تصویر: لاکان
هنگامی که بر پرده سینما خیره می‌نگریم احساس می‌کنیم که بر روند دگرگونی تصاویر (از جامپ‌کات گرفته تا پلان‌ـ‌ سکانس) تسلط داریم. اما مساله اینجاست که سینما به واسطه "امر تصویری" خود به ابژه‌ای مبدل می‌شود که خیره در چشمان‌مان می‌نگرد آن هم از موضع و جایگاهی که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. سینما در این زمینه شباهت هراس‌آوری با "مرحله آینه‌ای" ژاک لاکان دارد.

تصویر: ایریگاری
در موج دوم فمینیسم، در فاصله زمانی نسبتاً کوتاهی دو جریان، یکی لیبرال- اصلاح طلب و دیگری رادیکال- رهایی بخش شکل گرفتند که پایگاه های اجتماعی آن‌ها در گروه‌هایی با تجارب نسبتاً متفاوت اجتماعی و سیاسی بود. این دو جریان از اصول سازمان دهی کم و بیش متفاوت پیروی

این یادداشت کوششی برای بازخوانی دیدگاه‌های آنتونی گیدنز در زمینه‌ی خانواده و تحولات آن در دنیای معاصر است. گیدنز در بخشی از کتاب راه سوم خود، مستقلاً به بحث خانواده، چالش‌های پیش روی آن در دنیای معاصر، دیدگاه‌ها و راهکارهای مختلف ارایه‌ شده در خصوص این نهاد اجتماعی می‌پردازد و در نهایت نظرگاه خود را در خصوص شکل مطلوب خانواده و روابط خانوادگی در جامعه‌ی امروز بیان می‌کند.

بی تردید مهم‌ترین پدیده تأثیرگذار بر نظریه‌پردازی در مورد خانواده، پدیده فمینیسم بوده است. نظریات فمینیستی به طور خاص تحولات صورت گرفته در هویت و نقش‌های زنانه، و اثرات آن بر روابط و نقش‌های جنسیتی در خانواده را مد نظر دارند. دیدگاه‌های فمینیستی بسیار متنوعی وجود دارد؛ اما به طور کلی همه آن‌ها به لحاظ توجه به موضوع فرودست بودن زنان و تعهد به خاتمه دادن به نابرابری زن و مرد اشتراک نظر دارند.

تحولات ایجاد شده در سطح خانواده منجر به بروز و ظهور نظریات و نگرش‌های مختلف و متفاوتی نسبت به این نهاد اجتماعی شده است. این نگرش‌ها در طیفی با دو سوی کاملاً متضاد، نظریات و افکار کاملاً متفاوتی را نسبت به خانواده ابراز می‌دارند. طیفی که در یک سو بازگشت به شکل سنتی خانواده برای دوام و ثبات جامعه ضروری می‌دانند و در سوی دیگر طیف، عمدتاً در نظریات فمینیستی رادیکال و تندرو، خانواده را محل

مقدمه:  یورگن هابرماس متولد 1929 در آلمان می باشد. از متفکران معاصر مکتب فرانکفورت بوده که بعد از اینکه آدرنو  نظریات وی را مورد قبول قرار نداده از حلقه این مکتب درآلمان جداشده و با شروع مهاجرت نخبگان آلمان در زمان جنگ جهانی دوم به سایر کشورها از جمله وی به آمریکا  مهاجرت کرده است؛ و به احیای مجدد این مکتب از دهه 1970 به بعد در این کشور پرداخته است، و وی در حال حاضر سرشناس ترین

معرفی: در سلسله بحث‌های حاضر هدفِ بسیار ساده‌ای را دنبال خواهیم کرد. اینکه اندکی بیشتر درباره‌ی خود، جهان اجتماعی و نحوه‌ی ارتباط‌گیری بدانیم. متأسفانه مدت‌هاست در جامعه‌ی علمیِ کشور، گرایشی قدرتمند وجود دارد که با هویتِ دانشی خود بیگانه، و در عوض به هویت کاسبکارانه‌ و رقت‌انگیز «مدرک‌گرایی» روی آورده است. و بدین ترتیب با جایگزین ساختن بی‌مهابای آن، به جای آزادگیِ مستلزم دانش و دانش‌آموختگی، به

چکیده: انسان شناسی شناختی عبارتست از مطالعه رابطه میان جامعه انسانی و اندیشه انسانی. انسان شناسان شناختی در پی مطالعه این موضوع هستند که مردم در گروههای اجتماعی چگونه اشیاء و رویدادهایی را که دنیای آنها را می سازند، دریافت کرده و در باب آنها فکر می کنند. انسان شناسی شناختی به ارتباط میان فرهنگ و شناخت می پردازد و ساختارهای شناختی موجود در یک فرهنگ را به وسیله نظام زبانی و امروزه نظام

معاونت پژوهشی خانه هنرمندان ایران نشست هایی را با موضوع مرکزی «نظریه چیست؟» برگزار کرده است که در آنها،  شخصیت های گوناگون از  دیدگاه های مختلفی بدین سئوال پاسخ داده اند. گزارش زیر به وسیله این معاونت تهیه شده و در اختیار  انسان شناسی و فرهنگ قرار داده شده است.

پیوست: 

جلسات نظریه چیست.doc

تصویر: آلکساندر
زندگینامه تالکوت پاسونز : وی متولد 1902 در امریکا بود  پدر وی یکی از اصلاح طلبان جنبش پروتستان در آمریکا بود در کالج امهرستوی مشغول به تحصیل زیست شناسی بود که از همان جا با آثار جامعه شناسی آشنا شد و برای ادمه تحصیل در ین شاخه به اروپا رفت و یکسال در لندن تحت تاثیر آثار مالینفوسکی

پیوست: 

Parsons va Alexander.doc

احتمالا بعضی‌ها با کتاب «اخلاق صغیر»، آشنا هستند. اثر مهم اندیشمند آلمانی تئودور آدورنو (1903ـ 1969)، و از متفکران برجسته‌ی نسل اول مکتب فرانکفورت. بدون تردید این کتاب در عصر و زمانه‌ا‌ی که نوشته شد یکی از مهمترین آثار انتقادی در ادبیات چپ به شمار می‌آمد و بازگو کننده‌ی ‌نگرانی‌های آدورنو و برخی از معاصران وی در خصوص نحوه‌ی بودن و اندیشیدن انسانهای عصر خویش است که به باورشان خود را به

چکیده:زبان وسیله ارتباطی است که توسط آن معانی انتقال می یابند . زبان را نمی توان جدا از بستر فرهنگی و بافت اجتماعی کرد ؛ چرا که در این صورت پیام ها و معانی به درستی درک نمی شوند . یک جمله یکسان و مشابه در موقعیت های گوناگون ، معانی متفاوتی را در بر می گیرد .نظریه کنش متقابل به جای متمرکز شدن بر موقعیت اجتماعی، بر علل رفتار افراد بر طبیعت کنش متقابل  اجتماعی که بین افراد اتفاق می افتد،

در آن دوره،  یعنی شب هایی که جلسات درمانی  برگزار می شد، می بایستی قدرتِ تصور ذهنی افراد را تخمین میزدم تا دچار بدشانسی نشوم. حالا می خواهم این تصویرپردازی ها را در تاریخ ثبت کنم، تصویرپردازی هایی که گاهاً با فرشته ها و طلاهای موقوفی، با اعمال وحشیانه و یا انجام چند عمل باهم در مکان های بسیار بزرگ همراه بود و چیزی که باعث تعجب است، "شفا گرفتن" و غلبه ی گروهی بر

معمولاً  مارتین هایدگر را جزو اگزیستانسیالیست‌ها می‌دانند. این طرز تلقی هم درست است و هم نادرست. زیرا علارغم ابهام موضع‌گیری و گاه دو پهلوی فلسفه‌ی وی، به نظر می‌رسد با فیلسوف و فلسفه‌ای مواجه هستیم که تمام تلاش خود را می‌کند تا موقعیت هستی‌شناس و یا به بیانی «بودشناسی» را برای خود محفوظ بدارد. اینکه بودشناس کیست و نیز تفاوت او با فیلسوف اگزیستانسیالیست در چیست، مطلبی است

چالش های جامعه شناسی شهری
می توان درباره ی تاریخ مطالعات شهری این بحث را مطرح کرد که به شکل سنتی، تاثیر و اهمیت نامتوازنی به آن اختصاص داده شده است. در طول قرن بیستم و به خصوص در دوران بین دو جنگ، و اواخر دهه ی 1960 و اوایل دهه-ی 1980، جامعه شناسان بر مطالعات

تصوبر: آرون («آنچه یک خوش بینی به نظر می آید، اغلب حاصل یک اشتباه فکری است») 
انتشارات فرهنگ جاوید، چاپ جدیدی از کتاب «خاطرات» آرون را در دست انتشار دارد. در زیر مقدمه  دکتر عبدالحسین نیک گهر را بر این بر ترجمه خویش از این کتاب می خوانیم. این مطلب و چند  مطلب دیگر امروز به  تولد  متفکر سیاسی ارزشمند فرانسوی اختصاص یافته است.

تصویر: داگلاس
مقدمه: انسان شناسی نمادین گرایشی است که از اواخر دهه 60  و اوایل دهه 70 عمدتا درون انسان شناسی فرهنگی آمریکا بوجود آمد و بطور کلی از این باور حرکت می کند که فرهنگ مجموعه ای از معانی است که از خلال نمادها و نشانه ها درک و تفسیر می شود و بنابراین

تصویر: آرون(«قدرت مثبتِ اندیشه منفی»)
انسان شناسی و فرهنگ و نشر فرهنگ جاوید در برنامه انتشاراتی مشترکی در نظر دارند مجموعه دروس افتتاخیه کلژ دو فرانس را در زمینه علوم انسانی منتشر کنند. نخستین درس هایی که منتشر خواهند شد ، درس های  آرون و  اکو (ترجمه پیروز ایزدی) و درس بارت (ترجمه ناصر فکوهی] هستند. در زیر بخشی از درس آرون را می خوانیم.

تصویر: هالبواکس
در این نوشتار کوشیده ام به برخی از اندیشمندانی بپردازم که پس از دورکیم، و متناسب با دگرگونی های اجتماعی پس از او، کار دورکیم و اندیشه های او را پی گرفته اند. در کار این پژوهش گران، این پنداشت از دورکیم، که او جامعه شناسی است پوزیتیویستی و در پی روش های

[...] خاستگاه تمامی درون مایه های زیباشناختی در تقارن یافت می شود. پیش از آنکه انسان بتواند ایده، معنا و هماهنگی را وارد اشیاء کند، باید ابتدا آن ها را به گونه ای متقارن شکل دهد. بخش های گوناگون یک کل، در مقایسه با یکدیگر باید متوازن باشند و به طور یکسان پیرامون یک مرکزْ قرار گرفته باشند. بدین نحو نیروی شکل دهندة متعلق به انسان در اکثر اوقات، در برابر خصیصة پیشامدی و مغشوش طبیعت محض، به گونه-ای

تصویر: ژان پل سارتر و سیمون دوبووار
اگزیستانسیالیسم، فلسفه‌ای است که به هستی  یا «وجود» می‌پردازد، و یکی از مهمترین مکاتب فکری غرب به شمار می‌رود. با توجه به بحث‌های اخیر، اگر بخواهیم بستر تاریخی آنرا خلاصه‌وار توضیح دهیم، می‌توان گفت از آن زمان که «انسان» و وضعیتِ برخاسته از  شرایط اجتماعی او، مرکز توجه اندیشمندان قرار گرفت، خودِ این «عرصه‌ی توجه»، دائم دستخوش تغییر و دگرگونی شد. به بیانی هر

نظریه‌ی روانکاوانه‌ی زیگموند فروید (1856 ـ  1939 )، نمونه‌ی دیگری از تفکر مبارزه‌جویانه‌ی مدرنیستی نسبت به ساختار عقل و قدرت‌ منزه‌طلب و سلطه‌گر در فرهنگ‌ اجتماعی است. در معرفی نظریه‌ی فروید شاید بهتر باشد از اینجا شروع کنیم که دستاورد حرفه‌ی فروید به دلیل برملا ساختن بنیان‌های غیرعقلانی و غریزیِ رفتار انسانی، به مذاق عالمان فرهیخته‌ی زمانه‌اش‌ خوش نمی‌آید و در نهایت، نتیجه‌ی

جهان وطنی، ژاک دریدا، ترجمه امیر هوشنگ افتخاری راد
در حال حاضر، عادت به پدیده‌ی «پناهندگی» و «مهاجرت»، باعث شده است که اگر هم روزی بخواهیم با نگاهی انتقادی به بررسی‌ آنها بپردازیم، معمولاً این بررسی‌ها، از افقی پدیدارشناسانه صورت می‌گیرد. شاید به نظر رسد، این مسئله، به خودی خود، اهمیت چندانی ندارد ـ

بحث امروز درباره‌ی فریدریش نیچه (1844 ـ 1900 ) است؛ نابغه‌ای که در شکل‌گیری مبانی اندیشه‌ی انتقادی مدرنیته نقش مهمی داشته است. به معنایی صحیح‌تر پایه‌های انتقادی تفکر مدرن، به کمک او، مارکس و فروید ساخته شد. حال اگر بخواهیم به طور موجز و ساده، اما نه کاملاً دقیق، در یک عبارت، افق مشترک این سه متفکر را ترسیم کنیم، کافی است به قیام آنها علیه « نظم و وانموده‌ها»ی نظام‌های

گرچه آرتور شوپنهاور (1788 ـ 1860) ، همعصر هگل است. یعنی عصر جنگها و انقلابهای اجتماعی قرن نوزده، اما بر خلاف وی نه تنها نظریات فلسفی‌اش، متأثر از حوادث تاریخی ـ اجتماعی‌ِ زمانه‌اش نیست، بلکه به نظر می‌رسد، این نظریات به دلیل کلی و انتزاعی بودن‌شان فراتر از شرایط زمانی، تاریخی و اجتماعی بسر می‌برد.

همگان پیرامون جهان اجتماعی ( و بسیاری چیزهای دیگر- رویدادهای طبیعی، احتمالات ماوارء طبیعی) در تمامی اوقات نظریه پردازی میکنند. غالبا این امر بدان معناست که مردم درباره موضوعات اجتماعی فکر و تدبر میکنند. ممکن است درباره روابط میان والدینمان، شانس تیم محبوبمان برای برنده شدن در لیگ برتر، و یا احتمال جنگ چین و تایوان اندیشه و تعمق نماییم. بر اساس چنین تاملاتی ( speculations) محتمل است که

در ادامه‌ی  بحثی که تحت عنوان «قلمرو عمومی، بازار و زندگی روزمره» پیشتر داشته ایم:(http://anthropology.ir/node/12835)،  به مناسبت اهمیت هستی‌شناسانه‌ی «ارتباط» در قلمرو عمومی (که در اینجا بازار، به‌منزله‌ی مهمترین نماد قدرت، ثروت و شاخص تعاملاتی در نظر گرفته شده است)، و همچنین معرفت‌شناختی هستیِ آدمی در آن (آگاه از فرصت‌های رابطه‌مندی)، در متن حاضر می‌کوشیم بی‌آنکه نیازی به

نقد و بررسی کتاب لذت متن، رولان بارت
«کیست که امروزه خود را کام‌جو بخواند و سر خود را هم بالا بگیرد»!؟....(رولان بارت، 1382:ص90).
شاید بتوان گفت کل کتاب «لذت متن»، تشویق ساختارشکنانه‌ای‌ست‌ در جهت کام جویی؛ کام‌جویی‌هایی که به دلایل ایدئولوژیکی و اقتصاد برخاسته

 با این فرض که در اندیشه و ادراک اجتماعیِِ انسان مدرن (عرصه‌ی فلسفه، جامعه‌شناسی و اقتصاد سیاسی)، ذخیره‌ای مهم و اساسی از مفاهیم و نظریه وجود دارد، بی‌تردید «مانیفست کمونیست»، یکی از مهمترین آنهاست. بیانیه‌ای که بدون کمترین اغراق (حتا پس از یک قرن و نیم)، هنوز اثرگذاریِ خود را حفظ کرده است. احتمالاً بسیاری از مخاطبان بارها عبارت مبارزه‌جویانه‌ و حتا به نوعی پیروزمندانه‌ای را خوانده و یا شنیده‌اند که

تصویر : یوهان گوتلیب فیخته
 نهضت «رمانتیسم»، در اواخر قرن هجده میلادی به عنوان یکی از مهمترین نهضت‌های اروپایی، در آلمان زاده شد و اینطور که مورخان گزارش می‌کنند، ظاهراً واکنشی بود علیه عصر روشنگری. همان عصری که پیشتر در این بحث‌ها با آن آشنا شده‌ایم و از مهمترین متفکران آن می‌توان از روسو، دکارت، کانت و حتا «فرانسیس بیکن» نام برد (یعنی همان فیلسوفی که تفکری کاملا مغایر با نحوه‌ی زندگی‌اش داشت آنهم در مقام فیلسوفِ