(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

انسان شناسی خانواده و خویشاوندی

بچه های امروزی: سیاست جوانانی که کسی انتظار آن را نمی کشید!

جوزف برتن ترجمه ی هما مداح
572033_0202804926546_web_tete.jpg

مقدمه: جوزف برتن مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشتۀ زبانها و تمدن خاورمیانه از دانشگاه واشنگتن دریافت نموده و در آنجا بر روی تاریخ جوانان و جوانی در ترکیۀ مدرن تحقیق نموده است. او بین سالهای 2011 تا 2012 به بررسی فعالیت اجتماعی جوانان در استانبول پرداخته است. مطلب زیر با اجازۀ مولف در انسان شناسی و فرهنگ به چاپ رسیده است.

گفتگوی انسان شناسی و فرهنگ با لیلا ابولقود

احسان لر افشار
Sans titre.jpg

مرداد 1392 (اوت 2013)
لیلا ابولقود استاد انسان شناسی و مطالعات زنان دانشگاه کلمبیا است او شهرت خود را از پدر معروف (ابراهیم ابولقود) یا همسر سرشناسش (تیموتی میچل) کسب نکرده است، بلکه کارهای بی شمار و ارزنده او در خلال 30 سال گذشته در حوزه زنان مسلمان و خاورمیانه اعتبار کم نظیری برایش فراهم آورده است مخصوصا سه مردم نگاری او از زنان مصر(احساسات پوشیده، نوشتن از دنیای زنان و نمایش های ملیت) که به آثار پراهمیتی در

فصلنامه تخصصی «فرهنگ مردم ایران» ویژه خانواده و رسانه

سید علیرضا هاشمی
faslnameye farhange mardom.jpg

سی ویکمین شماره فصلنامه تخصصی «فرهنگ مردم ایران» ویژه خانواده و رسانه و فرهنگ مردم در 302 صفحه و مربوط به دوره زمانی زمستان 1391، از سوی واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما انتشار یافت. این فصلنامه که ویژه خانواده و رسانه در فرهنگ مردم است در محورهای رسانه و سبک زندگی، رسانه و خانواده در فرهنگ مردم ، رسانه و آیین­های خانواده محور، خانه و معماری سنتی و همچنین گزارش

تغییر الگو و عناصر فرهنگی از خانواده گسترده به خانواده هسته ­ای

سید علیرضا هاشمی
simpsons1920.jpg

چکیده:    یکی از واقعیت­های انکار­ناپذیر در زندگی شهری، دگرگونی در خانواده است. تحول در خانواده ایرانی، در ابعاد گوناگون روی داده است. دامنه این تحول، از مرحله همسریابی و همسرگزینی و بعد از آن، تداوم زندگی خانوادگی، روابط بین اعضای خانواده، تغییر نگرش­ها، تغییر کارکرد اعضا و انگاره های روابط بین زن و مرد، تغییر در سبک زندگی و بسیاری مسائل دیگر را دربر می­گیرد. به طوری که اغلب مردم این­گونه احساس

آماده سازی شهر برای کودکان

رویا آسیایی
 و شهر 2.jpg

شیعه، اسماعیل (1386)، آماده سازی شهر برای کودکان؛ نمونه مورد بررسی : تهران، تهران، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، نشر شهر
شهر برای چه کسی ساخته می شود؟ هرگونه پاسخ به این پرسش می تواند تفاوت های شگرفی در طراحی فضاهای شهری و پایه ریزی نهادهای شهری ایجاد کند. گروه های مختلفی در شهر زندگی می کنند، ثروتمندان، فقرا، کارگران، مردان، زنان، جوانان، سالمندان، بیماران و معلولان،

تبیین خانواده‌ی دموکراتیک در نظریه‌ی راه سوم گیدنز

نسرین قوامی
آنتونی گیدنز

این یادداشت کوششی برای بازخوانی دیدگاه‌های آنتونی گیدنز در زمینه‌ی خانواده و تحولات آن در دنیای معاصر است. گیدنز در بخشی از کتاب راه سوم خود، مستقلاً به بحث خانواده، چالش‌های پیش روی آن در دنیای معاصر، دیدگاه‌ها و راهکارهای مختلف ارایه‌ شده در خصوص این نهاد اجتماعی می‌پردازد و در نهایت نظرگاه خود را در خصوص شکل مطلوب خانواده و روابط خانوادگی در جامعه‌ی امروز بیان می‌کند.

گفتگو با حسین کودک کار

نفیسه ایمانی
Sans titre.jpg

حسین کودک 5 ساله‌ای است که به همراه دو برادر دیگرش در پارک‌ها و خیابان‌های کرج فال می‌فروشند. او یک مهاجر غیرقانونی افغانی است  و اجازه تحصیل در ایران را ندارد، اما چند ساعت در هفته در یک موسسه غیردولتی به کلاس پیش دبستانی می‌رود. من در این موسسه با او شروع به صحبت کردم و او به راحتی و بدون خجالتی که از بیشتر بچه‌ها در این سن انتظار می‌رود با من وارد گفتگو شد. نکته‌ای که در صحبت با حسین

قدرت خانگی: مذاکره در مورد تقسیم نابرابر کار

م. بیتمن، ف. لاوجوی تر تلخیص و ترجمه ی هما مداح
6a0877f8-3405-11e2-b678-359f2b07b0c4-493x328.jpg

این تحقیق برای آشکار ساختن دلائل و نحوه گسست میان اعتقادات و عمل استرالیایی ها در مورد تقسیم کار خانگی انجام گرفته است. در حالی که آمار سال 1983 نشان می دهد که 87 درصد استرالیایی ها با این عبارت که " مردان و زنان باید کارهای خانه را با هم تقسیم کنند" موافقند اما اطلاعات مربوط به 1991 نشان می دهد که 70 درصد از کل کارهای خانگی را زنان انجام می دند. دلیل این شکاف چیست؟

نگاهی به فیلمنامه پنهان اثر میشائیل هانکه: فرافکنی"خود" در "دیگری"!

رامتین شهبازی
نمایی از فیلم پنهان

تقابل خود (Self)و دیگری (Other)یکی از مضامین مورد علاقه میشائیل هانکه محسوب می‌شود که می‌توان آن را در فیلم‌های وی از مناظر مختلف مورد بازنگری قرار داد. نگاهی که در فیلم‌ها و فیلمنامه‌هایی هم‌چون بازی‌های خنده دار(1997و2007) و پنهان(2005) به اوج خود می‌رسد و در آثار دیگر هم‌چون روبان سفید(2009) و عشق(2012) شکلی کم‌رنگ‌تر به خود گرفته،اما هیچ‌گاه محو نمی‌شود.

نگرش فمنیست‌ها نسبت به خانواده

نسرین قوامی
برابری

بی تردید مهم‌ترین پدیده تأثیرگذار بر نظریه‌پردازی در مورد خانواده، پدیده فمینیسم بوده است. نظریات فمینیستی به طور خاص تحولات صورت گرفته در هویت و نقش‌های زنانه، و اثرات آن بر روابط و نقش‌های جنسیتی در خانواده را مد نظر دارند. دیدگاه‌های فمینیستی بسیار متنوعی وجود دارد؛ اما به طور کلی همه آن‌ها به لحاظ توجه به موضوع فرودست بودن زنان و تعهد به خاتمه دادن به نابرابری زن و مرد اشتراک نظر دارند.

پیشگفتار کتاب «جامعه شناسی آموزش و پرورش»

مرتضی منادی
01(1).jpg

هر رشته ای در علوم انسانی در اصل یک نوع رویکرد است. جامعه شناسی نیز یک رویکرد است, همین طور روانشناسی یا روانشناسی اجتماعی, یک رشته یا یک رویکرد هستند. منظور از رویکرد یعنی اینکه اولا, نگاهی خاص به موضوعات و مسائل در ارتباط با افراد هر جامعه ای دارد. ثانیا, اینکه موضوعات خاصی برایش جالب است, که بدان ها بپردازد و آنها را بررسی کند.

"گذشته" در حال!

شیرین احمدنیا
le-passe-15-05-2013-2-g.jpg

تماشای فیلم جذاب اما سنگین و نفس گیر "گذشته" ی اصغر فرهادی، لذتی وافر به همراه دارد. فیلمی است که مدام فرد تماشاگر را با تک تک لحظه های فیلم، و همچنین شخصیت های فیلم، آن هم در نقش ها و روابط و نسبت هایی که خواسته یا ناخواسته در آن "گرفتار" آمده اند و به ویژه "زمان" که هر لحظه در چرخش از حال به گذشته و از گذشته به حال است، با هنرمندی شگرفی درگیر می کند.

کنش و نظریه (15): اندیشه پیچیده و آینده خانواده

ناصر فکوهی
images.jpg

ادگار موردن(Edgar Morin) در مجموعه نظریه پردازانی قرار می گیرد که در محیط های آکادمیک بین المللی به آن «اندیشه فرانسوی» (french thought) لقب داده اند، ترکیبی نه لزوما همگن از فیلسوفان و جامعه شناسان از  فوکو و بارت  و بوردیو گرفته تا لیوتار و بودریار و دریدا. آنچه شاید میان اکثریت و نه همه این  اندیشمندان با  تفاوت هایی فاحش  مشترک است آنکه گفتمان روشنگری را به صورت کلیشه ای نپذیرفته

نظریه‌های جامعه‌شناسی در حوزه خانواده

نسرین قوامی
تالکوت پارسونز

تحولات ایجاد شده در سطح خانواده منجر به بروز و ظهور نظریات و نگرش‌های مختلف و متفاوتی نسبت به این نهاد اجتماعی شده است. این نگرش‌ها در طیفی با دو سوی کاملاً متضاد، نظریات و افکار کاملاً متفاوتی را نسبت به خانواده ابراز می‌دارند. طیفی که در یک سو بازگشت به شکل سنتی خانواده برای دوام و ثبات جامعه ضروری می‌دانند و در سوی دیگر طیف، عمدتاً در نظریات فمینیستی رادیکال و تندرو، خانواده را محل

نگاهی به مقوله انتقاد اجتماعی در فیلم «راک اند رول» ساخته گای ریچی

محمد هاشمی
نمایی از فیلم راک اند رول

فیلم «راک اند رول» (Rock n Rolla) یک فیلم گنگستری و اکشن محصول سال 2008 کشور انگلستان است. فیلمی ساخته گای ریچی، کارگردانی که با کارگردانی فیلم پست مدرنیستی «قاپ زنی»(2000) شهرت جهانی یافت. وی همچنین، در فیلم «شرلوک هولمز»(2009) به خاطر بازخوانی متفاوتی که از این کاراگاه کلاسیک انگلیسی، مخلوق آرتور کانون دویل داشت، بسیار مورد توجه منتقدان قرار گرفت.

تحلیل سه فیلم چهارشنبه سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین با رویکرد تحلیل روایت و ایدئولوژی

آیدا حسینی فر
نمایی از فیلم چهارشنبه‌سئری

شاید فیلم های اصغر فرهادی را ضدایدئولوژی بدانند اما این تفکر درست نیست چرا که هیچ اثری جدا از جهان بینی خالق آن نیست و جهان بینی خالق اثر یعنی ایدئولوژی او. تنها ویژگی منحصر به فرد آثار فرهادی این است که در بیان مقصودش اما و اگر و زیرا های بسیاری می آورد و بیشتر تلاش دارد تا از جایگاه قضاوت درباره جریانی خاص دوری کند. همین ویژگی تحلیل آثار او را از منظر تحلیل ایدئولوژیک بسیار دشوار می کند. اما آنچه در تمامی

پیوست: 

خانواده، واقعیتی متغیر

نسرین قوامی
index.jpg

وقتی از «خانواده» سخن به میان می‌آید، دقیقاً درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم؟ آیا می‌توان ادعا کرد برداشتی که از مفهوم «خانواده» به ذهن متبادر می‌شود، مورد وفاق همگان است و تصور واحدی نسبت به آن وجود دارد؟ به نظر می‌رسد در طول تاریخ و در همه جوامع واقعیتی به نام «خانواده» وجود داشته است. اغلب از خانواده به عنوان بنیادی‌ترین و اصلی‌ترین واحد اجتماعی یاد شده است. ریشه بسیاری از مسائل و آسیب‌های

جوانان و نهادهای اجتماعی

مرتضی منادی
javanan2.jpg

منادی، مرتضی، 1392، جوانان و نهادهای اجتماعی، رویکرد جامعه شناسی، تهران: انتشارات جامعه شناسان
مدتهاست که جوانی و جوانان موضوع مورد بحث, مطالعه و بررسی محافل دانشگاهی و برنامه ریزان و مسئولین جامعه شده است. دلایل متعددی باعث شده است تا این بخش از جمعیت جامعه, مهم و بحث انگیز شده و لذا مورد بررسی و پژوهش واقع بشود. دلیل عمدۀ آن اینکه ایران کشور جوانی است و در این زمینه دومین کشور جوان دنیا محسوب می شود. دلیل دیگر اینکه بخشی از جوانان موضع گیری های متفاوتی را در قبال افراد,

هر حیات، اشارتی است به مرگی دیگر! (1)/نگاهی به کاربرد دراماتیک نشانه های نمایه ای در فیلم نامه ی «برف روی کاج ها»

محمد هاشمی
نمایی از فیلم برف روی کاج‌ها

1. به روایت مارتین اسلین در کتاب «دنیای درام» (ترجمه ی محمد شهبا)، نشانه شناسی امروز که پیرس آن را پی ریخته و نشانه شناسان معاصری همچون رولان بارت، امبرتو اکو، اریکا فیشتر-لیخته، و پاتریس پاوی آن را دسته بندی کرده اند و نظام بخشیده اند، میان سه گونه ی بنیادین این نشانه ها جدایی می گذارد: ساده ترین نشانه ها آن است که بی درنگ بازشناخته می شود چون تصویر مستقیم موضوع است و از همین رو

پیوست: 

«گذشته» یا روایت یک «جدایی» دیگر

شیما شیرخدایی
th.jpg

موفقیتی که اصغر فرهادی در سال 2011 با فیلم «جدایی نادر از سیمین» کسب کرد، سینمای ایران را در سطح بین‌المللی از اعتبار تازه‌ای برخوردار کرد. چنین موفقیتی در ایران نیز اهمیتی چشمگیرتر داشت و سبب آشتی جمع کثیری از تماشاگران ایرانی با سالن‌های سینما شد. فرهادی فیلمسازی است که به جای آنکه در جامعه‌ای محتضر برای هر فرد کورکورانه آرام‌بخشی تجویز کند، با او و نه برای او به مشکلات ایرانی و در

خانه ای از رنگ و رویا؛ نگاهی انسانشناختی به معماری خانه مکرمه قنبری

احمد پیرزاد
 قنبری.jpg

چکیده: هدف از ارایه این مقاله بررسی رابطه انسان و معماری (خانه و مسکن) در خانه مکرمه قنبری نقاش خودآموخته بابلی است که بخش زیادی از خانه خود را در روستای دریکنده بابل با نقاشی هایش زینت داده است. او در نقاشی های دیواری منزلش سرگذشت زندگی خود را به صورت تمثیل وار و گاها نمادین بیان کرده است.

تحولات آیینی و تغییرات فرهنگی در ازدواج

بهزاد منصوری نیا
ازدواج

دو مصاحبه پیرامون  تغییرات فرهنگی سنتها و آیینهای ازدواج در شهر چالوس
مقدمه مدیر صفحه:یکی از مهمترین عرصه های تغییرات فرهنگی، تغییر در آیین های کلیدی فرهنگ است. آیین ها به عنوان مکانیسم های مرکزی یک فرهنگ برای تداوم و بازتولید خلاقانه زندگی، اهمیت زیادی در فهم یک فرهنگ دارند. این دو مصاحبه زیر در حیطه آیین ازدواج هستند. آیین ازدواج به عنوان مکانیسم اصلی مشروعیت بخشی فرهنگی و شرعی به یک پیوند اجتماعی (خویشاوندی)، نقش کلیدی ای در بسیاری از نهادهای

نگاهی به کتاب «تربیت و جامعه­ شناسی» دورکیم

علی­مراد عناصری
durkheim.jpg

 تربیت و جامعه­ شناسی. نوشته­ ی امیل دورکیم. برگردان فریدون سرمد. انتشارات کندوکاو. بهار 1391
کتاب های «تربیت و جامعه شناسی»، «تربیت اخلاقی»، و «دگرگونی پداگوژی در فرانسه»، که در زمان زندگی دورکیم نوشتارهایی پیوسته، یا سخنرانی ها و درس گفتارهایی بودند که در دانشکده ی ادبیات بوردو، از 1887 تا 1902 برای کلاس های خود آماده کرده بود، پس از مرگش با

زنِ طبیعی، مردِ فرهنگی در دیدگاه شری اورتنر

لادن رهبری
Ortner_3.jpg

اولین بار این ایده ی جهانشمول طبیعی انگاشته شدن زنان و فرهنگی انگاشته شدن مردان را شری اورتنر در ماه اکتبر سال 1972 به صورت سخنرانی در کلاس درسی اش با عنوان "زنان: اسطوره و واقعیت" در کالج سارا لائورنس ارائه داد. در نوامبر 1972 نیز شرح کوتاهی از آن در جلسات انجمن انسان شناسی در تورنتو ارائه شد. در این میان کارن بلو، رابرت پال، میشل روزالدو، دیوید اشنایدر و ترنس ترنر انتقادهایی از وی

حوض نقاشی/عقلانیت متمایز شهر

محمدرسول موسی‌پور
حوض نقاشی

فیلم روایت دو" شکل زندگی" و در واقع روزمرگی دو "عقلانیت" متفاوت، به معنای دو نوع "ادراک، تفسیر و تعریف هستی شناختی"، در یک شهر است، یکی شکلی از زندگی متعارف شهری، محصول عقلانیت به اصطلاح نرمال، بالغ و البته مسلط شهری امروز تهران، دیگری زندگی با کیفیتی متفاوت، ناشی از عقلانیتی متمایز و  البته به تعبیر پزشکی مدرن: کم توان، معلول و بلوغ نایافته.

به بهانه نمایش "گذشته" در جشنواره کن/اصغر فرهادی: از تصویر و تصور واقعیت تا تثبیت و تکریم ارزش ها

پوریا جهانشاد
فرهادی

پس از گذشت چندین ماه از گرفتن جایزه اسکار و دیگر جوایز ارزشمند توسط "اصغر فرهادی" و فروکش کردن تب این رویدادها و حواشی های آن، اکنون به نظر می رسد فرصت آن فراهم شده که به دور از هیاهوها بتوانیم یکبار دیگر فیلم های این فیلمساز را مورد بررسی قرار دهیم. "فرهادی" فیلمسازی است که حتی جدی ترین منتقدانش در توانایی او برای به تصویر کشیدن داستان هایی جذاب و پر تعلیق که انباشته از ریزبینی های جالب

پیوست: 

تقسیم جنسی کار خانگی، یک نگاه کلی

هما مداح
images.jpg

پرداختن به موضوعی مانند تقسیم کار خانگی هم از دیدگاه نظری و هم در واقعیت از اهمیت زیادی برخوردار است. نحوه تقسیم کار جنسی در خانه، می تواند دلیل وجود تفاوت در نرخ و نوع اشتغال زنان و مردان را به خوبی تبیین کند. همچنین می تواند رویکردی برای بررسی روابط قدرت و حتی روابط عاطفی در خانواده و میان زنان و مردان باشد.

گزارش تصویری: بچه های گواتر

زینب مریخ پور
Guater.jpg

گواتر، نام  روستایی کوچک در منتهی الیه جنوب شرقی ایران است که در استان سیستان و بلوچستان و در مسیر چابهار به جنگل های حرا قرار دارد. این روستا در کنار خلیج گواتر است و بندر ماهیگیری کوچکی نیز دارد. شغل بیشتر مردم در این ناحیه صید انواع ماهی، خرچنگ و میگو است.
عکاس: زینب مریخ پورz.merrikhpour@gmail.com   / محل عکاسی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار، روستای گواتر.
زمان: فروردین 1392.

پیوست: 

نگاهی از منظر نشانه شناسی آیین به فیلم سینمایی «راه خانه»/شور عاشقانه ی انسان، طبیعت و جامعه

محمد هاشمی
نمایی از فیلم راه خانه

کارگردان فیلم «راه خانه» (محصول سال 1999 کشور چین، با نام اصلی Wo de fu qin mu qin  و نام انگلیسیThe Road Home ) یکی از فیلم سازان بسیار شناخته شده و پرافتخار جهانی از سینمای کشور چین با نام ژانگ ییمو است. ییمو متولد سال 1951 در ژیانِ شانگهای است. وی در زمینه های کارگردانی، تهیه کنندگی، فیلم نامه نویسی، بازیگری و فیلم برداری در سینما فعالیت داشته است.

فرهنگ نام‌گذاری نوزاد در قوم ترکمن مطالعه‌ی موردی: محله‌ی امام‌اعظم شهر گنبدکاووس

يوسف قوجُق
IMG20460974.jpg

مطالعه‌ی مناسک و آئین‌ها از لحاظ فرایند، نماد و معناشناسی، گرایشی مهم در مردم‌شناسی است. آداب و رسوم، مجموعه‌ای از رفتارها و باورهای اجتماعی است که در درازمدت، در جامعه‌ای خاص شکل گرفته و جا افتاده‌اند. اکثر جوامع دارای آدابی هستند موسوم به «آداب گذار» که به مقاطع کلیدی زندگی (تولد، بلوغ، ازدواج، مرگ) مربوط می‌شوند. بر همین اساس، «تولد» نخستین مقطع کلیدی زندگی یک فرد در جامعه است که در

پیوست: 
تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.