(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

انسان شناسی باستان شناختی

پیکرک های تل آتشی دارستان بم

وحید عسکرپور
bastan.jpg

مقدمه
  پیکرک ها بخشی از تصویرگری سه بعدی و حجم دار در فرهنگ انسانی هستند. این تندیسک ها از دورۀ پارینه سنگی جدید و از میان یافته های محوطه های اروپای مرکزی و شرقی پدیدار شدند. پیکرک های طبیعت گرایانۀ خرس های قطبی از جنس عاج همزمان با این دوره از محوطه ای واقع در آلمان امروزی به دست آمده است

برج در بافتارش:زبرخان، نیشابور، خراسان

عمران گاراژیان
Bastan - borj.jpg

در آمد
آنچه در این مقاله نوشته ام آمیخته ای از خاطره، روایت و پژوهش های میدانی است. عمده منبع این مقاله کاوش و بررسی های باستان شناسی در دشت نیشابور است که طی ده ها سال به انجام رسیده است. به نظرم رسید پیش از تاریخ دشت نیشابور

باستان شناسی حاشیه غربی لوت جنوبی، بم - دارستان

محمد رضا باهو
Bastan- Lut- 1.jpg

مقدمه و پیشینه مطالعات باستان شناختی:
     دارستان شمال شرقی ترین مجموعه آبادیهای شهر بم، در فاصله 35 کیلومتری آن و در طول ´42 °58 و عرض ´08 °29 جغرافیایی قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح آب های آزاد 730 متر می باشد. به سبب قرارگیری ناحیه دارستان در حوضه جنوب شرقی ایران و به طور کلی در حاشیه کویر لوت

دوو ئه شکه فته شوێنه وارێکی چاخی کۆنینه به ردی له ده شتی کرمانشان (همراه متن انگلیسی)

فه ره یدوون بیگله ری، سامان حه یدری وه گیر له ئینگلیسییه وه ڕه حمه ت نادری
Bastan- Kurd.jpg

له و کاته وه که خانمی «دۆرۆتی گارۆد»، هه وه ڵین هه نگاوی بۆ توێژه وانی شوێنه واره کانی چاخی کۆن به ردی له کوردستان هه ڵگرت و له ساڵی ۱۹۲۸دا، جێ وارگه یه کی ده ورانی مۆستری(Mousterian) له ئه شکه وتی «هه زار مێرد» له نیزیک سلێمانی، له روژئاوای زنجیره چیای زاگڕۆس دا دۆزییه وه و ناساندنی، تویژه وانی بۆ دۆزینه وه ی جێ گه لی تری کۆن به ردی نێوڕاستی(Middle Paleolithic) په ره پێدا و چه ند

ده نکته‌ای که آمریکایی‌ها باید در مورد سوریه بدانند (اگر می‌خواهند تهدید به بمباران را ادامه دهند)

خوان کول ترجمه ی مهرداد امامی
bigstock-syria-3770337.jpg

گفته‌ی معروف «جنگْ روش یزدان برای آموزش جغرافی به آمریکایی‌هاست» به آمبروز بیرس تعلق دارد. به‌رغم مباحث ملی پردامنه در باب مداخله در سوریه، پر بی‌راه نیست که اغلب آمریکاییان نتوانند سوریه را بر روی نقشه پیدا کنند. در ادامه نکاتی کلیدی در مورد سوریه می‌آید که کوشیده‌ام بر آن‌ها تأکید کنم.

گزارش سخنرانی: تقابل تقلیل گرا: چالشهای آکادمیک تبعیض/تفکیک جنسیتی در باستان شناسی

مریم دژم خوی
Excavation2.jpg

تک جنسیتی شدن در تمام حوزه های  دانشگاهی میتواند پیامدهای تلخی به همراه داشته باشد در حوزه  علوم انسانی همچون باستان شناسی  که با انسان و موضوعات فرهنگی مواجهند تک جنستی شدن میتواند پیامدهای جدی تری را به دنبال داشته باشد:

ماخذ شناسی باستان شناسی ایران (16)

مهسا اکبری
Group In Canal 122.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش هیجدهم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

خاستگاه نامگذاری در ذهنیت انسان ابتدایی

ليلا عسگري
cueva_caballos_tirig_t1200578.jpg_1306973099.jpg

زبان صورت نمادینی از ذهنیت انسان است. بررسی این صورت همچون بررسی دیگر صورت‌های نمادین مانند  تصویرهای هنری یا بررسی مفاهیم آیین‌ها، باورها و اسطوره‌های اقوام ابتدایی شیوة تفکر و خاستگاه‌های شناخت انسان از پدیده‌های پیرامون‌اش را میسر می‌سازد. پیوند زبان با  دیگر صورت‌های نمادین و با نظام فرهنگی و بنیادهای اعتقادی که مفاهیم واژه‌ها در آنها شکل گرفته می‌تواند خاستگاه نامگذاری نزد اقوام ابتدایی را

ماخذ شناسی باستان شناسی ایران (15)

مهسا اکبری
forbidden-archeology-049.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش هفدهم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

نامه های دو باستان شناس زن از دو سوی جهان(3): راهکارهایی برای شناخت دوباره جهان

فرناز خطیبی و لیلا پاپلی
bastan1.JPG

لیلا جان سلام
خیلی وقت بود میخواستم برایت بنویسم ولی وقت و درس امان نمیداد از اخرین بار اتفاقات سیاسی زیادی رخ داده، انتخابات ایران و حاشیه های پس از آن تا انتخابات ژاپن در ماه قبل. در ژاپن انتخابات سراسری پارلمانی بود و حزب نخست وزیر "آبه" توانست پارلمان بالا را هم بگیرد.

ایران، میراث در خطر: باستان شناسی و میراث فرهنگی از منظری بلند مدت

عمران گاراژیان
bastan1.JPG

مقدمه: سازمان عریض و طویل «میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» پیشینه ای به اختصار «شعبه عتیقات» در دولت فخیمه قاجار دارد. این شعبه­ی دولتی چنانکه از نامش اش پیداست به مسئله و معضل عتیقات رسیدگی می کرده! معضلی وارداتی که در فرآیند تجّدد وارد خاورمیانه شده و در بین مردم و طبقات بالای سیاسی- اجتماعی فراگیر شد. آنگاه که شاهان قاجار خود پیشروان تجسس عتیقات بودند از خارجی و داخلی گرفته تا دولت های استعمارگر

پیوست: 

تحلیلی بر فضای آیینی محوطه‌ی معبد مهر ورجوی- مراغه

سعید ستارنژاد‍‍
Sans titre.jpg

چکیده: فضاهای آیینی اول از همه مکان‌هایی برای ارتباط با الوهیت هستند. مکان‌هایی که مردم برای اجرای مراسم عبادی به‌ آن‌جا می‌روند. این کارکرد اغلب توسط نمادهایی بیان‌ می‌شوند که نشان‌دهنده یک ارتباط بین دنیای انسان‌ها و قلمروهای برتر هستند. چنین نمادهایی ممکن است اشیاء عمودی باشند که از زمین رو به آسمان بالا می‌روند مثل‌ کوه‌ها،درختان،ریسمان‌ها،ستون‌ها و دیرک‌ها.

پیوست: 

گذری بر ناتل

امیر هاشمی مقدم
 رضاکیاسلطان.jpg

(تصویر: آرامگاه شاه رضاکیاسلطان
در هر کتابی که درباره مازندران و تاریخ و جغرافیایش می خواندم، نام ناتل به چشم می خورد. برای همین بالاخره دوچرخه ام را سوار شده و راه افتادم به سوی این روستا. آقای اعلاء، یکی از همکاران قدیمی ام در دانشگاه مازیار، خانمش اهل این روستا است و بنابراین طبق قرار قبلی منتظرم بود. ناتل کنونی روستایی است کوچک در هشت کیلومتری جنوب شهر نور با ارتفاع بین 70 تا 80 متر بالاتر از سطح آبهای آزاد و حدود 20

ماخذ شناسی باستان شناسی ایران (14)

مهسا اکبری
AY_HS1_1.jpeg.jpeg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش سیزدهم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

شهرهای تاریخی جهان اسلام (6): ری

مینورسکی، بوثورث ترجمه ی ملیحه درگاهی
کاروانسرای حسن آباد شهر ری

ری که در متون عربی الری خوانده می شود، راغای ((Ragha باستانی و رقای قدیمی، شهری در شمال ایران است که در دوران پیش از اسلام و پس از اسلام تا زمان حمله ی مغولها در قرن 13/7 به شکوفایی قابل توجهی رسید. ویرانه های برجای مانده از شهر را می توان در امتداد  9 کیلومتری/5 مایلی جنوب و جنوب شرقی تهران مرکزی مدرن تا جاده ای که از البرز به سمت دشت

ماخذشناسی باستان شناسی ایران (13)

مهسا اکبری
450-cameron-petrie-as-a-young-man_resize.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش سیزدهم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

ماخذشناسی باستان شناسی ایران (12)

مهسا اکبری
community-archaeology.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش دوازدهم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

مائوریتزیو مونتالبینی: انسان شناس غارنشین

لادن رهبری
montalbini.jpg

مائوریتزیو مونتالبینی (2009-1953) انسان ­شناس و جامعه­ شناس ایتالیایی در طول دوران تحقیقات خود در مجموع دو سال و هشت ماه را در انزوای مطلق در زیرزمین به سر برد. بالاترین رکورد او در زندگی مداوم در زیر زمین 366 روز  و یک رکورد جهانی است.
مونتالبینی تحقیقات خود درباره­ ی کرونوبیولوژی، وفاق بدن با محیط و واکنش های زیستی بدن به علایم محیطی و تاثیر تنهایی مطلق بر روان و

واژگان یک فرهنگ (28): «باستان شناسی» : چشم اندازهای پرچالش

ناصر فکوهی
th.jpg

در موقعیت پیجیده ای که در بخش های پیشین مربوط به واژه «باستان شناسی» از آن سخن گفتیم و سه سطح محلی (قومی)، ملی و جهانی را پیوسته در روابطی پیچیده با یکدیگر قرار می دهند، قرار گرفتن آثار باستانی پیش از اسلام  در همان پهنه شناختی و  مادی و موزه نگارانه ای که آثار  پس از اسلام ،  به خودی خود امری  بیشتر مثبت به حساب می آمد تا منفی زیرا امکان می داد  پروژه هویت  ملی برای  به دستیابی به دولت ملی هر چه

واژه های یک فرهنگ (27) «باستان شناسی»: در میانه راه

ناصر فکوهی
community-archaeology.jpg

این امری اساسی است که فرایندهای باستان شناسی،  تاریخی و  کنشگران آنها را با یک نگاه و به صورتی کلیشه ای نه به مثابه افرادی به دور از هر گونه اندیشه سوء تلقی کنیم و آنها «فرشتگانی معصوم» بپنداریم که دغدغه ای جز کمک به  حفظ آثار باستانی ما نداشته اند و نه آنکه آنها را غارت گرانی بدانیم که این اثار را به تاراج برده اند. بحث میراث فرهنگی و اینکه این میراث به چه کسانی تعلق دارد و در چه مکان یا مکان هایی

نامه های دو باستان شناس زن ایرانی از دو سوی جهان به هم(2): راهکارهایی برای شناخت دوباره جهان

لیلا پاپلی یزدی و فرناز خطیبی
05DRAWNOUT_600.jpg

روزهای غریبی است آنجا که ذهنم شروع می کند به مقایسه آنچه در پیشینه ام هست و آنچه می بینم. درک من گویی از جهان از حالتی به شدت انتزاعی به حالتی به شدت عینی می رسد و بر می گردد. کاش تو بتوانی با آن همه که جهان دیده ای چیزی بگویی که جهانم عینی شود.

گردشگری و باستان شناسی در کاپان هنداروس

ویلیام فش ترجمه: شکوفه السادات دریاباری
Panoramica del Parque Arqueologico copan - J. Bendeck_0.jpg

برای بسیاری از دولت ها، موفقیت های درخشان اجدادشان مایه غرور بی اندازه و کانون توجه برای هویت ملی شان است. گردشگرانی که این یادواره های باستانی را می بینند، بدون تخریب منطقه با به هم ریختن محله، باید ببینند و یاد بگیرند. برای آن دسته از ما که در چنین مکان هایی کار می کنیم، وظیفه، کشف کردن و یاد گرفتن دربارۀ نیازهای تحقیق و قوانین کشور میزبان است، همچنین وظیفه آنها همکاری (و نه مداخله) با پروژه

واژگان یک فرهنگ (26): «باستان شناسی» : ویرانه های بی معنا

ناصر فکوهی
Image43111.jpg

سفرنامه های جهانگردان اروپایی و آمریکایی که از قرون هجده و نوزده و حتی پیش از آن  از ایران می گذشتند، حکایت از مشاهدات آنها از آثار باستانی است که اغلب به صورت ویرانه هایی در گوشه و کنار این پهنه و به ویژه در مناطقی چون  خوزستان و فارس و بلوچستان و غیره به چشم می آمده، دارند.  اروپا به ویژه در قرن نوزده، در اوج حرکت ملی گرایانه خود  برای  ایجاد «حافظه ای تاریخی»  از خلال رومانتیسم ادبی و 

جنگ، از منظر انسان شناسانه

فرانتس بوآس ترجمه حمیرا بنایی فر
yanomamo-2.jpg

در روزگار انسان های نخستین، زمین دارای جمعیت کمی بود و دسته های کوچکی از انسان ها، در نقاط مختلف، پراکنده بودند. هر گروه و اعضای آن، در زبان، آداب و رسوم و همچنین اعتقاد به خرافات، منحصر به فرد بودند. آن ها از منطقه ای به منطقه ی دیگر سرگردان بودند و مسیری را دنبال می کردند که بتوانند در آن به شکار بپردازند تا به وسیله ی آن زندگی روزمره ی خود را بگذرانند. گاهی اوقات نیز مجبور به کندن زمین می

نامه های دو باستان شناس زن ایرانی از دو سوی جهان به هم(1)... راهکارهایی برای شناخت دوباره جهان

لیلا پاپلی یزدی و فرناز خطیبی
1.jpg

نامه های زیر نامه هایی واقعی اند. نامه هایی از دو سرزمین از دو سوی جهان: ژاپن و آلمان. ما هر دو در ایران درس خوانده ایم در دانشگاه تهران، هر دو باستان شناسیم. در دو سال گذشته درکمان از جهان را به صورت نامنظم به شکل نامه برای هم نوشته ایم، درکی که مطمئن باستان شناس بودن، ایرانی بودن و زن بودن در چگونگی نگارش آنها نقش داشته است. زمینه های فرهنگی که ما همکنون در آن قرار داریم بسیار متفاوت است و

ماخد شناسی باستان شناسی ایران (14)

مهسا اکبری
AY_HS1_1.jpeg (2).jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش چهاردهم  ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

اخلاق و عکس های خصوصی تاریخی: اخلاق "تاریخی" نمی شود

لیلا پاپلی یزدی
basta1.jpg

مردی از یکی از همسرانش عکسی در خلوت فضای خصوصی می گیرد. این عکس خصوصیات پورنوگرافیک دارد. صد سال بعد نه مرد زنده است نه زن اما عکس تاریخی شده است. ارزش تاریخی عکس سبب می شود که از آن در فیلمهای مستند استفاده شود بی اینکه اخلاقا حریم فضای خصوصی زن و مرد "تاریخی شده" در نظر گرفته شود.

مروری بر مطالعات انسان‌شناسی زیستی در باستان‌شناسی ایران (پارینه‌سنگی و نوسنگی)

حامد وحدتی نسب
Biological.jpg

شش دهه کاوش و بررسی باستان‌شناسی در ایران بیانگر این نکته است که گستره جغرافیایی امروزی ایران به طور حتم حداقل از دوران پلیئستوسن جدید مکان زیست جوامع انسانی بوده است. اگرچه دانش ما در خصوص جوامع انسانی پیش از نوسنگی در ایران بسیار محدود است، ولی تعداد قابل توجهی از محوطه‌های باستانی منتسب به ادوار پس از نوسنگی در ایران دارای بقایای اسکلت انسانی هستند. عمده محوطه‌های کلیدی باستانی در ایران مانند تپه

تندیسک‌های ونوس در پیشاتاریخ

سودابه فضائلی
venus.jpg

 از دوران پارینه‌سنگی(عصر حجر قدیم) در مکان‌های مختلف جهان، زن‌-تندیسک‌هایی سنگی یا استخوانی به‌دست آمده، که باستان‌شناسان آنها را به‌اسم ونوس خوانده‌اند. ونوس رومی، همذات آفرودیته‌ی یونانی، خدایبانوی عشق و در اصل، نماد حاصلخیزی و باروری طبیعت بود؛ او خدایبانوی حامی صیفی‌ها، خدایبانوی ملوانان و خدایبانوی ساحران بود. در روم باستان، سنگ سیاهی (هوسترولیتوس) پیدا کرده بودند که روی

پیوست: 

ماخذشناسی باستان شناسی ایران (11)

مهسا اکبری
archaeology_madonnaChild.jpg

شناخت و آگاهی از آثار و کتابهای چاپ شده یک حوزه علمی در یک کشور می تواند به راستی گویای تاریخ رشد و گسترش آن حوزه در آن سرزمین باشد. از این رو قصد بر آن است که برای شناخت بهتر تاریخ فرهنگی باستان شناسی در ایران به تدریج به معرفی کتابهای چاپ شده در این زمینه در ایران بپردازیم. بخش یازدهم ماخذشناسی باستان شناسی ایران در زیر ارائه می گردد:

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.