تهیه و تنظیم: ژینیا نوریان
مجموعه کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهنترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران می باشد. این بنا روزگاری همانن نگینی در میان این ارگ می درخشید .
سابقه تاریخی ارگ سلطنتی که محدوده مکانی تاریخی آن را در شمال خیابان و میدان امام خمینی (سپه) در سمت غرب خیابان خیام ،در شرق خیابان

 

1.  کاخ موزه‌ها

موزه کاخ گلستان

مجموعه کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهنترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران می باشد. این بنا روزگاری همانن نگینی در میان این ارگ می درخشید .
سابقه تاریخی ارگ سلطنتی که محدوده مکانی تاریخی آن را در شمال خیابان و میدان امام خمینی (سپه) در سمت غرب خیابان خیام ،در شرق خیابان ناصر خسرو و در جنوب خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ تشکیل می دهد، به روزگار صفویه باز می گردد .
شاه طهماسب اول صفوی (930-984) نخستین پادشاهی بود که در سفرهای خود به قصد زیارت مقبره حضرت عبدالعظیم دستور داد بارویی به طول یک فرسخ به دور قصبه تهران احداث شود. پس از او شاه عباس صفوی در قسمت شمالی حصار طهماسبی چهار باغ و چنارستانی احداث نمود که بعدها دیوار بلندی گرد آن بنا کرده و عمارات مقر سلطنتی را در داخل آن ساخته، ارگ نامیدند .
در اواخر عهد صفوی تهران گاهی مقر موقت در بار شاهان صفوی قرار می گرفت و حتی شاه سلیمان (1077-1105) کاخی در این شهر برای خود بنا نهاد. ولی امروز اثری از بناهای دوره صفوی باقی نمانده است .
کهنترین بناهای موجود در مجموعه گلستان، ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به دوران کریمخان زند است. وی در نبرد های خود بر ضد محمد حسن خان قاجار در سال 1172 تهران را مرکز اردوکشی خود قرار داد و پس از پیروزی در این جنگ در دیوانخانه قدیم تهران که در زمان ساه سلیمان ساخته شده بود بار عام داد و با عنوان وکیل الرعایا حکومت ایران را در دست گرفت.
به فرمان او در تابستان همان سال حصار ارگ مجددا احیاء شد و یک دست حرمخانه و خلوتخانه و عمارت دارالحکومه در داخل آن بنا گردید و در تابستان سال بعد (1173) که اردوی خود را به چمن سلطانیه (زنجان) منتقل نمود. دستور داد یک دست عمارت خاصه و دیوانخانه بزرگ به سبک ساسانی و باغی در جنب آن بنا نمایند .
پس از مرگ کریمخان زند در 1193 آقا محمد خان قاجار در 1200 تهران را به پایتختی برگزید، ولی به دلیل لشکر کشیهای دائمی کمتر در مقر حکومت خود به سر می برد، و برای عمارت و آبادانی چندان فرصت نداشت . تا آنکه فتحعلی شاه در سال 1211 بر تخت ساطنت ایران حلوس کرد، از آن زمان به بعد با گسترش دستگاه اداری و تشریفات سلطنتی بناهای متعددی در داخل ارگ تهران عمدتا در زمان فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه قاجار احداث شد .
در دوران رضا شاه پهلوی، بخشهای بزرگی از ارگ تهران، از جمله حصار دور آن، سردر باب عالی، ساختمان دفتر استیفا، نگارخانه، تکیه دولت، نارنجستان، باغ گلشن و ساختمانهای اندرونی تخریب شد. محل سکونت شاه به سعدآباد وسپس در دوران محمد رضا شاه پهلوی به نیاوران منتقل و مجموعه گلستان به محل پذیرایی از میهمانان خارجی تبدیل گردید.پس از انقلاب مجموعه گلستان همچون اغلب عمارات سلطنتی ریگر بصورت موزه در آمد تا همگان بتوانند از آن دیدن کرده و از تماشای زیباییهای حاصل فکر و دست هنرمندان و صنعتگران ایرانی بهره برند .
بخشهای مختلف این مجموعه در حال حاضر عبارت است از:
ایوان تخت مرمر، خلوت کریمخانی، اتاق موزه (تالار سلام) و حوضخانه آن، تالار آینه ، تالار عاج یا سفره خانه تالار برلیان یا سفره خانه، تالاربرلیان یا تشریفات، ساختمان کتابخانه، عمارت شمس العماره، عمارت بادگیر و حوضخانه وسیع آن، تالار الماس، کاخ ابیض، چادر خانه
اشخاص و گروه های مشمول بازدید رایگان
1- گروه های سنی کمتر از 7 سال و بیشتر از 70 سال با ارائه کارت شناسایی معتبر.
2- بازنشستگان با ارائه یا حکم بازنشستگی.
3- پژوهشگران و محققان با ارائه تاییدیه از مراکز تحقیقاتی و علمی مربوط.
4- مدعوین و میهمانان رسمی دولت با ارائه دعوت نامه مربوط.
5- اشخاصی که به منظور انجام فرایض و آیین های دینی در ساعت مقرر وارد مساجد و اماکن متبرکه می شوند.
6- عموم مردم در روز 28 اردیبهشت ( روز جهانی موزه ).
7- کودکان و نوجوانان و والدین همراه ایشان در روز 16 مهر ( روز جهانی کودک ).
8- گروه های دانش آموزان و دانشجویی به همراه معلمان، استادان و سرپرستان آنان با ارائه معرفی نامه هماهنگی قبلی
9- دانش آموزان و دانشجویان در ایام دهه فجر با ارائه کارت شناسایی یا معرفی نامه.
10- اعضای ایکوم ( سازمان جهانی موزه ها ) با رائه کارت شناسایی.
11- اعضای کاج ( کانون ایرانگردان و جهانگردان جوان ) با ارائه کارت شناسایی.
12- اعضای انجمن دوستداران یادگارهای فرهنگی با ارائه کارت شناسایی.
13- دارندگان کارت ویژه بازدید، صادره از دفتر ریاست سازمان میراث فرهنگی کشور.
14- کارکنان سازمان میراث فرهنگی کشور و خانواده های آنان با ارائه کارت شناسایی.
اشخاص و گروه های مشمول بازدیده نیم بها
بازدید دانش آموزان، دانشجویان، معلمان و استادان دانشگاه ها به صورت انفرادی با ارائه کارت شناسایی به میزان مبلغ مقرر خواهد بود.
اشخاص و گروه های مشمول بازدید با بهای ثابت
افراد تحت پوشش کمیته امداد خمینی (ره ) و سازمان بهزیستی، آزدگان، جانبازان و خانواده های مظم شهدا، کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان های وابسته و خانواده های آنها 0 به استثنای سازمان میراث فرهنگی کشور ) ملزم به پرداخت ورودیه به میزان 1000 ریال خواهند بود.
نحوه دسترسی :
مجموعه تاریخی کاخ گلستان در میدان 15 خرداد ( ارگ ) تهران واقع گردیده است.
این مجموعه با استفاده از وسایل نقلیه عمومی قابل دسترسی می باشد. برای دیدن جزییات دقیق تر به نقشه راهنما مراجعه فرمائید.
امکان ویژه :
فروشگاه محصولات فرهنگی در طبقه همکف کاخ ابیض قرار دارد.
چایخانه سنتی در زیر زمین تالار الماس واقع شده است.
باجه اطلاعات در قسمت ورودی کاخ می باشد.
راهنمای بازیدکنندگان در قسمت ورودی هر مجموعه راهنمایان آماده پاسخگویی و راهنمایی در خصوص مجموعه می باشد.
عکاسی و فیلمبرداری در بعضی از قسمتها بدون استفاده از فلاش و سه پایه مجاز است.
استعمال دخانیات در سراسر مجموعه ممنوع می باشد.

http://www.allmuseums.com/golestan_museums.html

کاخ صاحبقرانیه
ناصرالدین در سال 1267 ﻫ .ق دستور داد ساخت قصر نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین، کرسی خانه، حمام و 50-40 دستگاه خانه هر کدام شامل 4 اتاق و یک ایوان برای زنانش بسازند. او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را «کاخ صاحبقرانیه» نام نهاد.
پس از او، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد. فرمان مشروطیت نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه، توسط او امضا گردید.
در دوران پهلوی اول این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می شود، اما به علت سرمای شدید آن سال مراسم در مکان دیگری برگزار می گردد.
در زمان پهلوی دوم، فرح دیبا تغییراتی اساسی در قسمتهای داخلی بنا و دکوراسیون آن ایجاد کرد و طبقه اول یعنی حوضخانه برای پذیرایی میهمانان و طبقه دوم به عنوان دفتر کار محمد رضا پهلوی مورد استفاده قرار گرفت.
از دیگر اتاقهای این کاخ می توان به کرسی خانه، چایخانه، ظرفخانه، اتاقهای بازی، بار و پذیرایی در طبقه اول و اتاقهای مذاکرات انتظار سفرا، منشی، هدایا، دندانپزشکی و استراحت محمدرضا پهلوی نام برد.
همة درها و پنجره های چوبی این بنا به شکل اُرُسی بوده و با شیشه های رنگی تزئین شده است.
این کاخ در سال 1374 مرمت شد و در اردیبهشت سال 1377 به عنوان موزه بازگشایی گردید.
نشانی : تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوران )
 

http://www.allmuseums.com/niyavaran_museums.html

 

کاخ موزه حوضخانه

در طبقه زیرین کاخ صاحبقرانیه فضای حوضخانه با انواع بافته های قاجاری، آثار لاکی شامل جعبه ها، جلدها، قلمدان ها و آثار خوشنویسی، نگارگری و سوخت از هنرمندان نامی ایران در اتاق های اطراف این فضا به نمایش گذاشته شده است.
حوضخانه به لحاظ معماری و تزئیناتی چون گچبریها، ارسیهای فاخر و آثار موجود در آن، بعد از تالار جهان نما از زیباترین بخشهای کاخ است. حوض، در وسط بنا قرار دارد و اطراف آن را مبلمان فراگرفته است. یک جار و چند تابلوی نقاشی، از جمله تابلوی حوضخانه صاحبقرانیه اثر کمال الملک در این فضا به چشم می خورد. در ازارة دیوار شاه نشین شمالی، مجلس شیخ صنعان (روایت عطار) بر روی سنگ نقر شده است.
کرسی خانه با گچبری ها و کتیبه نگاری های چهار طرف دیوار و تابلوی یوسف و زلیخا، یکی از دیدنی ترین بخشهای حوضخانه است. در قسمت بار و چایخانه انواع وسایل پذیرایی و انبوه ظرفهای شیشه ای و کریستال، ساخت کشورهای آلمان، روسیه، چکسلواکی، و ایران دیده می شود. سقفهای چوبی منقوش این بخش، متعلق به قرن 12 هـ.ق بوده و از شیراز آورده شده است.

نشانی: تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوران )

http://www.niavaranmu.com/Menu1/Description.aspx?id=222

کوشک احمدشاهی

این عمارت، اواخر دورة قاجار جهت خوابگاه ییلاقی احمدشاه در میان باغ نیاوران با مساحتی بالغ بر 800 متر در دو طبقه با سقف شیروانی بنا گردید. از ویژگی های عمدة این بنا تزئینات و نمای آجری به کار رفته در سرتاسر نمای بیرونی آن است. آجرها از نوع منقوش قالبی با طرح های متنوع به رنگ نخودی است.
ورودی بنا در ضلع جنوبی قرار دارد که به وسیله چندین پله از کنار حوض بیضی شکل پوشیده از کاشی، به کوشک منتهی می شود.
عمارت احمدشاهی در دورة پهلوی دوم مرمت و الحاقات جدیدی در آن صورت گرفت و مبلمان داخلی آن به طور کامل عوض شد تا به عنوان محل کار و سکونت رضا پهلوی مورد استفاده قرار گیرد.
طبقه همکف این عمارت شامل یک هال با حوضی از جنس مرمر در وسط می باشد و 6 اتاق و 2 راهرو در اطراف آن قرار دارند. اشیاء تزئینی از جنس نقره، برنز، عاج، چوب، هدایایی از کشورهای مختلف مثل هند، تابلوهای نقاشی و گوبلن و نشانها و مدالها در این فضا به نمایش در آمده است همچنین ویترینی شامل اشیاء و سنگهای معدنی تزئینی، سنگی از کره ماه و چندین فسیل گیاهی و حیوانی در معرض دید قرار دارند.
طبقه دوم عمارت از یک سالن مرکزی و ایوان سرتاسری چهارطرفه تشکیل شده است. در چهار طرف سالن مرکزی که به عنوان اتاق موسیقی استفاده می شد، قفسه چوبی ویترین دار نصب شده است. دور تا دور ایوان را 6 ستون با مقطع مربع قطور با نمای آجری بدنه و 26 ستون مدور با نمای گچی فرا گرفته است. نقش شیر و خورشید گچبری شده بر پیشانی دیوارة ضلع شمالی ایوان به چشم می خورد.
پس از انقلاب، در جریان حفاظت و مرمت این بنا، بخش پایین دیواره های آن نیز تعمیر شد. و در اردیبهشت سال 1379 همزمان با هفته میراث فرهنگی این عمارت گشایش یافت.
نشانی : تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوارن )
 

http://www.allmuseums.com/niyavaran_museums.html

موزه سعدآباد  

موزه خط و کتابت میرعماد
در پهنه پر طراوت کوهپایه های توچال و دره سرسبز دربند, بخش دل انگیزی از شمال شهر تهران شکل می گیرد که مجموعه سعدآباد با یک میلیون و صد هزارمترمربع وسعت دراین گستره غنوده است.
سعدآباد که از شمال با کوههای البرز,از مشرق با گلابدره, از مغرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد, در زمان قاجار, محل استقرار و سکونت تابستانی شاهان این سلسله بوده است.پس از کودتای 1299, در وسعتی تازه و الحاق باغ های مختلف, به اقامتگاه تابستانی رضاخان اختصاص یافته,کاخ و کوشک هایی به مناسبت و ضرورت های گوناگون در جای جای این پهنهء برتافته از درختان کهن و سپیدار و سرو, به فاصله ای از بازمانده بناهای قاجار سر برآورده که طی سالیان به چهارده کاخ کوچک و بزرگ, هرکدام به سبک و شیوه ای در معماری رسیده است.
حاج آقا رضا رفیع در خاطرات خود می نویسد:" من سعدآباد را از ابوالفتح سردار اعظم- پسر بانو عظمی خواهر ظلل السلطان به مبلغ چهارصد هزارتومان با مهر حاج آقا نورا… و کلباسی برای رضاخان سردار سپه خریداری کردم.
سعدآباد که من آن موقع خریداری کردم به این بزرگی نبود و وسعت آن هشت هزار متر کنار رودخانه با عمارت حالیه ملکه مادر بود.
البته بعد از خریداری سعدآباد از سردار اعظم, تپه علی خان والی را از پدر سرتیپ والی به مبلغ هفت هزار تومان خریداری نمودم و این تپه همان تپه ای است که کاخ شهوند را رضا خان بر روی آن بنا کرد و مادر شاهپور عبدالرضا(عصمت دولتشاهی)در آن کاخ می نشست.
از باغ هایی که اراضی آنها داخل اراضی سعدآباد شد,باغ آقامحمد جواد گنجه ای است که جزء جعفرآباد بود, از باغ امام جمعه هم مقدار زیادی داخل باغ سعدآباد شد و خانه های جنوبی سعدآباد که مربوط به دوره قاجار بود از نصیرالدوله خریداری گردید و در زمان پهلوی اول به عنوان سربازخانه سعدآباد مورد استفاده قرار می گرفت.سپس باغ های دیگری در اطراف سعدآباد از جمله باغ های سالار جنگ, سپهبد امان ا… میرزا, مستوفی الممالک,شکرا… قوام الدوله, همدم السلطنه خواهر مستوفی و محمود بدر(به فتح باء و کسر دال)خریداری و جزو سعدآباد گردید.رضاشاه درآن زمان در میان درختان چنار سعدآباد چادری می زد و گاهی هم زیر آن پذیرایی می کرد.
در زمان پهلوی اول, سراسر باغ سعدآباد از رودخانهء دربند مشروب می شد.رضاشاه آب رودخانهء دربند را خریداری کرد و به آبیاری این باغ اختصاص داد ولی پهلوی دوم دوازده ساعت از آب رودخانه را به رعایا بخشید و چون آب این رودخانه برای آبیاری سعدآباد کافی نبود از دوازده رشته قنات های قدیمی و جدیدالاحداث استفاده گردید.

1- کاخ احمدشاهی (در اختیار بسیج خواهران) .
2- کاخ شهوند (کاخ موزه سبز فعلی) .
3- کاخ سفید (کاخ موزه ملت).
4- کاخ اختصاصی (موزه تاریخ طبیعی سابق در حال حاضر در اختیـار نهاد ریاســت جمهوری) .
5- کاخ اسود (سیاه) موزه هنرهای زیبا فعلی .
6- کاخ شمس (موزه مردم شناسی) .
7- کاخ اشرف (موزه ظروف سابق) .
8- کاخ غلامرضا (ساختمان تبصره 36) .
9- کاخ ملکه مادر (ســــاختمان جمهوری) .
10- کاخ احمدرضا (در اختیار نهاد) .
11- ساختمان عبدالرضا (امور اداری سعدآباد) .
12- کاخ بهمن پهلوی پسر غلامرضا (مرکز آموزش) .
13- کاخ شهرام پسر اشرف (موزه نظامی) .
14- کاخ فریده دیبا (در اختیار نهاد) .
15و 16- کاخهای قدیم و جدید ولیعهد رضا پهلوی (موزه بهزاد و دفینه).
17- کاخ فرحناز و علیرضا فرزندان محمدرضا شاه( موزه خط و کتابت میرعماد).
18- کاخ لیلا (موزه آبکار)

نشانی: میدان تجریش خیابان سعد آباد
http://www.allmuseums.com/sadabad_museums.html

 

موزه آشپزخانه سلطنتی

آشپزخانه مخصوص سعدآباد به مساحت 800 متر مربع در قسمت مرکز مجموعه، جنب رودخانه دربند قرار دارد. تاریخ ساخت بنا در زمان پهلوی دوم می باشد. این بنا شامل دو طبقه همکف و زیرزمین است، و صرفاً آشپزخانه مخصوص کاخ سفید(ملت) بوده است. در سال 1354 از طرف یک شرکت آلمانی تمام امکانات آشپزخانه تغییر و به مدرن ترین تجهیزات آشپزخانه ایی مجهز می گردد. آشپزهایی که در این ساختمان مشغول بودند ایرانی و صرفاً جهت محمدرضا پهلوی، فرح و فرزندان آنها غذا طبخ می کردند و در اکثر زمانها (مسافرت های داخلی و خارجی) همراه آنها بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای مدت طولانی از این مکان جهت انبار مرکزی سعدآباد استفاده می شد. این بنا پس از گذشت 32 سال مجدداً احیا و به کاربری گذشته خود به عنوان موزه آشپزخانه سلطنتی تبدیل و گشایش یافت. موزه جدید دارای یک سالن اصلی است که 4 اتاق با عنوان های: اتاق نمایش اسناد مکتوب و تصویری مرتبط با موضوع، اتاق سرد خانه، اتاق کارکنان آشپزخانه و اتاق ظروف آن را در برگرفته است.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=1526

باغ موزه

باغ موزه سعدآباد بیش از 70 درصد مجموعه 110 هکتاری را به خود اختصاص داده که در کنار بناهای تاریخی متعدد، سعدآباد را به عنوان یکی از جاذبه های مهم و بی نظیر گردشگری در تهران تبدیل کرده است. باغ موزه سعدآباد در امتداد رودخانه دربند از شمال به جنوب کشیده شده است. باغ موزه سعدآباد دارای پوشش گیاهی متنوع شامل جنگل های طبیعی، گونه های متنوع سوزنی برگ و پهن برگ زینتی می باشد. بسیاری از این گونه ها ی زینتی، نادر و غیر بومی بوده که در زمانهای مختلف به ایران وارد و به منظور تزئین در این محل کاشته شده اند و به لحاظ کمیاب بودن، قدمت و زیبایی به عنوان یک جاذبه گردشگری طبیعی در کنار بناهای تاریخی محسوب می شوند. انواع گونه های زینتی در مجاورت کاخ های اصلی در پوشش وسیع چمن به صورت نامنظم قرار گرفته اند که در فصول مختلف به خصوص بهار زیبایی باغ را چندین برابر می کند.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=1677

موزه نیاوارن
در گوشة شمال شرقی باغ نیاوران، بنای کاخ نیاوران با مساحتی در حدود 9000 مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث شده است.
عملیات احداث این بنا در سال 1337 ﻫ . ش، با طرحی ایرانی آغاز گردید و با وقفه ای که در ساخت آن پیش آمد در سال 1346 به اتمام رسید و در سال 1347 مورد بهره برداری قرار گرفت.
ساختمان این بنا ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شده بود اما در هنگام ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده اش اختصاص یافت. طرح این بنا از محسن فروغی است که توسط شرکت فرمانفرمائیان به مرحله اجرا درآمده است.
طرح چهار ضلعی کاخ و فضاسازی معماری داخلی آن الهام گرفته از معماری ایرانی با بهره گیری از فناوری مدرن است. تزئینات آن نیز تلفیقی از هنر پیش از اسلام و پس از اسلام است که گچبری توسط استاد عبداللهی، آینه کاری توسط استاد علی اصغر و کاشی کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم پور و ایلیا انجام شده است. کف بنا از جنس سنگ سیاه و سقف آن از جنس آلومینیوم است که از وسط باز می شود. دکوراسیون و مبلمان داخلی کاخ توسط یک گروه فرانسوی طراحی و اجرا شده است.
طبقه همکف این بنا شامل سرسرای بزرگی است که کلیه اتاق ها در اطراف آن شکل
گرفته اند که از آن جمله می توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالار آبی اشاره کرد.
در نیم طبقة این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا ، اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد.
اتاقی نیز در مسیر راه پله ها قرار دارد که لباس های رسمی و نظامی و مدالها و نشان های محمدرضا پهلوی در آن نگهداری می شوند.
در طبقه سوم اتاق خواب واستراحتگاه نیمروزی پهلوی دوم و همچنین اتاق های فرزندان وی و ندیمه هایشان قرار دارد.
این فضاها با نقاشی ها و فرش هایی گرانبها و هدایای متعددی از کشورهای مختلف پوشیده شده اند.

http://www.allmuseums.com/niyavaran_museums.html

موزه جهان نما

در سال 1355 شمسی، فضایی در ضلع غربی کاخ صاحبقرانیه جهت نگهداری آثار و اشیاء هنری اهدایی به فرح دیبا و یا خریداری شده توسط وی با چهار سالن در طبقه همکف و یک سالن در زیرزمین در نظر گرفته شد. بر سقف تالار میانی این موزه، نقاشی روی چوب با نقوش گل و مرغ شیراز به چشم می خورد. این موزه در بهمن ماه سال 1376 گشایش یافت.
آثار موجود در این موزه در دو بخش هنر پیش از تاریخ و آثار هنرهای تجسمی معاصر ایران و جهان به نمایش درآمده اند. از جمله می توان به آثار بجامانده از تمدن های باستانی پیش کلمبیایی، مفرغ های لرستان، سفالینه های املش، هنرهای سرخپوستان آمریکای شمالی مربوط به هزاره های اول و دوم پیش از میلاد و آثاری از هنرمندان معاصر ایرانی همچون سهراب سپهری، ناصر اویسی، فرامرز پیلارام، جعفر روحبخش، پرویز کلانتری، بهمن محصص، سیراک ملکونیان، ژازه طباطبایی، مش اسماعیل، پرویز تناولی و هنرمندان غیر ایرانی چون ژرژ براک، پل گوگن، پل کله، پابلو پیکاسو، کامیل پیسارو ، پیر آگوست رنوار ، دیگو جاکومتی، فرنان لژه و مارک شاگال اشاره کرد.
نشانی : تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوران)

http://www.allmuseums.com/niyavaran_museums.html

موزه پارچه و لباس‌های سلطنتی

در ضلع شمالی کاخ نیاوران تالاری به وسعت350 متر مربع به قرینه تالار پذیرایی در ضلع جنوب واقع شده که در دوره پهلوی برای پذیرایی مهمانان دربار احداث گردیده بود. کمی پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی تغییر دکوراسیون و تجهیز آن در حال اجرا بود که با پیروزی انقلاب پروژه متوقف می گردد، چرا که مبلمان و اشیاء تزئینی خریداری شده تالار از جمله میزهای پذیرایی و جارهای کریستال در زمان بازگشایی تالار به عنوان موزه برای اولین بار در معرض نمایش قرار گرفت. از مهمانی های برگزار شده در تالار آبی می توان به مهمانی شب سال نو میلادی 1978 (1356 ه.ش) با حضور "جیمی کارتر" رئیس جمهور اسبق آمریکا اشاره نمود. به دلیل وجود آبنمایی زیبا روبروی تالار و رنگ آبی دیوارها و پرده ها، نام «تالار آبی» به آن اطلاق می شد، تا اینکه به مناسبت روز جهانی موزه و هفته میراث فرهنگی در اردیبهشت ماه سال 1391 «موزه پارچه و لباس های سلطنتی» در این تالار افتتاح گردید. هدف از ایجاد این موزه در محل تالار آبی حجم قابل توجهی از آثار نفیس بافته، پارچه و لباس های دوره پهلوی بود که با ارزش هنری قابلیت نمایش داشته لیکن به دلیل فقدان فضای نمایشی کافی در چیدمان اصلی کاخ، تاکنون در معرض بازدید عموم نبوده و در مخزن کاخ اختصاصی نگهداری می شده است، همچنین تالار آبی با وسعتی مناسب در کاخ نیاوران می توانست بهترین فضا برای نمایش و معرفی آثار مخزن کاخ اختصاصی باشد، بدون اینکه در چیدمان اصلی کاخ تغییری ایجاد شود. از جمله اقدامات انجام شده جهت افتتاح موزه پارچه و لباس های سلطنتی می توان به انتخاب و آماده سازی و انجام عملیات حفاظت و مرمتی بر روی آثار، آماده سازی فضای نمایشی، چیدمان آثار، ایجاد مسیر بازدید و در نهایت تحقیق و پژوهش بر روی تکنیک های بافت و دوخت پارچه برای معرفی هرچه بهتر اشیاء اشاره نمود. ارتفاع تالار، تزئینات گچبری سقف و دیوارها و لوسترهای کریستال بسیار ارزشمند تالار چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند و آثار در معرض نمایش، زیبایی این فضا را دو چندان نموده است. از آثار شاخص این فضا می توان به دو عدد گوبلن بافت کشور فرانسه مربوط به قرون 17 و 18 میلادی اشاره کرد که دیوارهای ضلع جنوبی تالار را مزین نموده است. پارچه های نفیس اهدایی کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی و یا تولید شده کارگاه های پارچه بافی ایران از قبیل زربافت، ساتن و ابریشم و همچنین سوزن دوزی های مناطق مختلف و حاصل دسترنج هنرمندانی چون مهتاب نوروزی (فوت :24 تیر 91) از صنایع دستی آن دوره می باشد که در معرض نمایش قرار گرفته است.

نشانی: تهران ، میدان شهید باهنر ( نیاوران)

http://www.niavaranmu.com/Menu1/Description.aspx?id=676

 

موزه کتابخانه سلطنتی

در سراسر تاریخ فرهنگ، کتابخانه بعنوان نهاد اجتماعی بازتابی از شرایط زمان بوده، در طول تاریخ فرهنگ ایران از آغاز اسلام تاکنون گونه های مختلفی از کتابخانه ها وجود آمده، کتابخانه های خصوصی سلطنتی گونه ای از این موارد است.
کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران در حدود سال 1355 شمسی در قسمت شمال شرقی مجموعه نیاوران در محیطی نسبتا دنج و همجوار با محل سکونت خاندان پهلوی در دو طبقه و یک زیرزمین با زیر بنای تقریبی 770 متر مربع احداث شد. معماری ساختمان توسط شرکت فرمان فرماییان و طراحی و ترکیب هوشمندانه شیشه و آیینه توسط هنرمند امریکایی Charles sevigny انجام پذیرفت. این طراحی دارای ویژگیهای متمایزی در دکوراسیون داخلی میباشد. از آنجایی که فضای مورد بحث جهت استفاده شخصی و خصوصی در نظر گرفته شده، لذا از استانداردهای موجود کتابخانه ای بدور است. همچنین وجود پیانو و لوازم صوتی در این مجموعه حکایت از استفاده فضا به عنوان اتاق موسیقی را می نمایاند. آثار هنری شاخص ازجمله مبلمانها، مجسمه ها، تابلوهای نقاشی که در چیدمان داخلی بکار گرفته شده اند باعث گردیده که فضا بیشتر جنبه موزه ای خود را القا کند. از عناصر شاخص تزئینی – کاربردی کتابخانه ترکیب حجمی بزرگی شامل 4356 استوانه شفاف است که روشنایی سقف کتابخانه را توسط روشنایی زیادی که در پشت آن قرار گرفته تامین مینماید. آثار حجمی و تابلوهای نقاشی از هنرمندان ایرانی و خارجی شامل پرویز تناولی، مسعود عربشاهی، بهمن محصص، منوچهر یکتایی، محمد مدبر، سزار بالداجینی، دیه گو جاکومتی، آرنولدو پومودورو و پیر آرماندو فرناندز(آرمان) فضای داخلی را مزین نموده است.
مجموعه کتب چاپی موجود در کتابخانه اختصاصی بالغ بر 23000 جلد و حدود 16000 عنوان میباشد که مشتمل بر آثار فارسی: تالیفات فرهنگی، ادبی، اجتماعی، گزارشات و آمار و آثار خارجی شامل: دایره المعارفها، دوره های تخصصی هنر، باستان شناسی و منابع تمدن و هنر ملل میباشد. در این میان سه رشته کتابهای مربوط به تاریخ ایران، ادبیات فرانسه، و هنر نقاشی از غنای بیشتری برخوردار است. چاپهای اول بسیاری از سفرنامه های بنام و معتبر خارجیان به آسیا و ایران دراین کتابخانه موجود است. مجموعه نسبتا کامل انتشارات دانشگاه تهران و بنیاد فرهنگ ایران با صحافی به رنگ آبی سلطنتی، آثار بسیار معتبر از نقاشان معروف دنیا به ویژه نقاشان قرن 20 میلادی با چاپ، کاغذ و صحافی نفیس در میان مجموعه به چشم میخورد. وجود مجموعه های کاملی از آثار تعدادی از نویسندگان فرانسوی قرن 18 و 19 میلادی که در زمان حیات خود آنها به چاپ رسیده است بر ارزشهای مجموعه افزوده است. یکی از ویژگیهای منحصر بفرد این کتابخانه که این فضا را از سایر کتابخانه های دیگر متمایز ساخته و آن را مبدل به فضای موزه ایی نموده است وجود کتب اهدایی است که از سران کشورها و نویسندگان نامی به این واحد اهدا گردیده است. از جمله این افراد می توان به پروین اعتصامی، علی نقی وزیری، منوچهر آتشی، جان اف کندی، والت دیزنی، جواهر لعل نهرو، رولف بنی، گریشمن و امضاء بسیاری از افراد سرشناس دیگر اشاره کرد. از جمله دیگر آثار موجود در این کتابخانه می توان به مجموعه های خطی اشاره کرد از جمله کاتبان این نسخ می توان به میرعلی هروی، احمد نیریزی، وصال شیرازی، زین العابدین حسنی، محمد اصفهانی و محمد تقی مشهدی اشاره نمود. از بخشهای دیگر کتابخانه کلکسیون آثار هنری است که مجموعه ای بیش از 350 تابلو نقاشی را شامل میشود. از جمله هنرمندانی که آثارشان در این کلکسیون دیده میشود: جعفرروحبخش، منصوره حسینی، ناصراویسی، ابوالقاسم سعیدی، محمود فرشچیان، سالوادور دالی، خوان میرو، اندی وارهول و آلن بایاش، نشاندهنده بخشی از تاریخ هنر معاصر بویژه جریانهای نوگرایی هنر ایران در دهه سی و چهل خورشیدی میباشد. بسیاری از کتابهای چاپی این کتابخانه به خاطر صحافی های هنرمندانه و نفیس و نحوه بسته بندی می توانند مثل یک شیئ هنری مجذوب کننده باشند. کتابهایی که در جعبه های چرمی منقش، چوبی معرق کاری شده، فلز کاری شده، منبت مرصع وغیره قرار دارند از این قبیل اند؛ از نظر قطع، کوچکترین کتاب این مجموعه، قرآنی است به قطع 8×5 سانتیمتر و بزرگترین آن اطلسی است به زبان لاتین و در قطع 82×57 سانتیمتر. قدیمی ترین کتاب در مجموعه غیر فارسی کتابی است که توسط JOSEPHUS FLAVIUS در مورد تاریخ قوم یهود در سال 1609 میلادی به زبان لاتین در پاریس به چاپ رسیده است. قدیمی ترین کتاب فارسی، دیوان حافظ به شرح سوری است که به ناصرالدین شاه قاجار اهدا شده است. این کتاب در سال 1252 شمسی (1873 میلادی) در لایپزیک منتشر شده است. ساماندهی کتب چاپی کتابخانه اختصاصی در سال 1381 توسط یک تیم متخصص به طور کامل شناسایی و طبقه بندی گردید. فهرست نویسی انجام شده به روش LC مطابق با استانداردهای کتابخانه کنگره آمریکا انجام یافته است. شایان ذکر است که در بدو تأسیس کتابخانه کتب موجود توسط کتابداری که در این واحد فعالیت داشته به روش دیویی در حال انجام بوده است که پس از پیروزی انقلاب ادامه کار متوقف ماند. عملیات فهرست نویسی به مدت دو سال شامل فهرست نویسی، لیبل گذاری، انتفال اطلاعات به نرم افزار اطلاعاتی رایانه ای در دو پایگاه فارسی و لاتین با قابلیتهای جستجو و تهیه برگه دان دستی براساس عناوین کتاب انجـام گردید. این کتـابخـانه از لحاظ موزه ای هم اکنون به جهت بازدید پذیـرای عموم علاقمندان می باشد.

نشانی: تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوران )

http://www.niavaranmu.com/Menu1/Description.aspx?id=65

 

موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران

مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران دارای ابعاد چندگانه تاریخی، هنری و طبیعـی است که نمی توان آن را محدود به یک یا چند موضوع خاص نمود؛ اما آنچه الویت و موضوع اصلی این مجموعه را شامل می شود پیشینه آن در قالب روایت های شفاهی و مکتوب و مجموعه آثاری است که متعلق به دو سلسله قاجار و پهلوی می باشد.
خودروهای خاندان پهلوی نیز از آثار به جا مانده ای است که قابلیت نمایشی دارند. ایجاد موزه برای خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران می تواند نقش مهمی در پاسخ گویی به توقعات بازدیدکنندگان ایفا نماید.
ساخت موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران با هدف ساماندهی بخشی از آثار موجـود در مخـازن مجمـوعه، بهینه سازی سیستم حفاظت و نگهداری این آثار، قرارگیری خودروها در معرض دید عموم، ایجاد ارتباط نسل جوان با پیوندهای فرهنگی-تاریخی، گسترش فضاهای موزه ای مجموعه و ایجـاد امکان جذب مخـاطب بیشتـر در فروردین ماه سال 1391 به فوریت در دستور کار قرار گرفت و با تلاش شبانه روزی مسئولان مربوطه و کارشناسان، در تیرماه به صورت رسمی به بهره برداری رسید.
این موزه -که قبلاً از ساختمان آن به عنوان گاراژ خودروها استفاده می کردند- در یک طبقه با فضای 200 مترمربع آثاری از قبیل خودروهای اختصاصی خاندان پهلوی، موتور سیکلتهای کوچک متعلق به فرزندان پهلوی و ماکت های خودرو را در خود جای داده است.
موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران یک موزه تخصصی اتومبیل نیست، بلکه رویکرد موزه بر حفاظت و معرفی آثار از منظر شناخت اولیه و روایت تاریخی مجموعه است.

نشانی: تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوران )

 

http://www.niavaranmu.com/Menu1/Description.aspx?id=744

باغ کتیبه‌ها

مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران با همکاری پژوهشکده زبان و گویش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نمایشگاهی از میراث مکتوب پیشینیانمان را برگزار کرده است.
در این نمایشگاه دائمی تعداد 43 مولاژ از کتیبه های صخره ای شامل دوره تاریخی مادها به خط و زبان اوراتی، آشوری و آرامی متعلق به مناطق اهر و سراب، دوره تاریخی پارتی و ساسانی به خط و زبان های فارسی باستان، آکدی، عیلامی و آرامی تا اواخر دوره ساسانی و به خط شکسته پهلوی به چشم می خورد. از جمله این کتیبه ها می توان به کتیبه های شاپور و اردشیر در نقش رستم، کتیبه شاپور یکم در نقش رجب، کتیبه کرتیر در نقش رجب و ... اشاره کرد. این نمایشگاه واقع در محوطه شرقی کاخ نیاوران در اردیبهشت ماه 1387 افتتاح شد و در معرض بازدید علاقه مندان قرار گرفته است.

نشانی: تهران، میدان شهید باهنر ( نیاوران )

http://www.niavaranmu.com/Menu1/Description.aspx?id=226

 

موزه آّبکار

بنای موزه مینیاتور آبکار یکی از ساختمانهای نه چندان قدیمی مجموعه کاخ سعد آباد است. این بنا پیش از انقلاب کاخ لیلا پهلوی معروف بود. در سال 1373 این بنا به موزه مینیاتور آبکار تبدیل شد. برای شکل گرفتن موزه، زیر نظر معماران سازمان میراث فرهنگی کشور ، مختصر تغییری در فضای داخلی آن صورت گرفت و اتاقها به تالارهای موزه تبدیل شد .

بنای موزه مینیاتور آبکار، در این مجموعه، در جایی قرار گرفته که چند موزه آنرا همچون نگینی در بر گرفته است، در ضلع شمالی موزه نظامی در ضلع جنوبی موزه بهزاد ، در ضلع شرقی فضای سبز و در غرب و جنوب غربی آن کاخ موزه ملت قرار دارد . محوطه بنا در میدان گاه با فضای بیشتری دیده می شود حوض دایره ای شکل با فواره های زیبا به سبک دوره قاجار و چند باغچه آن را تزیین کرده است. بر روی دیوار آجری قسمت شرقی موزه بر روی دو صفحه فلزی به رنگ زرد دو یادمان دیده می شود ، یکی تابلوی موزه مینیاتور آبکار که با خطوط اسلیمی ظریفی تزئین شده و دیگری لوح یادبود افتتاح موزه.

درب ورودی ، درب چوبی است که با اللهام از درب های  دوره قاجار با نقش گره ساخته شده است . با گذشتن از دو پله کوتاه ، پا به درون موزه می گذاریم و وارد تراس کوچکی می شوین که ورودی ساختمان محسوب می شود . در سمت راست ورودی ، که رد ضلع شرقی بنا قرار گرفته است ، تالار شماره یک به چشم می خورد ، بعد از آن ، با گذشتن سه پله ، به راه روی کوچکی میرسیم کنار پله ها باغچه کوچک مصنوعی ساخته شده ، در انتهای سمت راست راهرو تالار شماره دو و در انتهای سمت چپ آن تالار شماره سه و بین دو تالار ، در انتهای راهرو در ضلع غربی بنای انبار کوچک موزه دیده می شود. برای تبد یل این بنا به موزه هیچگونه تغییری در ساختار فیزیکی ساختمان داده نشده است.

تالار شماره یک

در این تالار، تقریبا آخرین دستاوردهای استاد به نمایش گذاشته شده است. این مجموعه در برگیرنده آثار مینیاتور تذهیب و نقش گره میباشد. این آثار در کنار هم تنوع ویژه ای به تالار بخشیده است. تابلوهای مینیاتور تک چهره زنان که به شیوه قلم گیری و اغلب تک رنگ، ملایم و چشم نواز به شیوه پرداز خلق شده، بخشی از این مجموعه است. تک چهره های تغزلی زنان در این تابلوها به رنگهای غالبا سفید، سبز، زرد،قهوه ای و ارغوانی با زمینه سیاه تصویر شده است. در میان تابلوها، تابلوی تک چهره دختر قالیباف به چشم می خورد که مجموعه ای از عناصر هنر نقاشی سنتی ایرانی همچون مینیاتور، تذهیب، نقش قالی و تشعیر را در برگرفته است. چهره دختر جوان قالیباف به شیوه قلم گیری و پرداز خلق شده، نقش قالی نیمه بافته با چله هائی که به چشم می خورد نمایانگر هنر والای تذهیب و نقش قالی است. ریزش تدریجی رنگها از بالا به پائین در نخهای آویزان از دار قالی از ویژگیهای این تابلو است.

با گذراز این مجموعه تابلوهای مینیاتور را در پیش داریم. مینیاتور هائی که هنر تذهیب آنها را تکمیل کرده است. نقش تذهیب در این آثار چنان با وقار و بدیع خلق شده که نگاه بیننده به ناچار در خطوط قدرتمند آن بر روی این آثار گره می خورد و برای لحظاتی ثابت می ماند.تذهیب این آثار اغلب شرفه دار، دایره ای شکل، با دوایر متعدد و متداخل و بیضی شکل است. زمینه این آثار اغلب با رنگهای لاجوردی و فیروزه ای روشن رنگ آمیزی شده است. در میان آثار تذهیب آبکار تذهیب دایره شکلی وجود دارد که یک تابلوی مینیاتور دو صورتی را تزئین کرده است. این مینیاتور که به شیوه اصفهان تصویر شده خود دارای ارزش والائی است. هنرمند نتوانسته کار هر دو صورت را به پایان برساند. بدین ترتیب یک چهره کامل و چهره دیگر نیمه کاره مانده است. همین مسئله، به تابلو مفهومی راز آمیز بخشیده است. هر دو چهره از پرداز بسیار قوی برخوردار است و از قویترین کارهای آبکار به شمار می آید.

تابلوهای مینیاتوری به شیوه قاجاریه بخش دیگر از آثار استاد در این تالار است. مجلس بزم و مجالس خانوادگی موضوعها ی اصلی این مجموعه را تشکیل می دهد. هنرمند خوشد ل ما که در همه جا از خط و رنگ زنده و پر جاذبه به عنوان نگرش فلسفی خود به انسان به کار می گیرد، در این مجالس نیز چنین کرده است. در این آثار شیوه زندگی مردم و نیز ملزومات زندگی آنان همچون زیر اندازها پوشاک زنان و مردان و ... دوره قاجاری، از اواسط حکومت ناصرالدین شاه به بعد را به خوبی تصویر کرده است.

آخرین بخش از آثار تالار شماره یک را، آثار نقش گره تشکیل می دهد. آثاری که یک دوره از زندگی پر تلاش، ولی با برکت هنرمند را از آن خود کرد. در داخل برخی از این نقوش خطوط اسلیمی و گلهای ختائی با زیبائی ویژه ای در هزار توی نقوش هندسی گره، چون جوهر شعری ناب، جای باز کرده است.

وقتی از تالار شماره یک بیرون می آئیم در مسیر راهروی کوچکی قرار می گیریم. چند تابلوی قشنگ از نقش گره و مینیاتور، دیوار این راهروی کوچک را آذین کرده است. تابلوهای این مسیر نیز خود، شعری مصور است و تابلوهای مینیاتور نیز که به رنگهای سبز، آبی و ارغوانی در زمینه به دیوار نشسته اند غزلی دیگر را فریاد می زنند.

تالار شماره دو

در این تالار سه دسته از آثار هنری کلارا آبکار به نمایش گذاشته شده است:

1- مجموعه ای از نقاشیهای آبرنگ، مستند سازی اشیاء موزه مردم شناسی و هنرهای تزئینی. هنرمند با استفاده از نمونه های پارچه های ترمه پشمی با نقوش بته جقه، محرمات، با گل ریز ، گلهای افشان، هندسی تزئینی و اسلیمی توانسته نقوش این مجموعه بیشتر ایلیاتی را به تصویر بکشد. بخش دیگر از مجموعه مستند سازی را زیور آلات ( گوشواره، گردنبند، انگشتری، پیشانی بند، پابند یا خلخال، گل سر و مهر انگشتری) تشکیل می دهد. نقوش این مجموعه بیشتر اسطوره ای و رمزی است. این تصاویر به شیوه کنده کاری تزئین شده با سنگهای قیمتی و مینا کاری شکل گرفتند. رنگهای به کار گرفته در این مجموعه به گونه ایست که ماهیت شیئی و رنگ اصلی آن به خوبی نشان داده می شود.

2- در ویترین بزرگ این تالار نقاشیهای زیر لاکی، روغنی، به نمایش گذاشته شده است.

اشیاء این ویترین را جلدهای آلبوم، جعبه های چوبی،نقاشی روی چینی و سرامیک تشکیل می دهد. مینیاتور و تذهیب روی جلد آلبوم ها در این مجموعه، نشانه قدرت خلاقه هنرمند نگارگر است. هشت جلد آلبوم در این مجموعه، به صورت یک لتی و دولتی موجود است. سطح بیرونی و درونی نمای جلد آلبومها با نقاشی تزئین شده. مجالس مینیاتوری از حالات لیلی و مجنون و دیدار خسرو و شیرین، قصه های مهم از ادب داستانی کشورمان جلوه ویژه ای به این آلبومها داده است. تصاویر مینیاتوری این جلدها را نقوش تذهیب نیرومندی در برگرفته. چهره های پرداز شده و نیز ترکیب بندی رنگها در این آثار، نشانه درک بالای هنرمندانه و روانشناسانه از رنگ و کاربرد آن در نگارگری سنتی ایران است. تعدادی از جلد آلبومها فقط با تذهیب منقوض شده است. تزئین این نگاره ها طرحهای اسلیمی و گلهای ختائی است. به طور سنتی این نقوش همواره در آثار مذهب کاران ایران به چشم خورده است.

در این اثر، کلارا آبکار، برای نخستین بار، نقش بته جقه را بین خطوط اسلیمی به کار گرفتند. این اندیشه جدا از کار کرد رنگهای روشن و زنده استاد در تذهیب کلاراآبکار را در بین آثار هنرمنان سنتی در جایگاه ویژه ای قرار داده است. جعبه های کوچک چوبی منقوش که به روش زیر لاکی نقاشی شده ، جزئی از این مجموعه است. در متن سطح بیرونی یکی از این جعبه ها مجلس بزم به تصویر کشیده شده و حاشیه اطراف آن منقوش به نقوش تذهیبی با رنگهای هماهنگ است. در چهار سطح بیرونی جعبه نقش تذهیب دیده می شود. جعبه دیگری نیز در این مجموعه دیده می شود که سطح بیرونی و چهار طرف آن مجالس مینیاتوری از کتاب خمسه نظامی به تصویر در آمده. اطراف تابلوهای مینیاتور را تذهیب در بر گرفته است.

3- آثار مینیاتور کلارا آبکار، در فاصله های مناسب، بر روی دیوار این تالار به نمایش در آمده است. در میان این آثار اولین اثر رنگی نقاشی وجود دارد.( در مدرسه صنایع مستظرفه قدیمه اجازه رنگ وقتی به هنرجو داده میشد که طراحی را بطور کامل فرا میگرفت . این اثر بازمانده از آن دوران است.) این اثر در سال   به تقلید از روی کار رضا عباسی تصویر شده است. بر روی همین دیوار تابلوی مینیاتور ( سیزده بدر ) قرار گرفته . نقاش سعی بر آن داشته تا آئین آخرین روز از مراسم نوروزی ایرانیان را ترسیم کند.

تالار شماره سه

این تالار در برگیرنده بهترین نمونه های آثار کلارا آبکار است. چند نمونه از مینیاتور روی عاج و چند کپی از کار مینیاتوریست های بنام ایران و یک نمونه از تذهیب که حاصل تجربه و خلاقیت فردی خانم آبکار است این مجموعه را تشکیل میدهد. مضامین این مینیاتورها برگرفته از ادبیات کلاسیک و عرفانی ایرانی همچون لیلی و مجنون ، خسرو و شیرین،شیخ صنعان و دختر ترسا، یوسف و زلیخا و ... است. نمونه های کپی کلارا آبکار از آثار هنرمندان صاحب نام گذشته ، مینیاتور داستان پیرزن وسلطان سنجر کپی از کار سلطان محمد و مینیاتور انوشیروان و بزرگمهر همچنین کپی از کار اقا میرک مینیاتورست زمان صفوی، شکار بهرام ، نام کلارا آبکار را در کنار اساتید صاحب نام مینیاتور ایران تثبیت کرده است. مجالس مینیاتور روی عاج را، مجالس خسرو و شیرین ، یوسف و زایخا و نیز مجلس سنتی رفتن عروس به خانه داماد تشکیل می دهد. مینیاتور مجلس بزم با رنگهای ملایم و شاد با تذهیب دایره شکل در این مجموعه دیده می شود. تذهیب زیبای این مینیاتور نیز خود حکایت از ذوق و سلیقه هنرمند در ابداعات هنری دارد. تذهیب با زمینه سفید ترکیب خوش آیند رنگ و طرح بته جقه خاکستری بطور مشخص در فواصل گردشهای خطوط اسلیمی بر زمینه سفید است. چنین نقش و رنگی در تذهیب ایرانی تا آن زمان استفاده نشده بود.

نمونه هائی از نقوش قالی و مجالس مینیاتوری الهام گرفته از اشعار شاعرانی نظیر خیام و... از آثار دیگر در این تالار است. بوسیله دستگاه پروژکشن در این تالار آثار موجود در گنجینه موزه که به معرض دید گذاشته نشده بوسیله اسلاید به نمایش گذاشته می شود.

http://www.allmuseums.com/abkar_museums.html

 

موزه ظروف سلطنتی

موزۀ ظروف سلطنتی در شرق مجموعۀ فرهنگی تاریخی سعدآباد قرار دارد. این بنا به دستور رضاشاه برای اشرف (خواهر دوقلوی شاه ) بین سالهای 18 – 1315 ساخته شد. به دستور اشرف پهلوی از سال 1350 فضای داخلی و خارجی این بنا مورد بازسازی قرار گرفت و در محدوه ای به مساحت 2600 مترمربع با زیر بنای 1800 مترمربع در دو طبقه توسعه و تغییر یافت و طراحی داخلی آن با حضور طراحان و متخصصین خارجی، به سبک فرانسوی طراحی و نمای خارجی آن که از سنگ تیشه ای بود به سنگ مرمرسفید تبدیل شد.

این بنا پس از انقلاب اسلامی ، در 28 اردیبهشت 1374به عنوان موزۀ ظروف تغییر کاربری داد و در اسفند همان سال آثار موزه جمع شد و ساختمان آن به نهاد ریاست جمهوری تحویل داده شد تا سال 1384 که این بنا مجدداً در اختیار سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفت . پس از انتقال اشیاء موزۀ صنایع دستی، در 30 دی 1385 به ساختمان مذکور ، این بنا با نام موزۀ صنایع دستی کار خود را آغاز نمود.

از بهمن ماه 1388 با تصمیم مدیریت وقت مقرر گردید که این موزه به شرایط مقرر اولیه خود برگردد و به همین دلیل چیدمانی از ظروف سلطنتی در بخشی از طبقه اول این بنا صورت پذیرفت و از خرداد ماه 1389 با انتقال موزه صنایع دستی به ساختمان دیگری در داخل مجموعه سعدآباد ، این موزه با نام موزه ظروف سلطنتی حیات دوباره خود را آغاز نموده .

در حال حاضر در این موزه بیش از 500 قطعه ظروف و اشیائ تزتینی در 5 سالن در دو طبقه به نمایش در آمده و در حال توسعه فضای نمایشگاهی و اشیاء به نمایش درآمده می باشد . اغلب این ظروف مربوط به کارخانجات معتبر دنیا نظیر لیموژ ، سور ، باواریا ، رزنتال و ... می باشد. ظروف به نمایش درآمده به 3 دسته ظروف قاجار ، پهلوی دوم و ظروف اهدایی می باشند که در شرایط و مناسبتهای مختلف خریداری و یا به پهلوی دوم و خانوده اش اهدا شده است.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=2861

 

2. موزه‌‌ اشخاص سرشناس

2-1 امامان

موزه امام علی(ع)

در خردادماه سال 82 افتتاح شده است و در بنایی 4 طبقه واقع می‌باشد. همانطور که از نام این موزة پیداست همة فعالیت‌هایی که در این موزه انجام می‌شود مربوط به حضرت علی (ع‌) می‌باشد. و شامل تابلوهای نقاشی‌، نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای و آثاری مربوط به پرده خوانی در زمان‌های قدیم می‌باشد.
آثار هنرمندان خوشنویس که در رابطه با مسائل مذهبی کار انجام داده‌اند ازدیگر آثارست که در این موزه وجود دارد. در طبقه همکف این موزه نمایشگاه‌های دوره‌ای برگزار می‌شود که چندی پیش اصل پردة کعبه که به ایران هدیه شده بود در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفت‌. آمفی‌تئاتری در این موزه وجود دارد که جلسات عرفانی ادبی و فرهنگی با حضور نویسندگان و شعرای که کارهای مذهبی انجام داده‌اند، در این مکان برگزار می‌شود.
در طبقه اوّل مرمت آثار تأسیسات نمازخانه
در طبقه همکف‌) نمایشگاه ادواری
در طبقه 1 ) تابلوهای نقاشی معاصر
در طبقه 2 ) آثار خوشنویسی مستقر می‌باشد
نشانی: ولی‌عصر شمالی‌، بالاتر از میرداماد، روبروی اتوبان نیایش (بلوار اسفندیار)

http://www.allmuseums.com/emamali_museums.html
 

2-2 هنرمندان

موزه استاد بهزاد

ساختمان استاد حسین بهزاد از جمله بناهای متعلق به دوران قاجار است که در زمان پهلوی اول محل سکونت رضا خان بوده و به نام کاخ کرباسی معروف بوده است و در زمان پهلوی دوم نیز محل سکونت رضا پهلوی فرزند پهلوی دوم بوده است. پس از تغییراتی که در فضای داخلی این کاخ به وجود آمد، در سال 1373 به مناسبت صدمین تولد استاد، به نام موزه بهزاد گشایش یافت. آثار نقاشی استاد بهزاد در چهار سالن به نمایش گذاشته شده است.
سالن شماره یک : این سالن به نمایش آثار قدیم استاد اختصاص داردکه درآن نقاشی هایی به سبک مکتب هرات، اصفهان و تبریز قراردارد. معروف ترین آنها چوگان بازی و مناظره شیرین و فرهاد است.
سالن شماره دو: دراین سالن آثار استاد که ملهم از ادبیات فارسی است نگهداری می شود. در این آثار استاد با الهام از یک یا دو بیت شعر از اشعار شاعرانی چون عطار، خیام، حافظ و فردوسی به خلق آثاری زیبا پرداخته است.

سالن شماره سه : به نمایش آثاری از آداب و رسوم مردم اختصاص دارد. مانند: تابلوهای رمال، عقدکنان، سقای شل و ...
سالن شماره چهار : این سالن به نقاشی های استاد از چهره مشاهیر و بزرگان اختصاص دارد. مانند:حافظ، سعدی، خیام، عطار، نورعلیشاه، و زکریای رازی.
نشان ها، دیپلم های افتخار استاد و پوستر های مربوط به شرکت ایشان در نمایشگاه های مختلف جهانی در راهروی ورودی موزه به نمایش گذاشته شده است.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=188

موزه استاد فرشچیان

موزه ای زیبا و پر رمز و راز، موزه ای پر از رنگ و زندگی که دیدگان هر بیننده ای را نوازش میدهد و چه تواناست خالق این همه نور، این همه زیبایی و این همه زندگی.
اسطوره ای با چهره ای پر از مهربانی که با دستان توانمند خود این چنین چرخشها و پیچشهای نرم و لطیفی را خلق کرده است.
استاد محمود فرشچیان متولد سال 1308 هجری شمسی در اصفهان دیده به جهان گشود. وی از هفت سالگی نزد استاد حاج میرزا آقا امامی شروع به تعلیم گرفتن نمود و در سال 1324 به هنرستان هنرهای زیبا اصفهان رفت و تحت تعلیم استاد عیسی خان بهادری که خود شاگرد کمال الملک بود، قرار گرفت و با رموز رنگها، ابزار نقاشی و زیر رنگ آشنا شد و با قرار دادن موی گربه سفید در انتهای پر کبوتر قلم موهایی ساخت تا به امروز در نقاشی و ظریف کاری از آن استفاده می شود.
اشتیاق به آموختن ایشان را ابتدا به اروپا و سپس به آمریکا کشانید و حفظ هویت ایرانی توانست شیوه کار خود را غنا بخشد. استاد در ابتدا از آبرنگ و گواش و از اوایل دهه پنجاه بیشتر از اکریلیک برای خلق آثارش استفاده کرد. آثاری که با دیدنشان این جمله در ذهن متصور می شود:
"فتبارک الله الاحسن الخالقین"
ساختمان موزه استاد محمود فرشچیان در مجموعه 110 هکتاری سعدآباد، یک بنای قاجاری است، با وسعتی در حدود 600 متر مربع که برای مدتی محل اسکان رضا شاه به همراه همسر چهارمش ملکه عصمت بوده است.
این موزه در حال حاضر بیش از 50 اثر از استاد را در خود جای داده که نوازشگر چشم هر بیننده ایست. این موزه در سال 1380 افتتاح شده است.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=190

 

موزه ایران (رضا عباسی )

این موزه در بزرگداشت یکی از نگارگران عصر صفویه نامگذاری شده است. هدف از تشکیل آن گردآوردن، پاس داشتن، مطالعه کردن و شناساندن دستمایه‌های به یادگار مانده از هنرمندان چیره دست این مرز و بوم می‌باشد که به روی عموم شیفتگان هنر و فرهنگ والای ایران گشوده است. آثار این موزه از دوره ماقبل تاریخ تا قرن 13 هجری را در بر می‌گیرد.
مراکز و تالارهای تشکیل‌دهنده این موزه هنری عبارت است از:
1- تالار پیش از اسلام
2- تالار هنرهای اسلامی شامل:
الف) آثار هنری و صنعتی
ب ) نگار گری
ج ) خوشنویسی
3- کتابخانه
نشانی: خیابان شریعتی نرسیده به پل سیدخندان شماره۹۷۲

http://www.allmuseums.com/abbasi_museums.html

موزه استاد صبا

استاد ابوالحسن صبا از اساتید بزرگ موسیقی اصیل ایران است‌. او در 1281 ش‌، در تهران متولد شد. پدرش‌، ابوالقاسم کمال‌السلطنه‌، فرزند محمد جعفرخان صدرالحکما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری‌، و از مردان فاضل و هنردوست عصر خویش بود. کمال‌السلطنه طبیب و ادیب و دوست‌دار موسیقی بود. سه تار را دل‌نشین می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود. صبا علاوه بر نوازندگی‌، گاه آهنگ نیز می‌ساخت و علاوه بر موسیقی‌، ادبیات کلاسیک ایران را به خوبی می‌شناخت و زبان انگلیسی را می‌دانست‌. او به پرورش گل نیز علاقه‌مند بود. ساز اصلی استاد ویولن بود که آن را نزد حسین‌خان هنگ آفرین فراگرفت‌. هم‌چنین سنتور را نزد علی‌اکبر شاهی و حبیب سماعی‌، کمانچه را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده‌، ضرب را نزد حاجی‌خان ضربی‌، نی را نزد اکبرخان‌، تار را نزد استاد علی‌نقی وزیری و سه تار را در مکتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به کمال رسانید. در جوانی به مدرسه کمال‌الملک رفت و نقاشی را فراگرفت‌. هم‌چنین‌، مهارت‌هایی چون سوهان کاری‌، نجاری‌، ریخته‌گری‌، معرق‌کاری و خاتم‌کاری به دست آورد که بعداً در ساختن آلات موسیقی به کار بست‌.
صبا در شب جمعه 29 آذر ماه 1336 در سن 55 سالگی به علت ناراحتی قلبی چشم از جهان فروبست‌. بعد از مرگ استاد، بر طبق وصیت ایشان و به خاطر تجلیل و قدردانی از این هنرمند نامی‌، خانه ایشان در 29 آبان 1353، به موزه تبدیل گردید و همسر ایشان به کمک فرزندان استاد، اشیا و لوازم متعلق به استاد را جمعآوری و به موزه اهدا کردند.
به‌طورکلی‌، موزه صبا به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول شامل سازها، لوازم شخصی و آثار استاد از جمله ردیف‌های موسیقی است‌; و بخش دوم اختصاص به کارهای دستی خانم صبا، همسر استاد صبا، دارد که شامل مجموعه تندیس‌های مومی و لباس‌های محلی و سنتی ایران قدیم است‌.
در حال حاضر موزه فعال‌، ولی نیازمند مرمت است‌.
نشانی : تهران، میدان بهارستان، خ ظهیر الاسلام، شماره ۹۰
http://www.allmuseums.com/saba_museums.html

موزه علی اکبر صنعتی

علی اکبر صنعتی‌، متولد 1259 کرمان‌، یکی از کودکان پرورش یافته پرورشگاه صنعتی کرمان است‌. او که از آغاز به نقاشی علاقه‌مند بود، به مدرسه کمال الملک وارد گردید و پس از 12 سال موفق به اخذ دانش‌نامه لیسانس شد.
وی پس از فراغت از تحصیل به کرمان رفت و به تربیت 40 تن از کودکان پرورشگاهی پرداخت که بعضی از آنان اکنون از نام آوران کشورند.
در 1325 موزه‌ای ساخت و آن را به شیر و خورشید واگذار کرد. موزه دیگری در 1330 در خیابان کالج دایر کرد که تمام آثار آن را خود ساخته بود. این موزه بعدها به میدان راه آهن منتقل شد.
صنعتی در طول 62 سال کار خود، نزدیک به 1000 نگاره و 400 مجسمه خلق کرد. صنعتی از نخستین مجسمه سازان و نقاشان واقع‌گرای دوره معاصر و بنیان‌گذار نخستین موزه آثار خبری معاصر است‌. جالب‌ترین قسمت این موزه کوچک و قدیمی‌، مجسمه گروهی از زندانیان سیاسی سلسله پهلوی است که توسط استاد به تصویر کشیده شده است‌. این مجسمه عظیم درست در مرکز موزه قرار گرفته است‌. مجسمه فردوسی‌، سعدی‌، مسیح مصلوب‌، دهخدا، کمال الملک‌، کریم‌خان‌زند، جواهر لعل نهرو، مهاتما گاندی‌، لوئی پاستور، ملک الشعرای بهار، شاه عباس و مجسمه عظیم نادرشاه افشار چشم‌گیر هستند.
این موزه همه روزه به جز تعطیلات رسمی آماده پذیرایی است و ورودیه این موزه تماماً به سازمان هلال احمر تعلق می‌گیرد.

نشانی: میدان شهدا، خیابان شهید آقاجانلو، کوچه میرزایی

http://www.allmuseums.com/industrial_museums.html

2-3 دانشمندان

موزه استاد محسن مقدم

پیشینه تاریخی موزه مقدم 

موزه مقدم دانشگاه تهران و درحقیقت خانه مقدم از جمله خانه های مجلل دوران قاجار ـ متعلق به یکی از درباریان آن زمان به نام محمد تقی خان احتساب الملک ـ بوده است. احتساب الملک دارای دو پسر به نام های حسن و محسن بود که جهت ادامه تحصیل به اروپا رفتند. حسن در فعالیت های ادبی، سیاسی و اجتماعی حضور فعالی داشت و در جوانی فوت کرد. از او نمایشنامه بسیار معروف «جعفرخان از فرنگ آمده» به جا مانده است. برادر کوچکتر ـ محسن ـ پس از اتمام تحصیلات خود در رشته های نقاشی، تاریخ هنر و باستان شناسی  در سال 1315 ه.ش به وطن بازگشت و به همراه همسر فرانسوی خود «سُلما» در خانه پدری ـ محل کنونی موزه مقدم ـ ساکن گردیدند.

 

 

خانه مقدم قبل از تغییرات فعلی

 

آنها در کنار فعالیت های علمی به گردآوری آثار و اشیاء تاریخی و فرهنگی پرداختند. استاد مقدم بسیاری از آثار ارزشمند جمع آوری شده مانند کاشی، قطعات سنگی تراشیده شده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی ـ تاریخی به نحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب و برخی دیگر مانند کلکسیون پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلو نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد  تاریخی و غیره.  را با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری نمود. 

در سال 1351ه.ش، زنده یاد استاد مقدم ـ استاد ممتاز دانشگاه تهران ـ با توجه به علاقه وافرش به علم، تاریخ و هنر، خانه پدری خود را به همراه آثار نفیس گردآوری شده وقف دانشگاه تهران نمود. استاد محسن مقدم در سال 1366 ه.ش دارفانی را وداع گفت و پس از مرگِ همسر ایشان در سال1369ه.ش، تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.

از ویژگی های بارز این موزه همگون بودن نسبی فضای معماری با آثار تاریخی موجود در آن است، فضایی که با مساحتی برابر با 2117 مترمربع شامل سه حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است.

حیاط بیرونی

ضلع جنوبی 

ساختمان بیرونی(تابستانی) که در ضلع جنوبی حیاط بیرونی واقع شده و متشکل از دو بخش است:

اتاق پیشخوان:

 این مکان در زمان حیات محسن مقدم به عنوان اتاق جانبی سالن پذیرایی مورد استفاده قرار می گرفته است. در حال حاضر در بخشی از این اتاق به معرفی استاد مقدم و فعالیت های کاری و علمی ایشان در قالب عکس، لوازم شخصی و در بخشی دیگر به نمایش آثار تزئینی چوبی، وسایل آشپزخانه و صندوق خانه های قدیمی پرداخته شده است.

اتاق پذیرایی (سالن گاهنگاری)

این سالن محل کار، فعالیت های علمی و پذیرایی از مهمانان بوده است. در حال حاضر سعی بر آن شده که با بخشی از آثار و اشیاء تاریخی مجموعه موزه مقدم، توالی و تسلسلی از آثار تاریخی ایران در این سالن به نمایش گذارده شود که نشانگر فرهنگ های گوناگون، در دوره های مختلف تاریخی هستند. آثاری چون : سفالینه ها، ابزار های سنگی، مفرغینه ها، شیشه ها، مهرها و اثر مهرها و اشیاء فلزی غیره .

حوضخانه

این زیرزمین در دوره مظفری(1324-1313 ه.ق) همزمان با احداث خانه توسط احتساب الملک ـ پدر محسن مقدم ـ بنا شده است. تزئینات دیوارهای حوضخانه ـ توسط استاد محسن مقدم ـ از کاشی و قطعات ظروف سفالین برگرفته از آثاری نفیس متعلق به سده های چهارم تا سیزدهم ه.ق است که سیر و تحول صنعت سفال و کاشی ایران را به نمایش می گذارد.

کارگاه (کتابخانه)

این محل در حقیقت کارگاه (آتلیه) محسن مقدم بوده است که در سال 1337 ه.ش ساخته شده است. در حال حاضر به منظور نگهداری از کتاب های دکتر مقدم و دیگر کتاب های مرتبط با باستان شناسی و هنر جهت استفاده پژوهشگران و عموم مردم، این محل تبدیل به کتابخانه شده است.

ضلع غربی

ساختمان اربابی(برج)

این ساختمان در زمان حیات دکتر محسن مقدم در سال 1345 ه.ش و با کمک دکتر ابوالقاسمی ـ یکی از شاگردان ایشان در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران ـ به شکل قلعه های قرون وسطی اروپا ساخته شده است. دکتر مقدم سعی بر این داشته تا در این محل بخشی از هنرهای مردمی ایران را به نمایش بگذارد. این ساختمان بخش های مختلفی چون اتاق کدخدا، حمام کوچک و خانگی با کاشی های قاجاری با مضمون استحمام، اتاق صدف، اتاق تدخین و زیرزمین با تزیینات سفال را در بر می گیرد.

ایوان قاجار

دکتر مقدم در ضلع شمالی ساختمان اربابی (برج) ایوانی را بر پایه چند ستون و طاق ساخته است. این ایوان با استفاده از کاشی های دوران زندیه و قاجار مزین شده است. در وسط این ایوان حوضچه مرمری کوچکی متعلق به حمام فتحعلی شاه کار گذاشته شده است که آب از آن فوران کرده و از طریق یک جوی باریک به داخل استخر می ریزد. استخر مذکور که در حاشیه شمالی حیاط بیرونی واقع شده است در سال 1335 ه.ش در جریان سفر زنده یاد دکتر مقدم به اسپانیا، از روی استخر و آب نماهای باغ الحمراء (باغی از دوران صدر اسلام اسپانیا) الگو برداری و با استفاده از حوض یاد شده و تعدادی فواره قدیمی اجرا گردید. 

ضلع شمالی 

گلخانه

در انتهای غربی ضلع شمالی خانه مقدم گلخانه ای مزین به کاشی های لعابدار قدیمی و ازاره های سنگی حجاری شده زیبا با مضمون گل و گیاه ایجاد شده است. 

ضلع غربی 

دیوار تجدد

دو حیاط اندرونی و بیرونی با دیواری مرکب از چند عدد ستون مارپیچی و تعدادی طاق بر روی این ستون ها با تزیینات کاشی و پایه ستون های حجاری شده مشابه پایه ستون های کاخ چهل ستون اصفهان از همدیگر جدا می شوند. دکتر مقدم این پایه ستون ها را در هنگام تخریب کاخ خواهر ناصرالدین شاه به این محل انتقال داده است. دیوار تجدد توسط مهندس هوشنگ سیحون طراحی و اجرا شده است. 

حوض ژاپنی

دکتر مقدم و همسرشان در حیاط بیرونی باغچه و حوضی را با الهام از باغ های طراحی و اجرا کرده اند. 

حیاط اندرونی 

ضلع شمالی 

ساختمان شمالی

در این ضلع حیاط ساختمانی واقع شده که شامل فضاهای زیر است:

زیرزمین

در دوران اولیهء احداث خانه مقدم از این محل به عنوان حمام و انباری استفاده می شده است که در زمان حیات دکتر مقدم کارایی خود را از دست می دهد و تبدیل به یک انبار می شود. در حال حاضر این محل بازسازی و مرمت شده است و به عنوان گنجینه آثار تاریخی موزه مورد استفاده قرار می گیرد.

ایوان

این ایوان با نمای بیرونی به شکل دو سنتوری با گچبری ایرانی و بر روی چهار ستون با گچبری کرنتی بر پا شده است. این ایوان با دو رشته پلکان مارپیچ از حیاط قابل دسترسی است و هنوز شکل قدیم خود را حفظ نموده است. تزیینات این محل توسط دکتر مقدم و با استفاده از کاشی های کوباچه (چند رنگ) صفوی، آینه کاری زندیه و قاجار و کاشی های معرق و خشتی قاجار و پهلوی اول صورت گرفته است.

اتاق قاجار (سالن زمستانی)

دکتر مقدم این محل را با آثار ارزنده ای از دوران زندیه و قاجاریه چون : طاقچه گچبری زندیه از اصفهان، شومینه ای از قصر فیروزه ـ کاخ «فیروزه خانم» سوگلی ناصرالدین شاه ـ و غیره تزئین نموده است و به همین دلیل آن را اتاق قاجار نامیدند. در حال حاضر نیز آثاری از دوران قاجار و پهلوی در این اتاق به نمایش گذارده شده است.

اتاق نشیمن

این اتاق محل اصلی زندگی و به عبارتی اتاق نشیمن و زندگی دکتر محسن مقدم و همسرشان بوده است. تعدادی قلمدان، جعبه و گنجفه های (کارت های بازی) پاپیه ماشه و نیز نقاشی هایی که توسط دکتر مقدم کشیده شده به نمایش در آمده است. 

ضلع شرقی 

این ضلع شامل یک دیوار محوطه است. آن گونه که عکس هایقدیمی موزه مقدم نشان می دهند، دکتر مقدم این دیوار را در مراحل مختلف با کاشی ها و ظروف قاجاری آراسته و در وسط این دیوار نیز به زیبایی، طاقنمایی طراحی و اجراء شده است.

حیاط

این حیاط توسط دکتر مقدم و همسرشان با الهام از طرح فرش های دوران صفوی و قاجار با محوریت حوض در وسط و باغچه های پیرامونی طراحی شده است.  

حیاط سرایداری (بخش اداری)

از این حیاط در ابتدا به عنوان مطبخ و محل سکونت مستخدمین و سرایداران استفاده می شده است . این بخش از موزه که در قسمت جنوب شرقی آن واقع شده، به علت فرسودگی بیش از حد با اندکی تغییر،  مرمت و بازسازی، در حال حاضر به عنوان بخش اداری موزه مورد استفاده قرار می گیرد. 

 

http://museums.ut.ac.ir/mm/page-21.htm

موزه دکتر حسابی

موزه دکتر حسابی چند ماه پس از فوت دکتر حسابی‌، در اواخر 1371 و در منزل مسکونی او افتتاح شد. بنای خانه متعلق به 1310 ش‌، است‌. موزه در طبقه سوم و در ضلع غربی منزل دکتر حسابی ایجاد شده و مساحتی حدود 40 مترمربع دارد و شامل وسایل شخصی دکتر از جمله پوشاک‌، مسواک‌، عینک‌، شانه‌، خودکار، دفتر یادداشت و وسایل دست ساز ایشان‌، لوح تقدیر و مدارک تحصیلی و علمی‌، مدال‌ها و نشان‌ها، عکس‌های خانوادگی‌، اسباب بازی فرزندان و نوه‌ها، هدایای خانوادگی و... است‌. هم چنین آثار تقدیمی به دکتر حسابی شامل تابلوی نقاشی‌، تابلوی خط‌، فرش و صنایع دستی همراه وسایل شخصی و کلیه آثار تألیف و ترجمه شده وی به نمایش گذاشته شده است‌. بخش‌های فعال در منزل و موزه دکتر حسابی عبارتند از:
بخش فرهنگی که وظیفه چاپ‌، جمع آوری‌، تدوین‌، تجدید چاپ و ترجمه آثار وی را بر عهده دارد;
بخش تحقیقات علمی که پیرامون زندگی و آثار دکتر حسابی فعالیت می‌کند.
بازدید از موزه در سه نوبت با هماهنگی قبلی و حداکثر 25 نفر، به طور رایگان از ساعت 8 تا 16 امکان‌پذیر است‌.
سید محمود حسابی در 1281 ش از پدر و مادری تفرشی در تهران زاده شد. در 17 سالگی لیسانس ادبیات و در 19 سالگی لیسانس زیست شناسی و پس از آن مدرک مهندسی راه و ساختمان را از دانشگاه امریکایی بیروت اخذ کرد.
او در رشته‌های پزشکی‌، ریاضیات و ستاره‌شناسی به تحصیلات آکادمیک پرداخت و در 1924 به پاس زحماتش‌، شرکت راه‌سازی فرانسوی از او برای تحصیل در مدرسه عالی برق پاریس دعوت کرد. هم‌زمان با تحصیل در رشته معدن‌، در راه آهن برقی فرانسه نیز مشغول به کار شد. سپس به دلیل روحیه علمی به تحصیل و تحقیق در دانشگاه سوربن در رشته فیزیک پرداخت و در 1927 در 25 سالگی دانش‌نامه دکترای فیزیک خود را با عنوان حساسیت سلول‌های فتوالکتریک ارائه کرد. فعالیت‌های مهم وی در موضوعات علمی عبارتند از:
اولین نقشه برداری علمی و فنی‌، رسم اولین نقشه نوین راه ساحلی سراسری میان بنادر خلیج فارس‌، تأسیس دارالمعلمین عالی (1306)، تأسیس مدرسه مهندسی وزارت راه و تدریس در آن در 1307، تأسیس دارالمعلمین عالی (1307)، ساخت اولین رادیو در کشور (1307)، تأسیس دانش سرای عالی و تدریس در آن (1308)، ایجاد اولین ایستگاه هواشناسی در ایران (1310)، نصب و راه اندازی اولین دستگاه رادیولوژی در ایران (1310)، تعیین ساعت ایران (1311)، تأسیس اولین بیمارستان خصوصی در ایران به نام بیمارستان گوهرشاد به یاد مادرش (1312)، پیشنهاد تدوین قانون تأسیس دانشگاه تهران و دانشکده فنی (1313) و ریاست آن تا 1315، پایه‌گذاری مراکز تحقیقات راکتورهای اتمی دانشگاه تهران‌، تأسیس سازمان انرژی اتمی و عضو هیئت دایمی کمیته بین‌المللی هسته‌ای‌، تأسیس اولین رصد خانه نوین در ایران‌، و تأسیس اولین مرکز مدرن نصب ماهواره در شیراز.
دکتر محمود حسابی به چهار زبان زنده دنیا (فرانسه‌، انگلیسی‌، آلمانی و عربی‌) مسلط بود و به زبان‌های سانسکریت‌، لاتین‌، یونانی‌، اوستایی‌، ترکی و ایتالیایی اشراف داشت‌. نشان اوینسیه دولالژیون دونور و نشان کوماندور دولالژیون دونور، بزرگ‌ترین نشان‌های فرانسه‌، به وی اهدا شده است‌.
او تنها شاگرد ایرانی پروفسور اینشتین بود و با دانشمندان طراز اول دنیا نظیر شرودینگر، پورن‌، پل‌دیراک‌، نیلز و بوهر و فلاسفه‌ای چون آندره ژید و برتراند راسل ارتباط داشت‌.
در 1990 از سوی جامعه علمی جهانی به عنوان مرد اول علمی جهان برگزیده شد و در کنگره 60 سال فیزیک ایران در 1366 ملقب به پدر فیزیک ایران گردید.
دکتر حسابی در 12 شهریور 1371 در بیمارستان دانشگاه ژنو به هنگام معالجه قلب بدرود حیات گفت‌. مقبره استاد بنا به خواسته وی در زادگاه خانوادگی و در شهر دانشگاهی تفرش قرار دارد.

نشانی : خیابان تجریش‌، خیابان مقصود بیک‌، خیابان دکتر پروفسور حسابی‌، پلاک 8
 

http://www.allmuseums.com/drhesabi_museums.html

2-4 رجال سیاسی/ شهیدان

موزه شهید رجایی

خانه شهید رجایی از 1343 تا حدود 17 سال محل سکونت احمد رجایی بود. سپس از 1373 با همت بنیاد شهید و سازمان میراث فرهنگی در ردیف آثار ملی و یادمانی برای حفظ خاطرات آن معلم شهید درآمد. خانه قدیمی و به صورت اندرونی بیرونی‌، 254 مترمربع و با زیر زمین دو طبقه است‌. زیرزمین به شکل بسیار قدیمی و با طاق‌های آجری محل حمام‌، آب انبار و طباخ خانه است‌. آشپزخانه با همان وسایل طباخی و به همان شکل باقی مانده است‌. اتاق خواب هم شامل کردی و پشتی‌های معروف شهید رجایی است‌. در پذیرایی که درست مقابل آشپزخانه و اتاق خواب قرار دارد، میز و صندلی کار و هم‌چنین وسایل شخصی‌، کتاب‌خانه دست‌ساز شهید رجایی‌، آینه معروف او که قطعه‌ای از شیشه اتوبوس بود، صندوقچه‌، ویترین‌، یادداشت‌های شخصی‌، کمد لباس‌ها و دندان مصنوعی که باعث شناسایی شهید شد، قرار دارند. هم‌چنین آثار هنری اهدا شده به موزه و بخش‌هایی از زندگی نامه شهید رجایی در قاب‌هایی به چشم می‌خورد.

نشانی: میدان شهدا، خیابان شهید آقاجانلو، کوچه میرزایی

 

     http://www.allmuseums.com/rajaee_museums.html

 

خانه ـ موزه دکتر شریعتی

خانه ـ موزه دکتر علی شریعتی عصر امروز (۱۳۸۵/۱۲/۰۸)، با حضور مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران، مهدی عسکرپور معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و جمعی از شاگردان وی گشایش یافت.
در مراسم گشایش خانه موزه دکتر علی شر یعتی دوستان و شاگردان وی جلال رفیعی، محمد علی نجفی، صادق طباطبایی،حجت الاسلام، المسلمین سید محمود دعایی و مهدی چمران حضور داشتند که با ذکر خاطرات خود از دوران زندگی و فعالیتهای این اندیشمند معاصر یاد وی را گرامی داشتند. به گزارش فارس، منزل مرحوم دکتر علی شریعتی، که در فهرست آثار ملی ثبت شده، در محدوده شهرداری منطقه 6 تهران واقع شده است. این خانه که در فاصله سالهای 1335 تا 1340بنا شده است، فاقد ارزش خاص معماری، تزیینات یا طراحی ویژه است و صرفا به لحاظ شخصیت علمی، اجتماعی و ملی مرحوم دکتر شریعتی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. شهرداری تهران خانه شریعتی را در سال1375 از خانواده وی خریداری کرد و به عنوان خانه موزه دکتر علی شریعتی ساماندهی شد که ساخت و ساز و فضا سازی آن تا ابتدای سال جاری ادامه داشت. در این خانه موزه، برخی ازآثار، کتب، مدارک، کتابخانه، عکس و وسایل شخصی دکتر شریعتی به نمایش گذاشته شده است.

http://www.ketabnews.com/detail-3621-fa-19.html

 

خانه-موزه شهید چمران

خانه موزه شهید دکتر چمران ، منزل پدری دکتر چمران بوده که دکتر در آن خانه بزرگ شده اند. این خانه قدیمی زیبا، حال و هوای بسیار خوبی دارد که در آن بسیاری از وسایل شخصی دکتر به همراه تصاویر زیبایی ازایشان و تعدادی از نقاشی های کشیده شده توسط دکتر نگهداری می شود.

نشانی: خیابان پانزده خرداد، چهارراه سیروس، گذر سرپولک، کوچه شهید کمال بشیری، پلاک 7.

http://cafetehroon.blogfa.com/post-73.aspx

موزه شهدا

موزه‌ شهدای تهران در سال 1359 با هدف و انگیزه ی حفظ و اشاعه ی دستاوردهای معنوی فرهنگ ایثار و شهادت در قالب هنرهای تجسمی و در مکان دیگری شروع بکار نمود و آثار با ارزشی در زمینه خط، نقاشی، تذهیب و مینیاتور را در خود جای داد. علاوه بر آثار فوق، اسناد و آثار به جای مانده از شهیدان جمع آوری و تحت عنوان موزه ی شهدا در تاریخ پنجم مهر ماه 1375 توسط ریاست جمهور وقت به صورت رسمی افتتاح و فعالیت خود را آغاز نمود.

همواره بازدید کنندگان مختلفی از اقشار مختلف جامعه و حتی سایر کشورهای اسلامی و غیر اسلامی به این مکان مقدس مراجعه و از آثار باقیمانده از شهدای گرانقدر کشور ایران اسلامی بازدید بعمل می‌آورند استقبال بازدید کنندگان، افزایش آثار و اسناد، توجه به نیازهای مخاطبین مختلف، ساماندهی وضع موجود و توسعه کمی و کیفی موزه را امری ضروری می نمود، لذا توسعه بهسازی و ساماندهی فضاها در دستور کار قرار گرفت و فضاهای جدید به موزه اضافه و نهایتا تکمیل و در تاریخ12/11/1384 توسط دکتر قالیباف شهردار محترم تهران بازگشایی گردید و هم اکنون با داشتن تعداد 12473 اثر ( البسه، حجمی، اسناد) از 1310 شهید و با بخشهای مختلفی که به شرح آتی می رسد آماده ی بازدید عموم شهروندان، گردشگران و بازدیدکنندگان از داخل و خارج کشور می باشد.

نشانی: تهران، خیابان طالقانی، نبش خیابان شهید موسوی (فرصت)، موزه شهدا.

http://shahid-m.blogfa.com/post-1.aspx

 

2-5 جهانگردان

موزه برادران امیدوار

موزه برادران امیدوار، در بخش شمال غربی مجموعه فرهنگی – تاریخی سعدآباد واقع شده و بنای آن متعلق به دوره قاجار است. این موزه شامل 4 اتاق با نمای آجری قرمز رنگ و گچ بریهای زیبا می باشد، که کالسکه خانه و استراحتگاه سورچی ها بوده است. ساختمان پس از انقلاب اسلامی در سال 1381 شمسی مرمت و بازسازی شد و در پنجم مهر ماه 1382در هفتۀ جهانگردی با تلاش سازمان میراث فرهنگی، به نام اولین جهانگردان ایرانی افتتاح گردید.
برادران امیدوار، به نام های عیسی در سال 1308 و عبدالله در سال 1311 ه.ش در تهران به دنیا آمدند. عیسی امیدوار که به کوهنوری علاقه شدیدی داشت، عضو باشگاه نیروراستی شد و طی صعود به قلل مرتفع نقاط مختلف ایران به مشاهده و شناخت ابزارآلات انسانهای غارنشین پرداخت. کوهنوردی و راهپیمایی ها، سرآغاز اندیشۀ سفر و جهانگردی این دو برادر بود. دیدار با " نیوبل " دوچرخه سوار فرانسوی که قصد سفر از پاریس تا سایگون پایتخت ویتنام را داشت، علاقه به جهانگردی آنها را دوچندان ساخت. همچنین شرکت در مسابقات دوچرخه سواری بین شهرها و کشورها، از دیگر سرگرمی دو برادر بود.
برادران امیدوار پس از سه سال مطالعه در سال 1333 ه.ش با شور و عشق فراوان سفر خود را به منظور دیدن نادیده های جهان، از زادگاه خود با مبلغی در حدود 90 دلار آغاز کردند. آنها با برگزاری نمایشگاههایی از دستاوردهای سفر به نقاط مختلف دنیا، نوشتن مقالات برای نشریات معتبر جهان و برگزاری سخنرانی در بزرگترین دانشگاههای دنیا، بقیه هزینه سفرهای خود را تأمین کردند.
عیسی و عبدالله در هفت سال اول سفر خود، چهار قاره را با دو موتورسیکلت یک سیلندر مچلس انگلیس به قدرت cc 500، که پدر برایشان خریداری کرده بود، پیمودند و سه سال آخر را با اتومبیلی که کمپانی سیتروئن فرانسه به آنها اهدا کرده بود، مسافرت کردند. حاصل سفر 10 سالۀ آنها به نود و نه کشور از پنج قارۀ جهان، هزاران عکس، فیلم، صنایع دستی نقاط مختلف جهان و تعداد زیادی مقالات و تحقیقات علمی بود.
اولین فیلم تهیه شده توسط برادران امیدوار، مربوط به ابوریجینی ها – بومیان استرالیا – است که زندگی آنها بدون هیچ تغییری به همان شیوۀ 2500 سال قبل است. این فیلم فاقد صدا، توسط دوربین کوکی رولیکس با سه لنز متفاوت گرفته شد که آن را از سیدنی در استرالیا خریداری کرده بودند.
از دیگر کارهای مهم آنها تهیۀ فیلم شانزده ساعته از سفرشان بود. سرانجام، برادران امیدوار در سال 1343 ش از سفر ده سالۀ خود بازگشتند و مردمی که از طریق مجلات با آنها آشنا شده بودند فیلم فوق را که به مدت 10 روز در سینما به نمایش گذاشته شده بود، دیدند.
این سفرها به منظورتحقیق دربارۀ زندگی انسان هایی که در روزگار امروزی به صورت بدوی و دور از تمدن زندگی می کردند و نیز شناساندن ایران زمین به مردم جهان صورت پذیرفت.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=194

2-6 چهره‌های ماندگار

موزه و سرای چهره‌های ماندگار

عمارت چهره های ماندگار از جمله بناهای دوره قاجاری در مجموعه سعد آباد است که رضا خان بعد از استقرار در تپه علیخان و پس از ساختن کاخ سبز آن را منضم به مجموعه سلطنتی نمود. این عمارت و ساختمان جنوبی آن که اکنون موزه فرشچیان را در خود جای داده، مجموعه دو عمارت اندرونی و بیرونی یک باغ بوده اند. عمارت بیرونی مشتمل بر یک ساختمان ییلاقی است و از سه سو به ایوانهای سر پوشیده منتهی می شود و در قسمت جنوبی قرار دارد و عمارت اندرونی ( موزه چهره های ماندگار ) در قسمت شمالی قرار گرفته و از دو سوی شمال و غرب به ایوان های ستون دار منتهی می گردد. از جهت ظرافت های معماری عمارت بیرونی دارای نفاست بیشتری است و عمارت اندرونی ساده تر به نظر می آید. این دو عمارت پس از تملک توسط رضا خان به عنوان کاخ اختصاصی ملکه عصمت دولت شاهی (همسر چهارم رضا خان و مادر عبدالرضا پهلوی) اختصاص یافت. عمارت بیرونی محل سکونت ملکه بوده و در عمارت اندرونی خدمه ایشان مستقر بودند. بعدها تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی کاخ ها به نظامیان نزدیک محمد رضا پهلوی که در سعد آباد ساکن بودند اختصاص یافت. معماری هر دو بنا از نوع دوران تجدد است. در این دوران بناهای اعیان و رجال با آرایه های معماری فرنگی تزئین می شدند. هر دو بنا از معماری برون گرا برخوردارند و دید به باغ و محیط اطراف از اصول در نظر گرفته شده برای طراحی این دو ساختمان بوده است . مصالح به کار رفته در بنا ترکیبی از خشت و آجر است و پوشش بام، خرپای شیروانی است که با حلب یا ورق شیروانی عایق شده است. این فرم از پوشش معرف کاملی از بناهای ییلاق اعیان و رجال تهران در شمیران که آب و هوای سردسیر و کوهستانی دارد بوده است. اینک مرمت و حفاظت هر دو اثر توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با حفظ اصالت بنا و به همان شکل اولیه به اتمام رسیده و با کاربرد فرهنگی در معرض بازدید قرار گرفته است.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=197

2-7 تجّار

موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک

کتابخانه و موزه ملی ملک تا سال 1375 در خانه ملک برپا بود. اما حاج حسین از آغاز کار، گسترش آن را از نظر دور نداشت و بنای ساختمانی بزرگ تر را پیش بینی کرد. بنابراین در 29 تیرماه 1323 قطعه زمین بزرگی را در باغ ملی تهران (محل کنونی مؤسسه) برای ساختمان جدید کتابخانه و موزه وقف کرد.

احداث ساختمان جدید در زمان حیات حاج حسین ملک ممکن نشد. تا این که آستان قدس رضوی طراحی و بنای ساختمان جدید را در سال 1364 آغاز کرد و در 1375 به پایان برد.

از نظر ساختار تشکیلاتی، مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک مؤسسه ای غیر دولتی و غیرانتفاعی است که همچون سایر مؤسسات فرهنگی آستان قدس رضوی بر اساس وقف نامه زیر نظر مستقیم تولیت آستان قدس رضوی اداره می شود. ارکان مؤسسه عبارت اند از: مجمع عمومی، ناظر استصوابی، هیأت مدیره، مدیرعامل و بازرس قانونی.

اهداف مؤسسه کتابخانه و موزه ملی طبق اساسنامه عبارت است از:
1- پیشبرد معارف
2- اجرای وقف نامه مرحوم ملک و اشاعه فرهنگ وقف
3- حراست و حفظ گنجینه کتابخانه
4- گردآوری، بهنگام سازی و توسعه منابع کتابخانه
5- نگهداری، بازشناسی و معرفی آثار فرهنگی هنری ادوار گذشته
6- گردآوری مجموعه نفایس و آثار هنری متناسب با گنجینه به میراث نهاده شده واقف

موزه ملی ملک

 موزه ملی ملک از 6 مجموعه بدین شرح تشکیل شده است:
1- مجموعه سکه شامل 3 هزار قطعه سکه و مدال ایرانی از سده ششم پیش از میلاد تا دوران پهلوی و نیز سکه هایی از یونان، جانشینان اسکندر، امپراتوری بیزانس، خلفای اسلامی و امپراتوری عثمانی
2- مجموعه آثار هنری شامل تابلوهای نقاشی هنرمندان به نام ایرانی مانند کمال الملک غفاری، لطفعلی صورتگر، هادی خان تجویدی و برخی نقاشان اروپایی و لوستر و مبلمان
3- مجموعه هنر لاکی شامل 86 قطعه قلمدان، قاب آیینه و سرچسبدان که با نقاشی لاکی آراسته شده اند و برخی شان حدود 300 سال قدمت دارند.
4- مجموعه تمبر شامل هزاران قطعه تمبر از نخستین تمبرهای منتشر شده در ایران و جهان تا زمان حاضر.
5- مجموعه فرش شامل 34 تخته قالی و قالیچه از نقاط مختلف ایران که بوسیله زبده ترین بافندگان دو سده اخیر بافته شده اند.
6- مجموعه بانو ملک شامل تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه های خطی، قلمدان، سرقلیان و آثار لاکی که تعدادشان به 47 اثر می رسد. این مجموعه در سال 1385 توسط بانو عزتملک ملک، فرزند مرحوم حاج حسین ملک و ناظر استصوابی موقوفات ملک به موزه اهداء شده است.
7- مجموعه آثار خوشنویسی که آثاری از بزرگ ترین و نامدارترین خوشنویسان ایران و اسلام مانند یاقوت مستعصمی، علیرضا عباسی، میرعماد، احمد نیریزی، درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا غلامرضا اصفهانی و... را در خود جای داده است.

http://www.malekmuseum.org/fa/about

3. طبیعت

موزه آب

گنجینه آب موسسه ای است فرهنگی که در جهت جمع آوری ، نگهداشت، نمایش و حفظ و احیای میراث گذشتگان در بخش های مرتبط با آب از جمله استحصال، انتقال ، توزیع و بهره برداری و فنون بکار رفته در آن فعالیت می کند.گنجینه آب سعدآباد در جنوب شرقی کاخ سبز و در غرب ساختمان تشریفات ریاست جمهوری احداث گشته است. ساختمان دفتر مخصوص محمدرضا پهلوی که در زمان پهلوی دوم ساخته شدکه برای پذیرایی از مقامات درباری و مراجعین شاه استفاده می شد، پس از تخلیه این دو ساختمان به تیمسار کسرایی (مسئول حفاظت ارتش ) واگذارشد. گنجینه آب سعدآباد حدوداً 2670 مترمربع مساحت دارد و از 3 بخش تشکیل شده است:

الف : ساختمان اصلی 200 متر مربع

ب : ساختمان جنبی 70 متر مربع

ج : فضای باز 2400 متر مربع

عملیات اجرایی بازسازی و مرمت کامل دو ساختمان و محوطه سازی آن پس از تهیه طرحهای اجرایی توسط موسسه گنجینه ملی آب ایران وابسته به وزارت نیرو در سال 1376 آغاز و در تاریخ 4/6/78 با حضور معاون محترم ریاست جمهوری وقت و مدیران ارشد وزارت نیرو و سایر ارگانهای ذیربط افتتاح گردید.

تعداد گالری: این موزه دارای 4 گالری نمایشگاهی در ساختمان اصلی و یک گالری نمایشی در ساختمان جنبی می باشد. شایان ذکر است که با توجه به محدودیت فضای نمایشگاهی دو ساختمان یادشده ( اصلی و جنبی) سعی شده است حداکثر استفاده از فضای مذکور صورت پذیرد به گونه ای که از فضای موجود در ساختمان کوچکتر که گالری نمایشی در آن وجود دارد جهت نمایش ماکت هایی از سدهای جدید ساخته شده بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران به نمایش گذاشته شده است به گونه ای که بازدیدکننده در بدو ورود در ابتدا ماکت های مذکور را بازدید نموده و سپس وارد سالن نمایشی شده و پس از دیدن فیلم های مربوط به موزه از مدل های هیدرولیکی موجود در محوطه بازدید کرده و پس از آن وارد سالن های نمایشگاهی شده و پس از بازدید از اسناد، مدارک و سایر اشیاء موجود در موزه مدار گردشی موزه خاتمه می یابد.

مواردی که در ساختمان اصلی به آن پرداخته شده به شرح ذیل می باشد.

- ماکت هایی از آثار و ابنیه قدیم و شاخص مرتبط با آب مانند سد قوسی کریت طبس و کمایستان خراسان

- نمایش اسناد مربوط به آب از قبیل حقابه ها، دفترهای محاسبات میراب ها ، وقف نامه ها، لوح محاسبه قنات و دیگر دست نوشته های مربوطه.

- نمایش وسایل سنتی آب از قبیل وسایل حفر قنات ، چاه ، گونیای چوبی ، قرقره، کوزه سفالی،مشربه، روغن دان، خمره، زاویه سنج و ...

- وسایل اندازه گیری آب شامل چارچوب رقم، پیمانه های آبی، ساعت آبی و ...- وسایل شیب سنجی قنات مانند تراز چوبی، تراز شیشه ای و ...

با توجه به اهمیت ابزار مهندسی آب در این بخش در یکی از سالن ها وسایل مهندسی آب به نمایش گذاشته شده همچنین دو سالن یکی به ظروف سفالی و دیگری به ظروف لعابی و فلزی مرتبط با آب اختصاص داده شده است.

در ساختمان جنبی موارد ذیل نمایش داده می شود:

- نمایش ماکت از سدهای ساخته شده و در دست احداث جدید

- تهیه و نمایش حرکات مثبت و سازنده دست اندرکاران صنعت آب

- در نظر گرفتن سالنی جهت نمایش با امکانات اسلاید، ویدئو پروژکشن و امکانات سمعی و بصری.

ویژگی فضای باز گنجینه آب:

استفاده از فضاهای باز در گنجینه آب جهت به نمایش درآوردن مدل های زنده تاسیسات آبی جدید و قدیم چون سدها، کانال های آبرسانی، آب انبارها آسیابها و موارد مشابه دیگر ضمن اینکه باعث ارتباط بیننده با این گونه بناها از نزدیک می شود و آگاهیهای لازم در ارتباط با چگونگی کارکرد آنها به راحتی انتقال می یابد. طبق همین اصل هم مدل های هیدرولیکی پل – بند امیر با مقیاس 25: 1 در سطحی به مساحت 220 مترمربع، سد کارون 3 با مقیاس 100: 1 در سطحی به مساحت 240 مترمربع به همراه کانال های آبی گردش آب در محوطه باز احداث گردید. همچنین یک نمونه آب انبار با مقیاس 2: 1 و گاوچاه با مقیاس 1:1 در محوطه بین ساختمان اصلی و جنبی گنجینه احداث گردیده است.

موضوعات موردنظر در گنجینه آب سعدآباد:

- نمایش تاریخ آب و آبیاری شامل فرهنگ و مردم شناسی، تکنیک و فن، اهمیت آب و استفاده بهینه از آن در زمینه آب و آبیاری و ...

- معرفی و نمایش دانشمندان قدیمی صنعت آب در گذشته

- معرفی و نمایش تکنیک و فن آبیاری و شبکه های آبیاری، انتقال و توزیع آب و دفع فاضلاب در عصر حاضر.

- معرفی و نمایش نحوه تقسیم آب و سیستم های آب و آبیاری در تهران قدیم و جدید از طریق ساخت ماکت و نمایش گاری آبشاهی و میرابها در گذشته و انتقال و توزیع آب شهری در تهران عصر حاضر.

- نمایش سیر تحول و شکل گیری موزه آب و فعالیتهای مختلف که تاکنون توسط مسئولین آن انجام گرفته است.

هدف از تاسیس موزه آب:

با توجه به نقش موزه به عنوان یک واحد فرهنگی آموزشی، موزه آب در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد تهران تاسیس گردیده است تا بتوان نسبت به معرفی آثار و سوابق ارزشمند تاریخی- فنی مهندسی آب کشور و نیز معرفی پیشرفت های شگرف در شاخه های مختلف مهندسی آب بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و سدهای ساخته شده در این دوران و ایجاد خودباوری در نسل حاضر و آینده قدم های ارزشمندی برداشته شود.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=2321

موزه طبیعت و حیات وحش ایران

موزه طبیعت و حیات وحش ایران در 1372، از سوی شهرداری تهران به منظور آشنا کردن‌، مردم با میراث فرهنگی و طبیعی و شناخت اهمیت حفاظت از محیط سبز و حیوانات افتتاح شد.
این موزه در 1376 به عضویت شورای بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) و کمیسیون آموزش و ارتباطات سازمان جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN CEC) درآمد و در همین سال نیز به شبکه جهانی اینترنت پیوست‌.
ساختمان موزه با مساحتی حدود 12000 مترمربع در دو طبقه‌، بخش‌های متعددی دارد که عبارتند از:
بخش پرندگان و پستان‌داران با شش سالن که به شرح ذیل است‌:
سالن مارها، گوزن‌ها، خرس قهوه‌ای آمریکای شمالی و پرندگان‌، سالن آهو، قوچ‌، قرقاول‌، خرس‌، پلنگ‌، شغال‌، روباه‌، گرگ و سالن پستان‌داران قاره آفریقا و سالن آب‌زیان و خزندگان‌.
بخش زمین‌شناسی با دو سالن که در آن ویژگی‌های دوران‌های مختلف زمین‌شناسی از نظر محیط زیست جانوری و گیاهی به تصویر کشیده شده است‌.
سالن هشت که شامل بخش پروانه‌ها، عنکبوت‌ها، رتیل‌ها و عقرب‌ها است‌.
موزه دارای کارگاه تاکسیدرمی است که در آن چگونگی فن حفظ و نگه‌داری موجودات به صورت غیر زنده به نمایش گذاشته شده است‌.
از جمله ویژگی‌های خاص این موزه دارا بودن نوع کم‌یاب پوست ببر است‌. هم‌چنین‌، دو نمونه از نادرترین و زیباترین پستان‌داران جهان‌، با نام‌های گور ایرانی و یوزپلنگ آسیایی در آن به نمایش گذاشته است‌.
سایر قسمت‌ها و امکانات رفاهی موزه به شرح ذیل است‌:
کتاب‌خانه با داشتن 15000 جلد کتاب در تمام زمینه‌های تخصصی مربوط به محیط زیست‌، از معتبرترین کتاب‌خانه‌های علوم گیاهی و جانوری در تهران به شمار می‌رود. این کتاب‌خانه در ابتدای خیابان نیاوران جنب پارکینگ طبقاتی شهرداری واقع است‌.
آمفی تئاتر با ظرفیت 60 نفر محل نمایش فیلم‌هایی درباره حیات‌وحش و هم‌چنین برگزاری سمینار و کنسرت‌های این مرکز در ایام جشنوارة کودک و طبیعت و روز جهانی کودک است‌.
سینمای روباز که هرساله از اول تابستان تا پایان شهریور دایر است و فیلم‌های سینمایی را در سئانس 21 و 23 به نمایش در میآورد ورودی سینما 1000 ریال است‌.
دام‌پزشکی یا کلینیک pet cheak up مرکزی است جهت معاینه و درمان حیوانات مختلف خانگی‌. هم‌چنین در این کلینیک حیوانات مختلف اهلی از جمله پرندگان‌، سنجاب‌، خرگوش‌، سگ و ماهی به فروش می‌رسد.

نشانی خیابان نیاوران دار آباد

http://www.allmuseums.com/darabad_museums.html

موزه تاریخ طبیعی

حیوانات تاکسیدرمی شده در این موزه به نمایش گذاشته شده است. این موزه به غیر از جمعه‌ها باز می‌باشد.

نشانی: میدان هفت‌تیر، ابتدای خیابان قائم مقام فراهانی

http://www.allmuseums.com/history_museums.html

موزه تنوع زیستی

این موزه در پارک طبیعت پردیسان و در فضایی با مساحت داخلی 1800 متر مربع در شمال غربی شهران واقع شده است که در فروردین ماه سال 1383 توسط ریاست محترم جمهوری افتتاح گردید. موزه با تاکید بر اهمیت و ارزش تنوع زیستی و در راستای وظایف قانونی سازمان حفاظت محیط زیست ایجاد شده است و هدف مدیریت موزه همواره این بوده است که با استفاده از کادر کارشناسان خود نقش موثری در تحقیقات، اطلاع رسانی و آموزش برای گروه های مختلف سنی و علاقه مندان به محیط زیست ایفا نماید.

نشانی: تهران بزرگراه همت پارک پردیسان

http://www.allmuseums.com/zist_museums.html

نمایشگاه (موزه) حیات وحش سرخه حصار

نمایشگاه حیات‌وحش سرخه‌حصار در 1376، از سوی سازمان حفاظت محیط زیست تأسیس شد و با مساحتی حدود 900 مترمربع و 400 مترمربع زیر بنا، شامل 12 غرفه نمایش و 350 مترمربع فضای اداری و 150 مترمربع سالن آمفی‌تئاتر است‌. نمایشگاه در یک طبقه و دو بخش است‌: سالن نمایش فیلم (آمفی‌تئاتر) و نمایشگاه حیات‌وحش‌.
نمایشگاه حیات وحش شامل نمونه تاکسیدرمی شده پستان‌داران‌، پرندگان‌، خزندگان و دوزیستان و نمونه‌هایی از حشرات‌، نمونه‌هایی از کانی‌ها و سنگواره‌ها (فسیل‌) و هرباریوم گیاهان خشک شده و بذر گیاه است‌. از امکانات آمفی‌تئاتر می‌توان به پخش اسلاید و نمایش فیلم و برگزاری جلسات و سمینارها اشاره کرد.

نشانی: خیابان دماوند

http://www.allmuseums.com/hayatvahsh_museums.html

باغ موزه گیاه شناسی (باغ ملی ایران)

باغ گیاه شناسی ملی ایران در سال 1347 با مساحتی حدود 145 هکتار در اراضی چیتگر واقع در حاشیه اتوبان تهران-کرج (پیکانشهر) احداث گردید. این باغ که یکی از بزرگ ترین باغ‌های گیاه‌شناسی جهان محسوب می شود، آب و هوایی نیمه خشک دارد و میزان بارندگی متوسط سالیانه آن حدود 240 میلی متر است.

هدف از احداث باغ گیاه شناسی، ایجاد مجموعه ای از گیاهان بومی و غیر بومی در فضای باز یا در گلخانه ها است. باغ گیاه شناسی نقش مهمی در زمینه تحقیقات علوم گیاهی و باغبانی، آموزش عمومی و آشنا ساختن مردم با اهمیت و تنوع گیاهان و لزوم حفاظت از آنها را بر عهده دارد.

همچنین باغ گیاه شناسی به عنوان ذخیره ژنتیکی گیاهان در معرض خطر انقراض مورد استفاده قرار می گیرد. با بهره گیری از روش های مختلف علمی، امکان شناخت گونه‌های گیاهی کشور فراهم گشته و محدوده پراکنش آنها تعیین می‌گردد. تحقیق در زمینه روش های تکثیر و پرورش گونه‌های با ارزش از نظر حفاظتی و اقتصادی از موضوعات دیگری است که در باغ های گیاهشناسی به آن پرداخته می شود

باغ گیاه شناسی ملی ایران شامل ۳۰۰۰ گونه از انواع گیاهان درختچه‌ای، بوته‌ای و درختی است. این موزه زنده از رویشگاه‌های گوناگون ایران نظیر کوهستانی البرز و زاگرس ، جنگلی خزری و  بیابان ها و همچنین رویشگاه های مهم جهان نظیر اروپا، آمریکا، آسیا (هیمالیا، چین و ژاپن) تشکیل شده است. علاوه بر آن در این باغ قطعات تخصصی نظیر گیاهان دارویی و صنعتی، آربراتوم، گیاهان پیاز دار ایران و باغ میوه ایرانی و  همچنین قطعات آموزشی – نمایشی شامل باغ های سنگی و صخره‌ای، باغ های نمایشی، آبشار ها و دریاچه‌ها وجود دارد.

در باغ گیاه شناسی ملی ایران یک هرباریوم بزرگ یا گنجینه گیاهان، متشکل از نمونه های گیاهان خشک شده جهت پژوهشگران گیاه‌شناسی طبقه بندی و نگهداری می‌شود. این مجموعه در حقیقت، موزه نباتات خشک است که در حال حاضر با داشتن 247 هزار نمونه گیاهی یکی از معتبرترین هرباریوم های منطقه خاورمیانه و بزرگ ترین و مجهزترین آنها در کشور است. علاوه براین ،تعداد زیادی نمونه گیاهی از سایر کشورهای دنیا از طریق مبادله در باغ هرباریوم ملی ایران نگهداری می شود.

باغ گیاه شناسی ملی ایران شامل بخش های مختلف 1-باغ صخره ای 2-گیاهان دارویی 3-پوشش گیاهی قاره آمریکا 4-آربراتوم 5-باغ سیستماتیک 6-ناحیه ایران و تورانی 7-ناحیه زاگرس 8-ناحیه البرز 8-رویشگاه هیمالیا 9-حوزه خزر 10-قطعات نمایشی 11- رویشگاه آذربایجان و قفقاز 12-پوشش گیاهی قاره اروپا 13-باغ چین و ژاپن 14-جنگل تفریحی 15-فضای سبز محوطه اداری 16-گلخانه ها و نهالستان 17-باغ میوه 18-نهالستان می باشد.

آدرس مجموعه: اتوبان تهران _ کرج، خروجی پیکانشهر، آزادشهر، بیست متری سرو آزاد، بلوار باغ گیاهشناسی ملی ایران

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=149001

موزه جانورشناسی دانشگاه تهران

تهران- موزه جانورشناسی پردیس علوم دانشگاه تهران، نخستین و کاملترین مجموعه علمی در این زمینه بوده که مانند گنجینه ای ناشناخته و سرشار از شگفتی در این دانشگاه واقع شده است.

درمیان انواع موزه های تاریخی و دیدنی مثل سکه،جواهر و فرش ،گشت و گذار در موزه جانورشناسی و گیاه شناسی هم می تواند در نوع خود تجربه جالبی باشد.
در لحظه ورود به این موزه اسکلت انسانی مربوط به شش هزار و 800 سال پیش توجه هر مراجعه کننده را به خود جلب می کند. این اسکلت از تپه زاغه سنگرآباد قزوین بدست آمده است و کارشناسان این اسکلت قدیمی را به همان صورت یافت شده درون محفظه شیشه ای قرار داده اند و بخش هایی از آن را نیز مشابه نمونه اصلی مرمت کرده اند.
از دیگر شگفتی های موجود در این موزه،اسکلت عظیم یک وال است که تنها نمونه موجود در ایران است.اسکلت این وال که از خلیج فارس ایران شکار شده،به خاطر کمبود فضا اسکلت بندی کامل نشده است.
این موزه محیط زیست و طبیعی در مقایس کوچک است که مراجعه کننده با ورود به آن، ناخواسته برای بازدید به سایربخش ها کشیده می شود.
در کنار اسکلت حیواناتی چون فیل، اسب، استخوان های زرافه، می توان انواع تاکسیدرمی و خشک شده حیوانات، پرندگان و خزندگان مختلف را هم مشاهده کرد. بخشی از موزه هم به جنین انواع حیوانات اختصاص دارد.
به گفته حسین پارسا مدیر این موزه نسل تعدادی از نمونه های موجود دراین موزه بطور کامل منقرض شده و مشابه آنها در طبیعت مشاهده نمی شود و این موضوع است که بر اهمیت و بار علمی این موزه می افزاید.
علیرضا ساری استاد جانورشناسی دانشگاه تهران نیز به انقراض نسل برخی از جانواران و حیوانات موجود دراین موزه اشاره می کند و می گوید: این مکان فرصت بسیار مناسبی برای مطالعه و تحقیق برای دانشجویان و محققان بوده و به لحاظ آموزشی بسیار غنی است.
در بخش دیگری از موزه انواع آبزیان از جمله خرچنگ ،هشت پا،سفره ماهی و میگو دیده می شود که بخش عمده ی آنها از خلیج فارس گردآوری شده است.
به گفته مدیر موزه، بیش از 150 گونه از آبزیان آب های جنوب ایران شناسایی شده است که از این تعداد 20 نمونه عنوان خلیج فارس را برخود دارند.
حسین پارسا مدیر این موزه این مکان را موزه‌ مادرمحیط زیست توصیف می کند و می گوید: این موزه در سال 1335 در دانشگاه تهران پایه‌گذاری شد. در این موزه حدود 27 هزار نمونه‌ جانوری وجود دارد که به‌ دلیل کمبود مکان و فضا، بسیاری از آن‌ها در مخازن موزه نگهداری می‌شود.
وی با یادآوری این که به ‌دلیل کمبود فضا فقط دانش‌آموزان، دانشجویان و پژوهشگران می‌توانند از این موزه استفاده کنند، می افزاید: ما علاقمندیم تا همه اقشار مختلف مردم امکان بازدید از این مکان علمی و دیدنی را داشته باشند که برای تحقق این خواسته باید اعتباراتی برای گسترش مکان آن و تجهیز کیفی موزه فراهم شود.
پارسا این موزه را یک سرمایه‌ ملی توصیف می کند که باید انتقال دهنده علم و دانش به نسل های آینده باشد.
وی همچنین توضیح می دهد: در صورت تخصیص و تامین بودجه، بخش زنده آبزیان و تراریوم -محیط‌های آکواریوم خشک- در این موزه راه‌اندازی می شود تا نمونه‌های زنده از حشرات و خزنده‌ها هم در معرض نمایش عموم گذاشته شود.
مدیر این موزه آرزوها و خواسته های بسیاری برای این مکان دارد که با حمایت و اختصاص بودجه امکان عملی شدن آن هست.

موزه جانورشناسی پردیس علوم دانشگاه تهران برگ هایی از کتاب علم و دانش بشری نسبت به محیط زیست و طبیعت پیرامونش است که بیننده را به تحسین خالق همه این زیبایی ها، تنوع و گوناگونی آن وامی دارد.

http://www.irna.ir/fa/News/185493/%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af%db%8c/%d9%85%d9%88%d8%b2%d9%87_%d8%ac%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c_%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87_%d8%aa%d9%87%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%9b_%da%af%d9%86%d8%ac%db%8c%d9%86%d9%87_%d8%a7%db%8c_%d9%86%d8%a7%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d9%87_%d9%88_%d8%b3%d8%b1%d8%b4%d8%a7%d8%b1_%d8%a7%d8%b2_%d8%b4%da%af%d9%81%d8%aa%db%8c

 

4. موضوعات مربوط به ارتش، حکومت و مسایل نظامی

موزه نظامی

بنای این ساختمان متعلق به دوران رضاخان است که درسال 1317 هجری بازیربنایی درحدود3000متر مربع و در دو طبقه ونیم برای تاج الملوک همسردوم رضا شاه ومادر محمدرضا شاه ساخته شد. این کاخ درسالهای 52-1351 توسط واحد مهندسی کاخهای سعدآباد بازسازی شدوسپس به شهرام پسربزرگ اشرف هدیه شد.
بنای موزه نظامی مربوط به دوران رضاخان بوده که توسط شهرام پسر اشرف بازسازی و احیاء گردیده و بنام کاخ شهرام معروف می باشد که در سال 1360 توسط سازمان عقیدتی ارتش جمهوری اسلامی ایران به منظور انتقال موزه نظامی از دانشکده افسری به این مکان تغییراتی ایجاد گردیده است و در 31 شهریور سال 1362 در آستانه سومین سالگرد هفته دفاع مقدس بدست مقام معظم رهبری در پست ریاست جمهوری گشایش و مورد بهره برداری قرار گرفت.
موزه نظامی از دوران قاجاریه کم کم با جمع آوری ابزار ادوات جنگی ادوار قبل بصورت نمایشگاه جهت بازدید مقامات و سران داخلی و کشورهای خارجی و آشنا کردن نسل جدید با نحوه ساخت و تزئینات ابزار ادوات جنگی یکی دیگر از اهداف حکومت بوده است که این موضوع در زمان حکومت پهلوی با اضافه کردن سلاحها و سایر ادوات اهدائی به پادشاهان قاجار ادامه یافت و در سال 1340 در حکومت محمد رضاشاه بصورت موزه نظامی در دانشکده افسری سابق ، دانشکده افسری امام علی (ع) فعلی برپا گردید و بازدید از این موزه مختص مقامات و سران ارتش ایران و کشورهای خارجی بوده است.
بخشهای مختلف موزه
سالن پوشاک ادوار مختلف ارتش ایران
سالن سلاحهای سرد
سالن مدال و نشانهای ارتش و سلاحهای گرم اهدائی به سران ارتش
سالن سلاحهای سبک و سنگین
سالن سلاحهای خارجی با قدمت طولانی

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=193

موزه سلاح های دربار

موزه سلاح های دربار در شمالی ترین نقطه مجموعه فرهنگی و تاریخی سعدآباد قرار دارد و ساختمان آن پیش از انقلاب اسلامی محل سکونت غلامرضا پهلوی برادر محمدرضا بوده است. این موزه دائمی در برگیرنده بیش از 70 قلم اسلحه گرم از نوع شکاری، جنگی، کمری و ملزومات آنهاست که تعلق به پهلوی دوم و درباریان داشته اند. تعدادی از سلاح های این مجموعه اهدایی شخصیت های مهم سیاسی و نظامی دیگر کشورها به محمدرضا است.تنوع قابل توجه تفنگ های شکاری ساخت کارخانه های معروف اسلحه سازی اروپا و آمریکا از جمله رمینگتون، وینچستر، اسپیرینگ فیلد و برنو از ویژگی های این مجموعه می باشد. همچنین نمایش انواعی از اولین سلاح های ساخته شده توسط کارخانه های تسلیحات ارتش شاهنشاهی سابق، توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند.اسلحه منحصر به فرد این مجموعه، تفنگ سر پر تک لول با سیستم سنگ چخماقی است که متعلق به قرن 17 میلادی و ساخت کشور هندوستان می باشد، تعدادی باروت دان چرمی متعلق به دوره قاجاریه نیز زینت بخش این مجموعه است. تاریخچه سلاح های گرم با ساخت نوعی تفنگ دستی به اواخر قرن 14 میلادی باز می گردد. در قرن 15 ابتدا با ساخت تفنگ های فیتیله ای و سپس تفنگ های شمخال گام مهمی در تکامل سلاح های گرم برداشته شد. دراواخر قرن 17 تا حد امکان تفنگ شمخال تکامل پیدا کرد و در اوایل قرن 19 سیستم تفنگ پاشنه دار اختراع گردید. به تدریج با پیشرفت تکنولوژی، سلاح های گرم تکامل و توسعه و به نقاط مختلف دنیا از جمله ایران راه یافت. در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد تعدادی از اسلحه های گرم متعلق به دربار پهلوی دوم تحت عنوان «موزه سلاح های دربار» در معرض دید عموم قرار گرفته است.

زیرزمین موزه سلاحهای دربار که پیش از الحاق آن به موزه فاقد کاربری بود، پس از اتمام عملیات مرمت و اجرای طرح گسترش موزه؛ در تاریخ دوم خرداد سال 1390 با حضور ریاست محترم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گشایش یافت. این بخش از موزه سلاحهای دربار دارای چهار سالن نمایش است که در سالن اول طپانچه های متعلق به دوره قاجار با تزیینات عاج و صدف به نمایش گذاشته شده اند و در سالن های دیگر تفنگهای سرپر قدیمی با تزیینات عاج و فلز، باروت دانهای چرمی و فلزی و نیز سلاحهای مربوط به دوره پهلوی همراه با فضاسازی تاریخی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته اند. همچنین در بخشهای مختلف زیرزمین عکسهای تاریخی مربوط به دوران قاجار و پهلوی دیده می شود. از دیگر آثار به نمایش در آمده می توان از کلاههای نظامی و مدالهای متعلق به دوره پهلوی نام برد.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=904

 

موزه دانشکده افسری

موزه دانشکده افسری در سال 1302 هجری شمسی به منظور اسلحه شناسی و آموزش تاریخچه سلاح به دانشجویان دانشکده افسری در تهران تاسیس شد .هسته مرکزی موزه را مجموعه سلاح های ناصرالدین شاه قاجار در موزه همایونی مشتمل بر سلاح های اهدائی سران کشورها به شاهان قاجار تشکیل می داد.این موزه جهت بازدید مقامات داخلی و سران کشورهای خارجی و آشنا کردن نسل جدید با نحوه ساخت و تزیینات ابزار و ادوات جنگی کاربرد داشت.این موضوع در زمان حکومت پهلوی با اضافه کردن سلاح ها و سایر ادوات اهدایی به شاهان قاجار ادامه یافت و در سال 1340 هجری شمسی در حکومت محمد رضا شاه به صورت موزه نظامی در دانشکده افسری سابق،دانشکده افسری امام علی فعلی برپا گردید. بازدید از این موزه مختص مقامات و سران ارتش ایران و کشورهای خارجی بوده است.در سال 1360 هجری شمسی توسط سازمنان عقیدتی ارتش جمهوری اسلامی ایران به منظور انتقال موزه نظامی از دانشکده افسری به کاخ شهرام از مجموعه سعد آباد اقدام گردیده است.در 31 شهریور سال 1362 در آستانه سومین سالگرد هفته دفاع مقدس موزه نظامی گشایش و مورد بهره برداری قرار گرفت.

http://timemuseum.persianblog.ir/post/8

موزه هدایای ریاست جمهوری

موزه هدایای ریاست جمهوری در سال 1362 با اهتمام و نظر رییس جمهور محترم وقت حضرت‌آیت‌الله‌العظمی سید علی خامنه‌ای و از طریق جمع آوری مجموعه‌ای از اشیا اعطایی به ایشان رسما افتتاح گردید که تا پایان دوره ریاست جمهوری معظم له تعداد چهارصدوچهل وشش شی (شامل: دویست وشصت وهفت شی از هدایای مردمی و یکصد و هفتادونه شی از هدایای مقامات خارجی) به این موزه اهدا گردید.

در دوره ریاست جمهوری حجت الاسلام والمسلمین اکبر هاشمی رفسنجانی نیز تعداد هزاروصدوسیوچهار شی (شامل: ششصدوهشتادوشش شی از جانب مردم و چهارصدوچهل و هشت شی نیز از جانب مقامات خارجی) به ایشان اهدا گردید.

در دوره ریاست جمهوری حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی (تا دهم مردادماه سال 1384( هزار و هفتصد و پنجاه شی (شامل: نهصد شی از هدایای مردم و هشتصد و پنجاه شی از هدایای مقامات خارجی) به این مجموعه اضافه شده است.

مجموعه ای که اینک امکان مشاهده آن فراهم شده شامل بیست کتاب گنجینه از گزیده تصاویر اشیا اهدایی در طول نه دوره ریاست جمهوری است که از کتاب گنجینه شانزدهم به بعد (1131 مورد) شامل هدایای اهدا شده به دکتر محمود احمدی نژاد از سیزدهم تیرماه سال 1384 تا 1387/12/1 است.

http://www.president.ir/fa/presidentoffice/musume

 

موزه نیروی هوایی تهران

در این موزه قدیمی که در سال 1351 گشایش یافت، نمونه‌هایی از هواپیماهای قدیمی، ماکت هواپیما، تجهیزات پروازی و مدال‌هایی که پرسنل نیروی هوایی دریافت کرده‌اند به نمایش گذاشته شده است.

     http://vista.ir/?view=article&id=817019

 

موزه دفاع مقدس

مطالعات اولیه پروژه موزه دفاع مقدس در آذر ماه 1383 آغاز شد و طرح اولیه طی جلسات متعدد با مدیریت شهری ارزشهای دفاع مقدس و ستاد کل نیروهای مسلح در فروردین 84 به تایید رسید ، شورای اسلامی شهر تهران ،بنیاد آثار و حفظ و ساختار مدریریت، طرح و اجرا مشخص گردید.
سپس طراحی موزه دفاع مقدس به مسابقه گذاشته شد و 250 گروه در مسابقه شرکت کردند که از آن بین 42 اثر به دبیر خانه تحویل و جوایز برگزیدگان درتاریخ 23/8/84 طی مراسم ویژه ای با حضور شهردار محترم تهران، ریاست محترم شورای اسلامی شهر تهران و ریاست محترم بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس اهدا شد.

موزه دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مـقاومت به عـنوان محلی برای ارائه بخش اندکی از حماسه ملت غیور ایران در دوران انقلاب و دفاع مقدس در کنار مجموعه های بزرگ فرهنگی شهر نظیر باغ کتاب تهران، کتاب خانه ملی ، فرهنگستان های جمهوری اسلامی ، باغ هنر، تهران سرای قرآن و مصلای بزرگ تهران به عنوان قطب فرهنگی شهر تهران قرار گرفته است .

- ارائه ی محتوا، روح حماسی و معارف دفاع مقدس در قالب فناوری های نوین اعم از نمایشی ، تعاملی و تلفیقی .

-امکان روزآمدی و پویایی در تولید سناریوهای مختلف بر اساس مفاهیم گرانقدر دفاع مقدس با استفاده از صدها نمایشگر

-مجهز به کیوسک های اطلاعاتی با امکان صفحات نمایش لمسی برای دریافت اطلاعات تدقیق شده مربوط به تاریخ شفاهی دوران دفاع مقدس، مستند به گفتار فرماندهان هشت سال دفاع مقدس و همچنین اسناد معتبر ملی و بین المللی

-فضای  مفرح و مشجر 18 هکتاری با امکانات ویژه برای پذیرایی و گذران اوقات فراغت

-نمایشگاه های متعدد آثار هنری و فرهنگی مرتبط با دفاع مقدس

-بهره گیری از سامانه های هوشمند نظارتی (  BMS، CCTV )

-بهره گیری از یک پایگاه داده (دیتاسنتر) مجهز و پرظرفیت برای ذخیره و نگاهداشت اطلاعات و اسناد دفاع مقدس اعم از عکس، فیلم ، مالتی مدیا، مدارک و اسناد، نقشه و ....

-ساخت مسجد جامع خرمشهر در ابعاد واقعی به عنوان نماد مقاومت مردم شریف ایران اسلامی

- سامان دهی ویژه برای گذر جانبازان و معلولان حرکتی در کلیه فضاهای روباز و بسته

وجود سه آمفی تئاتر با امکانات و برنامه های :

-آمفی تئاتر خلیج فارس ، با ظرفیت 500 صندلی ، امکان برگزاری نمایش ، همایش و برنامه های فرهنگی هنری و امکانات ترجمه همزمان ، صدای دالبی و سراند، امکان نمایش فیلم سه بعدی دیجیتال با عینک مخصوص

-آمفی تئاتر هویزه ، با ظرفیت 120 صندلی، امکان برگزاری همایش ها و دوره های تخصصی و آموزشی

-آمفی تئاتر سوسنگرد در فضای باز، با ظرفیت 700 صندلی و امکان برگزاری انواع برنامه های فرهنگی هنری

استفاده از آثار هنری هنرمندان ایرانی با بازسازی بخشی از رویکردهای مختلف دفاع مقدس شامل :

-بخشی از یک محله در شهر خرمشهر

-در بخشی از پالایشگاه آبادان با استفاده از قطعات اصلی

-سنگرهای رزمندگان در اقلیم های سردسیر و گرمسیر جبهه ها و بازسازی حضور رزمندگان اسلام این سنگرها

-وجود کتاب خانه تخصصی دفاع مقدس با بیش از یازده هزار عنوان کتاب و تجهیز آن به عنوان کتاب خانه الکترونیکی دفاع مقدس

-امکان نگهداری یادبودی از 240 هزار شهید بزرگوار دفاع مقدس و نمایش دائمی آن ها در تالار پروانه ها

-بزرگداشت و نمایش ابعاد زندگی و حماسه های فرماندهان شهید و شاهد دفاع مقدس در تالار پروانه ها ایجاد مکانی برای نشست های دائمی پیشکسوتان دفاع مقدس

-نمایشی از حماسه دفاع مقدس از آغازین روزهای شکل گیری انقلاب شکوهمند اسلامی ، تهاجم ، دفاع همه جانبه ، عملیات افتخار آفرین رزمندگان اسلام ، بزرگداشت نام و یاد شهداء ، جانبازان ، آزادگان ، مفقودالجسدها  و نیروهای نظامی و غیرنظامی درگیر در جنگ و ارائه دستاوردهای این حماسه

-شبکه دسترسی مناسب از طریق مترو در نزدیکترین نقطه به شمال و جنوب موزه

-وب سایت اختصاصی که در حال حاضر به چهار زبان (فارسی ، عربی ، انگلیسی و فرانسه) به آدرس www.iranhdm.ir  با امکانات عضویت ، تورمجازی، دریافت اطلاعات و ...

-نمایش و ارائه صحنه های دفاع مقدس و تصاویر رزمندگان و شهداء در فضای باز موزه با صفحات نمایشگر بزرگ

امکانات ویژه برای بازدید کنندگان خاص :

-استفاده از ابزار صوتی برای توضیح تالارها با امکان زبان فارسی و بیگانه برای استفاده فردی و گروهی

-بهره گیری از مترجمین زبان های خارجی برای همراهی اتباع بیگانه به صورت انفرادی یا گروهی

-امکانات ویژه برای انواع معلولان جسمی از تالارهای موزه

-امکان نگهداری خردسالان بازدیدکنندگان

-حضور راویـان ویژه که خود فرمانده و یا رزمنده دوران دفـاع مقـدس بوده و به روایت صحنه ها و تـاریخ دفـاع مقـدس می پردازند

-نمایش ادوات زرهی اغتنامی از ارتش بعث با ارائه بعضی کارکردهای آن در محوطه ی موزه

-نمایش هواپیماهای شکاری ، سبک و فوق سبک

-نمایش موشک های زمین به زمین به کارگیری شده در جنگ شهرها

-نمایش هواپیماهای بدون سرنشین (RPV ) به کارگیری شده در دفاع مقدس

-بهره گیری از آخرین امکانات فناوری اطلاعات درزمینه مدیریت ارتباط با مخاطب ، مدیریت دانش و گردش اطلاعات در موزه

-امکان نمایش آخرین دستاوردهای علمی و نظامی نظام مقدس جمهوری اسلامی و به روز شونده.

http://iranhdm.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=152&siteid=1

 

باغ موزه دفاع مقدس

معماری محوطه بیرونی موزه برگرفته از معماری باغ های ایرانی است و به همین خاطر در دو سویه آن درختان بلند قرار داشته و در میانه آبنمایی روان است. ساختار آن بر پایه رمپ بوده و به همین دلیل تردد و رفت و آمد با ویلچر در این باغ دره بسیارآسان است. ورودی محوطه بیرونی موزه از شمال آغاز گشته و درابتدا با سمبلهای هفت منازل موزه مواجه می شویم و از آنجا می توانیم تا دل دریاچه پیش رویم. علاوه بر پوشش سبز متنوع و دریاچه ،باغ موزه شامل ساختمانهای رستوران، گالری و فروشگاه نیز می گردد. دریاچه مجموعه موزه دفاع مقدس به وسعت 6000 هزار متر مربع در بخش میانی باغ موزه واقع شده است.

این دریاچه زیبا یاد آور عملیات های آبی دریاددلان روزهای نبرد بوده و به پیشرفته ترین تجهیزات نمایش های لیزری ،آب و آتش مجهز است .در این  قسمت از موزه -که از جمله بخشهای جذاب مجموعه به شمار می آید - انواع نمایش های لیزری، نمایش های آب و آتش و نمایش فیلم بروی پرده آبی(برای اولین بار در ایران ) اجرا می شود.

نشانی: میدان ونک، بزرگراه شهید حقانی، انتهای خیابان سرو، روبروی پارک طالقانی،  موزه دفاع مقدس و ترویج فرهنگ مقاومت

http://iranhdm.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=368&siteid=1

موزه عبرت

این موزه در منطقه تاریخی باغ ملی یا میدان مشق سابق قرار گرفته است. این میدان از میادین تاریخی شهر تهران، با تاریخچه‌ای مملو از مسایل سیاسی، اجتماعی، نظامی، فرهنگی و هنری به حساب میاید. قدمت این منطقه به زمان فتحعلی شاه قاجار برمی‌گردد. موزه عبرت ایران، با استفاده از کلیه اسناد و مدارک مکتوب و شفاهی موجود و با بهره‌مندی از وجود مجرب‌ترین هنرمندان متعهد ایرانی و با حفظ و بازسازی فضای آن زمان سعی در به تصویر کشیدن حرکات و جنایات رژیم پهلوی و معرفی آن به نسل جوان و فراهم آوردن زمینه‌های پژوهشی برای محقیقین و اندیشمندان داخلی و خارجی نموده است. پس از تغییر مخوف‌ترین شکنجه‌گاه تاریخ ایران به موزه عبرت ایران، کار بازسازی و آسیب‌شناسی این مکان با نظر مثبت سازمان میراث فرهنگی کشور، با حضور رییس محترم و معاونین ارشد این سازمان و با اخذ نظریات دقیق کارشناسی آغاز گردید. موزه عبرت ایران سرانجام در تاریخ 8 بهمن ماه ۱۳۸۲هجری شمسی توسط ریاست جمهور وقت رسما افتتاح گردید.

نشانی: تهران- میدان امام خمینی- ابتدای خیابان فردوسی- کوچه طبس- خیابان شهید یارجانی- پلاک۱۱

http://www.ebratmuseum.ir/show.php?page=about

 

موزه صلح تهران

اندیشه این موزه در ملاقات اعضای انجمن حمایت از قربانیان سلاح های شیمیایی در تهران با مسئول هماهنگی شبکه جهانی موزه های صلح در سال1384 شکل گرفت. این گفتگو و همچنین دیدار از هیروشیما در همان سال تمایل به شکل گیری یک موزه صلح در تهران را تقویت کرد.

در شهر هیروشیما رنج های حاصل از کاربرد صلاح های اتمی علیه ژاپن به انگیزه ای برای تلاش در مسیر صلح تبدیل شد که در موزه صلح هیروشیما به خوبی متجلی شده است. بنیان گزاران موزه صلح تهران نیز از این تجربیات جهانی الهام گرفتند و به این فکر افتادند که رنج های مشابهی که ایران در اثر قربانی شدن توسط سلاح های شیمیایی متحمل شد ه است به همین ترتیب می تواند انگیزه ای شود برای نشان دادن پیامد های ناگوار حاصل از جنگ و خشونت و ترویج فرهنگ صلح و دوستی بین افراد جامعه ونیز بین ملت ها. علاوه بر این، فرهنگ غنی ایرانی و دینی نیز منبع بیکرانی از اندیشه ها و تعالیم مربوط به پرهیز از جنگ و خشونت و ترویج صلح و دوستی می باشد.

موزه صلح تهران که هم اکنون در ساختمان اهدایی شهرداری تهران در پارک شهر قرار دارد، دارای یک سالن اصلی برای نشان دادن پیامد های جنگ ها دردنیا و نیز عواقب کاربرد سلاح های شیمیایی و اتمی می باشد. در این بخش اسناد و اشیای منحصر به فردی از جنگ شیمیایی علیه مردم ایران به نمایش درآمده. در بخش دیگر موزه، صلح در فرهنگ دینی وملی ایرانیان و راه های مشارکت هر فرد در جهت ترویج صلح و دوستی مورد تاکید قرار گرفته. در این موزه تلاش گردیده تا بازدید کنندگان با جنبش جهانی صلح بویژه شخصیت ها و سازمان های مربوطه آشنا شوند. بخشی از موزه به برنامه های آموزشی اختصاص دارد که برگزاری کارگاه های آموزشی و کنفرانس هایی با موضوع فرهنگ، صلح، آشتی و حقوق بشر دوستانه بین المللی، خلع صلاح و پیامد های جنگ می پردازد.

علاوه بر این، دارای استودیو مستندی میباشد که در آن می توان سرگذشت قربانیان جنگ را به عنوان اسناد تاریخی ثبت و ضبط نمود. کتابخانه صلح در موزه دارای منابع گوناگونی از آثار مرتبط از حقوق بین الملل تا برقراری صلح و تاریخ شفاهی قربانیان جنگ است. نمایشگاه های هنری دائمی و موقت با موضوع صلح که درموزه صلح برگزار می گردد آثار هنرمندان ایرانی و خارجی را به نمایش می گذارند. همچنین دبیرخانه شهرداران ایرانی عضو«سازمان بین المللی شهرداران صلح » در موزه صلح تهران واقع شده است.

ساختمان موزه صلح تهران در سال 1389 بطور موقت برای بازسازی بسته شد و ساختمان جدید در تیرماه 1390 با حضور میهمانانی از کشورهای مختلف جهان از جمله رئیس موزه صلح هیروشیما و معاون شهردار تهران برای بازدید عمومی افتتاح شد.

موزه صلح تهران دارای چند ویژگی است:

- عضو شبکه بین الملی موزه های صلح می باشد که مقر آن در موزه لاهه هلند است.

-  اعضای فعال آن قربانیان جنگ و سلاح های شیمیایی، به عنوان نماد های زنده و پیام آوران صلح می باشند.

- با سایر تشکل های مردمی و موزه های صلح در سراسر دنیا در ارتباط می باشد.

- میکوشد تا فرهنگ صلح را نه در معنای سیاسی آن بلکه در معنای اجتماعی و فرهنگی آن ترویج نماید.

نشانی: تهران، خیابان خیام ، خیابان شهید فیاض بخش ، ضلع شمالی پارک شهر ،  داخل پارک ، موزه صلـح تهران

http://www.tehranpeacemuseum.org/index.php/fa/fa-history/fa-historypeacetehran/182-fa-history-

moze-splh-tehran.html

 

موزه مجلس

تاریخچه موزه

کتابخانة مجلس که کمی پس از شروع به کار مجلس قانونگذاری به سال 1286 خورشیدی شکل گرفته بود لکن به صورت نهادینه شده در سال 1303 به همت ارباب کیخسرو شاهرخ تأسیس گردید.

ارباب کیخسرو شاهرخ دوره‌های متوالی به عنوان نماینده مردم در مجلس حضور داشته و بالغ بر 30 سال به عنوان کارپرداز خدمات شایان توجهی انجام دادند، ایشان که ید بیضائی در انجام امور فرهنگی داشت با قبول پیشنهاد آقای اسماعیل آشتیانی ( که از دوستان ارباب و از شاگردان استاد کمال‌الملک بودند) مبنی بر ایجاد نمایشگاهی متشکل از آثار برجسته استاد کمال الملک، با تهیه و جمع آوری نقاشی‌های بی نظیر استاد قصد ایجاد موزه‌ای با نام استاد کمال الملک را نمودند و به همین منظور در 1310 تعدادی از آثار برجستة ایشان را خریداری نمودند.

استاد کمال الملک که از نیت ارباب مطلع گردید چند اثر دیگر از آثار بی نظیر خود را به موزة مجلس اهداء نمود و به تبع از استاد، جمعی از شاگردان برجسته ایشان که در زمینة نقاشی فعالیت داشتند نظیر استاد اسماعیل آشتیانی، محمود اولیاء و علی محمودی بخشی از آثار خود را به موزه اهداء نمودند.

اگر چه شاید هدف ارباب کیخسرو شاهرخ از ایجاد موزه، موزه‌ای به منظور محلی برای تمرکز، جمع‌آوری و نگهداری آثار استاد کمال الملک بود لیکن منجر به ایجاد موزه‌ای در مجلس گردید که هم اکنون آن را تحت عنوان موزة مجلس شورای اسلامی می‌شناسیم.

موزة مجلس از زمان شکل‌گیری تا سال 1377 در یکی از طبقات ساختمان شمارة یک کتابخانة مجلس مستقر بود که در این تاریخ به تشخیص و تصمیم هیأت امناء کتابخانه به ساختمان کاخ موزة نگارستان در جوار کاخ سنای سابق انتقال یافت، کاخ موزة نگارستان که از فضایی ایده‌آل و از هر نظر موزه‌ای برخوردار بود تا سال 1382 تحت عنوان موزة مجلس شورای اسلامی محل نگهداری و نمایش آثار موزة مجلس بود و پذیرای میهمانان و هیأت‌های پارلمانی بسیاری بود. در این مدت علاوه بر آثار نقاشی استاد کمال الملک وشاگردان ایشان، تابلوها، آثار نقاشی و هدایای منحصر به فرد دیگری نیز به مجموعه آثار موزه اضافه گردید که از سوی هیأت‌های پارلمانی، شخصیت‌های سیاسی خارجی و داخلی به مجالس شورای ملی سابق و شورای اسلامی اهداء شده‌اند.

در تیر ماه 1382 یکسال پیش از انتقال محل مجلس شواری اسلامی به ساختمان جدید(هرم) در بهارستان، ساختمان موزه مجلس به مجلس خبرگان رهبری تحویل گردیده و آثار و اشیاء موزه مجلس به بهارستان منتقل گردید. و از آنجائی که محلی در مجموعة جدید بهارستان برای موزه در نظر گرفته نشده بود تا سال 1387 آثار و اشیاء موزه‌ای در گنجینه‌های مجلس نگهداری شدند.

در اواخر دوره هفتم مجلس شورای اسلامی بود که رئیس محترم مجلس موافقت خود را مبنی بر اختصاص بخشی از ساختمان مشروطه به موزه اعلام نمودند و این امر در اوایل دوره هشتم صورت عملیاتی به خود گرفت.

 

موزه مجلس شورای اسلامی که پیشتر شامل آثار هنری، نقاشی، صنایع دستی بود در بازگشائی و آغاز به کار جدید، شاهد اضافه شدن بخش تاریخی بویژه تاریخ مشروطه و معاصر در خود می‌باشد.

http://museum.ical.ir/history/museum%20history.htm

5. هنرها

موزه هنرهای ملی ایران

170 سال پیش‌، در زمان فتح‌علی‌شاه‌، در محل ساختمان‌های وزارت فرهنگ و سازمان برنامه و بودجه‌، باغ بزرگی بود که از شمال تا خیابان هدایت فعلی و از جنوب تا میدان بهارستان گسترده بود. در حال حاضر از آن باغ و قصر فقط حوض خانه‌ای باقی‌مانده که تبدیل به موزه هنرهای ملی شده است و شاید همین آن را از خطر نابودی محفوظ داشته است‌.
این مجموعه در برگیرنده بهترین هنرهای ملی ایران در همه سال‌های اخیر مانند مینیاتور، تذهیب‌، خاتم‌، کاشی‌کاری‌، قالی‌بافی‌، پارچه‌بافی‌، زری دوزی مخمل بافی‌، میناکاری‌، قلم‌زنی و معرق است‌. این ساختمان در 1309 ش به موزه تبدیل شده است‌. ساختمان موزه از همان دوران باقی مانده و فقط حوض وسط تالار برداشته شد.
نام موزه از نام باغ برداشته شد و چون این محل حوض خانه بوده‌، به حوض خانه باغ نگارستان معروف است‌. این موزه به همت مرحوم استاد حسین طاهرزاده بهزاد تأسیس شده است‌.
نشانی: میدان بهارستان خیابان کمال المک ساختمان فرهنگ و ارشاد اسلامی

http://www.allmuseums.com/melli_museums.html

موزه هنر و مردم

ساختمان این موزه متعلق به شمس پهلوی بوده است. سبک معماری کاخ تلفیقی ازمعماری اروپایی و ایرانی است.بنای کاخ که به دستور رضاشاه ساخته شده ، ازسال 1314 ه.ش شروع و در سال 1318 ه.ش پایان یافت. شمس پهلوی که از این ساختمان به عنوان کاخ تابستانی استفاده می کرد، درسال 1342 آن رابه محمدرضا پهلوی فروخت. از سال 1342 تا 1357 از ساختمان کاخ به عنوان موزه اختصاصی خاندان پهلوی و مکانی برای نگهداری اشیاء و ظروف قیمتی و هدایای سلطنتی استفاده می شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سال 1373 تا 1382 در این مکان موزه پژوهشی مردم شناسی دایر بوده و در بهمن 1388 نیز با عنوان موزه تاریخ معاصر و هدایای سلطنتی خاندان پهلوی گشایش یافت.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=186

موزه هنرهای زیبا

یکی از بناهای باشکوه مجموعه سعد آباد ساختمان موزه هنرهای زیبا است که در جنوبی ترین نقطه سعد آباد واقع شده است .این موزه که هر روزه بسیاری از هنر دوستان را به خود جلب می کند دارای سه طبقه با 3600 متر زیر بنا است .
ساختمان این عمارت مربوط به زمان رضا شاه است که ساخت آن از سال 1319 شروع گردید و با تبعید رضا خان در سال 1320 به صورت نیمه کاره رها شد . از آنجا که در بنای آن سنگهای مرمر سیاه رنگ (از معدن ولی آباد چالوس) به کار برده شده بود به کاخ اسود معروف بوده است . از حدود سالهای 1342 تا 1343 تعمیراتی در این بنا انجام گرفت و در سال 1346 رسماً به عنوان وزارت دربار مورد بهره برداری قرار گرفت .
در سال 1357 با به وقوع پیوستن انقلاب اسلامی طبقه همکف به عنوان اداره کل موزه های کشور مورد استفاده قرار گرفت و از همان زمان طبقه دوم و سوم بنا جهت تبدیل به موزه آماده می گردید ، در سال 1361 با نام موزۀ هنرهای زیبا مورد بهره برداری قرار گرفت و در سال 1364 جهت بازدید عموم رسماً افتتاح گردید .این ساختمان دارای دو طبقه و هم کف میباشد که هر طبقه دارای یک سالن و گالریهای متعدد است و در حال حاضر در هر سه طبقه تابلو های بسیار زیبایی از شیوه ها و مکاتب گوناگون هنری ایران و جهان به نمایش درآمده است .
این تابلو ها بازماندۀ هنر نقاشان ایرانی و خارجی است.
هم اکنون طبقه همکف به 19 اثر از آثار نقاشان معاصر ایرانی که به شیوه ای نو کار کرده اند اختصاص دارد .نقاشانی همچون : سهراب سپهری ،حسین محجوبی، فرامرز پیل آرام ، حسین زنده رودی ،پروانه اعتمادی ، نصرالله افجه ای و....
در طبقه اول موزه نقاشی های زیبایی از نقاشان اروپایی در مکاتب و شیوه های گوناگون به نمایش درآمده اند که در فاصله قرن 17 تا 20 میلادی ترسیم شده اند . نقاشی های غربی بر اساس مکاتب ملی مثل مکتب آلمان ،انگلیس، فرانسه، روس،و غیره تقسیم بندی شده اند .
از جمله نقاشان معروف اروپائی که آثاری از آنان در موزۀ هنرهای زیبا به معرض نمایش گذاشته شده میتوان سالوادر دالی ، جان فردرینگ هرینگ ، پیتر گراهام ، ایوانویچ شیشکین ، فرانسوا موزن و ژول برتون را نام برد .
در طبقه دوم موزه آثار نقاشی هنرمندان ایرانی از دوره صفویه تا قاجار به نمایش گذاشته شده است. نقاشی های دوره صفوی که در این موزه ارائه شده غالباً تصاویری است از افراد درباری آن زمان ، کسانی که احتمالاً هنرمندان نقاش را به شوق نقش تصویر خود به صورتگری وا می داشتند ،از این روست که می بینیم نقاشیهای باز مانده از آن ایام غالباً از صورت پادشاهان ، زنان و مردان درباری ، امرا و صاحب منصبان است .
اکثر این تابلو ها فاقد رقم است و فقط یک تابلو از دورۀ صفوی با عنوان مجلس شیرین و فرهاد (رقم محمد زمان ) را بر خود دارد که در مخزن موزه نگهداری میشود .از جمله آثار قابل تأملی که از این دوره در معرض تماشاست پنج تابلوی رنگ و روغن بر روی بوم است که افرادی را با چهره هایی اروپائی درلباسهای ایرانی به حالت ایستاده نشان میدهد . این آثار متأسفانه فاقد نام راقم خود می باشند .
در میان تابلو های طبقه دوم تابلوی بزرگی به چشم می خورد که نادر شاه را در حال تاج گذاردن بر سر محمد شاه گورکانی (پادشاه هند) نشان می دهد که عنوان آن (تاج بخشی نادر شاه ) و رقم( ابوالحسن ) را بر خود دارد و به تاریخ 1189 ه-ق یعنی سی سال پس از قتل نادر کشیده شده است.
در این طبقه آثاری مربوط به دورۀ زندیه وجود دارد ،از جمله تصویری از حضرت علی و حسنین که ملهم از عقاید مذهبی این دوره و همچنین چهرۀ شاهزادگان زند که کار نقاشان بنامی مانند محمد صادق ، سید میرزا و میرزا بابا که از صورتگران معروف دربار کریم خان بوده و بعد از فوت او به تهران نقل مکان کردند دیده می شود .
بیشترین آثار ارائه شده در طبقه دوم مربوط به دورۀ قاجار می باشد .در میان این تابلو ها به آثاری برمی خوریم که تصویر گرانشان از اعتبار و شهرت بسیار برخوردارند .
از جمله تابلو های نفیس این دوره ، تصویری است تمام قد از فتحعلیشاه قاجار که به گفته رابینسون منتقد هنری ، از با ارزشترین تابلو های رنگ و روغن در میان نقاشیهای ایرانی است .
این تصویر که 125* 246 سانتیمتر است از نقاش هنرمندی است به نام مهر علی که آن را در سال 1228 ه-ق کشیده و بدینگونه امضاء کرده است : ( رقم کمترین غلام ، مهر علی )
دیگر آثار ارائه شده را میتوان به ترتیب از تصاویر رقاصگان و نوازندگان درباری اثر ابوالقاسم و شیرین نگار ، چهره هایی از علما ء و عرفا ، شعرا و فلاسفه ایرانی اثر رجبعلی نقاش دورۀ محمد شاه نام برد .
در این موزه 8 اثر نفیس از نقاش پر آوازه محمد غفاری ملقب به کمال الملک (1319-1222 ه-ش) ارائه شده که در صحت و پختگی رنگ و دقت در ساختمان کم نظیر است.

http://www.sadmu.com/Menu1/Description.aspx?id=185

 

موزه نقاشی پشت شیشه

موزه نقاشی پشت شیشه که در برگیرنده آثار زیبا و متنوعی از این هنر است در یکی از بناهای قدیمی تهران با معماری سده اخیر(1309 خورشیدی)، خانه دکتر شقاقی قرار دارد. بنای یادشده را شهرداری خریداری و برای ایجاد موزه‌ای با هدف معرفی هنر نقاشی پشت شیشه بازپیرایی، تجهیز و آماده‌سازی کرده و در فروردین ماه سال 1377 خورشیدی در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور قرار داده است. نقاشی پشت شیشه از هنرهای بسیار قدیمی است. محل تولد و پیدایش این روش احتمالاً یکی از کشورهای چین، مصر یا روم باستان بوده است. قدیمی‌ترین نقاشی پشت شیشه که متعلق به قرن سوم یا چهارم پیش از میلاد است در محدوده کشور ایتالیا (منطقه آپولیا) به دست آمده است. این روش در قرون وسطی در ایتالیا، به ویژه در «ونیز» و جزیره «مورانو» بسیار مورد توجه قرار داشت و به تدریج از ایتالیا در سراسر اروپا از جمله آلمان، فرانسه، اتریش وغیره گسترش یافت. در قرن هفدهم این نوع نقاشی به تدریج به یک هنر مردمی تبدیل شد و به خانه‌های مردم نیز راه یافت. تاریخ ساخت و کاربرد شیشه‌های رنگی در ایران به دوره ایلامیان می‌رسد، اما تا کنون گواهی و نشانه قطعی از تزئین شیشه‌ها با رنگ یا نقاشی روی آنها به دست نیامده است. براساس شواهد و مدارک، هنر نقاشی پشت شیشه در ایران یک هنر وارداتی بوده که بنابر روایات متعدد از راه بندر ونیز وارد ایران شده است. موضوعات و طرح‌های مورد استفاده در ایران عبارت هستند از: حاشیه‌های رنگی، گل، گل و مرغ، صورت‌کشی یا شبیه‌کشی، روایات ملی، مذهبی و تاریخی، نقوش انسانی، حیوانی، هندسی و تصاویر بناها و منظره‌ها و نوشته‌ها و خطوط قرآنی. روش کار در نقاشی پشت شیشه با نقاشی معمولی فرق دارد. در این روش قسمت‌های حساس پایانی در آغاز کار انجام می‌شود، یعنی به این صورت که ابتدا جزئیات و ظرایف کار، سپس به رنگ‌گذاری زمینه و رنگ‌های اصلی پرداخته می‌شود. این روش شباهت زیادی به شیوه نقاشی رنگ و روغن یا اکریلیک دارد. از نقاشان معروف این تکنیک در دوره زندیه آقاصادق، آقا نجف، آقا زمان و از دوره قاجاریه مهرعلی، استاد احمر و از دوره پهلوی عبدالجلیل، عبدالخلیل، عبدالنبی، عبدالحمید، فتح‌الله آغاسی، حسین همدانی، بیوک احمری، عبدالله رحیمی و از دو دهه اخیر امیر رحیمی، مهین عظیما، عفت رحیمی، محمدعلی ذوالقدر و غیره را می‌توان نام برد. ‏

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=934&articleID=714992

 

موزه نقاشی پشت شیشه

موزه با مساحتی حدود 1000 مترمربع در بر گیرنده آثاری زیبا و متنوع از هنر نقاشی پشت شیشه است که در یکی از خانه‌های قدیمی تهران با معماری سده اخیر، به نام خانه دکتر شقاقی‌، بر پا شده است‌. بنای موزه از سوی ورثه مرحوم دکتر شقاقی به شهرداری تهران واگذار شد و توسط شرکت توسعه فضای فرهنگی (وابسته به شهرداری تهران‌) و به منظور ایجاد موزه نقاشی پشت شیشه با اهداف معرفی این هنر، باز پیرایی‌، تجهیز و آماده سازی شد و در فروردین ماه 1377 این بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت‌.
هنر نقاشی پشت شیشه به جهت اجرای طراحی معکوس و استفاده از رنگ‌های روشن و اکلیلی‌، نیاز به مهارت و قدرت قلم و طراحی و ظرافت ویژه دارد. نقاشی‌های پشت شیشه به نمایش درآمده در این موزه شامل موضوعات گوناگون و در زمینه‌های مختلف است‌. تصاویر مربوط به انسان شامل تک چهره‌ها، شخصیت‌های مذهبی‌، درباری‌، تاریخی و تصاویری از عامه مردم در حالت‌های مختلف از جمله نواختن موسیقی‌، خواندن کتاب و ورزش است‌.
اغلب تصاویر به زنان اختصاص داده شده است و نوع طراحی در برگیرنده شیوه هایی از نقاشی سبک قاجار و کارهای مینیاتوری است‌. در بسیاری از نمونه‌ها تصاویر آزاد و در برخی دیگر شباهت زیادی با نقاشی‌های قهوه خانه‌ای مشاهده می‌شود. شخصیت‌پردازی از اغلب شخصیت‌های تاریخی مانند پادشاهان‌، شاعران و هنرمندان نیز در این دسته قرار می‌گیرد.
تصاویر گل و مرغ نیز همان‌طور که پیدا است‌، شامل نقاشی‌هایی است که در آن‌ها به نقاشی گل و مرغ پرداخته شده‌است‌.
تصاویر هندسی نیز متشکل از قطعات بریده از شیشه‌های نقاشی شده است که دارای طرح‌های هندسی مشخص و مقطع‌اند و گاهی قطعات با قرار گرفتن در کنار هم‌، شکل واحدی را عرضه می‌دارند. موضوعات این دسته بیش‌تر شامل طرح‌های گل و گیاه همراه با حیواناتی نظیر پرنده و ماهی است‌. تصاویر حیوانی این گروه حیواناتی مانند شیر، اسب و بز را نمایش می‌دهند.
تصاویر بناها و منظره شامل شهرها، دشت‌ها، گله‌ها و مناظر درباری و شکار است‌.
نوشته‌ها و خطوط قرآنی دسته‌ای دیگر از نقاشی‌های مورد نظر هستند که همراه با حاشیه‌ها و نقوش گیاهی و تصاویری از شخصیت‌های مذهبی و با انواع خطوط چون نستعلیق‌، شکسته‌، نسخ و ثلث در پشت شیشه ثبت شده‌اند.
گروه نقاشی‌های مذهبی نیز در بر گیرنده روایت‌ها، وقایع‌، داستان‌ها، صحنه‌های جنگ و شخصیت‌های مذهبی از جمله امامان‌، پیامبران‌، پیشوایان مذهبی و دراویش هستند.

نشانی: خیابان سعدی، خیابان قائدی.

         http://www.allmuseums.com/painting_museums.html

 

موزه هنرهای معاصر تهران

موزه هنرهای معاصر در ضلع شمالی بلوار کشاورز و غرب پارک لاله واقع شده است و در 1356 فعالیت فرهنگی و هنری خود را آغاز کرد. در زمینی به وسعت 2000 مترمربع و پیرامون آن فضایی سبز و زیبا موسوم به پارک مجسمه با تندیس‌هایی ارزشمند از هنرمندان پر آوازه معاصر ایران و جهان قرار گرفته‌است‌.
ساختمان موزه که یکی از نمونه‌های با ارزش و کم همتای معماری نوین ایران است‌، با الهام از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی آن بنا شده است‌. طراحی و معماری این بنا به دست کامران دیبا انجام گرفته است‌. هشتی‌، چهارسو، معبر و گذرگاه از جمله عناصر چشم‌نوازی هستند که بازدیدکنندگان هنر دوست را به تأمل در هنر و فرهنگ ایران زمین وا می‌دارند. موزه هنرهای معاصر مرکز فعالیت‌ها و رویدادهای مهم هنری ایران در زمینه هنرهای تجسمی به شمار میآید. گالری موزه مکان برگزاری نمایشگاه‌های مختلف هنری است‌. به هنگام برپایی هر نمایشگاه‌، یک یا دو گالری نیز به نمایش گنجینه‌هایی از هنرمندان بزرگ جهان اختصاص می‌یابد.
ساختمان موزه تلفیقی ازمعماری مدرن و سنتی است که با الهام از بادگیرهای مناطق حاشیه کویر ایران ساخته شده است‌. تندیس‌هایی زیبا و با ارزش از هنرمندان معاصر هم‌چون هنری مور، آلبرتو جیاکومتی و پرویز تناولی فضای سبز اطراف را به پارک مجسمه بدل ساخته است‌. بیننده مسیری چرخشی را در گرداگرد فضای اصلی موزه می‌پیماید و پس از تماشای نگارخانه‌ها، به هشتی می‌رسد در دل هشتی‌، اثر زیبا و نوین ماده و فکر، که توسط هنرمند ژاپنی‌، نوریوکی هاراگوچی‌، از روغن و پولاد ساخته شده است‌، خود نمایی می‌کند.
مجموعه دایمی موزه هنرهای معاصر تهران از نزدیک به 3000 اثر ارزشمند و یکتا تشکیل شده که به نخبگان دیروز و امروز هنرهای تجسمی ایران و جهان تعلق دارد و در مالکیت موزه است‌. آثاری از هنرمندان پرآوازه مانند رنوار، لوترک‌، گوگن‌، پیکاسو، ماکس ارنست و ماگریت از آن جمله‌اند.
مجموعه‌ای تماشایی از هنرمندان پاپ و فتورئالیست انگلیسی و آمریکایی و نیز آثار دیدنی آبستره از جکسون پولاک‌، کلاین و سوییز در گروه آثار مدرن‌تر جای دارند.
موزه هنرهای معاصر تهران آثاری از بیکن‌، هاکنی‌، کیتاج‌، دو بوفه و جانسن را نیز در اختیار دارد.
موزه مجموعه‌ای است متشکل و نظام یافته از بخش‌های امور هنری‌، امور اداری‌، روابط‌عمومی‌، کتاب‌خانه تخصصی‌، روابط بین‌الملل‌، سینما تک‌، سمعی و بصری‌، خدمات نمایشگاهی‌، راهنمایان هنری‌، مراقبان‌، حراست‌، آرشیو آثار هنری‌، دبیرخانه دایمی نمایشگاه‌ها، فروشگاه کتاب و هم‌چنین کافی‌شاپ‌.
در کتاب‌خانه تخصصی موزه هزاران عنوان کتاب فارسی و غیر فارسی در زمینه‌های معماری‌، نقاشی‌، طراحی‌، ارتباط تصویری‌، عکاسی‌، صنعت سینما و دیگر زمینه‌های هنری گرد آمده است‌.
کتاب‌های کتاب‌خانه به روش LC (کتاب‌خانه کنگره‌) طبقه‌بندی و با نظام دهدهی دیویی فهرست نویسی شده و اطلاعات مربوط به هرکتاب در برگه‌های مؤلف‌، عنوان و موضوع انعکاس یافته است‌.
نشانی
خیابان کارگر شمالی جنب پارک لاله

http://www.allmuseums.com/moaser_museums.html

معماری موزه هنرهای معاصر

ساختمان موزه هنرهای معاصر تهران به مثابه اثر ی هنری است که هنر معاصر ایران وبخشی از تاریخ هنر مدرن جهان را نمایندگی می کند. معماری منحصر به فرد مدرن این موزه ، الهام گرفته شده ازمعماری سنتی ایرا ن است که مفهومی فلسفی با خود به همراه دارد و با استفاده ازطاقهای مرسوم روستایی ونورگیرهای برگرفته ازبادگیرهای کویری طراحی شده است. وطرح مارپیچ داخلی آن از الگویی کاملاً مدرن پیروی  می کند.

این شیوه طراحی هم ادای دینی به معماری سنتی است و هم مبین این نکته که  تلفیق این دو معماری (الهام از اصول معماری سنتی ومدرن) امکان  پذیر است.
در طراحی موزه هنرهای معاصر دو دیدگاه مورد بررسی قرارگرفته  که هر دو آنها به درستی انتخاب و مورد بازبینی قرار گرفتند: یکی در محوطه اطراف موزه است  یعنی بوستان  لاله که فضایی نسبتا بزرگ است و دیگری مسیر دسترسی به موزه که در کنار یکی از محورهای حرکتی پارک لاله قرار دارد.طراح موزه حیاط مرکزی را انتخاب کرد که علاوه بر اینکه یکی از نشانه های معماری ایرانی باشد بتواند به کمک آن فضایی مجزا از بوستان  را ایجاد کند.

علاوه بر آن با طراحی دید مناسب از حیاط مرکزی به بوستان ، سعی بر برقراری رابطه با بوستان نیز دارد. این رابطه در طراحی داخلی نیز با پنجره های دیواری و سقفی حفظ شده است.در دل این بوستان بزرگ محوطه ی وسیعی وجود دارد که به دلیل نصب مجسمه هایی از هنرمندان نامدار ایرانی وخارجی به " به باغ مجسمه " معروف است .ودقیقاً یادآور باغ های ایرانی است که از دل  تاریخ واندیشه باصلابت وشکوهند ایران بیرون آمده است  .آنهایی که با جغرافیای ایران آشنایی دارند به درستی درک می کنند که درپهنا وحاشیه  کویر ، باغ هایی با درختان سربه فلک کشیده قد علم کرده اند ودرون  هریک از باغ ها ،عمارتی یا بناهایی ساخته شده که کام ودل ساکنانش را با پیچش نسیم به بار نشسته درون بادگیرها، هشتی ، چهارسو ومعبر  همراه می کند .

بنابراین اقلیم ومختصات کویر  ،بهترین وبیشترین موضع معماری درجهت همراهی با طبیعت را انتخاب می کند.ساختما ن موزه درزمان حال بیشتر وواضح تر تاریخ گذشته ایران را درذهن ها جا می اندازد. ساختمان موزه از سنگ وبتون ساخته شده و روی هم رفته8500مترمربع مساحت دارد.سطح کلی دیوارهای موزه نیز مساحتی بالغ بر2500 مترمربع را تشکیل می دهد. که شامل 9 گالری کوچک وبزرگ ودارای تجهیزات کامل جهت نمایش آثار هنری است .این موز ه یکی از فعال ترین وپرثمرترین مراکز فرهنگی وهنری در تهران  است که دربافت شهری نمودی بسیار زیبا وخوشایند دارد . این مرکز دربیست ویکم مهرماه سال 1356درمساحتی حدود 8500متر افتتاح شد و از تاریخ سی ام همان ماه درمعرض بازدید کنندگان قرا گرفت .این ساختمان  درحاشیه غربی پارک لاله درخیابان کارگرشمالی قرار دارد که از نقطه نظر جغرافیای شهری در مرکز شهر تهران قرار دارد.شایدهم ازاین منظر بتوان گفت موزه هنرهای معاصر تهران ساختمانی پست مدرنیستی  است که با بهره گیری از عناصر معماری کهن ایرانی به صورتی مینی مالیستی خود نمایی می کند.

بادگیرها به وضوح در کالبد و فرم بنا خود نمایی می کنند .بادگیرهایی که سابقا نقش تهویه و جریان باد را در ساختمان داشتند اکنون وظیفه انتقال نور به داخل بنا را دارند.

باد از دل بادگیرها عبور کرده و در دل فضا بخش می شود. سایه ها - نیم سایه ها و نورها به طوری کنار یکدیگر قرار گرفته اند که هر گالری را به بخشی مجزا برای نمایش آثار تبدیل می کند.مسیر آغازین بازدید کنندگان یک رمپ است که  با حرکت دورانی  مخاطب خودرا به  زیر زمین هدایت می کند. مخاطب مجبور است درادامه  حرکتی آرام و مارپیچ را دنبال کند. ودرآخر هم مخاطب بدون این که احساسی ناخوشایندی از حرکت در مسیر پیچ درپیچ داشته باشد به جای نخست خود باز می گردد یعنی سردرموزه هنرهای معاصر تهران.

http://www.tmoca.com/section14/page3.aspx?lang=Fa

 

موزه آبگینه

ساختمان موزه آبگینه به خودی خود می‌تواند برای علاقه‌مندان بسیار دیدنی باشد. این ساختمان متعلق به قوام‌السلطنه‌، وزیر احمد شاه قاجار، بوده است‌. این ساختمان در دو طبقه و پنج تالار ساخته شده است‌. تالار یک و دو در طبقه اول و تالارهای دیگر در طبقه فوقانی قرار دارد. در تالار شماره دو (بلور) قدیمی‌ترین شیشه‌ها و لوله‌های شیشه‌ای و سفال‌ها قرار داده شده است‌. طراح ویترین‌های موزه مهندسی اتریشی به نام هانس هولاین است‌. تزیینات بنا شامل منبت کاری چهارچوب درها و پله‌ها است و آجر کاری نما که در 50 نوع‌است‌.
گچ‌بری موزه شامل دو دوره است‌: دوران قوام‌، و سبک غربی در زمان سفارت مصر و آینه‌کاری‌های طبقه دوم‌، که مربوط به دوره قاجار است‌. موزه آبگینه در واقع موزه تخصصی شیشه و سفال است‌. قدیمی‌ترین شیشه‌ها لوله‌های شیشه‌ای به نام سیلندر شیشه است که از معبد چغازنبیل کشف شده است و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد است‌. شیشه‌ها و سفال‌های طبقه اول نیز مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ است که قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز از دوران اشکانی‌، هزاره‌های اول به دست آمده است‌. تالار صدف به علت شباهت شکل آن به صدف نیمه باز به این نام خوانده می‌شود و شامل انواع سفال‌های قرن سوم و چهارم شهر نیشابور است‌. تالار چهار (زرین‌) که به خاطر ظروف زرین‌فام که از دوران سلجوقی به جا مانده چنین نامی گرفته است‌، شامل ظروفی است که دور تا دور با خط نسخ و نستعلیق تزیین شده‌است‌. هم‌چنین چهره‌های مغولی روی این ظروف خود نمایی می‌کنند که با توجه به شهر محل پیدایش‌، نقوش آن‌ها فرق می‌کند. تالار پنج (لاجورد) به خاطر لعاب‌های یک رنگ فیروزه به این نام خوانده می‌شود، و از قرن هفتم و هشتم (دوره ایلخانی‌) به جا مانده است‌.
با نزدیک شدن به دوران صفویه‌، اشیا مصرفی‌تر می‌شود. تزیینات این بخش شامل گلاب پاش و صراحی است‌. هم‌چنین میزی که از دوران قاجار به جا مانده با لعاب هفت رنگ و مزین به نقش چهره‌های شخصیت‌های شاهنامه است که نام هر شخص بالای چهره نوشته شده است‌.
موزه شامل بخش‌های اداری (زیر زمین‌)، دبیرخانه و ریاست (طبقه بالا) است‌. کتاب‌خانه نیز، واقع در ضلع شمال غربی‌، شامل 4000 جلد کتاب فارسی و انگلیسی در زمینه‌های باستان شناسی‌، تاریخ و هنر است‌. در ضلع شمالی محوطه‌، بناهایی برای تکمیل مجموعه در دست احداث است که در طبقه اول کلاس‌های آموزشی و در طبقه دوم نمایشگاه موقت قرار دارد.
این مجموعه تا 1330 محل سکونت و کار قوام‌السلطنه بود و بعد از آن مدت هفت سال در اختیار سفارت مصر قرار گرفت‌. بعد از آن‌، به ترتیب سفارت افغانستان‌، بانک بازرگانی و در سال 1355 با همکاری مهندسان ایرانی و اتریشی تغییرات آن شروع شد.
ساختمان موزه هشت ضلعی است و در باغی به مساحت 7000 مترمربع قرار دارد. طرح‌های بدیع و در و پنجره‌های نفیس که بسیار خوب نگه‌داری شده‌اند، یادآور معماری عصر سلجوقی است و می‌تواند الهام بخش معماران معاصر برای طرح‌های سبک کلاسیک‌باشد.
نشانی خیابان جمهوری خیابان سی ام تیر پلاک ۵۵

http://www.allmuseums.com/abgineh_museums.html

 

موزه فرش ایران

موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله و روبه‌روی فروشگاه سپه خیابان فاطمی واقع شده است‌. این موزه در 22بهمن ماه 1356 افتتاح شد.
ساختمان موزه فرش ایران معماری شکیل و چشم‌گیری دارد که آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه به دار قالی است‌. سطح نمایشی موزه مساحتی برابر 3400 مترمربع را در بر می‌گیرد که شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دست بافت و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تالار طبقه هم‌کف به نمایشگاه دایمی اختصاص دارد و تالار فوقانی جهت برگزاری نمایشگاه‌های موقت گلیم و قالی طراحی شده است‌.
پژوهش در سوابق‌، تحولات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش‌، خاصه در ایران‌، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی‌های دست بافت ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقت از فرش ایران و سایر نقاط جهان‌، از اهداف موزه به شمار میآید.
در موزه فرش انواع گلیم‌ها و فرش‌های دست بافت‌، با توجه به مرغوبیت و قدمت آن‌ها و با در نظر گرفتن ویژگی‌های قالی ایران از لحاظ رنگ آمیزی‌، طرح‌، نقش‌، بافت و تنوع مناطق قالی بافی حفظ و نگه‌داری می‌شود.
مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنر دوستان به شمار میآید. معمولاً حدود 135 تخته از شاه‌کارهای قالی ایران‌، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان‌، کرمان‌، اصفهان‌، تبریز، خراسان‌، کردستان و جز آن‌ها، در تالار طبقه هم‌کف به معرض نمایش گذاشته می‌شود.
در کتاب‌خانه موزه حدود 3500 جلد کتاب به زبان‌های فارسی‌، عربی‌، فرانسه‌، انگلیسی و آلمانی در اختیار هنر دوستان و پژوهشگران قرار می‌گیرد. هم‌چنین بهترین کتاب‌ها و نشریات و تحقیقات مربوط به فرش ایران و قالی‌های مشرق زمین به طورکلی و کتاب‌هایی در زمینه مذهب‌، هنر و ادبیات ایران در کتاب‌خانه موزه موجود است‌. در کنار کتاب‌خانه‌، کتاب فروشی موزه نیز مشغول به کار است‌.
هم‌چنین برای استفاده از بازدیدکنندگان موزه‌، فیلم‌ها و اسلایدهایی در زمینه قالی‌بافی و گلیم و هنرهای دستی ایران در سالن نمایش موزه به نمایش در میآید.
از ویژگی‌های موزه فرش قالیچه دست‌بافت ارزشمند و بی‌نظیر ایرانی‌، کار فرش بافان کاشان‌، در اندازه‌های 130 در 220 سانتی‌متر، معروف به قالیچه میرزا کوچک خان جنگلی است که این شخصیت روحانی ملی را در لباس نظامی مسلح به تفنگ و اسلحه کمری‌، قطار فشنگ نمایش می‌دهد. در شمسه بالای تصویر میرزا، کتیبه‌ای با عبارت و نام کارخانه ملامحمود دیده می‌شود که احتمالاً، با توجه به این عبارات‌، تاریخ بافت قالیچه سال‌های آخر دوره قاجار است‌.
قدیمی‌ترین فرش شناخته شده در جهان قالی 2500 ساله پازیریک است که در 1949 م‌، در جنوب سیبری کشف‌شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته‌اند. آشکار است که قالی‌بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد، دوره‌ای طولانی از تکامل را پشت‌سر گذاشته است‌.
قالی ایرانی پیوسته به عنوان یکی از اصیل‌ترین هنرها مورد توجه بوده و طیف وسیعی از طرح‌ها و نقوش زیبا را در برداشته است‌. در میان قالی‌ها با طرح‌های گوناگونی که در آن‌ها به کار گرفته شده‌، قالی‌های تصویری جایگاه ویژه‌ای دارند. بافت این قالی‌ها اواخر سده نهم هجری مجدداً آغاز شد و تا به امروز ادامه یافته است‌.
در این نمایشگاه نمونه‌هایی از قالیچه‌های تصویری شاهنامه بایسنغری به نمایش درآمده است که گوشه‌هایی از ادبیات‌، اسطوره‌، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایران را نشان می‌دهد. این آثار همه در کارگاه قالی‌بافی استاد موسوی سیرت‌، به یاری هنرمندان جوان ایرانی و ذوق و سلیقه استاد دنیا دیده و تکنولوژی کامپیوتری آفریده شده‌اند.
در واقع چند عامل اصلی را در به وجود آمدن این 26 قالیچه می‌توان متذکر شد: اول تهیه طرح و نقشه از روی نسخه اصلی‌; دوم تنظیم رنگ‌ها و عمل آوردن مواد رنگی گیاهی و شیمیایی روی پشم‌های مرغوب‌; و بالاخره مهارت قالی بافان هنرمند بافنده این آثار که به مدت پنج سال مستمر، روزانه گاه تا 12 ساعت به کار بافت قالی اشتغال داشته‌اند. از نکات جالب این قالیچه‌ها هم زمانی امر طراحی و بافت را می‌توان متذکر شد. قالیچه‌ها حاشیه ندارند، اما یک حاشیه تشعیری با الهام از نقوش سنتی برای آن‌ها انتخاب شده که هر دو قالی یک نقش مشترک دارند. در بالای حاشیه‌، درون کتیبه‌هایی نام مجلس مربوط به آن قالیچه و نام هنرمندان آمده است‌.
در طول سالیان دراز، در این موزه نمایشگاه‌های مختلفی برگزار شده که مشهورترین آن‌ها از این قرارند: نمایشگاه طرح بته که در دی ماه 1365 بر پا شده‌; نمایشگاه سجاده‌ها و قالی‌های طرح محراب از سده دهم تا چهاردهم هجری‌; نمایشگاهی از قالی‌های گل برجسته از قرن هشتم هجری تا دوره معاصر به مناسبت بزرگ‌داشت دهه‌فجر در 12 بهمن 1364; و دست بافت‌های ارامنه ایران‌.
نشانی: دکتر فاطمی قبل از کارگر شمالی
 

http://www.allmuseums.com/carpet_museums.html

 

موزه سینمای ایران

فکر ایجاد موزه سینمای ایران در 1373 با حمایت مهندس سیدمحمد بهشتی در زمان ریاست مرکز توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران مطرح شد و در 1377 در مراسمی‌، فاز اول موزه سینمای ایران در خیابان لاله‌زار، کوچه پیرنیا افتتاح شد. انتشار چند کتاب‌، یک مجموعه کارت پستال‌، یک مجموعه موسیقی متن فیلم‌های ایرانی و برگزاری جشن‌های 100 سالگی سینمای ایران‌، آغاز فعالیت‌های موزه سینما بود.
سرانجام در 1380، با حمایت و کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، معاونت امور سینمایی‌، سازمان میراث فرهنگی‌، شهرداری تهران و بنیاد فارابی‌، موزه سینمای ایران در بخشی از باغ فردوس‌، که قبل از انقلاب ستاد جشن هنر شیراز و نمایشگاه هنرهای تجسمی و محل اجرای کنسرت موسیقی بود و سپس در سال‌های پس از انقلاب‌، مرکز آموزش فیلم‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد، با حضور سیدمحمد خاتمی‌، رئیس‌جمهور، افتتاح شد.

امکانات موزه عبارتند از:
عکس‌ها: شامل هزاران عکس از صحنه‌های فیلم‌های سینمایی‌، پشت صحنه و مراحل فیلم‌سازی و فعالیت‌های سینمایی و هنرمندان و دست اندرکاران صنعت و هنر سینما است که قدیمی‌ترین آن به نخستین روزهای نمایش فیلم در ایران باز می‌گردد;
فیلم‌نامه‌ها: شامل 400 فیلم‌نامه ساخته شده است‌;
اعلان‌ها: بیش از 2500 اعلان سینمایی از دهه 1310 تاکنون گردآوری شده و بخشی از آن به نمایش گذاشته شده‌است‌;
جایزه‌های داخلی و بین‌المللی‌: بخشی از جوایز و افتخارات بین‌المللی سینمای ایران که عمدتاً به دوره جمهوری اسلامی تعلق دارد، در موزه جمع شده و تکمیل آن ادامه دارد;
کتاب‌ها: شامل کتاب‌های سینمایی از نخستین چاپ‌ها تاکنون است که به حدود 8000 جلد می‌رسد;
اسناد و مدارک‌: حدود 3000 قطعه سند شامل اسناد دولتی‌، نمایش‌ها، قراردادها، اسناد تاریخی‌، اسناد مالکیت‌، سینماها و ... از حدود 90 سال پیش تاکنون موجود است‌;
فیلم و ویدئو: 1000 فیلم سینمایی ایرانی به همراه 500 عنوان نمونه کوتاه (آنونس‌) آرشیو تصویری فعلی موزه را تشکیل می‌دهد;
مطبوعات‌: شامل 5000 جلد نشریه است که قدیمی‌ترین آن متعلق به 1309 است‌;
اسباب سینما توگراف‌: شامل حدود 300 دستگاه و ابزار قدیمی است که عمدتاً بسیار قیمتی و قابل نمایش در موزه است که قدیمی‌ترین این دستگاه‌ها متعلق به 1309 و اغلب ساخت صنعتگران قدیمی سینمای ایران است در همان زمان موجب شگفتی فن‌کاران خارجی می‌شده است‌;
لباس‌، دکور و گریم‌: شامل نمونه‌های تاریخی لباس‌، دکور سازی‌، صحنهآرایی و چهره‌پردازی است که تلاش بسیار زیادی برای جمع آوری آن‌ها صورت گرفته است‌.
تالارهای موزه شامل 7 تالار است ، با ورود به محوطه باغ از طریق پله های ساختمان زیبای باغ فردوس می توان وارد تالارهای موزه شد. در طبقه فوقانی 3 سالن وجود دارد و از داخل تالار سوم سینما به وسیله پله های مارپیچ می توان 4 تالار دیگر را بازدید کرد.
تالار اول
تاریخچه ورود سینما به ایران
پرده خوانی | شهر فرنگ |پوسترهای اولیه | پیشگامان | اسباب سینما توگراف
تالار دوم
سینما در سالهای١٣٨٠-١٣٣٠
تالار سوم
جوایز و حضور بین الملل سینمای ایران
تالار چهارم
سینمای جنگ و دفاع مقدس
تالار پنجم
ارامنه و سینمای ایران
تالار ششم
بخش کودک و نوجوان
تالار هفتم
اتاق صدا، دوبله و موسیقی
نشانی: خیابان ولی‌عصر، باغ فردوس
 

http://www.allmuseums.com/cinema_museums.html

 

 

موزه عکاسخانه

موزه عکسخانه شهر وابسته به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اولین موزه تخصصی کاربردی در ایران و خاورمیانه می‌باشد که در اردیبهشت ماه 1374 در فضائی با مساحت 250 مترمربع تاسیس گردید.موزه شامل بخشهای مختلفی است که به اقتضای شرایط فضائی موجود برای فعالیتهای عکسخانه در نظر گرفته شده است. از جمله اهداف  عکسخانه گردآوری و عرضه کتابهای منتشره در حوزه عکاسی است و در حال حاضر با تهیه عنوانهای جدید کتابهای فارسی و لاتین عضو جدید نیزمیپذیردلابراتوار چاپ عکس و ظهور فیلم همه روزه با هماهنگی قبلی از ساعت 9:30 تا 15:30 در اختیار دانشجویان و علاقمندان قرار میگیرد. شامل بخش نمایشگاهی ,دوربینها, وسائل و ابزار قدیمی عکاسی است که قدمت برخی از این وسائل به بیش از صد سال می‌رسد و به طور دائم در معرض دید دوستداران عکاسی قرار دارد. عکسخانه در راستای اهداف خود اقدام به گردآوری و برپایی نمایشگاههایی از عکسهای قدیمی و معاصرمی نماید. عکسهای قدیمی برای شناساندن گوشه هایی ازتاریخ تصویری ایران و نمایشگاه عکسهای معاصرنیزجهت معرفی عکاسان پیشکسوت و جدید برگزار می گردد.

نشانی: میدان هفت تیر خ بهار شیراز میدان بهار شیراز

http://www.allmuseums.com/picture_museums.html

موزه موسیقی تهران

موزه موسیقی در ۲۲ آبان سال ۱۳۸۸ با حضور بزرگان موسیقی افتتاح شده و بخش‌های مختلفی را در برمی‌گیرد. سازهای بادی، زهی، نواحی و کوبه‌ای در این مجموعه گنجانده شده‌اند. همچنین آرشیو آواها و نواهای ایرانی، کتابخانه کتاب‌های ادبی و موسیقی، اتاق صوتی و کارگاه ساخت و مرمت سازهای ایرانی از جمله بخش‌های دیگر این موزه است.

موزه موسیقی پایگاهی برای اهالی این حوزه است و برنامه‌هایی همچون بزرگداشت استادان موسیقی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی ساز سازی، مجهز کردن استودیو صدا، ضبط کارهای جدید، کارگاه آموزشی با حضور استادان مختلف، ساخت مستندهایی در رابطه با موسیقی و زندگی استادان، ساخت تندیس اساتید موسیقی، برگزاری مستر کلاس و کارگاه‌های پژوهشی و آموزشی، جایزه کتاب سال موسیقی، تأسیس بانک نت، برگزاری جشنواره در حوزه شناخت ساز و استاندارد کردن سازها از دیگر فعالیت‌های این موزه است.

تاسیس موزه موسیقی با همکاری شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران آغاز و فعالیت آن در قالب موسسه‌ای غیردولتی پیش‌بینی شده است. آن‌گونه که در اساسنامه موزه آمده، حفظ و صیانت از میراث موسیقی ملی کشور، معرفی آثار و تولیدات گذشتگان به نسل امروز و آینده و تکریم و گرامیداشت مشاهیر و استادان پیشکسوت عرصه موسیقی و حمایت از نشر آثار موسیقایی و پایان‌نامه‌های دانشجویی از جمله اهداف این موزه است.

سالن نمایش سازها، گنجینه موزه، آرشیو صوتی و تصویری، سالن اجرا و استودیوی ضبط موسیقی، کتابخانه تخصصی، کارگاه نمایش مراحل ساخت ساز، انبار ویژه نگهداری بهینه سازها، مخزن محصولات مکتوب، کافی شاپ و بخش سمعی و بصری، بخش‌های گوناگون موزه موسیقی را تشکیل می‌دهند.

نشانی: میدان تجریش، خیابان شهید دربندی، سه راه تختی، کوچه نمازی، شماره 9 .

http://www.chn.ir/NSite/FullStory/Photo/?Id=97461&Serv=5&SGr=35

موزه آزادی

برج آزادی، آمیزه‌ای شکوهمند از معماری دوران باستان، دوران اسلامی و معماری مدرن است که ساخت آن به سال 1350، در زمینی به مساحت 50 هزار متر مربع به پایان رسید. در ساختمان این برج نهایت دقت و ظرافت به کار رفته و بهترین نمونه از معماری تلفیقی ایرانی و اسلامی محسوب می‌شود. برج آزادی در حقیقت بخش اصلی موزه آزادی را تشکیل می‌دهد که این مجموعه نیز علاوه بر برج مشتمل بر سالن سمعی و بصری، تالارهای نمایشگاه آثار هنری، سالن سینما و سالن دیوراما است.

http://tchto-portal.com/spage/uspage.aspx?ID=339b449d-4ad2-480c-b146-51c3db3c9883

 

6. قرآن

موزه قرآن

نگهداری قرآن‌های نفیس در موزه ملی قرآن کریم

رییس سازمان میراث فرهنگی در مراسم بازگشایی موزه ملی قرآن کریم و نمایشگاه قرآن و عترت گفت: جمع‌آوری قرآن‌های نفیس موجود در استان‌های کشور و انتقال آنها به موزه ملی قرآن، گام مهمی در راستای توسعه، تبیین و معرفی بیشتر موزه قرآن است. قرار است این موزه‌ به مرکزی برای فعالیت‌های محتوایی، پژوهشی و فرهنگی تبدیل شود تا گامی باشد در راستای ترویج قرآن کریم.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم بازگشایی موزه ملی قرآن کریم و نمایشگاه قرآن و عترت با موضوع نگارگری، تذهیب و خوشنویسی با حضور رییس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری روز شنبه (16 آبان‌ماه) برگزار شد.
در این مراسم حمید بقایی، رییس سازمان میراث فرهنگی، گفت: موزه قرآن در سال‌های گذشته دارای امکانات و ظرفیت بسیاری بود که فعال نشده بودند اما امروز با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته شاهد رونق و توسعه فعالیت‌های این موزه‌ایم.
وی بر فعال‌تر شدن این موزه نسبت به گذشته در مدیریت جدید تأکید کرد و افزود: در طول سه سال گذشته فرصت استفاده مناسب از موزه قرآن را از دست دادیم و این در حالی است که امکانات موزه قرآن باید در مسیر واقعی خود مورد استفاده عموم مردم قرار گیرد. بقایی یادآور شد: رونق مخزن علمی یک موزه در گرو تعاملات بهره‌برداران و استفاده آن ها از این مکان‌ها و سیاست سازمان میراث فرهنگی، تقویت عملکرد و فعالیت موزه‌های کشور است. معاون رییس جمهور گفت: موزه‌هایی نظیر موزه‌های تاریخی، مردم‌شناسی و موزه‌های دینی مانند دانشگاه‌ها و مراکز علمی و تحصیلی، مکان‌های مقدسی به شمار می‌روند.
وی افزود: بررسی مشکلات موزه قرآن و موضوع حفاظت و مباحث امنیتی این موزه بسیار مهم است. با توجه به این که کنترل رفت ‌و آمد مردم در شرایط خاص این موزه بسیار دشوار بود، لذا معبر ورودی سرپوشیده‌ای ایجاد کردیم تا این مشکل نیز حل شود.
وی از مدیر موزه قرآن خواست تا شناسایی و معرفی موزه قرآن را به همه مردم شهر تهران و بقیه نقاط در دستور کار خود قرار دهد. رییس سازمان میراث فرهنگی، جمع‌آوری قرآن‌های نفیس موجود در استان‌های کشور و انتقال آنها به موزه قرآن را گام بعدی در راستای توسعه، تبیین و معرفی بیشتر موزه قرآن اعلام کرد. وی با اشاره به آشنایی مدارس، دانشگاه‌ها، مساجد و حوزه‌های مختلف با موزه قرآن، بیان کرد: بر اساس هماهنگی‌های صورت گرفته اکنون توسعه فعالیت موزه‌ها در رأس برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های سازمان میراث فرهنگی قرار گرفته است،‌ بنابراین وضعیت موزه‌ها از وضعیت کنونی ارتقا خواهد یافت. در ادامه‌ این مراسم ،رییس موزه‌ ملی قرآن کریم گفت: ساختمان این موزه در سال 1355 به‌عنوان مجموعه‌ فرهنگسرا در کنار کاخ مرمر ساخته و برای حفظ ارزش بنای کاخ مرمر تصمیم گرفته شد که این ساختمان در عمق 14 متری در سه طبقه‌ زیرزمین بنا شود. سال 1357، بیست و پنج درصد این ساختمان ساخته شد که پس از آن و همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی عملیات تکمیلی این ساختمان حدود 16سال متوقف بود تا بالاخره در سال 1373 مسوولان تصمیم به تجهیز این ساختمان به‌عنوان موزه گرفتند و سال 1384 موزه‌ قرآن آماده‌ بهره‌برداری شد. فخرالدین صابری قرار‌ داشتن ساختمان موزه در کنار نهاد ریاست جمهوری و ساختمان مجلس شورای اسلامی را در سال‌های پیش، از محدودیت‌هایی دانست که این موزه با آن مواجه بود. وی در ادامه سخنانش اظهار داشت: به همین دلیل چند ساعت در یک روز از هفته درهای موزه روی مردم باز بود تا چندماه اخیر که همه‌ فعالیت‌های موزه به‌طور کامل متوقف شدند و با تصمیم رییس‌ میراث فرهنگی و گردشگری، این موزه فعالیت دوباره‌ خود را آغاز کرد و امروز بهره‌برداری دوباره از آن آغاز شده است. به گفته فخرالدین صابری، پس از فراهم شدن شرایط لازم برای بازدید عموم مردم، دست کم پنج روز در هفته این موزه فعال است. وی با اشاره به اجرای طرح «هزار مزار» در موزه‌ قرآن که مدارک ثبت اصل و نسب هزار آرامگاه را در این موزه برای نخستین‌بار در ایران به‌نمایش درآورده است، گفت: بر اساس نظریه‌ مجموعه‌ حفاظتی منطقه و با همت رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، کریدوری شیشه‌ای از در ورودی موزه تا ساختمان اصلی کشیده شد تا بتوانیم فعالیت‌های موزه را به انجام برسانیم. وی موزه‌ قرآن را تنها موزه‌ تخصصی در ایران دانست که مجموعه‌ای از نسخ نفیس و ارزشمند قرآنی از سده‌ چهارم و پنجم هجری قمری تا دوره‌های تیموری و قاجاری در آن وجود دارند. رییس موزه‌ ملی قرآن کریم با اشاره به جایگاه مناسب موزه‌ قرآن برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری در ارتباط با موضوع قرآن، اظهار کرد: در این موزه ضمن این‌ که شاهد آثار هنری هستیم، با محتوای قرآن نیز آشنا می‌شویم. صابری ادامه داد: از خصوصیات اصلی قرآن، مصون بودن آن از تحریف و قدرت پاسخگویی آن به همه‌ مردم در هر زمانی است. پس وجود این نسخه‌های خطی از گذشته می‌تواند از هر نوع دست ‌بردن مصون باشد و مورد استفاده‌ علاقه‌مندان قرار گیرد. وی همچنین در توضیح برنامه‌های خود در موزه‌ ملی قرآن کریم گفت: آمادگی داریم از مفاهیم هنری برای بهره‌برداری دینی استفاده کنیم. همچنین از آموزش و پرورش و مراکز آموزش عالی کشور می‌خواهیم در کنار برنامه‌ریزی‌های فوق برنامه‌ خودشان بازدید از این موزه را نیز داشته باشند. به گفته وی، موزه‌ قرآن را به مرکزی برای فعالیت‌های محتوایی، پژوهشی و فرهنگی تبدیل می‌کنیم تا گامی در راستای ترویج قرآن برداریم. وی در ادامه سخنانش گفت: در فراخوانی از همه‌ مردم می‌خواهیم اگر نسخه‌های نفیسی از قرآن را در خانه‌ یا مساجد دارند، آن‌ها را برای حفظ شدن به موزه‌ قرآن تحویل دهند. همچنین از روسای سازمان‌های میراث فرهنگی و گردشگری استان‌ها نیز در این زمینه کمک می‌خواهیم.

 

http://www.ibna.ir/vdchvinm.23nkqdftt2.html

بازدید از موزه قرآن رایگان است.

مدیر موزه قرآن در گفتگو با میراث آریا (chtn) با بیان این مطلب گفت : پیش از این بازدید از موزه قرآن تنها یک روز در هفته و به مدت ساعت میسر بود. فخرالدین صابری گفت : از سال گذشته تلاش‌ها برای بهبود وضعیت بازدید از موزه میسر شده و در حال حاضر از شنبه تاچهارشنبه هر هفته این موزه به طور رایگان پذیرای علاقمندان است .وی گفت : این موزه بیش از 400 نسخه خطی ازآثار اسلامی دارد که به قرن دوم هجری تا اواخر دوره قاجار متعلق هستند.

این مقام مسؤول افزود: کتب ادعیه ، دیوان شعر شعرای به‌نام ،‌تابلو‌ها و .. از دیگر مواردی است که در این موزه در وعرض دید عموم قرار گرفته است. فخر الدین صابری گفت: دراین موزه همچنین آثاری از دوره تیموری ،‌ایلخانی و صفویه نیز وجود دارد. گفتنی است موزه قرآن کریم برای نگهداری آثار برجسته و تداوم بخشی به فعالیت‌های قرآنی راه‌اندازی شده است.کتابخانه تخصصی موزه ملی قرآن کریم با مجموعه بسیار غنی در زمینه کتابهای مرجع و علوم قرآنی در سه طبقه به وسعت ۴۶۵ متر مربع واقع شده است. این مجموعه اکنون دارای نزدیک به ۳۵۰۰ نسخه کتاب بوده و قابل توسعه تا 400 هزار جلد است. کتابخانه با سیستم باز و به‌ روش L.C خدمات می‌دهد.

http://injatehran.blogfa.com/post-35.aspx

 

 

7. صنایع

موزه مبل ایران

موزه تخصصی مبل ایران با پشتوانه مالی ، حمایت های معنوی و مدیریت آقای علی انصاری و با همکاری سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری کشور در سال 1390 هجری شمسی افتتاح شد.

آثار به نمایش در آمده در این موزه معرف پیشینه چند هزار ساله هنر و صنعت مبلمان در سرزمین ایران است . هدف از ایجاد این موزه ایجاد فضایی ثابت برای گردآوری اشیاء و مبلمان قدیمی و نیز جدید جهت انجام تحقیقات و پژوهشهای علمی در خصوص تاریخچه مبلمان در ایران و سایر کشورهای جهان می باشد. عرضه موارد فوق به تمامی مردم اعم از بهره برداران، علاقمندان, دانشجویان, اساتید, پژوهشگران و بطور کلی دست اندرکاران این صنعت و رشته های مرتبط، در راستای ارتقاء کمی و کیفی تولیدات داخلی و ایجاد و تقویت جایگاه صادرات مبل ایرانی می باشد.

این موزه دارای دو گالری اصلی و موقت است .

گالری اصلی (دائمی)

در این گالری نخستین شواهد موجود از هنر و صنعت مبلمان در قالب نخستین آثار مربوط به نمونه های صندلی و تخت که در کاوش های باستان شناسی به دست آمده در معرض نمایش نهاده شده است . بر پایه یافته های باستان شناسی و شواهد موجود ، قدیمی ترین نمونه صندلی در ایران متعلق به هزارۀ ششم ق . م مربوط به هشت هزار سال پیش است.

در این گالری تلاش شده است تا با نمایش نمونه های نادر و منحصر به فرد تخت و صندلی، پیشینه این صنعت را از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی در معرض دید علاقمندان و پژوهشگران قرار گیرد. در بخش اسلامی نیز نمونه های دیگری از مبلمان دوره اسلامی تا عصر حاضر به نمایش در آمده است. این بخش با معرفی نمونه های ویژه از دوره قاجار با ارائه نمونه های بازسازی شده تخت طاووس، تخت نادری و تخت مرمر به پایان می رسد.

بخش دیگری از موزه اختصاص دارد به ارائه اطلاعات در مورد مهم ترین سبک های رایج مبلمان در جهان، در این بخش علاوه بر معرفی مهم ترین سبک های اروپایی، نمونه هایی از مدل های موجود نیز به نمایش در آمده است.

بخش پایانی این قسمت از موزه نیز اختصاص دارد به معرفی اولین سازندگان مبلمان، اولین کارگاه های ساخت مبل و اولین فروشگاه های مبل کشور.

گالری موقت

در این گالری از موزه تلاش خواهد شد تا با توجه به نیاز جامعه صنعت مبلمان کشور و پژوهشگران و محققان این صنعت نمایشگاه هایی به صورت دوره ای و فصلی برگزار شود.

http://ifmuseum.ir/?lng=fa&cid=home&gid=279

 

نشانی: تهران - بزرگراه آیت اله سعیدی - چهارراه یافت آباد - خیابان یافت آباد شرقی (بازار مبل) - جنب مسجد حاج ولی - بازار مبل ایران شماره 2 - طبقه دوم.

http://ifmuseum.ir/?lng=fa&cid=cms&gid=437

 

موزه پست و تلگراف

موزه پست و مخابرات در بهمن ماه 1369 به نام موزه پست شروع به کار کرد. این موزه در یکی از قدیمی‌ترین و شکیل‌ترین عمارت‌های دولتی تأسیس شده که از دو طبقه بنا متشکل از سالن‌ها و غرفه‌های متعدد تشکیل شده و مکانی مناسب جهت بازدید مشتاقان دیدار آثار تاریخی و کهن است‌.
در 20 اسفند ماه 1374، به استناد موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور، موزه پست به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن و در 12 مرداد ماه 1378، به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد.
این بنا در 1307 ش‌، در زمان وزرای قدیم پست‌، صوراسرافیل و نظام‌الدین حکمت‌، با صرف هزینه پانصد هزار تومان و با مساحت 15000 متر مربع در خیابان سپه (امام‌خمینی‌) تأسیس گردید. قسمتی از این ساختمان (یک‌سوم‌) در کنار سردر باغ ملی‌، که قبلاً اداره گمرکات پست بوده‌، به موزه اختصاص داده شده است‌.
استفاده از ستون‌های سبک نو هخامنشی در ساختمان پست به قدری جالب و موفق بود که در شکلی بارزتر و حجمی وسیع‌تر در عمارت نظمیه یا کاخ شهربانی به کار گرفته شد.
شایان ذکر است که کاروان‌سراهای چهار ایوانی با وجود رونق و رواج ساختشان در دوره اسلامی‌، ریشه در دوران قبل از اسلام دارند و قدمت بناهای چهار ایوانی به پیش از اسلام‌، به خصوص دوره ساسانیان‌، بر می‌گردد و بسیاری از کاخ‌ها به این شکل ساخته شده‌اند.
بنای پست در منطقه‌ای فرهنگی تاریخی به نام میدان مشق واقع شده که اکثر ساختمان‌های آن از قاجاریه تا پهلوی اول زمان گذاری شده‌اند و به غیر از بنای وزارت جنگ‌، مقابل سردر باغ ملی که متعلق به دوره ناصری است‌، ساختمان‌های این محوطه در زمان وزارت جنگ پهلوی اول بنا شده است‌.
در ساختمان موزه مانند سردر باغ ملی و سایر بناهای میدان مشق و هم عصر، از مصالح مشابهی استفاده شده است‌; از جمله از سنگ در پی (ستون و سرستون و کف و پله‌ها) و آجر در بیش‌تر نقاط بنا و بدنه و در و پنجره و سقف چوبی و بام شیروانی استفاده شده و در ترکیب این مصالح نهایت ظرافت و زیبایی مد نظر قرار گرفته است‌.
زیر زمین موزه با دو متر بالاتر از سطح خیابان در حالت نیم سطح قرار گرفته است‌. بنای موزه سه در ورودی شمالی‌، جنوبی و غربی دارد که در حال حاضر ورودی شمالی مسدود است‌. موزه با 43 متر عرض و 53 متر طول‌، و حدود 2279 متر مربع مساحت دارد.
کل بنای پست دارای یک محور مرکزی است که شرق و غرب بنا را قرینه ساخته است‌. این محور در حال حاضر ورودی منطقه 11 پستی است‌، که قسمت غربی آن (موزه پست و مخابرات‌) درست معادل شرق آن که در حال بازسازی و احیا است‌، ساخته شده است‌. عمارت پست و گمرک تهران از پست ایالتی تهران (یال شرقی‌)، گمرک امانات پستی و دو قسمت دیگر تشکیل شده است که در آینده نزدیک به موزه فعلی اضافه و تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های ارتباطات (پست و مخابرات‌) در دنیا خواهد شد.
موزه پست و مخابرات از هشت غرفه تشکیل گردیده است که در دو طبقه بنا قرار گرفته‌اند. طبقه اول شامل غرفه‌های تشریفات یا وزرا است که شامل تصاویری از وزرای پست و تلگراف و تلفن‌، از اولین وزیر تلگراف‌، علی قلی خان مخبرالدوله (1255 ش / 1293 ق‌) تا وزیر وقت است‌. سالن تمبرهای داخلی شامل 1100 سری تمبر از سه دوره قاجاریه‌، پهلوی و جمهوری اسلامی است و نیز دو ویترین مربوط به کلیشه ادیسون و کلیشه تمبر احمدشاه و در انتهای سالن‌، ماکت پستچی زمان قاجاریه و نمادی از کوچه پست قرار دارد. غرفه اشیای پستی شامل صندوق‌های پستی دوره پهلوی‌، انواع مهرهای دستی‌، گرد، ساده‌، بیضی‌، مستطیل و غلتکی‌، نمونه‌های مهرهای مصرفی دفاتر پست خارج از کشور، مهر روز جمهوری اسلامی‌، انواع حکم‌های دولتی‌، حکومتی‌، دستگاه‌های دستی و برقی قدیمی ابطال تمبر، دستگاه‌های دستی و برقی قدیمی نقش تمبر، دستگاه تایپ قدیمی و ویترین هایی از قبیل ویترین سیم و سرب و انواع پلمپ شکن‌، وسایل و پاکت‌های پست مالی‌، قاب عکس‌های وسایل پستی دوره قاجاریه و تصاویر کارکنان پست دوره قاجار است‌.
غرفه راه ابریشم یا سالن مرکزی شامل انواع وسایل ارتباطی قدیمی و حمل محموله‌های پستی اعم از ارابه‌، ماشین سه چرخ و هواپیما، ویترین‌های وسایل و هدایایی از کشورها، دولت‌ها و اشخاص مختلف‌، چندین نمونه از مجسمه‌های پستچی‌های زمان قاجار، نقشه راه‌های مختلف پستی و ارتباطی‌، صندوق‌های پستی قدیمی زمان قاجار و در راهروهای طبقه اول‌، پانل‌هایی از عکس‌های کارکنان پست قدیم و پستچی‌های زمان قدیم و ویترین وسایل اهدایی از شخصیت‌های مختلف است‌. هم‌چنین‌، در طبقه اول قسمت‌های اداری‌، فروشگاه و کتاب خانه قرارداد و کتاب‌هایی راجع به تاریخچه پست و تلگراف و تلفن‌، تمبر و منابع قدیمی درباره ارتباطات به زبان‌های فارسی‌، لاتین و فرانسوی که دانشجویان و محققان در امور ارتباطات و معماری می‌توانند از منابع بهره‌برداری کنند.
طبقه دوم متشکل از سالن تمبر بین الملل و شامل قطعه‌هایی از تمبرهای منتشره توسط 130 کشور عضو اتحادیه جهانی پست و هم‌چنین ویترین‌های افقی شامل پاکت‌های مهر روز اهدایی شخصیت‌های مختلف‌، تمبر و پاکت‌های ارسالی از کشورهای مختلف است‌.
غرفه اشیای پستی شامل انواع ترازوهای قدیمی پست‌، نمونه صندوق‌های پستی کشورهای مختلف از جمله برزیل‌، مصر، کانادا، آلمان‌، مکزیک و سوئد است‌.
غرفه شماره یک مخابرات شامل انواع وسایل ارتباطی از مورس تا ماهواره زهره‌، تله تایپ‌، تلگراف‌، تلکس‌، فاکس و نمونه تیروسیم است‌.
در این غرفه هم‌چنین ویترین افقی مربوط به نمونه دست‌خط حضرت امام (ره‌) در خصوص ثبت تلفن منزل ایشان به اداره تلفن شهرستان قم در 1341 مشاهده می‌گردد.
غرفه شماره دوی مخابرات شامل انواع دستگاه‌های تلفن مغناطیسی صد شماره‌ای قدیمی‌، دیواری‌، دستگاه‌های ارتباطی قدیمی مثل دستگاه گیرنده و فرستنده و تلفن بی‌سیم‌، میز سوئیچ برد، دستگاه اندازه‌گیری و آزمایش خطوط کاریر و تلفن‌های مغناطیسی رومیزی است‌.
در طبقه دوم نیز بخش‌های اداری‌، سالن اجتماعات با گنجایش 100 نفر جهت نمایش فیلم و CD و نیز برگزاری جلسات و همایش‌ها و سالن کنفرانس که مربوط به جلسات اداری هیئت امنای موزه پست و مخابرات و جلسات داخلی است‌، و هم‌چنین بوفه جهت پذیرایی از بازدید کنندگان قرار دارد.
مهندس نیکلای مارکوف‌، معمار ساختمان اداره پست تهران‌، این سبک خاص معماری را در نهایت ظرافت هم در این بنا و هم در دیگر بناها پیاده کرده است‌. سبک وی در معماری هم مدرن‌، هم التقاطی و هم ایرانی‌، هم غربی است‌. شایان ذکر است که طراح و شروع کننده عمارت پست مارکوف و تمام کننده آن مهندس مظلومیان‌، از مهندسان شهرداری تهران‌، بوده است‌.
از ویژگی‌های سبک معماری رضاخانی (پهلوی اول‌) ترکیب سبک‌های معماری دوران‌های مختلف تاریخی ایرانی و غربی با هم و شکل‌گیری سبکی خاص با عملکرد امروز خود است که در بنای پست‌، این ترکیب به صورت تزیینی در ستون و سرستون‌های متصل به بدنه و طاق نماهای آجری دور تا دور صحن مرکزی در طبقه بالا مشهود است‌. سبک معماری و پلان ساختمان به گونه‌ای است که یادآور کاروان سراهای چهار ایوانی است‌; به خصوص به خاطر وجود شاه‌نشین در بنا، کاروان‌سرا گونه ساخته شدن بنا تأیید می‌شود. شاه‌نشین طبقه اول رو به روی طاق نمایی به عرض چهارونیم متر، که اتاق روابط عمومی است‌، و دیگری رو به روی طاق نمایی با عرض پنج متر در طبقه دوم‌، که اتاق کنفرانس است‌، قرار دارد. در هر دو مورد پنجره‌ها عریض‌تر از سایر اتاق‌ها و غرفه‌های موزه است‌.
در ترکیب معماری بنا، هم سبک معماری دوره هخامنشیان قابل تشخیص است و هم سبک معماری دوره اسلامی‌. مورد اول در ستون نماهای چهارگوش بیرونی بنا در ضلع جنوبی ساختمان‌، که به صورت خوابیده و چسبیده به پیکره بناست و پایه ستون و سرستون دو گاو پشت به هم‌، به صورتی نمادین یادآور ستون و سرستون‌های تخت جمشید است و سبک دوران اسلامی در طاق نماهای گنبدی شکل آجری دور تا دور حیاط مرکزی‌، در طبقه دوم قابل بررسی است و با سبک معماری صفویان هم خوانی و قرابت دارد.

نشانی: خیابان امام خمینی

http://www.allmuseums.com/post_museums.html
 

موزه صنعت برق ایران

نخستین مولد برق در 1263 ش‌، به دستور ناصرالدین شاه قاجار وارد ایران شد و در تکیه دولت و (دربار)، به منظور روشنایی مورد استفاده قرار گرفت‌. در 1284 نخستین نیروگاه خصوصی برق شهر توسط مرحوم حاج حسین مهدوی (امین الضرب‌) در تهران افتتاح شد.
موزه صنعت برق ایران موزه‌ای تاریخی‌، صنعتی و آموزشی است که در 1374، با مساحتی بالغ بر 4500 مترمربع‌، با آب نماها و فضای سبز بسیار زیبا و دیدنی‌، در محل اصلی یکی از قدیمی‌ترین نیروگاه‌های کشور احداث شد. در گذشته و محل فعلی موزه‌، چهار کارخانه قرار داشت که عبارت بودند از کارخانه اشکودا، کارخانه دیزل‌، کارخانه وستینگهاوس8000 کیلوواتی و کارخانه وستینگهاوس 10000 کیلوواتی‌. در حال حاضر موزه در جایی قرار گرفته که قبلاً کارخانه 10000 کیلوواتی قرار داشت‌. نیمی از مساحت کارخانه برای ساخت موزه خراب شد و نیمه باقی مانده در موزه به کار رفته است که شامل یک واحد نیروگاه حرارتی (بخاری‌) با قدرت 5000 وات است و طوری قرار گرفته است که در تمام مراحل بازدید از موزه‌، کارخانه در معرض دید است‌. موزه شامل چهار طبقه است که علاوه بر آن‌، در محوطه بیرون از موزه‌، ماشین‌های دیزل و نیم دیزل و بخار ابتدایی استقرار یافته‌اند.
در این گنجینه‌، اشیا و اسناد قدیمی مربوط به صنعت برق از حدود 120 سال پیش تاکنون به همراه پیشرفت‌های این صنعت در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است‌. هم‌چنین‌، فیلمی از پیدایش صنعت برق در ایران در محل سالن آمفی‌تئاتر موزه‌، که مجهز به سیستم‌های پیشرفته صوتی تصویری است‌، برای بازدیدکنندگان پخش می‌شود. ترتیب قرار گرفتن اجزا در موزه طوری است که روند تکامل صنعت برق را نشان می‌دهد. این تکامل از وسیله پی‌سوز، قبل از دوران هخامنشی شروع می‌شود و بعد از نمایش شمع و چراغ‌های نفتی‌، به نمایش اولین مولد ایران همراه با عکس و اسناد مربوط به آن در 1302 ق‌، در زمان ناصرالدین شاه‌، می‌رسد; سپس اولین نیروگاه عمومی که امین‌الضرب در 1284 ش به تهران وارد کرد با اسناد و عکس به نمایش گذاشته می‌شود; و به دنبال آن انواع لامپ‌ها، از لامپ ادیسون گرفته تا لامپ‌های امروزی‌، و نیز وسایلی که در مسیر انتقال به کار برده می‌شود، در معرض نمایش قرار گرفته است‌. دراین بین‌، روش تولید انرژی توسط مولدهای بادی و نوری توسط ماکت و به طور عملی نشان داده می‌شود.
معماری موزه جالب و خاص است‌، به طوری که بازدیدکنندگان در حین دیدن اشیا و لوازم‌، متوجه نمی‌شوند که چند طبقه بالا آمده‌اند. سالن‌ها به طور زیگزاگ در کنار نیروگاه 5000 کیلوواتی بالارفته و طوری ساخته شده است که هر بخش توسط چهار پله از بخش دیگر جدا می‌شود.

نشانی: خیابان پیروزی‌، خیابان شهید علیرضا شهبازی (تابنده‌)

http://www.allmuseums.com/electrecite_museums.htm

 

احداث موزه صنعت برق توسط شرکت برق منطقه ای تهران به دستور مقام عالی وزارت نیرو از اواخر سال 1369 ه.ش در محل اصلی یکی از نیروگاه های قدیمی برق تهران به قدرت ده هزار کیلو وات از نوع توربین بخار آغاز گردید.
در این موزه اشیاء و اسناد قدیمی مربوط به صنعت برق از حدود یکصدوبیست سال پیش تا کنون به همراه پیشرفتهای این صنعت در معرض دید علاقمندان قرار میگیرد. این موزه در بهار سال 1374 ه.ش افتتاح گردیده و همه روزه بجز ایام تعطیل رسمی پذیرای بازدیدکنندگان از این محل تاریخی و صنعتی می باشد.

http://museum.trec.co.ir/fa/default.aspx

 

موزه و نمایشگاه دایمی نقشه

موزه و نمایشگاه دایمی نقشه به همت شهرداری تهران و در زمینی با مساحت 400 متر مربع در 1376 تأسیس شد.
این موزه با خرید نقشه‌های قدیمی‌، به ویژه نقشه‌های مربوط به تهران و حوزه آن و تهیه مستندات تاریخی مربوط به این نقشه‌ها، ضمن تبادل اطلاعات و تجارب علمی و فنی با مراکز فرهنگی داخلی و خارجی‌، سعی در تهیه و نگه‌داری نقشه‌ها با اصول علمی و فنی دارد.
دیگر فعالیت‌های این موزه به شرح زیر است‌:

نمایش نقشه و مستندات از طریق نمایشگاه‌های موقت و دایم در محل موزه‌،
برپایی نمایشگاه‌های موضوعی و فصلی در خارج از محل موزه‌،
استفاده از مجموعه‌های خصوصی یا سایر موزه‌ها در نمایشگاه‌های فصلی‌،
تشکیل بانک اطلاعاتی مربوط به نقشه‌.
هم‌چنین در این موزه ضمن تهیه‌، نگه‌داری و نمایش کتاب‌های قدیمی که حاوی نقشه‌ها و تصاویر قدیمی‌اند، تابلوهای نقاشی مربوط به تهران قدیم نیز به نمایش گذاشته شده‌اند. در این موزه نقشه ایران ترسیم شده در دورة صفویه‌، گزارش‌های کنت دمونت فرت (رئیس پلیس دوره ناصری‌) از اتفاقات روزانه دارالخلافه بر روی نقشه سال‌های 1320 و تصاویر جغرافیایی کره‌زمین در قرن ششم هجری موجود است‌    

نشانی: خیابان اقدسیه‌، تقاطع بدیعی‌، پلاک 40

http://www.allmuseums.com/map_museums.html

موزه ماشین‌های اداری (سفیر)

موزه ماشین‌های اداری سفیر یکی از موزه‌های خصوصی تهران است. این موزه در سال ۱۳۸۷ خورشیدی به کوشش فرشاد کمال خانی افتتاح شد. در گنجینه دائمی موزه بیش از ۸۰ اثر ارزشمند و یگانه از ماشین‌های اولیه دنیا مانند ماشین تحریرهای ابتدایی، پرفراژ چک، ماشین حساب، مدادتراش، دستگاههای پلی کپی و دستگاه تلگراف نگهداری می‌شود. بازدید از موزه آزاد است.

نشانی: تهران. ایرانشهر شمالی. نبش خیابان شهید کلانتری - پلاک ۲۳۲

http://iranak.org/muse/museum/iran/2767

 

8. تاریخ

موزه ملی ایران

طبق اسناد تاریخی، پیشنهاد ایجاد مکانی به نام موزه، برای نخستین بار در ایران از سوی مرحوم مرتضی قلی هدایت ملقب به صنیع الدوله مطرح شد که هرگز نتوانست به آرزویش جامه عمل بپوشاند؛ پس از آن، در سال 1295 هجری شمسی همزمان با تأسیس وزارت معارف و صنایع مستظرفه در ایران، اولین موزه به معنای اعم آن (قدیمی‌ترین موزه ایران به معنای اخص، موزه همایونی است که به دستور ناصرالدین قاجار در ضلع شمال کاخ گلستان در سال 1294 هجری قمری برپا گردید و متشکل از هدایای خارجی شاهان قاجار و جواهرات سلطنتی بود.) به نام "موزه ملی" به همت مرتضی قلیخان ممتازالملک با دارابودن بیش از 270 قلم شیء در یکی از اتاقهای مدرسه دارالفنون برپا گردید که پس از مدتی آثار تاریخی این مجموعه نیز از مدرسه درالفنون به تالار آئینه واقع در ساختمان مسعودیه منتقل شد.

همزمان با برپایی نخستین موزه در ایران و پی بردن مردم به اهمیت مواریث فرهنگی از یکسو، و از سوی دیگر با آغاز حفاریهای باستان شناسان اروپایی به ویژه هیأت فرانسوی به ریاست ژاک دمرگان (J.Demorgan) در شوش و لغو انحصار امتیاز کاوش فرانسویان در ایران در سال 1306 هجری شمسی ایجاد موزه ای جهت نگهداری و نمایش آثار به دست آمده از حفریات باستانشناسی احساس شد؛ از همین رو، از سوی دولت وقت به آندره گدار (A.Godard) مهندس معمار فرانسوی – که از سال 1308 هجری شمسی در استخدام دولت وقت ایران بود – ماموریت داده شد تا نقشه نخستین موزه علمی ایران را طراحی کند؛ در نهایت، ساختمان موزه ایران باستان به سبک معمـاری ایرانی با سردر ورودی مشابه ایوان بلند طاق کسری مطلق به دوره ساسانی و با آجرهای قرمز رنگ بر اساس طرح مهندس معمار فرانسوی و با معماری حاج عباس قلی معمار باشی در سـال 1314 هجـری شمسی آغاز شـد و پس از 2 سال مورد بهره برداری قرار گرفت.

در حال حاضر، موزه ملی ایران شامل دو ساختمان مجزا به نامهای موزه ایران باستان (تاریخ تاسیس 1316 هجری شمسی) و موزه دوره اسلامی (تاریخ تاسیس 1375 هجری شمسی) است هم اکنون موزه ملی ایران 13 بخش مختلف شامل بخشهای پیش از تاریخ، تاریخی، اسلامی، مهر و سکه، مرمت، بخش کتیبه ها، کتابخانه و مرکز اسناد، پژوهشی تاریخ هنر ایران، پژوهشی تاریخ تمدن ملل، عکاسی، روابط عمومی و روابط بین الملل و پایگاه اطلاع رسانی و حفاظت فیزیکی را در برمی گیرد. که در طی سالیان متمادی در فضای داخلی موزه ملی ایران راه اندازی شده است.

سالن ایران باستان
موزه ایران باستان در سال 1316، رسماً بازگشایی شد. اندیشه تأسیس و فعالیت موزه، در بطن تفکرات و تحولات سال های دهه 1300 و 1310 خورشیدی شکل گرفت. در این سال ها،‌اندیشه های نوگرائی، با تکیه بر اصول فرهنگ کهن ایرانی و احیای سنت ها و ارزش ها و افتخارات ایران باستان، گسترش و نمود روزافزونی داشت، که تبعات آن احداث نهادها و موسسات علمی – فرهنگی، صنعتی، نظیر دانشگاه تهران، بیمارستان ها، مدارس و ... موزه بود.
ساخت موزه دوران اسلامی با انگیزه انجام فعالیتهای مختلف فرهنگی در سال 1323 در محوطه برپایه همین تفکرات، تغییرات بنیادین در قوانین باستان شناسی و علمی شدن این شاخه از فعالیت ها و پژوهش های تاریخی – فرهنگی به وجود آمد، و در عین حال فعالیت های میدانی و پژوهشی باستان شناختی،هدف مند شد و توسعه کمی و کیفی مشهودی یافت.

به تبع آن، اندیشه ایجاد مکانی جهت ارائه آثار تاریخی – فرهنگی و پژوهشی ، پیرامون فرهنگ و تمدن ایران و معرفی و آموزش آن در سطوح داخلی و خارجی قوت گرفت که ماحصل آن، ارائه طرح، تصویب و تأسیس موزه ایران باستان بود.
جهت عملی شدن این اندیشه، وزارت معارف آن زمان ، آندره گدار، مهندس مهمار فرانسوی، که متخصص مطالعات شرق شناسی نیز بود را به ایران دعوت نمود و مسئولیت امور اجرائی و مدیریتی موزه ایران باستان را به وی محول نمود.
آندره گدار، طرح و پلان موزه را که بعدها به دلایلی، تغییراتی در آن ایجاد شد را بر پایه معماری سنتی ایرانی، بویژه معماری پارت و ساسانی، ارائه نمود. در این طرح، پلان با حیاط مرکزی و ورودی طاق ضربی و کاربرد آجرهای قرمز و شبهه ستون های تزئین، شاخصه های معماری دوره اشکانی، ساسانی را بویژه کاخ اردشیر در فیروزآباد و کاخ کسری در تیسفون را به وضوح نشان میداد. اندیشه یک چنین طرحی درست متناسب با اهداف و فعالیت های موزه بود، چرا که موزه ایران باستان به واقع به عنوان موزه مرکز باستانشناسی ایران، در برگرفتن آثار تاریخی- فرهنگی بدست آمده از کاوش های باستان شناسی در سراسر ایران فعالیت می کرد .
طرح سنتی ارائه شده توسط گدار، توسط 2 نفر معمار ایرانی شاغل در وزارت معارف ( استاد مراد تبریزی و...) به مرحله اجرا در آمد.
گسترش کاوش های باستان شناختی و ازدیاد روز افزون آثار در موزه ملی ایران ، موجب شد که این موزه طی چند مرحله، گسترش کمی و کیفی یا درحد فاصل سالهای 1357 تا 1370، علاوه بر تعویض ویترین های موزه، نوسازی سیستم گرمایشی و سیستم برقی موزه، واحدهایی تحت عنوان انبار و گنجینه در زیر موزه موزه ، ساخته و اضافه شد.
در سال 1375، آثار دوران اسلامی، رسما ً از موزه ایران باستان منفک و به ساختمان مجاور موزه منتقل شد. این ساختمان که درسال 1337 ساخته شده بود، در ابتدا با هدف احداث موزه منتقل شد. این ساختمان که درسال 1337 ساخته شده بود، در ابتدا با هدف احداث موزه مردم شناسی مدنظر بود، که پس از انقلاب، با ایجاد سازمان میراث فرهنگی، و تمرکز اشیاء باستانی در موزه ایران باستان، طرح تغییر نام کلی موزه، به موزه ملی ایران و اضافه شدن موزه ای تحت عنوان موزه اسلامی مطرح و اجرا شد که در نهایت در سال 1375 با گشایش رسمی موزه دوران اسلامی، مجموعه موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، تحت عنوان موزه ملی ایران رسمیت یافت.
همانطوریکه عنوان شد، موزه ایران باستان در واقع موزه باستان شناسی ، با اهداف معرفی غنای تاریخی – فرهنگی ایران است، و به همین دلیل به عنوان موزه مادر در کشور، وظیفه غنی سازی سایر موزه های باستان شناسی ایران را برعهده دارد.
در موزه ایران باستان 2 بخش اصلی وجود دارد که متناسب با تقسیم بندی ادوار فرهنگی و گاهنگاری مصوب باستان شناختی، تحت عنوان بخش پیش از تاریخ و بخش تاریخی معرفی شده است.
در عین حال به دلیل غنای برخی از مجموعه های موزه، بخش های فرعی بطور کمابیش متصل در سالن موزه ایران باستان فعالیت می کند، از جمله بخش مهر( و سکه) و بخش برنزهای لرستان با تکیه بر مدارک باستان شناختی، پیشینه حضور انسان فرهنگی، و فرهنگ جوامع انسانی در ایران، به دوره کهن سنگی قدیم باز می گردد.
قدیمی ترین ابراز و آثار فرهنگی بدست آمده از گروه های انسانی این دوره در ایران، مربوط به حدود 250000 تا 1000000 سال پیش است که از مناطق کشف رود خراسان، گنچ پرگیلان، هلیلان لرستان، ماهی دشت کرمانشاه و... بدست آمده است.
مهمترین آثار فرهنگی برجای مانده از این دوران در ایران و در تمامی نقاط جهان، ابزارهای سنگی است. این دوره، معرف فرهنگ هایی است که تقریباً بطور کامل وابسته به محیط زیست خود بوده اند. جوامع و گروه های انسانی که جهت تامین معیشت خود ، از طریق جمع آوری خوراک و شکار، در محدود های مشخص جغرافیایی در تردد بوده اند. فرهنگ هائی که فاقد مساک دائمی و معماری بوده و فرمول معیشتی آنها، تهیه و مصرف بوده است.
تکنولوژی ابزار سازی این دوره، با تراش سنگ و ایجاد ساتورها و قلوه ابزارها و همچنین کاربرد آنچه که طبیعت در اختیارشان قرار میداد، مثل چوب و... شناخته شده است.
دوره کهن سنگی که خود به دوره های کوچک تری تقسیم بندی می شود( کهن سنگی قدیم،میانه، جدید و پایانی) معرف یک دوره طولانی مدت از حیات اجتماعی – اقتصادی و فرهنگی انسان است که تاریخ های نسبی آن در ایران به شرح زیر است:
کهن سنگی قدیمی 1000000 تا 250000 سال قبل
کهن سنگی میانی 250000 تا 70000-40000 سال قبل
کهن سنگی جدید 40000 تا 15000 سال قبل
کهن سنگی پایانی 15000 تا 10000 سال قبل
مدارک تقسیم بندی دوره بزرگ کهن سنگی ، علاوه بر بعد زمانی، تحولاتی است که در تکنولوژی ساخت ابزارهای سنگی به وجود می آید. مسلماً یکی از شاخصه های فرهنگ انسانی ، روند پیشرفت آن است.
در دوره کهن سنگی میانی، تولید و ساخت ابزارهای متنوع تر و ظریف تر، با گسترش کاربرد آنها، و در دوره کهن سنگی جدید ،تولید تیغه های سنگی، ابزارهای حکاکی، مته ها و... ابزارهای هندسی و در کهن سنگی پایانی ، تخصصی تر شدن ابزارها و تولید ابزاری کمپوزیت را شاهد می باشیم.
مسلماً با پیشرفت در صنایع ابزار سازی، اقتصاد و معیشت نیز دچار دگرگونی شده و شناخت و تسلط انسان بر محیط زیست پیرامون خود و خواص مواد، فزونی میابد. ماحصل روند پیشرفت تکنولوژیکی و فرهنگی و اقتصادی واجتماعی دوره سنگ، در دوره بعدی که تحت عنوان نوسنگی شناخته میشود، به بروز انقلاب مهمی در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی انسان منجر شد. در این دوره، به مرور، ودر برخی مناطق مستعد زیست محیطی، تحول عظیم تولید خوراک ( کشاورزی و دامداری) واستقرار دائمی ( معماری) بوجود آمد.
این دوره خود به دو دوره کوتاهتر نوسنگی قبل از سفال و بعد از سفال تقسیم بندی شده است. سفال از مهمترین دست آوردهای تکنیکی – فرهنگی جوامع دوره نوسنگی است که کاربرد وسیع آن در شئونات مختلف جوامع انسانی، آنرا به مهم ترین مدارک در تحلیل های باستانشناختی، پیرامون شناخت ویژگی های فرهنگی، تحولات و تاثیرو تأثرات متقابل فرهنگی، مبدل ساخته است. تولید غذا، یعنی پرورش غلات و پرورش حیوانات، توام با معماری وایجاد صنایعی مثل سفالگری، جوامع انسانی را در دوره نوسنگی وارد مرحله روستانشینی نمود.
این دوره از حدود 10000 سال پیش آغاز شده و تا حدود اواسط هزاره 5 هـ.ق. ادامه دارد. شاخصه دوره ده نشینی ، ایجاد استقرارهای موقت، فصلی و دائمی ، با معماری خشتی و چینه ای و تولید و کاربرد سفال و صنایع ابزارسازی سنگی و صنعت نساجی است.
در اواسط هزاره 5 ق.م. با ابداع و کشف تکنولوژی ذوب مس، تحول عظیمی در ساختارهای اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی جوامع این دوره که به عصر کالکولتیک موسوم است، به وجود آمد.
تولید ابزارهای فلزی از جنس مس به مرور ساختار اجتماعی جامعه به سمت ساختار طبقاتی سوق داد. پیشرفت تکنولوژیکی فلزگری در اوایل هزاره سوم ق.م با ابداع و ساخت آلیاژ برنز(مفرغ) به اوج خود رسید.
در عصر کالکولیتک تولید انبوه سفال با ابداع چرخ تند گردش سفالگری و توسعه ارتباطات بازرگانی – فرهنگی یکی از شاخصه های مهم این دوره است.
مهمترین محوطه های عصر کالکولتیک ایران در موزه ایران باستان، محوطه های سیلک اسماعیل آباد، قره تپه ، چشمه علی ، تپه قبرستان و... می باشند.
حاشیه کویر مرکزی ایران یکی از مناطق مهم درتولید سفال و کاربرد تکنولوژی ذوب مس است . تپه قبرستان (4500 ق.م) و تل ابلیس کرمان (4200 ق.م.) به عنوان قدیمی ترین محوطه های شاخص در ذوب و استخراج مس شناخته می شوند.
عصر برنز همزمان با دوره آغاز شهرنشینی دوره آغاز نگارش و ابداع خط است. این دوره یکی از مهمترین ادوار حیات سیاسی – اجتماعی، فرهنگی واقتصادی جوامع انسانی است . ساخت آلیاژ مستحکم برنز، به توسعه کمی و کیفی ابزار سازی در تمامی زمینه های فرهنگی انجامید. در این دوره جوامع، بویژه در دشت خوزستان و مناطق جنوب شرق ایران، به شکل جوامع طبقات با نظارت سیستم ها و نهادها حکومتی شناخته می شوند که از سطح وسیع تبادلات بازرگانی – فرهنگی درون منطقه ای و برون منطقه ای برخوردار است. پیشرفت جوامع این دوره با کشف تکنولوژی ذوب واستخراج آهن روند رو به رشدی یافت.
عصر آهن از حدود 1500 تا 550 ق.م. ادامه می یابد. در این دوره شاهد نقل وانتقالات بزرگ قومی و نژادی در آسیای جنوب غربی می باشیم، که یکی از شاخصه های آن، احتمالاً ورود اقوام هند و ایرانی به سرزمین ایران است. از این دوره تعداد زیادی گورستان وتعداد محدودی محوطه های استقراری مورد شناسایی قرار گرفته است. که بویژه در گیلان، مازندران ، آذربایجان، کرمانشاهان، لرستان و حاشیه کویر مرکزی ایران، شاهد تراکم و تجمع فرهنگ ها و استقراری این دوره می باشیم.
عصر آهن از نظر تاثیر نیز مشهودی که در کلیه ساختاری اجتماعی، فرهنگی ایران برجای نهاد از اهمیت زیادی در مطالعات تاریخ و فرهنگ ایران برخوردار است. این دوره پیش زمینه شکل گیری نخستین حکومت های ایرانی به شکل امپراتورهای بزرگ در آسیای جنوب غربی شد. به واقع ورود، توسعه و قدرت گیری فرهنگ های عصر آهن در ایران، به سیادت و برتری اقوام سامی نژاد در آسیای غربی خاتمه داد. مادها نخستین قومی بودند که در این دوره، حدود 708 (712) ق.م. موفق به براندازی امپراتوری بزرگ آشور شده و حکومتی را تامین کردندکه تا سال 550 ق.م. ادامه یافت. در این سال کوروش بزرگ، پایه گذار امپراتوری معظم هخامنشی شد. امپراتوری که در اوج قدرت خود در سه قاره آسیاء اروپا و آفریقا گسترش یافت.
دوره هخامنشی پایه گذار تحولات محسوسی در روند ارتباطات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دنیای باستان شد. آزادی اندیشه و ادیان، حرمت به فرهنگ های تابعه، تلاش در جهت آبادی و عمران امپراتوری ، توسعه بازرگانی، ایجاد حقوق فردی و شهروندی از تاثیرات این دوره است. در سال 320 ق.م. با پدرش یونانی ها و مقدونی ها به رهبری اسکندر، حکومت هخامنشی منقرض شد و سرزمین ایران به مدت حدود 78 سال زیر سلطه بیگانه رفت. ترویج فرهنگ و تمدن هلینیسم (یونان مابی)، خط و زبان یونانی و تبلیغ اندیشه ها و باورهای مذهبی یونانی از تبعات این دوره است، اما در سال های حدود 250 ق.م. با قیام قبایل پارت( اشکانی) از دسته اقوام ایرانی شمال شرقی، به مرور یونانی ها و مقدونی ها شکست خورده و از ایران رانده شدند و اشکانیان طولانی ترین سلسله پادشاهی را در ایران از حدود 250 ق.م. تا 226 میلادی حدود 476 سال، بنا نهادند.
شاخصه دوره اشکانی، تلاش در جهت احیای فرهنگ و تمدن ، خط و زبان و مذاهب ایران باستان است. همچنین این دوره از نظر سیاسی، یکی از دوره های درخشان ایارن است، زیرا اشکانیان ابتدا یونانی ها و سپس رومی ها را بارها و بارها شکست داده و ایران را بار دیگر به عنوان یکی از 2 قطب قدرتمند دنیای باستان ، معرفی نمودند. در سال 224 میلادی اردشیر ساسانی ، اردوان پنجم آخرین پادشاه اشکانی را شکست داد و حکومت ساسانی را پایه ریزی نمود که تا سال های حدود 656 میلادی به حیات خود ادامه داد. دوره ساسانی یکی از ادوار شکوفای فرهنگ و تمدن ایرانی است.
در این دوره مذهب زرتشتی گری به عنوان مذهب رسمی اعلام شد و سیستم حکومتی ملوک الطوائفی دوره پارت، به حکومت متمرکز شاهنشاهی بدل شد. دوره ساسانی در واقع حلقه ارتباط فرهنگی ایران قبل و بعد از اسلام است. تعبیر دیگر ساسانیان بخش مهمی از شاخصه های فرهنگی ایران باستان را به دوران اسلامی منتقل نمودند.

موزه دوران اسلامی
نمونه های متنوعی از اشیاء و آثار هنری دوران مختلف در موزه دوران اسلامی به نمایش در آمده است. این موزه شامل سه طبقه می باشد. در طبقه اول آن، سالن اجتماعات و نمایشگاه موقت قرار دارد. در طبقه دوم نمایش اشیاء بصورت موضوعی می باشد و شامل گنجینه قرآن، نسخ خطی ( شامل کتب علمی، ادبی ، تاریخی) و موضوعاتی چون نقاشی و خوشنویسی، ادوات و ابزار کتابت، وسائل روشنائی، ابزار نجوم، ابزار پزشکی، و هنرهائی چون سفالگری، فلزکاری ، منسوجات و ... است . در طبقه سوم اشیاء بر اساس سیر تاریخی و با تکیه بر تزئینات معماری ارائه شده است. اکثر این اشیاء در طی حفریات علمی باستان شناسی بدست آمده و یا مربوط به مجموعه های معتبری چون مجموعه آستان شیخ صفی الدین اردبیلی است نمونه ای از این اشیاء عبارتند از: کاسه سفالی با کتیبه کوفی از نیشابور، قرن 3 هـ.ق. . قسمتی از کتیبه آجری به خط کوفی، از مدرسه نظامیه خردگرد خراسان قرن 5 هـ.ق .قرآن مذهب و مرصع به خط احمد بن السهروردی با تاریخ 706 هـ.ق محراب کاشی زرین فام معروف به در بهشت، امامزاده علی بن جعفر قم، با کتیبه کوفی، نسخ، ثلث، عمل یوسف بن علی بن محمد بن ابی طاهر، کاشان، تاریخ 713 و 734هـ. ق و...

نشانی: تهران خیابان امام خمینی ابتدای خیابان 30 تیر

http://www.nationalmuseumofiran.ir/webforms/fa/general/About.aspx

موزه تاریخ ( تماشاگه تاریخ)

آثار به نمایش گذاشته شده در موزه تاریخ به تاریخ معاصر ایران (200 سال اخیر) اختصاص دارد و شامل ظروف و وسایل شخصی ناصرالدین شاه‌، تابلوهای کمال‌الملک و ... است‌.
تماشاگه تاریخ مشتمل بر چند خانه است‌: نگارخانه‌، کتاب‌خانه‌، تماشاخانه‌، چای‌خانه‌، سفره‌خانه و ساختمان اصلی که در مجموع سه طبقه را تشکیل می‌دهد. طبقه زیرین شامل تماشاخانه‌، طبقه میانی‌، سالن‌های موزه و بخش اداری و طبقه فوقانی نگارخانه است که مکان نمایش ادواری آثار گوناگون هنرمندان است‌.
در بخش تماشاخانه‌، تابلوهای رنگ روغن مربوط به قرن 13 هجری‌، ظروف سفالی‌، جام و ظروف فولادی که در قرون 12 و 13 هجری‌، در کشورهای انگلستان‌، روسیه و ایران ساخته شده‌اند و هم‌چنین‌، ظروف شیشه‌ای از جنس کریستال متعلق به چکسلواکی سابق و کاسه و بشقاب چینی و بسیاری ظروف دیگر به نمایش گذاشته شده‌اند.
در بخش‌های دیگر تماشاخانه‌، تابلوهای رنگ روغن که چهره‌های صنیع‌الدوله‌، مصورالممالک‌، ظهیرالدوله و مظفرالدین شاه در آن‌ها دیده می‌شود، قلمدان‌های بسیاری با طرح‌های مختلف از جنس مقوای فشرده‌، کاشی نقش برجسته‌، قاب آینه از جنس نقره‌، شمعدانی‌ها، نقاشی‌های مینیاتور از استاد فرشچیان‌، انواع شمشیر و تفنگ‌، کیف دستی ناصرالدین شاه و بسیاری آثار دیگر و در بخش نگارخانه نیز آثار به نمایش گذاشته شده هنرمندان مختلف دیده می‌شود. در فضای باز مجموعه سفره خانه سنتی و مرکز خرید دایر است‌.
نشانی خیابان ولیعصر بعداز میرداماد نبش قبادیان

http://www.allmuseums.com/tamashgahtarikh_museums.html

 

موزه تاریخ

موزه تاریخ یکی از مراکز خاص کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و در 1369، با هدف ترغیب کودکان و نوجوانان به مطالعه و شناخت بهتر تاریخ و وقایع تاریخی احداث شد.
کودکان در این موزه‌، بعد از عبور از تونل زمان و تماشای روند پیدایش تمدن‌، به سالنی می‌رسند که به صورت زیبایی درست شده و در آن‌جا با نمایش عکس و توضیحاتی مبنی بر چگونگی به وجود آمدن کره زمین و موقعیت ما در کهکشان‌، به فراخور سنی خود با تاریخ جهان‌، نمونه‌هایی از تاریخ ایران‌، سرزمین پیامبران (خاورمیانه‌)، تاریخ انبیا، دین اسلام‌، سرزمین مکه (کعبه‌) و نمونه‌ای از جنگ و صلح در زمان پیامبر اسلام آشنا می‌شوند.
معماری این بنا با توجه به بخش‌های مختلف آن‌، با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند، مخصوصاً این که موزه به‌صورت حلزونی طراحی شده و دارای تونل‌های تنگ به سبک خانه‌های قدیمی است‌.
نشانی: خیابان پیروزی

http://www.allmuseums.com/tamashagahzaman_museums.html

 

 

9. علوم

موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران

موزه ملی تاریخ علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران به منظور ارائه کامل و جامع پیشینه طب قدیم و نوین ایران در ابعاد ‏مختلف و معرفی جایگاه آن در جهان پزشکی توسط دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران با مشارکت ‏سازمان میراث فرهنگی کشور و فرهنگستان علوم پزشکی در تابستان سال 1380 فعالیت رسمی خود را آغاز نمود. ‏
اهداف موزه ملی تاریخ علوم پزشکی عبارتند از:‌‏
تدوین تاریخ جامع علوم پزشکی، ایجاد مرکز جامع اطلاع رسانی تاریخ علوم پزشکی، شناسایی منابع مکتوب،‌ مؤسسات و ‏افراد پژوهشگر، آثار، ادوات، اسناد و نسخ خطی مربوط به تاریخ علوم پزشکی، برگزاری برنامه‌های بزرگداشت مفاخر تاریخ ‏علوم پزشکی و معرفی خدمات و آثار ایشان و در نهایت ایجاد ارتباط و همکاری با سایر مراکز تحقیقاتی در زمینه تاریخ ‏علوم پزشکی ایران در داخل و خارج از کشور.‏
واحدهای مختلف موزه ملی تاریخ علوم پزشکی عبارتند از:‌‏
‏1 - بخش نمایشگاه
‏2 – کتابخانه تخصصی اخلاق و تاریخ پزشکی ‏
‏3 – سالن‌های همایش و کنفرانس ‏
بخش‌های مختلف نمایشگاه موزه عبارتند از:‌‏
‏٭ بخش ابراز و ادوات پزشکی: ‏
اشیاء این بخش در دو گروه گردآوری شده است. بخش ابزار و ادوات پزشکی از نگاه باستان‌شناسی که شامل اشیاء ‏دوره‌های پیش از تاریخ، دوره تاریخی و دوره اسلامی است و دیگری ابراز و ادوات پزشکی مدرن که شامل تجهیزات ‏پزشکی مدرن است. ‏
‏٭ بخش دیرین انسان شناسی: ‏
این بخش به لحاظ غنای مواد، داده‌ها و جذابیت دارای اهمیت ویژه‌ای است. در این غرفه بخشی از روند تحول گونه ‏انسان در جهان و روند تحول ابزارهای سنگی در ایران، همراه با نمونه‌های متعددی از اسکلت و جمجمه که از حفاری‌های ‏نقاط مختلف ایران به دست آمده به نمایش در آمده است. ‏
به عنوان مثال‌ در این بخش جمجمه‌ای وجود دارد متعلق به دختری 13 ساله با قدمت حدود 4900 سال که بر اساس ‏مطالعات انجام شده از کهن‌ترین نمونه‌های جراحی در دنیای باستان است. این جمجمه توسط باستان‌شناسان ایتالیایی در ‏محوطه باستانی شهر سوخته در اطراف شهرستان زابل به دست آمده است. به دنبال مطالعات دیرین آسیب‌شناسی مشخص ‏گردید که این فرد در دوران حیات دچار بیماری هیدروسفالی (جمع شدن آب درون جمجمه) بوده است و جراحان شهر ‏سوخته با وسایل در دسترس آن زمان که اغلب قطعات تراش خورده سنگ و شاید چند قطعه مفرغ بوده با ایجاد شکافی در ‏جمجمه، آب جمع شده را خارج ساخته‌اند. ‏
از دیگر نمونه‌های این غرفه اسکلت بسیار سالم مانده زن جوانی با قدمت حدود 5000 سال از محوطه شهر سوخته است و نیز ‏جسد پیر زنی حدوداً 70 - 65 ساله که توسط عوامل محیطی به صورت طبیعی مومیایی شده با قدمت حدود 800 سال که توسط ‏حفاران غیرمجاز از گورستان شهدای فهرج یزد کشف شده، در مورد دیگر جمجمه‌ای مربوط به کیدین هوتران پسر کورولوش از ‏پادشاهان عیلام جدید حدود (650 ق . م) که از قبری در روستای ارجان از توابع شهرستان بهبهان کشف شد.‏
‏٭ بخش‌های اسناد و نسخ خطی:‌‏
در این دو بخش از موزه مجموعه‌ای از نسخ خطی در باب طب سنتی، مفردات و مرکبات، تشریح، بیماریها، نسخه‌ها و ‏دستورالعمل‌ها موجود است. از جمله نسخ خطی ارزشمند این مجموعه نسخه‌ای از المنصوری تصنیف ابوبکر محمد بن ‏زکریای رازی است که قدیمی‌ترین نسخه خطی تاریخ‌دار از این کتاب است. این نسخه که تاریخ کتابت آن مورخ رجب ‏‏484 (هـ . ق) است به خط نسخ کهن نگاشته شده است. عناوین و سرفصل ها به شنگرف هستند و از جمله ویژگی های ‏نسخه شناسی این نسخه با ارزش شمارش اوراق کتاب به حروف ابجد وکراٍٍِسه بندی صفحات در گوشه سمت چپ اوراق ‏است. کاغذ نسخه سمرقندی و جلد ان نیز تیماج عنابی است.‏
‏٭حکیم احمدیه:‌‏
زنده‌یاد دکتر عبدالله خان احمدیه به سال 1265 (هـ . ش) در آمل متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه طب ‏دارالفنون به پایان برد و در سال 1294 (هـ . ش) مدرک دیپلم طبابت خویش را دریافت کرد و در بیمارستان نظامی احمدیه ‏که در ضلع جنوبی خیابان سپه قرار داشت به کارورزی پرداخت. در سال 1314 (هـ . ش) سفری به اروپا کرد که پس از ‏بازگشت به یکباره از تدریس در دارالفنون و کار اداری کناره گرفت و گرایشی به پزشکی کهن در او به وجودآمد. حکیم ‏دکتر احمدیه در سال 1329کتاب ( راز درمان ) را منشر کرد. ‏
استاد حکیم احمدیه در مرداد ماه سال 1338 (هـ . ش) در سن 73 سالگی به سرای باقی شتافت. در حال حاضر اسناد و ‏مدارک آن مرحوم شامل:‌ کارنامه 4 ساله تحصیل در دارالفنون، دیپلم پزشکی و مجوز تأسیس مطب، حکم لیاقت و انتصاب ‏وی، عکس‌هایی از دوران دانشجویی به همراه استادانی چون دکتر پرتو اعظم و دکتر امیر‌اعلم و دستنوشته‌های ارزشمند ‏ایشان در موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران موجود است.‏
٭ دواخانه نظامی:‌‏
دواخانه نظامی در حدود سال‌های 1239 - 1233 (هـ . ش) توسط ارتش ایران طی حراجی که در کشور اطریش انجام ‏شده بود خریداری و تصدی آن به مرحوم هادی خان سرتیپ سپرده شد. حدود 25 تا 30 سال بعد از تاسیس دواخانه و ‏فوت مرحوم هادی خان، دواخانه به عبدالحسین خان خواهرزاده هادی خان منتقل گردید.این داروخانه اولین و تنها ‏داروخانه ای بوده است که تمام احتیاجات دارویی ارتش را تأمین می‌کرده است واز بدو تاسیس تمام موارد مورد نیاز خود ‏را به خارج از کشور سفارش داده و وارد می کرده است.در سال 1336(هـ . ق)قوانین جدیدی در کشور برای حرفه ‏داروسازی تعیین و در سال 1337(هـ . ق) پروانه داروسازی جدیدی برای دواخانه نظامی صادر شد. میرزا عبدالحسین برای ‏تنظیم مقدمات ایجاد بنگاه دارویی سپه ماموریت یافت اما وی بعد از مدتی در مقام استعفا از امور دارویی برآمد ولی مورد ‏قبول واقع نشد وقرار شد پسر وی امیر هوشنگ خان نظامی برای تحصیل در رشته داروسازی به فرانسه برود. سپس از سال ‏‏1319 (هـ . ش) دکتر امیرهوشنگ نظامی مسئولیت اداره داروخانه را به عهده گرفت. استاد نظامی در 6 دی ماه سال 1371 ‏بدرود حیات گفت و در سال 1381 کلیه اسناد، مدارک، عکس‌ها، نامه‌ها و بروشور داروها با تلاش و زحمات همسر ‏محترمشان خانم دکتر زرین‌دخت شرقی به موزه ملی تاریخ علوم پزشکی اهداء‌ شد. این مجموعه ارزشمند در غرفه‌ای ‏جداگانه با استفاده از عکس‌های موجود از داواخانه نظامی، بازسازی شده است. ‏
‏٭ بخش چشم پزشکی: ‏
پرفسور محمد قلی شمس فرزند دکتر یحیی شمس ملقب به لسان الحکماء در 5 ربیع الاول سال 1283 (هـ . ش) در ‏شهر تهران چشم به جهان گشود.وی در سال 1923 م عازم فرانسه شد و در دانشکده «‌پزشکی - نظامی» شهر لیون پذیرفته ‏شد و ضمن ادامه تحصیل در رشته پزشکی به درجه افسری نیز نائل گردید.در سال 1927م دورة اول ‏اگرگاسیون(‏aggregation‏) را آغاز نمود و در سال 1929م موفق به گذراندن دوره دوم کنکور اگرگاسیون گردید. پرفسور ‏شمس و همکارانش در سال 1326( هـ . ش) افتخار یافتند انجمن چشم پزشکی ایران را به طور رسمی دائر کنند. ‏
از مهمترین فعالیتهای پرفسور شمس می‌توان به پیوند قرنیه که اولین بار در سال 1313 (هـ . ش) در بیمارستان فارابی ‏در شهر تهران انجام شد اشاره نمود. همچنین درمان تراخم چشم با روش دیاترموکواگولاسیون و درمان فشار شریان شبکیه ‏با روش افتالمودینامومتری‏ از دیگر افتخارات ایشان است. سرانجام ایشان پس از شصت و پنج سال تحقیق در بیست و سوم ‏شهریور ماه سال 1375 (هـ . ش) در سن 92 سالگی چشم از جهان فرو بست. در سال 1382 تجهیزات، اسناد و مدارک آن ‏مرحوم توسط خانواده محترمشان به موزه ملی تاریخ علوم پزشکی واگذار گردید.‏
‏٭ داروهای سنتی: ‏
از دیرباز بشر دریافته بود که جهت درمان بیماری و عوارض ناشی از آن که سلامتی او را به مخاطره می‌افکند می‌تواند ‏از گیاهان و فرآورده‌های دارویی استفاده کند.‏
با توجه به اهمیت روز افزون طب سنتی و در راستای آشنایی بیشتر با گیاهان دارویی موزه ملی تاریخ علوم پزشکی بر ‏آن شد تا به گردآوری و نمایش گیاهان دارویی پرداخته و با نام‌گذاری و توضیحات لازم (محل رویش و موارداستعمال) در ‏مورد نمونه‌های جمع‌آوری شده آشنایی بیشتر هموطنان به ویژه گروه پزشکی با این فرآورده‌ها را سبب شود. ‏
بدین منظور در بخش مربوط به داروهای سنتی علاوه بر نمایش نمونه‌های دارویی، شناسنامه مختصر و تفصیلی هر دارو ‏شامل نام، نام علمی، نام محلی، منطقه رویش و کاربرد طبی آن مشخص شده است.‏
بخش‌های جنبی موزه:‌‏
 -کتابخانه تخصصی ‏

 - مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی
 - سالن‌های اجتماعات و کنفرانس ‏
معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران به عنوان متولی موزه تاریخ علوم پزشکی در دانشگاه امیدوار است با ‏حمایت و راهنمایی تمامی عناصر ذینفع در این اقدام ارزشمند فرهنگی در آینده‌ای نزدیک شاهد به ثمر رسیدن تلاش ‏دست‌اندرکاران و نیل به اهداف متعالی موزه باشد. ‏
نشانی: خیابان کارگر شمالی, خیابان شانزدهم(فرشی مقدم), انتهای کوچه پارک علم و فناوری, موزه ملی تاریخ علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران
 

http://www.irden.com/site/moozeh/tarikh-pezeshki.php

موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران

پیرو پیشنهاد شماره 1523/82 مورخ 19/12/1380 وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری در خصوص تاسیس موزه علوم وفناوری ج . ا . ا ، کلیات آن در تاریخ 22/10/1381 به تصویب هیات محترم وزیران رسید . به تبع آن و با تلاش هایی که به عمل آمد. زمینه سازی و ایجاد موزه های تخصصی و پژوهشی و از جمله موزه علوم وفناوری در بند های ب مواد 113و 114قانون برنامه پنجساله چهارم اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و ماده 2 قانون اهداف و وظایف وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری گنجانده شده و دولت مکلف به اجرای آنها گردید. در تاریخ 22/5/1384 نیز نتایج بررسی و کارشناسی های به عمل آمده منجر به تصویب اساسنامه موزه علوم و فناوری ج . ا. ا در شورای گسترش آموزش عالی و ابلاغ آن گردید.

محورهای اصلی فعالیت موزه:

راه اندازی موزه علوم و فناوری ج.ا.ا در تهران به عنوان اصلی ترین موزه علوم و فناوری کشور

پشتیبانی از ایجاد و توسعه موزه های تخصصی (علوم، فناوری و صنعتی) در سطح کشور

راه اندازی بازار فن آوری (فن بازار) ملی و ایجاد ارتباط و همکاری موثر بین عرضه کنندگان و متقاضیان فناوری

نشانی: تهران، خیابان ولیعصر،  بالاتر از پارک ساعی،  نرسیده به ایستگاه توانیر، بن بست یاس، پلاک7، موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران

http://www.instm.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C/%D9%85%D8%AD%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA.aspx

 

موزه علوم و فن‌آوری چگونه جایی است؟

موزه علوم و فناوری مکانی است که آثار و نمونه ها و اطلاعات گوناگون مرتبط با موضوعات، فعالیت ها و دستاوردهای علمی، فرهنگی و فناوری را به نمایندگی از جامعه گردآوری و حفاظت می کند و آنها را به صورت مجموعه های نمایشگاهی همراه با توضیحات لازم و با به کارگیری انواع شیوه های اطلاع رسانی و آرشیوهای اطلاعات علمی برای استفاده عموم ارائه می کند تا بازدید کنندگان به فراخور نیاز، علاقه و سوابق علمی و حرفه ای خود از آنها بهره گیرند. افزون براین، موزه با برگزاری برنامه های متنوع علمی و آموزشی زمینه ایجاد و اشاعه تفکر علمی را در جامعه فراهم می آورد. 

موزه دارای شخصیت حقوقی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که ماهیت علمی، غیر تجاری و غیر انتفاعی دارد. نقش حیاتی موزه ها در جوامع بشری نقشی بدیع، ماندگار و مروج ناب ترین پدیده های فرهنگی است. موزه ها از معدود مراکز حفظ یادگاران نسل گذشته و در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ هستند. "ایکوم" شورای جهانی موزه ها، موزه را مؤسسه ای دایمی دانسته که اهداف مادی ندارد و در آن به روی همگان گشوده است و برای خدمت به جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند.

http://www.instm.ir/صفحه اصلی.aspx

 

 

10. بانک-پول-جواهرات

موزه بانک

ساختمان موزه بانک یکی از قدیمی‌ترین بناهایی است که به نام بانک شاهنشاهی ایران در 1267 ش تأسیس شد و به موجب امتیازی که از طرف ناصرالدین شاه به شخصی انگلیسی به نام بارون جولیوس دو رویتر مؤسس خبرگزاری رویتر اعطا گردید، کار خود را در همان زمان آغاز کرد.
بانک شاهی ایران در مدت کار خود در ایران با موانع و مشکلاتی مواجه بود که مهم‌ترین آن‌ها را باید رقابت صرافان ایران‌، رقابت بانک استقراضی روس‌، تنزل بهای نقره و لطمات ناشی از لشکرکشی متفقین و متحدین به ایران در جنگ جهانی اول نام برد.
در نخستین سال‌های پس از جنگ جهانی اول‌، بانک به علت داشتن حق نشر اسکناس‌، هم‌چنان مقام اول را در اقتصاد ایران دارا بود، تا آن که در 1309 ش‌، حق نشر اسکناس از طرف دولت ایران باز خرید و انتشار اسکناس به بانک ملی واگذار شد.
آخرین بانکی که قبل از انقلاب در این ساختمان فعالیت داشت بانک بازرگانی ایران بود و سرانجام در 29 آذر 1358، بنا به تصویب مجمع عمومی بانک‌ها، بانک تجارت از ادغام 11 بانک تشکیل گردید.
ساختمان موزه با قدمتی بیش از یک قرن‌، بنایی آجری است با مساحت قریب به 1535 مترمربع که از سه طبقه مجزا، شامل زیرزمین‌، هم‌کف و فوقانی تشکیل یافته و با سه مسیر جداگانه به محوطه اصلی ساختمان که مشرف به فضای سبز است‌، متصل می‌گردد.
در حال حاضر، طبقه هم‌کف و فوقانی با تلاش مسئولان بانک و هنرمندان مرمت و بازسازی گردیده و به نمایش آثار بانکی و فرهنگی‌، مشتمل بر اسناد، اشیا و تابلوهای قدیمی متعلق به بانک اختصاص یافته است‌.
در این موزه مجموعه آلبوم بازی‌های المپیک کانادا (1976) و سکه‌های طلای یادبود افتتاح بانک ملی‌، سکه‌های مدور طلا به مناسبت پنجاهمین سال شاهنشاهی پهلوی و یک جفت دکمه سردست اشرفی طلا مربوط به عزیزالله‌خان سردار بجنوردی با زنجیر و گیره مربوط به دوره قاجاریه (1297) و هم‌چنین اسکناس‌های سه تومانی‌، پنج‌تومانی‌، 10 تومانی و ... از دوره قاجاریه‌، و نیز ماشین‌های فاسیت پریما ساخت ایتالیا، ماشین تایپ اپتیما و ... به نمایش گذاشته شده است‌.
نشانی میدان امام خمینی خیابان فردوسی کوچه طبس بانک سپه اداره مرکزی.

http://www.allmuseums.com/bank_museums.html

موزه سکه

سکه‌های ادوار مختلف در این گنجینه به نمایش گذاشته شده است. این موزه در خیابان امام‌خمینی واقع شده است.

نشانی: خیابان امام خمینی

http://www.allmuseums.com/coins_museums.html

موزه پول ( تماشاگه پول)

موزه پول اولین گنجینه تخصصی و دایمی سکه و اسکناس در ایران است که به تاریخ 17 تیرماه 1376 به همت اداره کل موزه‌های بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی افتتاح شد. این مجموعه شامل 1400 سکه و 750 قطعه اسکناس و تعداد تقریبی 200 قطعه اشیای موزه‌ای غیر از سکه و اسکناس است که در محوطه‌ای به وسعت 2000 مترمربع به نمایش گذاشته شده و ضمن ارائه بخش قابل توجهی از سکه‌ها و اسکناس‌های ایران‌، گوشه‌هایی از تاریخ این سرزمین را نیز به نمایش می‌گذارد.
بخش‌های تشکیل‌دهنده موزه پول عبارتند از: بخش ماقبل پول‌، سالن مربوط به تاریخ سکه و سالن‌های مربوط به تاریخ اسکناس‌. این بخش‌ها به شکلی دیدنی به نمایش گذاشته شده و تاریخ چند هزار ساله این مرز و بوم را پیوسته و زنجیروار معرفی می‌کند. هم‌چنین‌، تلاش شده است تا سکه‌ها، این مستندترین اسناد تاریخی‌، از نظر اقتصادی‌، هنری‌، تزیینی و آرایشی در کنار مهم‌ترین جنبه آن‌، که همان جنبه تاریخی و فرهنگی است‌، به نمایش گذاشته شود.
در اردیبهشت ماه 1378، بخش جدیدی در سالن اصلی نمایش با موضوع پول ملل راه‌اندازی شده است که اختصاص به نمایش سکه و اسکناس کشورهای مختلف با اطلاع‌رسانی عمومی شامل پرچم‌، نقشه‌، اطلاعات پولی و ارزش و واحد پول آن کشور دارد.
موزه پول علاوه بر سالن‌های نمایش‌، بخش‌های جنبی دیگری نیز دارد که به اختصار عبارتند از: کتاب‌خانه تخصصی‌، بانک اطلاعات‌، نگارخانه‌، تماشاخانه‌، سالن اجتماعات‌، نمایشگاه‌های متفرقه‌، کتاب فروشی و چای‌خانه‌.
نشانی خیابان میرداماد نرسیده به پل میرداماد .

http://www.allmuseums.com/tamashagahpool_museums.html

موزه جواهرات ملی

تاریخچه جواهرات ایران از زمان حکومت صفویه آغاز می‌شود، زیرا تا قبل از صفویه‌، جواهرات گران‌بهایی در خزانه دولتی وجود نداشته است و براساس‌نوشته‌های سیاحان خارجی‌، پادشاهان صفوی بیش‌از دو قرن (907 تا1148ق‌) دست به جمع آوری جواهرات زدند و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند و عثمانی و کشورهایی مانند فرانسه و ایتالیا خریداری می‌کردند و به اصفهان‌، پایتخت حکومت‌، میآوردند.
در پایان سلطنت شاه سلطان حسین و با ورود محمود افغان به ایران‌، خزاین دولت با حمله افغان‌ها غارت شد و مقداری از آن‌ها که به وسیله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه تهماسب دوم به اصفهان‌، به چنگ نادر افتاد و از خروج آن‌ها از ایران جلوگیری شد.
بعداً نادر برای پس گرفتن آن قسمت از جواهرات که به هندوستان منتقل شده بود، نامه‌هایی به دربار هند نوشت‌، اما جواب نامساعد شنید. پس از لشکرکشی نادر به هند (1158 ق‌)، محمدشاه گورکانی مبالغی نقدینه‌، جواهر و اسلحه تسلیم نادر کرد. اما بخشی از اموال و خزاینی که نادر از هندوستان به دست آورده بود به ایران نرسید و در راه بازگشت به ایران از میان رفت‌. نادر پس از بازگشت به ایران‌، مقدار قابل ملاحظه‌ای از جواهرات را به رسم ارمغان برای امرا و حکام و شاهان کشورهای همسایه فرستاد. هم‌چنین مقداری از اشیای نفیس و مرصع را به آستان حضرت امام‌رضا (ع‌) تقدیم کرد و مقداری را نیز به سپاه خود بخشید. در 1160 ق‌، پس از قتل نادر، احمد بیگ افغان ابدالی‌، از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله گوهرهایی که از ایران خارج شد و هرگز بازنگشت‌، الماس معروف کوه نور بود. این الماس در 1266 ق‌، به ملکه ویکتوریا اهدا شد.
در دوران قاجار مجموعه جواهرات جمعآوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات بر تاج کیانی‌، تخت نادری‌، کره جواهرنشان و تخت‌طاووس نصب گردید.
در 1316 ش‌، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران منتقل گردید و پشتوانه اسکناس و بعداً وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت‌. خزانه فعلی در 1334 ساخته و در 1339 با تأسیس بانک مرکزی ایران افتتاح و به این بانک سپرده شد.
این موزه تا قبل از انقلاب فعالیت داشته و بعد از آن تعطیل و دوباره در 1369 برای عموم بازگشایی شد. جواهرات مهم این موزه الماس دریای نور، تخت طاووس یا تخت خورشید، تخت نادری و کره جواهر نشان است‌. موزه جواهرات ملی با مساحتی حدود 1000 مترمربع مجهز به سیستم ایمنی است که توسط آلمانی‌ها ساخته است‌.
جواهرات شاخص موزه عبارتند از:
دریای نور که درشت‌ترین و زیباترین الماس برلیان در میان گوهرهای سلطنتی ایران و یکی از گوهرهای معروف جهان است‌. گفته می‌شود این الماس هزار سال پیش کشف و استخراج شده است‌. وزن آن اکنون هفت مثقال و 20 نخود، یعنی در حدود 182 قیراط‌، و صورتی است‌، ولی پیش از تراش‌، زیادتر از این بوده است‌. این الماس توسط نادرشاه افشار، جزو هدایای محمد شاه گورکانی و غنایم جنگی از هند به ایران آورده شده و بعد از طی دوران‌های مختلف به دست شاهان قاجاریه رسیده است‌.
دریای نور تا زمان ناصرالدین شاه در وسط یکی از بازوبندهای سلطنتی نصب می‌شد، ولی در زمان او که استفاده از بازوبند منسوخ شد، آن را به صورت پیش کلاه درآوردند و در قابی زرین با شیر و خورشید و تاج مرصع به 457 قطعه برلیان ریز و عالی و چهار قطعه یاقوت قرار دادند. این الماس برلیان از دو سو تراش خورده و به شکل هرم مثلث‌القاعده‌ای است که قاعده آن چهار سانتی‌متر درازا و سه سانتی‌متر پهنا دارد و دو سوی دیگر حدود دو سانتی‌متر است‌. همه سطوح دریای نور صاف و یک نواخت است‌، جز یک سمت آن که فتح‌علی‌شاه با کندن عبارت ، از ارزش آن کاسته است‌.
کره جغرافیایی از دیگر اشیای نفیس موزه است‌. وزن کره با پایه‌های طلایی آن حدود 37/5 کیلوگرم و در روی آن 51366 قطعه جواهر گوناگون به وزن 3656/4 گرم نشانده شده است‌.
اقیانوس‌ها و دریاها زمردنشان و آسیا مرصع به یاقوت و لعل‌، ایران مرصع به الماس‌، اروپا مرصع به یاقوت‌، آفریقا مرصع به یاقوت سرخ و کبود و آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا مرصع به یاقوت و لعل است و خط استوا به وسیله الماس نشان داده شده و دو حلقه زرین ساده که در روی آن‌ها گل‌های الماس نشان نصب شده‌، به طور متقاطع کره را در میان گرفته است‌.
بر روی کره القاب ناصرالدین شاه منبت و الماس نشان شده است‌. در این کره‌، کوه دماوند با یاقوت درشتی مشخص و شهر تهران با یاقوت معروفی به نام اورنگ زیب نمایان است‌.
تاج‌ماه جواهر دیگری است که بعد از دریای نور، در میان جواهرات سلطنتی خودنمایی می‌کند. این سنگ سفید و خوش آب و رنگ بادامی شکل 112 قیراط وزن دارد و در وسط بازوبند سلطنتی بازوی چپ قرار داشت‌. اما بعدها به صورت دگمه یا بر روی سینه یا پیش کلاه نصب می‌کردند و اینک به صورت پیاده در خزانه جواهرات سلطنتی ایران نگه‌داری می‌شود.
تاج‌کیانی تاجی است که پادشاهان در مراسم تاج‌گذاری از آن استفاده می‌کردند.
نشانی: خیابان فردوس مقابل سفارت ترکیه

http://www.allmuseums.com/javaherat_museums.html

 

 

 

ژینیا نوریان، کارشناسی ارشد ایرانشناسی

تاریخ دریافت: 14 و 15 نوامبر 2012

 

 

 

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294