آلبر کامو : بزرگترین سخاوتمندی در حق آینده آن است که همه تلاشت را برای امروز بکنی.
سرگشتگی نشانه ها
حقیقی ، مانی ( 1374 ) ، سرگشتگی نشانه ها ( نمونه هایی از نقدهای پسا مدرن ) ، تهران ، نشر مرکز ، 368 صفحه
هر گونه تلاش برای ارائه ی تعریفی کلی از پدیده ی پسامدرنیسم خود را ، در گام نخست ، رو در روی چالشی می بیند برای پرهیز از گشایشی مایوسانه و منفی . پسا مدرنیسم اغلب در مقام مکتبی فلسفی یا دوره
ای از تاریخ معاصر معرفی می شود که تعریف و توصیفش ، انگار به گونه ای پرهیز ناپذیر یا حتی لازم ، ناممکن است . انگار پسامدرنیسم پدیده ای باشد که تعریفش ، پیشا پیش ، به خدشه دار ساختن مفهوم یا تخفیف دادن تاثیرش بیانجامد ؛ انگار که گرفتار ساختنش در دام واژه ها به چیزی نتواند بیانجامد جز بررسی فریب خورده ی ردّ پای موجودی از دام گریخته .
می توان گفت که پدیده ی پسامدرنیسم در دو حالت قابل بررسی است : یا به عنوان نگرشی فلسفی که پیش فرض های خردباورانه و انسان گرایانه ی روشنگری مدرن را زیر سوال می برد و بحران روشنگری را به یاری یک خودآگاهی نویافته برملا می کند ، و یا ، به سادگی ، در مقام یک گستره ی زمانی خاص که در بر گیرنده ی این نگرش و تمامی گفت و گوهایی است که در موافقت یا مخالفت با چنین نگرشی در آن در می گیرند . اهمیت این تمایزگذاری در این است که حالت نخست همواره این امکان را فراهم می آرد تا بتوان هر پدیده ی فلسفی یا فرهنگی معاصر را در مقام پدیده ای پسامدرن ، و بر اساس معیاری هر چند فرار ، پذیرفت یا نپذیرفت . به بیانی دیگر ، پسامدرنیسم به عنوان رویکردی فلسفی ، روشی را پیش می گذارد برای ارزیابی فراورده های فرهنگی معاصر در مناسبتشان با خردگرایی مدرن . اما حالت دوم هر پدیده ای را ، صرفا به خاطر ظهورش در گستره ی زمانی معاصر ، پدیده ای پسامدرن می شناسد و با آن به عنوان واکنشی برابر بحران مدرنیته برخورد می کند . مهم ترین مخرج مشترک این دو حالت ، آگاهی از این حقیقت است که طرح روشنگری فلسفی دچار بحرانی بنیادین و شاید حتی مهلک شده است . این طرح ، بنا به روایتی ، با تامل های فلسفی دکارت آغاز شده بود ، با سنجش خرد ناب کانت به اوج خود رسیده بود ، و سرانجام در پایان قرن نوزدهم به سختی به دست نیچه به چالش کشیده شده بود ، خاصه در دانش شاد و تبارشناسی اخلاق . سنجش انتقادی مدرنیته با هستی شناسی هایدگر در دهه های 1920 و 1930 و با ادامه ی این روش ِ هستی شناسانه در اگزیستانسیالیسم سارتر در سال های 1940 ادامه یافت . اما پیدایش پدیده ی پسامدرنیته به معنای کنونی آن مربوط می شود به بازگشت ناگهانی نیچه به قلب فعالیت های فلسفی اروپایی در سال های 1960 : واژگان و چیزهای میشل فوکو به سال 1966 و نیچه و فلسفه ی ژیل دلوز و تفاوط ِ ژاک دریدا هر دو به سال پر اهمیت 1968 .
نگاهی گذرا به متن های نویسندگان پسامدرن این نکته را آشکار خواهد کرد که نقد سنجشی مدرنیته ، آشکار ساختن کاستی های بنیادی ترین اصولش ، و کوشش در راه شدیدتر ساختن آرمان های رادیکالش ، هیچ مناسبت ملموسی با طرد اصولی و یکباره ی دستاوردهای مدرن ندارد . فوکو ، که از دید بسیاری سرسخت ترین دشمن انسان گرایی مدرن به شمار می آمد ، همچنان در صحنه ی فعالیت های سیاسی برای حقوق زندانیان ، زنان ، و دیگر اقلیت های سیاسی و جنسی حاضر بود . یکی از درخشان ترین آثار کریستوا ، بیگانه از خودمان ، به تحلیل وضع پناهندگان سیاسی و بیگانگان در ادبیات و فلسفه می پردازد و به مفهوم دیگری بودگی در درونِ خود .
حقیقی در پایان بخش گشایش کتاب می افزاید : پیدا نیست که مخالفت یا موافقت با اندیشه ی پسامدرن در کشورهایی ، که تحولشان بر خطی موازی و بدون تقاطع با تحول مدرنیته انجام گرفته ، به چه معنا می تواند باشد . ارائه ی این اندیشه در این کشورها ، تنها به کار ارضاء گونه ای کنجکاوی فرهنگی می آید . اما این گونه ارضاء فرهنگی ، جدا از پیامدهای ممکنش در آینده ، به چنان لذت پرمخاطره ای در زمان حال می انجامد که به راستی توجیه کننده ی خوبی یا بدی هر یک از آن پیامدهاست .
فهرست مطالب به شرح زیر است :
گشایش / مانی حقیقی
بخش اول : پسامدرنیته یا مدرنیته ی خودآگاه
1. مدرنیته / ژان بودریار / ترانه یلدا
2. پاسخ به پرسش پسامدرنیسم چیست ؟ / ژان فرانسوا لیوتار / مانی حقیقی
3. پسامدرن : جامعه ی شفاف ؟ / جیانی واتیمو / مهران مهاجر
بخش دوم : سنجش فلسفی : حقیقت و وانمودن
1. افلاتون و وانموده / ژیل دلوز / مانی حقیقی
2. وانموده ها / ژان بودریار / مانی حقیقی
بخش سوم : سنجش سیاسی : شکل های نوین مبارزه
1. زمان ِ زنان / ژولیا کریستوا / نیکو سرخوش
2. کار ِ دیونوسوس / مایکل هارت و آنتونیو نگری / مانی حقیقی
بخش چهارم : سنجش متن : سوژه ، مولف و معنا
1. غیاب ِ کتاب / موریس بلاشو / مهدی سحابی
2. از کار به متن / رولان بارت / صفیه روحی
3. مولف چیست ؟ / میشل فوکو / افشین جهاندیده
4. ادبیات اقلیت چیست ؟ / ژیل دلوز و فلیکس گتاری / بابک احمدی
5. اندیشه ی ایلیاتی / ژیل دلوز / لیلی گلستان
6. ناهنگامی گزین گویه / ژاک دریدا ؟ بابک احمدی
بخش پنجم : گفتگوها
1. نشانه شناسی و گراماتولوژی / ژولیا کریستوا و ژاک دریدا / مانی حقیقی
2. روشنفکرها و قدرت / میشل فوکو و ژیل دلوز / مانی حقیقی
3. حقیقت و قدرت / آلساندرو فونتانا ، پاسکال پاسکینو و میشل فوکو / بابک احمدی
4. دگرگون شدن ، بخار شدن ، محو شدن / سیلور لوترانژه و ژان بودریار / مانی حقیقی
پیوستها
کتابنامه
برابر نامه های واژگان
نمایه ی گزیده نام ها
تلفن ناشر : 3- 88970462
تهیه و تنظیم : مهرداد امامی
Email : Me_ir_06@yahoo.com