تهیه و تنظیم: سید علیرضا هاشمی
انجوی­شیرازی در سال 1300(ﻫ.ش) در شیراز متولد شد و پس از گذراندن تحصیلات، همراه خانواده خویش به تهران رهسپار شد و پس از چندی به حلقة دوستان صادق هدایت درآمد و به فعالیت­های فرهنگی و سیاسی پرداخت. وی در جریان مبارزات سیاسی روزنامة «آتشبار» را منتشر کرد و پس از کودتای 28 مرداد به چهارده ­ماه زندان و تبعید به جزیره خارک محکوم شد.

  انجوی نیمة دوم حیات خود را وقف فعالیتهای فرهنگی کرد و آثار ارزشمندی به یادگار گذاشت. وی به تصحیح «دیوان حافظ» پرداخت و یکی از معتبرترین نسخ حافظ را به ادب دوستان تقدیم کرد و به دنبال آن «سفینة غزل» و «مکتب شمس» را گردآوری و تألیف نمود اما به سبب علاقه وافر به فعالیت­های فرهنگی، زمینة اصلی کار خود را ادامة تلاش­های ناتمام صادق هدایت در مورد فرهنگ­مردم قرار داد و از سال 1338 مقالاتی در خصوص فرهنگ­مردم در مجلة فردوسی به چاپ رساند.

  از سال 1340 در اندیشة تأسیس «مرکز فرهنگ­مردم» به اداره رادیو وارد شد و ضمن سرپرستی برنامه­های مرزهای دانش، فرهنگ ایران ­زمین و کاروانی از شعر و موسیقی، برنامة ­«رنگها و آهنگها» را به مدت نیم ساعت در هفته با موضوع فرهنگ­مردم ارائه داد. این برنامه در آن زمان که اوج تمایل به فرنگی­مآبی و غرب­زدگی بود، به دلیل بیان و طرح سنن ملی که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایران زمین داشت، مورد استقبال مردم واقع شد و ظرف زمانی کوتاهی به دلیل طرفداران فراوان، زمان پخش آن به یک تا سه ساعت در هفته افزایش یافت و به نام­های «فرهنگ­مردم» و «سفینة فرهنگ­مردم» خوانده شد، بطوری که تا سال 1358     پر­شنونده­ترین برنامة رادیو بود.

  استاد انجوی در سال 1351 «مرکز فرهنگ­مردم» را در دل سازمان رادیو تلویزیون تأسیس کرد و بیش از سه هزار همکار و فرهنگیار، داوطلب عضویت در این مرکز شدند و به این ترتیب یکی از بزرگترین گنجینه­های فرهنگ­مردم بنیاد نهاده شد. در کنار این گنجینة اسناد، موزة منحصر به فرد فرهنگ­مردم که تمام اشیای آن اهدایی مردم شهرها و روستاهای کشور بود، شکل گرفت و به تدریج آرشیو نوار و صدای مرکز     فرهنگ­مردم، شامل موسیقی محلی و فولکلریک ایران و دیگر کشورها، مصاحبه­های موضوعی و یک دورة کامل نقالی و شاهنامه­خوانی راه اندازی شد و برای نخستین بار کتابخانة تخصصی فرهنگ­مردم در این مرکز دائر گشت.

  همراه این فعالیت­ها، انتشارات فرهنگ­مردم جایگاه ویژه­ای یافت و از سال 1352 تا 1357 بیش از چهارده جلد از متون فرهنگ­مردم به زیور چاپ درآمد و فصل جدیدی را در پژوهشهای فرهنگ­مردم ایران گشود. با پیروزی انقلاب اسلامی انتظار می­رفت که مرکز فرهنگ­مردم گسترش یابد، اما چنین نشد و فعالیت­های آن کاهش یافت در نتیجه انجوی­شیرازی خسته از عمری تلاش از کار کناره­گیری کرد(فصلنامه فرهنگ­مردم، سال اول شماره 3و4).

  خدمات فرهنگی سید ابوالقاسم انجوی شیرازی در خصوص تأسیس مرکز فرهنگ مردم و برنامة پر شنوندة فرهنگ مردم و انتشار کتابهای موضوعی در بارة فرهنگ­عامه بر کسی پوشیده نیست از این رو انسان شناسی و فرهنگ پرونده­ای دیگر از مجموعة پرونده­های موضوعی خود را در حوزه شخصیت­های فرهنگی به انجوی شیرازی اختصاص می­دهد تا از محتوای مطالب اینترنتی، گوشه­ای از ابعاد فرهنگی این شخصیت معرفی شود.

انسان شناسی و فرهنگ این پرونده را از امروز ( سالگرد درگذشت این پژوهشگر پیشکسوت، در 25 شهریور 1372) می گشاید و خوانندگان می توانند مطالب حدیدی برای  افزوده شدن به آن  برای مدیر گروه فرهنگ مردمی آقای علیرضا هاشمی به آدرس زیر ارسال کنند:

400hashemi@gmail.com

برای مطالعه کل پرونده در زیر کلیک کنید:

http://www.anthropology.ir/node/14418

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی،  نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294