(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

روش تحقیق در علوم اجتماعی

زهره دودانگه
ketab ravesh tahghigh

کیوی، ریمون؛ کامپنهود، لوک وان (1385)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، نشر توتیا
روش مندی در پژوهش، از جمله نگارش رسالات کارشناسی ارشد و دکتری، از ملزوماتی است که بسیاری از دانشجویان به درستی از آن برخوردار نیستند. عدم آشنایی  با روش های پژوهش علمی سبب می شود که وقت بسیاری از دانشجو به هدر رفته و نتایح مطلوبی از کار پژوهشی به دست نیاید. کتاب «روش تحقیق در علوم اجتماعی» منبعی مفید در این زمینه است که به موضوع روشمندی در پژوهش به شیوه ای متفاوت پرداخته است. در این کتاب شیوه های تدوین پرسش تحقیق، مطالعات اکتشافی، تدوین چارچوب نظری، مدلهای تحلیل، مطالعات میدانی و تحلیل یافته ها مورد بحث قرار گرفته و تلاش بر آن است که دانشجو در فرایند پژوهش گام به گام مورد همراهی قرار گیرد. یکی از ویژگی های منحصر بفرد این کتاب ارائه کار عملی و تمرین برای به کار بستن متدهای ارائه شده در هر مرحله است، و این امر محتوی کتاب را به کاربردی شدنِ هرچه بیشتر هدایت می کند. در ادامه مقدمۀ مترجم و  فهرست عناوین اصلی کتاب ارائه شده است:
 

سخن مترجم
این کتاب ترجمۀ یکی از جدیدترین کتاب های درسی روش تحقیق در علوم اجتماعی است. مؤلفان کتاب، ریموند کیوی و لوک وان کامپنهود از استادان دانشگاه و محققان بلژیکی هستند که علاوه بر تدریس نظری و تحقیق کاربردی، عمری را در موسسات تحقیقات دانشگاهی صرف تربیت محققان اجتماعی کرده اند و اکنون در این کتاب تجربیاتی را که در این راه در طول زمان اندوخته اند، بی دریغ و به زبانی ساده و روشن به خواننده عرضه می کنند.
تحقیق کاربردی و آموزش نظری لازم و ملزوم یکدیگرند و هریک به اتکای دیگری به پیش می رود. آموزش نظری قوۀ تخیل و استدلال منطقی را پرورش می دهد، که بدون اینها تدوین فرضیه های نو و مبتکرانه که پایه و اساس هر تحقیق کاربردی است به سامان نمی رسد. در مقابل، نتایج تحقیقات کاربردی، ستون پایه آموزش های نظری را می سازند. در کتاب حاضر ترکیب فکر و عمل در کار تحقیق به شیوه ای تحسین انگیز به هماهنگی و تعادل رسیده است.
علاوه بر مزیت فوق و تازگی طرح و آرایش مندرجات کتاب، مزیت دیگری که مرا به ترجمه آن به زبان فارسی مصمم کرد، روح علمی مؤلفان آن است که در سرتاسر کتاب موج می زند، و مؤلفان آن را گاهی آشکارا و گاهی پوشیده به خواننده کتاب القا می کند. آشکارا، آن جا که راهنمایی هایشان را نه چون ملاک قطعی، بلکه به عنوان توصیه هایی انعطاف پذیر و انتقادپذیر ارائه می دهند؛ بطلان پذیری فرضیه (های) تحقیق را یکی از معیارهای مهم علمی بودن آن می دانند. پوشیده، آنجا که خطاب به پژوهشگران جوان و جویای نام، با فروتنی و صداقت از کاستی های طرح تحقیقی شان جدا در مثال پایانی کتاب سخن می گویند و صمیمانه اعتراف می کنند که در کار تحقیق امکان لغزش و اشتباه در هر سطحی از تجربه و مهارت وجود دارد، منتها محقق برخوردار از روح علمی درصدد بر نمی آید که مسئولیتش را لوث کند. اهمیت این درس های غیر مستقیم برای محققان جوان هرگز کمتر از درس های مستقیمی که مؤلفان در فصل های هفتگانه کتاب عرضه می کنند نیست.
بدیهی است که این کتاب نیاز دانشجویان و محققان را به کتاب های روش تحقیق موجود به زبان فارسی نه تنها منتفی نمی کند بلکه ضمن تکمیل آن ها به دانشجویان و محققان تازه کار کمک می کند تا از کتاب های مزبور بهتر استفاده کنند. به همین منظور، مترجم هرجا که مناسبت داشته است برخی از کتاب های مرجع به زبان فارسی را در زیر صفحات با نشانۀ (م.) معرفی کرده است و آن چه در متن میان دو قلاب [] قرار دارد، افزوده مترجم است. همچنین در فصل پنجم کتاب، مشاهده ذیل عنوان پرسشنامه، به جبران کمبودی که در متن اصلی (برای دانشجویان فارسی زبان) وجود داشت، توضیحاتی نسبتا مفصل از منابع دیگر ترجمه و با حروف متفاوت افزوده شده است. امیدوارم این کتاب نیز مثل مبانی جامعه شناسی تألیف مترجم کتاب حاضر که ویرایش جدید آن با تجدید نظر توسط ناشر این کتاب منتشر شده است همچنان مورد توجه استادان ارجمند و دانشجویان کوشای علوم اجتماعی کشور قرار گیرد.
در خاتمه از دوست گرامی و استاد ارجمند آقای دکتر محمدرضا باطنی که بانی خیر انتشار این کتاب بوده اند و از خانم آذرمهر که ویراستاری کتاب را بر عهده داشته اند، صمیمانه سپاسگزارم.
 

فهرست مطالب
1. مقدمه
2. روش علمی
2-1 مسائل روش(آشفتگی آغاز.... یا سه شیوه شروع بد)
2-2 مراحل روش علمی
 

مرحله اول: پرسش آغازی
هدف ها
1. یک شیوه خوب شروع کار تحقیق
2. معیارهای یک پرسش آغازی خوب
2-1 صفات روشنی
2-2 صفات عملی بودن
2-3 صفات مناسبت
3. و اگر هنوز هم این تمرین را دشوار می یابید
 

مرحله دوم: مطالعات اکتشافی
هدف ها
1. خواندن
1-1 سازماندهی به کار خواندن متون
1-2 چگونه بخوانیم
2. مصاحبه های اکتشافی
2-1 مصاحبه با چه کسانی مفید است
2-2 موضوع مصاحبه های چیست و چگونه باید به آن عمل کرد
2-3 استخراج مصاحبه های اکتشافی
3. روش های اکتشافی تکمیلی
4. بر هم کنش میان مطالعات اکتشافی و طرح نظری تحقیق
 

مرحله سوم: طرح نظری مسئلۀ تحقیق
هدف ها
1. دو نمونه آماده سازی طرح نظری مسئله تحقیق
2. فازهای سه گانه طرح نظری مسئله تحقیق
2-1 فاز اول: مرور نگرش های گوناگون
2-2 فاز دوم: انتخاب یک چارچوب نظری
2-3 فاز سوم: آشکار سازی چارچوب نظری مسئله تحقیق
 

مرحله چهارم: ساختن مدل تحلیلی
هدف ها
1. دو مثال برای ساخات مدل تحلیلی
2. در اهمیت فرضیه ها
3. مدل تحلیلی را چگونه می توان ساخت؟
3-1 ساختن مفاهیم
3-2 ساختن فرضیه ها
 

مرحله پنجم: مشاهده
هدف ها
 

 

 

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294

Share this
تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.