ژان ژاک روسو: نگونبختی افراد در آن است که وقتی با یکدیگرند، تنها هستند و وقتی تنهایند، با دیگران.
اقتصاد کوچه
پورشافعی، مجید (1385)، اقتصاد کوچه: گزارش پول ملی ایران، هزینههای زندگی و دستمزدها در دو سده ی گذشته 1157-1357، تهران: گام نو، 307 صفحه.
"اقتصاد کوچه"، کتابی است نه کاملا در حوزه ی اقتصاد و نه کاملا تاریخی. بلکه روایتی است از سطح زندگی مردم و توان خرید آنها بعد از فروپاشی زندیه و به روی کار آمدن قاجار تا اواخر پهلوی. این کتاب توصیف ساده و جذابی از کوچه پس کوچه های شهرها و آبادیهای ایران است، از یادداشتهای جهانگردان و مسافران کمک گرفته و کمتر خود را درگیر اعداد و ارقام سنگین و غیرقابل فهم نماید. این کتاب کمتر به شرح حال طبقهی ممتاز جامعه پرداخته و بیشتر روایت سفره و سرای، دهقان و کارگر و پیشه ور و کارمند، و در یک کلام زندگی مردم کوچه است.
بخش نخست: اوضاع سیاسی- اجتماعی ایران، در پایان حکومت زندیه و آغاز قاجاریه
بخش دوم: نقود، مسکوکات و اوزان ایران
بخش سوم: پول ایران (قران) از سالهای 1157-1177
بخش چهارم: پول ایران (قران) در سالهای 1177- 1227 (روزگار فرمانروایی فتحعلی شاه و محمد شاه)
بخش پنجم: پول ایران در سالهای 1227-1275 (روزگار فرمانروایی ناصرالدین شاه)
بخش ششم: پول ایران در سالهای 1275-1305
بخش هفتم: پول ایران در سالهای 1305-1357 (دورهی پهلوی)
در بخش نخست، آشفتگیهای ایران در سالهای پایان فرمانروایی زندیان و ابتدای روی کار آمدن قاجاریان تصویر شده است تا خواننده متوجه شود که قدرت پول ایران که در روزگار صفویان هر تومان آن با سه لیره انگلستان مقابله میکرد، کاستی یافت و در آغاز سدهی نوزدهم میلادی تنها توانست با یک لیرهی انگلیس برابری کند. آشفتگیهای ایران پس از برافتادن صفویان بر بنیهی مالی مردم و توان اقتصادی کشور اثرات زیانباری برجای گذاشت.
در بخش دوم از نقود و مسکوکات (تومان، قران، شاهی، عباسی، صنار و ...) و اوزان (خروار، من، چارک، سیر، مثقال و ...) رایج در عهد قاجار گفتگو شده است.
در بخش سوم، هزینه های زندگی و نرخ اجناس و میزان دستمزدها در سالهای پس از مرگ کریم خان و روزهای تکاپوی قاجار، ترسیم شده است. در این برهه هنوز ته مانده هایی از رفاه دوران کریم خان دیده میشود.
در بخش چهارم، هزینه های زندگی و دستمزدها در دوران پنجاه سال فرمانروایی فتحعلی شاه و نوه اش، محمدشاه قاجار بیان شده است.
در بخش پنجم به سرنوشت پول ملی ایران و بهای کالاها و دستمزدها در نیم قرن سلطنت ناصرالدین شاه پرداخته شده است. به مسئله ی راهها و جاده ها هم اشاره شده تا مشخص شود ایران به دلیل نداشتن راههای ارتباطی دچار قحطی وحشتناکی میشود.
در بخش ششم دوران سی ساله – از قتل ناصرالدین شاه تا تاج گذاری رضا شاه- بیان شده، دورانی که صنایع کم کم در ایران پا میگیرند و شمار کارگران صنعتی، نظام اداری و کارمند افزایش مییابد.
بخش هفتم به سرنوشت پول ملی ایران یعنی قران که از سال 1308 به ریال تغییر نام داد، پرداخته و تاثیر درآمدهای نفتی بر زندگی مردم و میزان هزینه ها و دستمزدها در دوران پهلوی می پردازد.
دوست و همکار گرامی
چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید
http://anthropology.ir/node/11294