(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

نشانه شناسی

نظام تنشی و ارزشی از دیدگاه نشانه-معناشناسی سیال الگویی جهت تحلیل گفتمان ادبی

حمید رضا شعیری
images.jpg

این مقاله تلاشی است در جهت ارایة الگویی مناسب برای تحلیل گفتمان ادبی. در واقع، ما با تکیه بر رویکردی نشانه- معناشناختی و پساساختگرا نشان می‌دهیم که در صورت بکارگیری دید‌گاهی پدیداری در هنگام مطالعة نشانه می‌توان همة زوایای حضور زندة آن را مورد مطالعه قرار داد. تجزیه و تحلیل شعر "ققنوس" نیما تأکید بر این نکته

سیر دراز نماد از رؤیا به واقعیت: نگاهی به فرهنگ نمادها و تأثیر آن بر هنر تئاتر

فريندخت زاهدي
orginal-photo_report10627.jpg

تصویر: فضایلی برگرفته از سایت ایران تئاتر
جستجو برای دانستن آنچه در هستی درون و بیرون جهان ما انسان‌ها وجود دارد همواره در تلاش بی‌وقفة هنر تأتر انعکاسی غیرقابل انکار داشته است. این هنر نمادین چون آئینه‌ای از هستی انسانی، از دیرباز بشر جوینده را در مسیر پرمخاطره حیاتش به حرکت واداشته تا شاید بتواند پرسش‌های

نگاهی نشانه-معناشناختی به فیلم "گذشته" اصغر فرهادی با تاکید بر نقش حاضرسازی و غایب سازی فضا-مکان و زمان

سعید اسلامی راد
v_le_passe.jpg

فیلم روایت گذشته یا بهتر است بگوییم گذشته های انسان هایی ست که همگی در زمان حال حضوردارند. گذشته به مثابه ی زمان پشت سر نهاده همواره شکل دهنده هویت ما در مسیر گذر زمان است، زمانی که با انتقال از گذشته به حال و از حال به آینده استمرار یافته و هیچ گاه محو و نابود نمی شود و در قالب هویت افراد، خاطرات و دلمشغولی های آنان بروز و تجلی می یابد. اما گذشته هرچه باشد چه در قالب خاطرات و چه در سطح هویت همواره با

پیوست: 

با آخرین نفس هایت: نشانه شناسی اراذل بی آبرو اثر کوئنتین تارانتینو

امین حامی‌خواه
inglourious_basterds-wallpaper.jpg

برای خلق واقعی امر نو نیاز به نوعی کسر کردن و فاصله گرفتن از واقعیت موجود است و باید صحنه را از میراث آن پاک کرد.این همان تجربه ایست که مدرنیزم هنری در شکل های گوناگون خود در شعر ، با مالارمه و در نمایش با بکت، و در سینما با پازولینی و گدار به آن دست یازیده است

نگاهی به فیلمنامه پنهان اثر میشائیل هانکه: فرافکنی"خود" در "دیگری"!

رامتین شهبازی
نمایی از فیلم پنهان

تقابل خود (Self)و دیگری (Other)یکی از مضامین مورد علاقه میشائیل هانکه محسوب می‌شود که می‌توان آن را در فیلم‌های وی از مناظر مختلف مورد بازنگری قرار داد. نگاهی که در فیلم‌ها و فیلمنامه‌هایی هم‌چون بازی‌های خنده دار(1997و2007) و پنهان(2005) به اوج خود می‌رسد و در آثار دیگر هم‌چون روبان سفید(2009) و عشق(2012) شکلی کم‌رنگ‌تر به خود گرفته،اما هیچ‌گاه محو نمی‌شود.

نشانه شناسی

مریم حسین یزدی
1589161793.jpg

چکیده:نشانه شناسی مطالعه نشانه ها و نماد ها است . در علم نشانه شناسی مشخص می شود که نشانه ها از چه تشکیل شده­اند .نشانه امری عینی و ملموس است و جایگزین پدیده ای می شود که غایب است . پژوهش های نشانه شناختی مربوط به امروز نیست بلکه پیشینه آن به دوران باستان بر می گردد از جمله کسانی که پیش از آغاز نشانه‌شناسی به‌عنوان یک رشته علمی و یک حوزه مستقل اندیشه بشری، آرایی را مطرح کرده‌اند، می‌توان

ای فراموشان! به ذوق یاد باید زیستن: نگاهی به: «فرهنگ نمادها»

محمدرضا اصلانی
A0229146.jpg

بیدل است که میگوید: " صد جهان معنی به لفظ ما گم است/این نهانها، آشکاری بیش نیست"
و جهان امروز در میان عادت
های روزمرهی تنگاتنگ، فراموش کرده که آنچه در آشکاری او می‌گذرد، صد جهان پنهانی است.
و خود، انسان، پنهانی است که در آشکاری خود راه می‌رود، و آشکاری او، باز به قول بیدل، " هزار آینه طوفان حیرت است". ما فراموشان بیاد

گزارش سفر علمی به فنلاند و بلژیک

حميد رضا شعيري
317.jpg

بیست و پنجمین مدرسة بین‌المللی تابستانی سمیوتیک 2013 فنلاند از 18 تا 21 خرداد 1392 در شهر ایماترا در فنلاند برگزار شد. این سمپوزیوم وابسته به فعالیت‌های انجمن جهانی سمیوتیک است که اییرو تاراستی ریاست ان را بر عهده دارد.

نماد: خاستگاه و پایه ی رفتار انسان (بخش آخر)

لسلی وایت ترجمه حسین سراجی جهرمی
نوشته هایی یافته شده در تمدن دره ی سند

بدون سخن، ما هیچ سازمان اجتماعی انسانی نخواهیم داشت. ممکن است خانواده داشته باشیم ، اما این شکل از سازمان، خاص بشر نیست، خانواده فی نفسه ، انسانی نیست. اما هیچ ممنوعیت زنا با محارمی نخواهیم داشت، هیچ قاعده ی تجویز کننده ی برون همسری و درون همسری، چند همسری و تک همسری نخواهیم داشت....

زبان اسطوره ، زبان نمادین

مریم حسین یزدی
symbol.jpg

چکیده: اسطوره کلمه ای است که از واژه­ی یونانی هیستوریا به معنی داستان گرفته شده است .در اسطوره از اینکه چگونه چیزها پدید می آیند و به هستی خود ادامه می دهند ، سخن گفته می شود .انسان همواره تخیل داشته است و تخیل انسان با انگیزش­های گوناگون شکل می گیرد . انسان از طریق خیال پردازی ، به سیر و سفر در اندیشه خود می پردازد و هر غیر ممکن در عالَم واقع را به صورت ممکن در تخیلاتش مشاهده می کند . انسان

هر حیات، اشارتی است به مرگی دیگر! (1)/نگاهی به کاربرد دراماتیک نشانه های نمایه ای در فیلم نامه ی «برف روی کاج ها»

محمد هاشمی
نمایی از فیلم برف روی کاج‌ها

1. به روایت مارتین اسلین در کتاب «دنیای درام» (ترجمه ی محمد شهبا)، نشانه شناسی امروز که پیرس آن را پی ریخته و نشانه شناسان معاصری همچون رولان بارت، امبرتو اکو، اریکا فیشتر-لیخته، و پاتریس پاوی آن را دسته بندی کرده اند و نظام بخشیده اند، میان سه گونه ی بنیادین این نشانه ها جدایی می گذارد: ساده ترین نشانه ها آن است که بی درنگ بازشناخته می شود چون تصویر مستقیم موضوع است و از همین رو

پیوست: 

تحلیلی معناشناختی ازمصادیق نمادین مفاهیم دینی

علی بلوکباشی
url.jpg

تصویر: مجسمه های مقدس جزیره ایستر در اقیانوسیه
دین پژوهی[1]  از دیدگاه اجتماعی- فرهنگی، یکی از حوزه های مهم پژوهش های انسان شناسی در جهان به شمار می رود. در میان دانشمندان علوم اجتماعی، انسان شناسان، پژوهشگرانی پیشگام و نام آور درتاریخ مطالعات اجتماعی ادیان و مذاهب در جهان بوده اند. آنها با رفتن و اقامت در میان جامعه های اولیۀ انسانی و گروه های قبیله ای و روستایی جهان و مشارکت در

نشانه-معنا شناسی دیداری

گروه کتاب
Sans titre.jpg

شعیری، حمید رضا، 1392، نشانه-معنا شناسی دیداری، تهران، سخن.
کتاب نشانه- معناشناسی دیداری به مطالعه و تحلیل شگردها و فرآیند تولید و دریافت معنا در گفتمان‌های دیداری بر اساس روابط بین سطوح نشا‌نه‌ای، صورت بیان و صورت محتوا، راهبردهای معناسازی و بر‌هم کنشی گفته‌پرداز و گفته‌یاب می‌پردازد. این کتاب در مجموع دارای سه فصل است. در

نقش قوچ در آیین‌های وابسته با ایزدبانوی بزرگ در لرستان

بهار مختاریان، سجاد شکری
Lorestan.jpg

اسطوره‌ها با آیین‌ها پیوند تنگاتنگی دارند. با این حال، بعضی از اسطوره‌ها ممکن است بدون آیین‌ها، یا بعضی از آیین‌ها بدون اسطوره‌ها به بقای خود ادامه دهند. در این تعبیر اسطوره تنها داستانی نیست که خاستگاه چیزها را توضیح دهد، بلکه در شکل آیین در جوامع بشری حس کامل بودن و با هم بودن را ایجاد می‌کند.

بررسی مدل دوگانه ی ترنر از زندگی اجتماعی

مهرناز رحمانی
images.jpg

تصویر: ترنر
چکیده: به نظر ترنر ارتباط افراد با یکدیگر یا از طریق مخالفت و بهره کشی است، یا از طریق عشق، افراد در یک خود آگاهی معنوی که در آن هیچ اثری از تفرد گرایی یافت نمی شود با یکدیگر متحد می­ شوند. از این رو باید،میان روابط هنجاری که مکانیکی و نا خرسند کننده اند و روابطی که متضمن نوعی وحدت عرفانی اند، یکی را برگزید و چنین به نظر می رسد که شق دیگری وجود ندارد. چنین منظری، نسبت به روابط متقابل و

دنیای «نمادهای» مذهبی

جک دیوید الر ترجمه ی جبار رحمانی
نمادهای مذاهب و فرقه ها

نمادهایی که در میان مذاهب دیده می‌شوند، تنوع و گوناگونی خاصی دارند. نمادها (مذهبی و غیره) دارای معنای خاصی هستند، اما آنها در عین حال پدیده و امر خاصی هم هستند. آنها کلمات، کنشها و یا اشیایی هستند که برای چیز خاصی به کار گرفته می‌شوند: این نمادها دارای قدرت بوده و حتی ـ از منظر کاربرانشان ـ موثر و مفیدند. اغلب اوقات (ممکن است به خاطر قدرت‌شان اینگونه باشند که ) آنها به هیچ وجه «نماد» در مفهوم رایج و آشنای آن

معرفی آراء و اندیشه های اریک لاندوفسکی

مرتضی بابک معین
4452089031_339621e1f9_z.jpg

نصویر: لاندوفسکی
اریک لاندوفسکی(Eric Landowski) از جمله نشانه شناسان اجتماعی فرانسه محسوب می شود. او مدیر پژوهشگاه سی.ان.ار. اس (بنیاد ملی پژوهش های سیاسی) در مرکز مطالعات سیاسی فرانسه است و در سائوپولو برزیل نیز مرکز پژوهش های سیاسی-اجتماعی دانشگاه پ.یو.سی را راه اندازی کرده است و در حال حاضر استاد دوره های نشانه شناسی در دانشگاه ویلنیوس لیتوانی، قدیمی ترین دانشگاه لیتوانی است. فعالیت های لاندوفسکی اساسا معطوف به

پیوست: 

گزارش نشست های خانه هنرمندان درباره نظریه

گروه اخبار
images.jpg

معاونت پژوهشی خانه هنرمندان ایران نشست هایی را با موضوع مرکزی «نظریه چیست؟» برگزار کرده است که در آنها،  شخصیت های گوناگون از  دیدگاه های مختلفی بدین سئوال پاسخ داده اند. گزارش زیر به وسیله این معاونت تهیه شده و در اختیار  انسان شناسی و فرهنگ قرار داده شده است.

تلاقی دو موتیف افق و تبعید

سمانه طغیانی / علی عباسی
rien-a-l-horizon-248423.jpg

چکیده: درونمایه‌ی تبعید و افق های جدید به شکل مستقیم با هم مربوط هستند. همچنان که در تئوری میشل کولو، موتیف تبعید به موتیف افق نزدیک می‌شود در آثار بسیاری از نویسندگان نیز مفهوم عبور از افق- مرز وجود دارد و می‌توان بازنمودهای آن مثل جابجایی، مهاجرت،تبعید و کوچ را مشاهده کرد . مفهومی‌ که به زایش نوعی تمایل به مهاجرت در زمان و مکان منجر می‌شود. مهاجرتی که در واقع نوعی عبور از هر مرز جداکننده

پیوست: 

نماد: خاستگاه و پایه ی رفتار انسان (2)

لسلی وایت ترجمه حسین سراجی جهرمی
symbol-signs-the-ministry-of-type.jpg

نماد یک چیز است، ارزش یا معنایی که توسط کسانی که از آن استفاده می کنند بدان عطا شده است. می گویم " چیز " چرا که یک نماد ممکن است هر گونه از شکل فیزیکی را داشته باشد ؛ ممکن است شکلی از یک شیء مادی، رنگ، صدا، بو، جنبش یک شیء و مزه داشته باشد.در هیچ موردی، معنا یا ارزش یک نماد از ویژگی های  ذاتی شکل فیزیکی آن مشتق نشده یا با آن تعیین نشده است: رنگ مناسب سوگواری ممکن

نظریه رمزگان گفتار(2)

گری فیلیپسن ترجمه ی هدی بیات
gerry-philipsen1.jpg

گزاره سه. یک رمزگان گفتار بر روان شناسی، جامعه شناسی و بلاغت از حیث فرهنگی متمایزی دلالت دارد. گزاره ی سه به پرسشی در مورد محتوی رمزگان گفتار پاسخ می دهد. برای صورتبندی این پرسش باید درباره ی آنچه که رمزگان گفتار به آن ارجاع دارد بپرسیم و مهمتر از آن این پرسش را مطرح کنیم که در نمادها، معانی، مقدمات و قواعد یک رمزگان گفتار چه چیزی پیشنهاد می شود. آیا چنین کلماتی طبیعتا یا صرفا به

جانشینی نمادها در گسترة زمان: تبرک انگور در نزد ارامنه

امیلیا نرسیسیانس
400px-Holly_Serkis_(tehran).jpg

تصویر: کلیسای سرکیس مقدس/ تهران
این مقاله با استفاده از دو بعد جانشینی و همنشینی، یکی از مهم‌ترین ابزار تحلیل متن در نشانه‌شناسی ساختگرا، ضمن توصیف یکی از اعیاد ارمنی که منسوب به تبرک انگور است، نشان خواهد داد که چگونه رویدادهای فرهنگی تحت فشارهای عقیدتی، با فراموش کردن علت و فلسفه وجودی و صرف حفظ مراسم و آیین آداب و رسوم برگزاری نه تنها جانشین رویدادهای فرهنگ غالب شده‌اند

نظریه رمزگان گفتار- بخش اول

گری فیلیپسن ترجمه ی هدی بیات
Philipsen

ین نظریه با دو هدف شکل گرفت. هدف اول خلاصه کردن چیزهایی بود که ممکن بود از بخش عظیمی از تحقیقات میدانی بر روی راههای متمایز فرهنگی صحبت کردن، فرا گرفته شود. وقتی اولین نسخه نظریه رمزگان گفتار نوشته شد، بخش عظیمی از کارهای میدانی درباره راههای فرهنگی صحبت کردن تحت تاثیر قوم نگاری صحبت کردن پایه گذاری شده بود.

درباره ی "دندان درد" عباس کیارستمی، 1359.

زهرا ملوکی
تصویر: صحنه ای از محمدرضا عسگری، شخصیت اصلی فیلم ("دندان درد" عباس کیارستمی، 1359) در حیاط مدرسه.

تصویر: صحنه ای از محمدرضا عسگری، شخصیت اصلی فیلم  در حیاط مدرسه
"دندان درد"، فیلمی آموزشی در راستای توجه به رعایت بهداشت دهان و دندان است که حول داستان کم توجهی "محمدرضا عسگری"، دانش آموز کلاس دوم دبستان، به این مسئله و در نتیجه دندان درد او شکل می گیرد و در نهایت با مراجعه به دندان پزشک و به کار بستن توصیه های او پایان می یابد.

نماد: خاستگاه و پایه ی رفتار انسان (1)

لسلی وایت ترجمه حسین سراجی جهرمی
Charles-Darwin-1880-631.jpg

تصویر: داروین
در ژوئیه  1939 ، مراسمی در دانشگاه لیلاند استنفورد (Leland Stanford University) به مناسبت صدمین سالگرد کشف اینکه سلول واحد اساسی همه ی بافت های زنده است ، برگزار شد. امروز ما آغاز به پی بردن و دریافتن این حقیقت کرده ایم که نماد، واحد اساسی همه ی رفتارهای انسان و تمدن است. سرچشمه ی همه ی رفتارهای انسان در استفاده از نماد است.

نگاهی از منظر نشانه شناسی آیین به فیلم سینمایی «راه خانه»/شور عاشقانه ی انسان، طبیعت و جامعه

محمد هاشمی
نمایی از فیلم راه خانه

کارگردان فیلم «راه خانه» (محصول سال 1999 کشور چین، با نام اصلی Wo de fu qin mu qin  و نام انگلیسیThe Road Home ) یکی از فیلم سازان بسیار شناخته شده و پرافتخار جهانی از سینمای کشور چین با نام ژانگ ییمو است. ییمو متولد سال 1951 در ژیانِ شانگهای است. وی در زمینه های کارگردانی، تهیه کنندگی، فیلم نامه نویسی، بازیگری و فیلم برداری در سینما فعالیت داشته است.

نگاهی از منظر نشانه شناسی ژانر سینمایی به فیلم «حوض نقاشی»: ماهی ها عاشق نیستند!

محمد هاشمي
فیلم حوض نقاشی

 «حوض نقاشی» فیلمی در گونه­ی ملودرام است. ملودرام، در درجه ی اول با احساسات و عواطف تماشاگر سر و کار دارد. شاید بتوان گفت که یک فیلم ملودرام هرقدر این احساسات را به رقت بیشتری بکشد، هرقدر موجب شود که تماشاگر از فرصت تاریکی سالن سینما استفاده کند و بیشتر چشم هایش را خیس اشک کند، ملودرام بهتری خواهد بود. اما این، شاید اولین و پایه ای ترین ویژگی ملودرام باشد. این ویژگی

فراتر از یادمان ها یا چگونه انسان ها به درکی مشترک از یک کالبد می رسند؟

ناصر فکوهی
-از-برج-میلاد-تهران-ایران_عکس-باکس-فون-سایت-سرگرمی-و-تفریحی-1.jpg

از نگاه انسان شناسی شهری و معماری، بحث اساسی در حوزه یادمان ها، یا مکان های حافظه،  تاثیری است که این  فضا ها در ایجاد هویت های جمعی و نقویت آنها و یا برعکس در تخریب و تضعیف آنها بازی می کنند. چنین نگاهی را پیش و بیش از هر چیز باید در انسان شناسی و درک اجتماعی ِ چگونگی فرایندی دانست که تلاش می کند کالبد فردی – زیستی را به کالبد جمعی – فرهنگی  تبدیل کند. منشاء این

مطالعه انتقادی گفتمان مبارزه با برده‌داری در دو فیلمنامه لینکلن و جانگو رها شده: بافت بسته، بافت باز

رامتين شهبازي
lincoln-movie.jpeg

«زبان» در یک اثر هنری دارای کارکردهای گوناگون است، اما ایرنا ریما مکاریک در کتاب دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر می‌نویسد،زبان در هر شکل کارکردی خود وسیله‌ای است که فرمان معنا را در دست دارد. یعنی ما با هر عبارتی که به‌عنوان گفت‌و‌گو یا حتی توصیف صحنه در یک فیلمنامه و یا نمایشنامه مواجه می‌شویم،زبان به‌شکل خودکار ذهن ما را در اختیار می‌گیرد و معناهایی را که نویسنده

نقش استدلالهای قیاسی، استقرایی و حدسی در پژوهش

علیرضا غفاری
picture_abductive_reasoning.jpg

تصویر: سندرس پرس
 در اواسط قرن بیستم چارلز سندرس پرس تقسیم بندی جدید از انواع استدلال را ارائه داد. استدلالهای قیاسی، استقرایی و حدسی(Abductive). دو استدلال اول برگرفته از سنت ارسطویی می باشند و بر اساس قوانین وی تعریف می شوند، با این حال شق سوم از استدلال مطرح شده توسط وی موجب به شکلگیری رویکرد جدیدی در علم منطق شد. تفاوت اصلی این سه مربوط به تفاوتشان در نیاز یا عدم

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.