راشدمحصل، محمدتقی، 1369، نجات بخشی در ادیان، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
درباره نویسنده: محمدتقی راشدمحصل متولد 1318 در تهران و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دارنده دکترای فرهنگ و زبانهای باستانی از دانشگاه تهران است. راشدمحصل پژوهشگر زبانهای باستانی، ادبیات پژوه و محقق ادیان آسمانی می باشد. برخی از تألیفات وی عبارتند از: آثار گویشی ابوریحان بیرونی، یسن پنجاه و هفتم، در آمدی بر زبان اوستایی و ...
موعود یا منجی، فرد یا افرادی هستند که در پایان جهان خواهند آمد و دنیا را به صلح و آرامش خواهند رسانید. در بیشتر ادیان، انتظار و وعده آمدن منجی به چشم می خورد. در هر دینی، موعود با ویژگی های فردی و اجتماعی توصیف گردیده که برای ظهورش مقدماتی لازم است و پیش از آمدنش حوادثی رخ خواهد داد و جهان به گونه ای خواهد بود که تنها پناه مؤمنان، آن وعده داده شده در دین است.
کتاب حاضر اثری است که مسئله منجی در ادیان مختلف زرتشتی، اسلام، یهودیت و مسیحیت را مورد بررسی قرار می دهد. کتاب 277 صفحه دارد و دارای پیشگفتار، مقدمه و چهار گفتار است که در هر گفتار ماهیت منجی، چگونگی جهان بیش از ظهور او، ویژگی های نجات بخش و پیشگویی های آمدنش در هر یک از ادیان پیش گفته شده منظر نظر است و انتهای گفتار دارای یادداشت هایی است که خواننده را با مطالب مطروحه در هر قسمت بیشتر آشنا می سازد و شامل توضیح کلمات، شرح بعضی روایات و منابعی است که نویسنده در متن کار خود از آن استفاده نموده است. در انتهای کتاب نیز فهرست ها و منابع آمده است.
 برای آشنایی با کتاب نجات بخشی در ادیان نگاهی کوتاه و گذرا به مطالب هر بخش خواهد شد.
پیشگفتار:
نویسنده چارچوب کارخود و خلاصه ای از هر گفتار را برای خواننده توضیح داده است. مهمترین بخش پیشگفتار ذکر متون و منابعی است که اساس و مبنای کار بوده اند. بیشتر این منابع، متون مقدس ادیان مختلفند.

مقدمه:
آرمانشهرها یا مدینه های فاضله همه وقت از دغدغه های فکری فلاسفه و اندیشمندان بوده و آثار بسیاری از ایشان بازتاب اندیشه های بشری است که همواره در زندگی خود و در مواجهه با تلخکامی ها و سختی ها به آینده ای روشن امیدوار است. اندیشه های بشری عموماً بعدی فردی یا خیالی دارند اما اندیشه های دینی به آینده با بعدی الهی و آسمانی می نگرند و در نزد ایشان پایان جهان و پایان سختی ها حکومت آخرالزمانی است که پیوند با خدای یگانه دارد.

گفتار نخست: نجات بخشی در دین زرتشتی
در این گفتار از سه آخرالزمان دین زرتشت سخن به میان آمده که هرکدام خصوصیات، وظایف و نشانه های خاص خود دارند. زرتشتیان، آخرین منجی خود را سوشیانس می خوانند و پیش از او دو نجات بخش دیگر به نامهای هوشیدر و هوشیدرماه مقدم بر سوشیانس ظهور خواهند کرد. هر سه ایشان از نژاد زرتشت پیامبر ایرانی هستند. در این بخش شرح تولد، زمان ظهور شرح حوادث روزگار پیش از ظهور هر منجی، نشانه های پیش از ظهور، اقدامات ایشان، دشمنان منجیان و شرح نبردهایی که با دشمنان و دیوان خواهند کرد آمده است.
سه منجی هر کدام در هزاره ای ظهور می کنند که در قسمتی از کتاب ویژگی هزاره های مربوط به ایشان در قالبهای کلی زیر توصیف گردیده است: 1- زمینه های فردی و اجتماعی    2- زمینه های تاریخی و اسطوره ای    3- واژگونی اصول   4- وضع خانواده ها   5- آفات   6- چگونگی دین
در انتهای این گفتار نیز به جهانی که سوشیانس نوسازی و پی ریزی خواهد کرد می پردازد جهانی آرمانی که سرآغاز رستاخیز تن پسین خواهد بود.

گفتار دوم: نجات بخشی در دین یهودی و مسیحی (عهدین)
در این گفتار به اعتقادات و باورهای یهودیت و مسیحیت درباره منجی می پردازد. از نظر یهودیان و مسیحیان، منجی، مسیح است. یهودیان منجی را مسیح و از خاندان داوود پیغمبر می دانند و مسیحیان معتقدند مسیح دیگر بار زنده خواهد شد و به نوسازی جهان و پایان بخشیدن به نابسامانی ها مبادرت می نماید. برای ظهور مسیح زمان شخص خاصی وجود ندارد و ظهور ناگهانی است. از خصوصیات عهد ظهور مسیح می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1-    ظهور مسیح به ذلت قوم یهود پایان می دهد.
2-    ظهور در زمان رقابت دولتی و جنگ آنان با هم خواهد بود.
3-    مسیح دروغین یا دجال ظهور  کرده و مسیح وجودش را انکار می نماید.
4-    نشانه های مشخصی در اجرام آسمانی بروز خواهد کرد، اورشلیم نابود خواهد شد.
در نهایت این گفتار باتوصیف جهان پیش از ظهور و جهان پس از ظهور به پایان می رسد.

گفتار سوم نجات بخشی در اسلام (شیعه دوازده امامی)
شیعیان دوازده امامی منجی دین خود را مهدی(ع) و از خاندان محمد(ص) پیامبر دین اسلام می دانند. در این گفتار به نسب نامه مهدی(ع) و زندگینامه او تا غیبت نگاهی گذرا شده است و دلائل غیبت او را با عناوین زیر توضیح و تبیین می کند که در گفتار سوم این عناوین به تفصیل آمده اند
1-    فلسفه غیبت و نتیجه های آن
2-    مسئله انتظار
در بخشهای دیگر کتاب، نویسنده دوران آمادگی و انتظار شیعیان را زمینه ساز ظهور منجی می داند و به حوادث پیش از ظهور که مقدمه ای برای آمدن آخرالزمان هستند اشاره می نماید. از ویژگی های جهان انتظار می توان به هرج و مرج حاکم بر ملت ها، حکومت ظلم و ستم و دروغگویی، فقدان انسانیت، زوال فضائل انسانی، آشفتگی دین، تضعیف بنیان خانوادگی، فساد و رشوه خواری حکومت ها و بروز جنگهایی که برخی حق طلبانه و برخی از سوی مدعیان فریبکارند و بروز رویدادهای غیر منتظره در طبیعت و... اشاره کرد که در گفتار سوم امده اند.
درنهایت امر، این بخش با پرداختن به قیام مهدی(ع) ، ویژگی های آن و جهانی که در پی ظهور او بنا خواهد شد خاتمه    می یابد.

گفتار چهارم: پایان سخن
اندیشه نجات بخشی و آخرالزمان به طور کلی در ادیانی که ذکر آن رفت وجود دارد. ویژگی های این منجیان، زمان و مکان و چگونگی ظهور ایشان یکسان نیست اما این افراد در ویژگی هایی با هم اشتراک دارند که می توان به اختصار به آن اشاره کرد:
1-    منجی از خاندان نبوت است
2-    دارای تمام صفات نیک و پسندیده است
3-    نوعی اعجاز و خرق عادت در مورد او به چشم می خورد
4-    دشمنان زیادی دارند
این گفتار در سه بخش به شرح و توضیح  اشتراکات و همسانی ها مربوط به موعود پرداخته است که عبارتند از :
1-    نجات بخشی     2- جهان انتظار     3- جهان پایانی
 

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی،  نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294