همه می خواهند در شهری امن و تمیز زندگی کنند، جایی که برای آنها امکانات رفاهی عمومی به اندازه کافی مهیا است، اقتصادی پویا دارد، مولد و محرک فرهنگ است و بر شکاف نژادی، قومی و طبقاتی جامعه مرهم می گذارد. اینها ویژگی شهرهایی که ما در آنها زندگی می کنیم نیستند. شاید چون اربابانی چون سیاستهای ملی دولتها، مشکلات عمیق فرهنگی و یا عوامل اقتصادی خارج از کنترل بر شهرها حاکم بوده و باعث شکست آنها در

پیوست: 

2013-07-08 (Autosaved).docx

اگر نظریه پردازی درباره شهر را به حوزه های زیبایی شناسی، عملکردی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی تقسیم کنیم، یان گل (1) در حوزه نظریه پردازان اجتماعی شهر جای می گیرد. او از شناخته شده ترین کسانی است که درباره کنش های هرروزۀ شهروندان و اهمیت فعالیت های اجتماعی در فضاهای شهری پژوهش کرده است. او در مقدمه کتاب خود «زندگی در فضای میان ساختمان ها» (2) تاکید می کند که «در همین

کتاب «بوطیقای فضا[1]» اثر گاستون باشلار[2] و محصول 1958 فرانسه، پس از 54 سال، توسط مریم کمالی و محمد شیربچه ترجمه و در سال 1391، توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان روانه بازار شده است. این کتاب که در ده فصل مجزا به طرح ابعاد مختلف مسئله درون می‌پردازد، از مهم‌ترین آثار موجود در زمینه انسان‌شناسی فضای خانگی است، فصل‌های کتاب به این شرح هستند: «خانه»، «خانه و جهان»،

در یادداشت‌های پیشین، ابعاد مختلف نفوذپذیری فضای خانگی به جهت بصری، شنیداری، بویایی و کالبدی  مورد بررسی قرار گرفت. مشکلات فضاهای مورد بررسی به روایت تجربیات ساکنان، توضیح داده شد و در مواردی هم اشاراتی به نفوذپذیری مطلوب از منظر آن‌ها پرداخته شد. یادداشت حاضر به عنوان جمع‌بندی‌ای از کلیه مباحث پیشین، درصدد است تا مدلی برای فهم نفوذپذیری مطلوب از منظر فرهنگی ارائه دهد.

مقدمه: از کهن ترین کتیبه های به جای مانده قرون اولیه اسلامی در بناهای اصفهان، کتیبه مسجد جامع اصفهان و مسجد جامع برسیان است که به خط کوفی ساده با تکنیک آجر،  اجرا شده که اولی بدون تزئینات و دومی با تزئینات محدود گچی است. استفاده از خط کوفی ساده، آغاز راه تیبه نگاری بود،

پیوست: 

نگاری، امیر رجایی.pdf

در یادداشت‌های پیشین، اشکال مختلف نفوذپذیری شامل دیداری، شنیداری و بویایی مورد بررسی قرار گرفت حال آن‌که ساده‌ترین درک از معنای این واژه، گذار کالبدی و فیزیکی افراد بین درون و بیرون است که به واسطه جسم آن‌ها و عمل حرکت صورت می‌گیرد. نفوذپذیری کالبدی، چه ابعادی دارد و به لحاظ فرهنگی چگونه تعبیر می‌شود؟ یادداشت حاضر به این موضوع خواهدپرداخت.

در یادداشت‌های پیشین، دو بعد از موضوع نفوذپذیری یعنی بعد بصری و بعد صوتی مورد بررسی قرار گرفت. یادداشت پیش‌رو، سعی دارد مسئله مذکور را این‌بار از بعد بویایی باز نموده و نشان دهد «بو» چگونه می‌تواند به مثابه موضوعی فرهنگی درنظر گرفته شود؟ مسئله‌ای که شاید حساس شدن نسبت به آن بتواند طراحی و ساخت خانه‌های معمولی شهرهای امروز را خاصیتی دیگر بخشد.

ناصر فکوهی: در ابتدای صحبت‌هایم لازم می‌دانم به این نکته اشاره کنم که دیدگاه‌هایی که اینجا مطرح می‌کنم طبعا با رویکردی معمارانه نیست، بلکه به انسان شناسی تعلق دارد و از این رو ممکن است انطباق کاملی چه در شکل و چه در مفهوم  با مفاهیم و مباحثی که معماران دارند، نداشته باشد. البته  پیش از انقلاب و از حدود 1340 شمسی تلاش‌هایی در جهت ایجاد روابط بین رشته‌ای میان حوزه فرهنگ و معماری صورت گرفته

بررسی‌ها گویای آنند که تعریف فضای درونی از نظر افراد، محدود به تجربه‌های بصری نبوده و احساس امنیت، فردیت و حریم خصوصی، به طور کلی با صدا نیز در ارتباط است. در یادداشت‌های پیشین، ابعاد مختلفی از مسئله نفوذپذیری بصری مورد بررسی قرار گرفت و تاکید شد که نفوذپذیری، انواع دیگری نیز دارد. از آن جمله می‌توان به نفوذپذیری صوتی اشاره کرد که تراوا بودن درون و بیرون را نسبت به موضوع صدا مورد بررسی قرار می‌دهد.

چکیده: هدف از ارایه این مقاله بررسی رابطه انسان و معماری (خانه و مسکن) در خانه مکرمه قنبری نقاش خودآموخته بابلی است که بخش زیادی از خانه خود را در روستای دریکنده بابل با نقاشی هایش زینت داده است. او در نقاشی های دیواری منزلش سرگذشت زندگی خود را به صورت تمثیل وار و گاها نمادین بیان کرده است.

پیوست: 

مربوط به مقاله نگاهی انسانشناختی به معماری خانه مکرمه قنبری شهرستان بابل نوشته احمد پیرزاد در وب سایت انسان شناسی و فرهنگ.pdf

در یادداشت پیشین، بخشی از ابعاد مسئله نفوذپذیری مورد بررسی قرار گرفت و توضیح داده شد که اولا، عموم ساکنان مطلقا تمایلی برای دیده شدن فضای درونی‌شان توسط افراد بیرون از این فضا ندارند و دوما، نداشتن دید نسبت به بیرون را مطلوب تلقی نکرده و مشتاق دیدن بیرون هستند. حال جای این پرسش مطرح است که کدام بیرون و چه عناصری از آن؟ آیا دیدن هر آن‌چه که بیرون از فضای خانه وجود دارد از درون، رضایت‌بخش است، یا تنها تماشای برخی عناصر، مجاز و مطلوب قلمداد می‌شوند؟

تصویر: خانه بهنام، تبریز
نگاهی به عناوین پژوهش های انجام شده در حوزه های مختلف از علوم انسانی تا هنر و شهرسازی، نشان می دهد که هویت یکی از پرمناقشه ترین و بحث برانگیزترین مفاهیم در چند دهه ی اخیر بوده است و به دغدغه ای مهم برای صاحبنظران و برنامه ریزان تبدیل شده است.

توضیح عکس: موقعیت خانه و خانه مقابل، به گونه‌ایست که فرد امکان باز گذاشتن پنجره اطاق خود را ندارد.
نفوذپذیری بصری، یکی از اشکال شناخته‌شده نفوذپذیری و از مهم‌ترین دغدغه‌ها و چالش‌های بسیاری از ساکنان خانه‌های معاصر است. منظور از آن، ارتباطی است که به لحاظ دیداری، بین درون و بیرون ایجاد شده و امکان بسط یافتن این دو فضا در امتداد یکدیگر را برای کاربران فراهم

تصویر: وان در روهه
ژاک لاکان فیلسوف و روانکاو فرانسوی تلاش می‌کند تا با استفاده از روش دیالکتیکی هگل و زبان‌شناسی فردیناند دو سوسور، آرای فروید را به نحوی بازنویسی کند که روانکاوی، در تحلیل تمام عرصه‌های حضور انسان مشارکت و همکاری داشته باشد. او به نحوی این‌کار را انجام می‌دهد و شکل می‌بخشد که به شکل شگرفی، مرزهای رشته‌ خود یعنی روانکاوی را پشت سر گذاشته و روانکاوی را با سیاست، فلسفه، ادبیات، علم، مذهب و

تصویر: خانه صرافلار تبریز
"سکونت" در فرهنگ فارسی معین و لغت نامه ی دهخدا با واژگان "اقامت کردن"، "ماندن"، "وقار" و "آرامش" برابر نهاده شده است. سکونت از ریشه ی "سُکن" به معنی "آرام" و "قرار" است. از واژگان هم ریشه ی سکونت می توان به "مسکّن :آرام بخش"، "تسکین : دلداری دادن، آرام کردن"،

جدید بودن مطالعات انسان‌شناسی فضای خانگی باعث شده که هنوز این حوزه، مفاهیم و نظریات خاص خود را نداشته باشد. به همین جهت، استفاده از ابزارهای نظری مورد استفاده در سایر حوزه‌های مرتبط  با آن توصیه شده است. یکی از این حوزه‌های نزدیک، مطالعات شهری است که از غنا و گستره قابل‌توجهی برخوردار است. «محیط‌های پاسخ‌ده» یکی از مفاهیم نظری رشته طراحی شهری است که گرچه به منظور تحلیل فضای عمومی

تعریف خانه، امری نسبی است و تا حدود زیادی بر «تجربه افراد از این فضا» و نیز «شخصیت و حالات روانی خود آن‌ها» بستگی دارد. برهمین اساس می‌توان تعاریف افراد از این خانه را گونه‌شناسی کرد. در مطالعه‌ای که نگارنده انجام داده، سه تیپ تعریف درباره فضای خانگی قابل تمایز هستند که در نگاهی کلی می‌توان آن‌ها را ذیل سه دسته تعاریف «نفی‌گرایانه»، «جزءگرایانه» و «کل‌گرایانه» تقسیم‌بندی کرد. در زیر به توضیح هرکدام از این رویکردها پرداخته خواهد شد.

درباره بغرنجی‌های تعریف خانه، کمابیش بحث‌هایی شده است، از جمله این‌که خانه همزمان به ساختاری مادی و غیرمادی اشاره دارد، یعنی هم ظرف و هم مظروف را خطاب می‌کند. همچنین محلی است که می‌بایست پذیرای تجربه‌های متناقضی به صورت توامان باشد. علاوه بر این‌ها موضوعات دیگری، این پیچیدگی‌را افزایش می‌دهند. از جمله می‌توان به نوع ارتباط فرد با خانه و نیز انعکاس حالات روحی و روانی

پرسش از چیستی پسا مدرنیسم یا ارزش گذاری بر آن از موضوعات بحث برانگیز قرن بیست و یکم است. چنانکه می توان به تعاریف متفاوت از پسا مدرنیسم برخورد. به نظر برخی از نظریه پردازان مانند لیوتار، دریدا و بودریلار، پسا مدرنیسم کاملاً جدا از مدرنیسم است. میان این دو تفاوت های بنیادین وجود دارد و پسا مدرنیسم، مدرنیسم را مردود می شمارد. برخی دیگر از نظریه پردازان مانند

رویکرد «انسان‌شناسی شناختی» یا «شناخت‌شناسی مردمی»، معتقد است فرهنگ را بیش از مادیات و بخش‌های عینی آن باید در تصاویر ذهنی و عواطف و احساسات افراد جستجو کرد چرا که همین بخش‌ها، شکل‌دهنده اجزاء کالبدی و ملموس هر جامعه‌ هستند. برهمین اساس، این رویکرد، محتوای شناخت مردم را مورد بررسی قرار داده و بر نحوه نگاه کردن و درک آن‌ها از محیط پیرامونی‌شان متمرکز می‌شود.

پیوست: 

معنایی خانه.docx