چهار روستای:
 اُوان،وربُن،زواردشت و زرآباد،  معصومه صالحی، پایان نامه کارشناسی ارشد،1388.

گروه انسان شناسی دانشکده علوم اجتماعی ،  دانشگاه تهران،  استاد راهنما: دکتر منیژه مقصودی، گروه انسان شناسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران،  استاد مشاور: دکتر فرخ قهرمانی نژاد، دانشگاه تربیت معلم

آغاز به کار صفحه «قوم گیاه شناسی و قوم پزشکی» در انسان شناسی و فرهنگ

گروه اخبار
images.jpg

انسان شناسی، بدون شک  تنها رشته علوم اجتماعی است که می تواند  روابط و رویکردهای مشترکی را میان موجود انسانی و سایر موجودات اعم از موجودات جاندار و بی جان، در قالب  علومی روشمند و سامان یافته، تعریف کند. دو رشته ای که «گیاه قوم شناسی»

گاه شماری گیلانی(دیلمی)

مسعود پورهادي
6as1fft.jpg

سرآغاز
گیلان‌ در شمال‌ ایران‌، بین‌ سلسله‌ کوه‌های‌ البرز غربی‌ و دریای‌ مازندران‌ قرار دارد. این‌ ناحیه‌ تاچند قرن‌ گذشته‌، نام‌ واحد و قلمرو ثابتی‌ نداشت‌ و بنا به‌ برخی‌ شواهد تاریخی‌، در زمان‌ پادشاهی‌ساسانیان‌ و پس‌ از آن‌ در سده‌های‌ نخستین‌ پس‌ از اسلام‌ به‌ نام‌ «دیلم‌» یا «دیلمان‌» شهرت‌ داشت‌ وبعدها به‌ تدریج‌ نام‌ «گیلان‌»

زباله زیبا

ویرجینیا بونر ترجمه محسن قادری
agnes_varda.jpg

نگاهی به خوشه چینان ساخته آنیس واردا
ویرجینیا بونر استادیارپژوهش های سینمایی و رسانه ای دردانشگاه دولتی کلایتون است. کتاب جدید انتشار نیافته او برفصول مشترک سینمای مستند، آوانگارد و فمینیست به ویژه آنجا که این گونه های سینمایی در کارهای فیلم سازان چپگرا چون کریس مارکر، آلن رنه و آنیس واردا همگرایی می یابند متمرکز است.

گیاه اسفند در باورهای عامیانه و طب سنتی ایران

زهرا سادات احمدی‌زاده
Sans titre.jpg

اعتقاد به قدرت شفادهی گیاهان از دیر باز در میان مردم رواج داشته است.گیاهان علاوه بر تاثیر در زندگی و حیات مادی انسان ها در شکل گیری ساختار اسطوره ها وباور ها و اعتقادات نیز دخیل بوده اند.نمونه های بسیاری را درگیاه درمانی سنتی می توان نشان داد که همراه با باورها و معتقدات کهن هنوزپیدا و دارای کارکرد روز مره اند. در این گفتار تلاش بر آن است تا با نزدیک شدن به ریشه های مشترک اعتقادات  شفایابی مربوط به گیاه اسفند به بررسی آیین ها و باورهای عامیانه ای بپردازیم که به قصد شفایابی و درمانگری اجرا می شده است.

برای خواندن مقاله در زیر کلیک کنید:

آیین های شفا

زهرا سادات احمدی زاده
image1.jpeg

آیین های شفا ،دکتر علی رضا ملک راه، بر اساس پژوهش های پزوهشکده مردم شناسی، تهران، پژوهشکده مردم شناسی با همکاری نشر افکار، 1387
 شفا کلید واژه ی آرامش و سلامت جسم وروح انسان از تمامی آلام درونی و بیرونی است
که آیین های مرتبط با آن در همه اعصار تاریخ بشری با رمز آلودگی همراه بوده است

آندره ژرژ هودریکور (1)

ترجمه ولی الله رمضانی
maya_ethnobotany_photos.jpg

André-Georges Haudricourt
انسان شناس
(1911ـ 1996)
هودریکور کودکی را در "پیکاردی" (یکی از استانهای شمالی فرانسه) گذراند. درسال 1928 دیپلم گرفت. نخست به علوم طبیعی علاقمندشد و در سال1931دیپلم موسسه کشاورزی را دریافت کرد. درسال1932دوره ای تخصصی ژنتیک را پشت سر گذاراند. درسال 1934 تا1935 در لنینگراد بسر برد. درسال1933 نیاز به تکمیل مطالعات خود درزمینه مردم شناسی، جغرافیا و زبان شناسی را احساس کرد. نخستین کارهای انتشاریافته او در سالهای 1936 تا 1940 نشان دهنده ویژه گی های کل آثار اوست، آنچه که به تاریخ تکنیک، گیاهان و زبان اختصاص یافته و جهت روشنگری تاریخ انسان قلمداد می گردد. در1940عضو مرکزملی تحقیقات علمی فرانسه(CNRS)، دربخش گیاه شناسی می گردد.

طب مردمی و جامعه شناسی پزشکی

شیرین احمد نیا
شیرین احمدنیا

(تصویر: شیرین احمد نیا)

  در این مقاله، نویسنده به جایگاه پزشکی مردمی و  طب سنتی در چارچوب رشته ی جامعه شناسی پزشکی می پردازد. حوزه  ی جامعه شناسی پزشکی که یکی از پر سابقه ترین حوزه های رشته ی جامعه شناسی است،  از جمله به مطالعه ی حرفه ی پزشکی و ارائه کنندگان مراقبت های درمانی رسمی و  غیر رسمی در سطح جامعه می پردازد

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.