(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

بوم شناسی

انسان شناسی هنر

استوارت پلتنر ترجمه ی ملیحه درگاهی
barkcloth paintings

انسان شناسان چگونه هنر را متفاوت از سایر دانشمندان علوم اجتماعی مطالعه می کنند؟  تفاوتهایی که هم در شکل ( اتکا بر روش مردم نگاری) وهم در محتوا (تمرکز بر جوامع حاشیه ای و غریب ) وجود دارد. انسانشناسان تقریبا همیشه از قوم نگاری به عنوان یک روش تحقیقی استفاده می کنند.  بدین معنی که بیشتر داده های اولیه ی خود را از طریق مشاهدات مستقیم

«ارائة یک بدیل رادیکال، غیر-نظام‌مند و ضد سرمایه‌داری ضروری است: اکوسوسیالیسم»

گفتگو با میشل لووی ترجمه ی مهرداد امامی
ecoposter.jpg

برنار ریو: .چرا امروز باید در مورد اکوسوسیالیسم سخن گفت؟
میشل لووی: ما با بحرانی اکولوژیک مواجهیم که در شکل تغییرات آب و هوایی زندگی انسان را بر روی کرة زمین به خطر می‌اندازد. تمدن- سرمایه‌داری صنعتی مدرن، که مبتنی است بر تولیدگرایی، مصرف‌گرایی، بت-وارگی کالایی و انباشت نامحدود سود، ریشة این بحران است؛ منطق بسط نامحدود سرمایه‌داری نشان داده که اساساً با حفاظت از طبیعت ناسازگار است.

«تهران»: مجموعه ی از ایران چه می دانم؟

زهره نظام محله
DSC02322.JPG

مقدمه:با توجه به تغییرات و تحولات شهری که در ایران در دهه های اخیر رخ داده و موجب گوناگونی های فرهنگی- اجتماعی در سبک زندگی مردم گردیده است. این نیاز احساس شده که ایران پژوهی های زیادی در زمینه ی شهری انجام شود. که به منظور ارائه ی این آگاهی های دقیق و سودمند به ایران دوستان و جوانان علاقه مند، دفتر پژوهش های فرهنگی؛ مجموعه ای با نام از ایران چه می دانم؟ را به کمک گروهی از پژوهشگران به انتشار

مفاهیم کلیدی در مطالعات شهری (30): حومه و حومه سازی

مارک گوتدینر، لسلی باد ترجمه ی شایسته مدنی
shahr.jpg

حومه ها نمایانگر شکلی فیزیکی از زیست گاه های هستند که نه شهری است و نه روستایی، بلکه چیزی بین این دو است. حوزه مطالعات شهری همواره مشکلی در تعریف واژه "شهری" داشته است. این روزها مفهوم "حومه" مشکل سازتر نیز شده است. در واقع اداره آمار ایالات متحده اصلا به طور رسمی از واژه "حومه" استفاده نمی کند. در عوض ناحیه هایی که بیرون از شهرهای بزرگ قرار گرفته اند به همراه این شهرها به عنوان

جشن باستانی نوروز و تغییر معنای فرهنگی طبیعت

مرجان والا
13.jpg

تصویر: پایان سیزده در (منبع مهر)
روزهای پایانی اسفند ماه در هیاهوی آماده شدن مردم و انتشار بهاریه‌ها و نوروزنامه‌هایی با هدف سرگرمی یا ارائه تحلیل‌هایی چند جانبه، مطرح کردن پرسش نوروز چیست؟ پرسش سنجیده‌ای محسوب نمی‌شود؛ پاسخ‌ها احتمالا چنین خواهند بود: جشن سال نو ایرانیان و سنتی

مستندی درباره ی یخچالهای طبیعی ایران

داود فروغي
DSC01085.jpg

اوایل سال 1391 با خودم عهد بستم که فیلمی درباره ی یخچالهای طبیعی ایران بسازم. شاید این موضوع از آن جهت برایم مهم بود که اولین فیلمم که در سال 1379 ساخته بودم درباره ی خشکسالی در سیستان بود و موضوع آب برایم از همان موقع موضوع مهمی شده بود. در این سالها همیشه از دوستان کوهنوردم می شنیدم که از کم شدن حجم یخچالهای طبیعی مانند علم کوه ، سبلان، دماوند، سهند، زردکوه  و اشتران

«به من بگو چه دور می‌اندازی، به تو خواهم گفت که هستی»

شایسته مدنی
Sizda bedar .jpg

بهار با همه‌ی زیبایی های طبیعی‌اش از راه رسید. علف‌های تازه سر از خاک برآوردند، درختان شکوفه دادند و گه گاه باران بهاری به این زیبایی طراوتی تازه بخشید.
ایرانیان به پیشواز این زیبایی رفتند، مراسم نوروزی را اجرا کردند و سیزدهمین روز آغازین سال را که چند سالیست "روز طبیعت" نامیده

کیارستمی: از دوگانه‌انگاری‌ها تا ازخودبیگانگی‌ها (بخشِ آخر)/تحلیلِ انتقادیِ سه فیلم از عباس کیارستمی: باد مارا خواهد برد

علیرضا خیراللهی
باد مارا خواهد برد

در دو بخشِ قبلیِ این یادداشت‌ها، برایِ تحلیلِ انتقادیِ سینمایِ کیارستمی در ابتدا منظورِ خود از روشِ انتقادی را به صورتِ مفصل با ذکر ویژگی‌هایی نظیرِ کلیت‌نگری، دوری از به کار بستنِ روش‌هایِ کمی یا کیفیِ صرف، التزام به همبستگیِ نظر با عمل و متعاقبِ آن نظریه‌پردازی با روش، ردِ رویکردهایِ کلان­ یا خُردنگرانه­ نسبت به واقعیتِ اجتماعی، پرهیز از تخصص‌گراییِ افراطی و اتخاذِ پیش‌داوریِ

مروری بر مستند «پشتِ مزرعهِ نیشکر»

زهرا غزنویان
neyshekar.JPG

«پشت مزرعه نیشکر»، عنوان مستندی حدودا 15 دقیقه‌ای از بهفر کریمی است. فیلمی مربوط به سال 1381 و برشی از زندگی یک خانواده در جنوب ایران، خانواده‌ای که خود، آینه‌ای از وضعیت یک قشر اجتماعی و درواقع نمونه‌ای از آنست. پیرمرد بیمار و خسته و ناشادی که یک «کارگر آبیار» بازنشسته است و 31 سال و یک ماه از زندگیش را در زمین‌های زراعی نیشکر جنوب گذرانده، صنعتی که از دهه 60

تحلیلِ انتقادیِ سه فیلم از عباس کیارستمی (بخش اول)/کیارستمی: از دوگانه‌انگاری‌ها تا ازخودبیگانگی‌ها

علیرضا خیراللهی
خانه دوست کچاست؟

در سلسله یادداشت‌هایِ پیشِ رو قصد داریم تا سینمایِ عباسِ کیارستمی را با استفاده از روشِ انتقادی، موردِ بررسی قرار داده و تلاش خواهیم کرد هسته‌ی ایدئولوژیکِ این سبک از فیلم‌سازیِ حالا دیگر جهانی‌شده –البته عمدتاً جهان‌سومی- را فارغ از شاخ و برگ‌ها و مجادلاتِ رسانه‌ای پیرامونِ آن، با دقت و صراحتِ بیشتری مورد نقد قرار دهیم. در این راهِ سه یادداشت هم‌جهت که هر کدام به بررسیِ یک فیلمِ

«برادر جان، بیا بریم از خونمون»؛ نگاهی به مستند چه سرسبز بود دره ما

زهرا غزنویان
IMAGE634482883504798904.jpg

گرد و غبار در نور می‌درخشد، دست‌هایی از درون چاله‌، مشت مشت خاک می‌ریزد بیرون و صدایی در پس‌زمینه که سعی دارد فضا را خوفناک کند. کم‌کم تصویر پیرمردی با کلاه نمدی بر سر نیز نمودار می‌شود. صدای نفس‌نفس زدن و درنهایت، پارچه سفیدی که وقتی ناغافل بالا کشیده می‌شود  تازه می‌فهمی کفن است. این حال و هوا با تصویر کلنگی که بر زمین گورستان می‌خورد نکمیل می‌شود.

معماری سبز، راهی به سوی آینده

محمدرضا مهدی نژاد و ابراهیم امیرکلایی
Memari.jpg

افزایش جمعیت و به ویژه تکنولوژی و عدم تناسب آن با محیط زیست، موجب تغییرات وسیع و بر هم خوردن شرایط طبیعی در بسیاری از نقاط جهان شده است. آثار سوء تکنولوژی مدرن بر روی محیط زیست نوعی آگاهی نو نسبت به مسائل زیست محیطی در مردم به وجود آورد. دستیابی به «توسعه پایدار» مستلزم بهره وری معقول از منابع طبیعی، تغییر جهت اساسی در نگرش انسان به طبیعت و تجدید نظر جدی در الگوهای تولید

طرح یاسونی، تلاشی برای یک گذار اکولوژیکی در اکوادور: تنوع زیست محیطی در بوته آزمایش همبستگی بین المللی

اورلین برنیه ترجمه شیرین روشار
W300px_0501-ecuador-oil-chevron-environment.jpg

از ۲۰ تا ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲، اجلاس بین المللی «ریو+۲۰» در خصوص حفاظت محیط زیست در برزیل برگزار شد. در حالیکه کشورهای غنی قصد دارند اقتصادی «سبز» را تحمیل کنند که با نظم نئولیبرال سازگار باشد ، سایرین راه متفاوتی را پیشنهاد می کنند. اکوادور از جمله این کشورهاست که در ریودژانرو از طرحی دفاع خواهد کرد که هدف آن آشتی دادن حق حاکمیت ملی، پیشرفت اجتماعی و حفاظت از محیط

جامعه‌شناسی و بحران منابع طبیعی تجدید‌شونده در ایران

مرجان والا
A.jpg

جامعه‌شناسی و بحران منابع طبیعی تجدید‌شونده در ایران
زند رضوی، سیامک (1389)، جامعه‌شناسی و بحران منابع طبیعی تجدید‌شونده در ایران (پژوهش عملی مشارکتی با اجتماعات محلی در حوزه گوشگ و سیاهکو، استان کرمان)، تهران: نشره قطره.

بررسی پیامدهای گردشگری بر محیط زیست و پوشش گیاهی (با تأکید بر شهرستان نور)

خدیجه پارسایی
پارک جنگلی کشپل شهرستان نور

(تصویر: پارک جنگلی کشپل شهرستان نور)
چکیده
دنیای صنعتی امروز سبب شده تا انسانها، برای رهایی از هر نوع تنش و فشارهای روحی و روانی و برای دستیابی به آرامش درونی، به دامان طبیعت پناه ببرند و به این وسیله انرژی از دست رفته خود را دوباره بدست آورند. زیرا انسانها به طور ذاتی دوست دارند به اصل و

خانه نشینان آخرالزمان

دنی دوکلو ترجمه شهباز نخعي
cambodia-agriculture-2027.jpg

یادگیری کشت لوبیا،گل کلم یا شلغم، پختن نان (یا کلوچه تمشک)، پرورش مرغ یا قوام آوردن مربا، نگهداری پاکت های تخم گیاه، به خود رسیدن با استفاده از گیاه آلوئه ورا، بافتن یک بلوز، راه اندازی یک موتور با روغن آشپزی، بازیافت آب باران و چاه، خودکفایی ازنظر انرژی در کلبه کوهستانی خود و غیره.  همه اینها می توانند مسائلی ساده به نظر برسند یا حتی فرح بخش و شادی آفرین باشند.  اما برای

تاریخ فرهنگی محیط‌ زیست ایران مدرن

مرجان والا
Environment of Iran.jpg

مقدمه:
دوگانه فرهنگ/طبیعت از مفاهیم بسیار کهن در تاریخ اندیشه است که از دوران باستان در حوزه‌های فلسفه، اساطیر و متون دینی و امروزه در نظریه‌های سیاسی، اقتصادی، شهرسازی و محیط‌زیست‌گرایانه به شکل‌های مختلف مطرح و تبین شده است. این دوگانه‌گرایی و تقابل میان طبیعت و فرهنگ (صرف‌نظر از آراء ارزشمند ساختارگرایان) به دلیل شرایط زیست انسان به وجود امده است. انسان به مانند سایر گونه‌های

تاریخ گیلان و نظریه ی شیوه ی تولید آسیایی

گروه کتاب
gilan.jpg

 اشاره:
خاستگاه نظام آسیایی یا شیوه ی تولید آسیایی به جوامع خشک و کم آب تعلق داشته است. ناصر عظیمی نویسنده ی کتاب« نظریه ی نظام آسیایی و یک مطالعه ی موردی در ایران» کوشیده است تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا در نواحی پرباران و مرطوب نیز این نظام از

مقالات قدیمی: نقش اقتصادی نخل در زندگی بلوچ (زمستان 1372)

محمدسعید جانب اللهی
عکس: 

 در بلوچستان نخل به مفهوم واقعی درخت زندگی است. چون غذای اصلی مردم این ناحیه خرماست و گذران زندگی بخش عمده ای از مردم بلوچ با محصول و حتی اجزاء این درخت پیوندی تنگاتنگ دارد. وجود انواع مختلف خرما، تنوع بهره برداری، تهیه خوراک های گوناگون و ده ها استفاده ی جنبی از این درخت حیات بخش، نقش شگفت انگیز نخل در زندگی بلوچ را نشان می دهد . طبق آمار رسمی خرما با 9236 هکتار تقریباً 70 درصد

آینده ی آب

محمد شلیله
blue_wave_of_water-wide.jpg

در حالی که آینده ی بشر  در هر شرایطی ، از گذشته  ، با آینده ی آب پیوند داشته  ، موضوع این کتاب  آینده ی آب  با درنظرگرفتن شرایطی  است که  اکنون  بشر در  آن قرار دارد .  در حالی که  در طولِ تاریخِ تمدن ،  در این یکصد سال اخیر بوده که جامعه ها  به طور اساسی به چند و چونِ  ساز و کار آب پرداخته اند و ناگزیر شده اند به واقعیتِ  آب  از ابعاد مختلف نزدیک شوند ؛ دوره ای که طی آن ،  تکنولوژی های جدید ، انتقال آب

مقالات قدیمی: جزیره خارک (1339)

رومن گیرشمن
عکس: 

جزیره خارک، پروفسور ر. گیرشمن، رییس هیئت باستان شناسی فرانسه در ایران، تهیه، طرح و نظارت در چاپ: کانون آگهی زیبا، چاپ بهمن: تهران، شرکت عامل نفت ایران،1339.
مقدمه چاپ سوم
وقتی که جزیره خارک برای بندر صدور نفت در نظر گرفته شد یک هیئت باستان شناسی به ریاست پروفسور ر. گیرشمن دعوت شد تا در آن جزیره

گفتگو با ناصر فکوهی: آسیب شناسی فکری یک «مصیبت طبیعی»

فرشاد اسماعیلی
24518_457.jpg

زلزله؛ مساله ما، نه مساله طبیعت
زلزله ای که در میانه ماه مرداد 1391 بخش بزرگی از پهنه آدربایجان در ایران را تخریب کرد و صدها تن از  هم وطنان ما را نابود و هزاران تن بی خانمان و زحمی و مصدوم به جای گذاشت و پس لرزه های آن که تا امروز ادامه دارد و  بخش بزرگی از بافت روستایی را در این منطقه تخریب کرده اند و مردم را همچنان در ترس و هراس نگه داشته اند، ما را وا می دارد که حداقل همبستگی خود را از طریق ارائه مطالبی در این زمینه نشان

مقالات قدیمی: ستاره شناسی و گاهشماری عشایر بلوچ و طوایف سیستان (پاییز 1377)

سعید جانب الهی
عکس: 

موقعیت جغرافیایی و گسترده بودن محیط زیست بلوچ، وجود بیابانهایی که در برخی موارد حتی هیچ عوارض طبیعی در آن به چشم نمی خورد، توجه بلوچ را به آسمان صاف و پرستاره جلب کرد. کمی بارندگی و صاف بودن آسمان در طول زمستان که بهترین فصل برای شناسایی صور فلکی است مزید بر علت شد و بلوچ را بیشتر با ستاره ها الفت داد به¬طوری که خود صور فلکی خاصی ابداع کرد و برای هر ستاره صفت و خاصیتی قایل شد. برخی از

روایتِ مصیبتی اعلام شده!

...
0.254904001344.jpg

پس از یک ماه ، اکنون که بار دیگر سایت را در نخستین روزهای شهریور ماه به روز می کنیم،  دوست داشتیم  بر پیشانی  آن تصویری بنشانیم که به خوانندگان و همکارانمان  توانی تازه بدهد. دوست داشتیم، تصویری زیبا و نه دردناک، لجظه ای از شادی ها و نه اندوه ها،  از زندگی و نه از  مرگ  را در اینجا بگذاریم. اما افسوس که آنچه  همواره  در انتظارش بوده و هستیم، آنچه هر بار زمین در این پهنه فرهنگی، از طبس تا رودبار، از بوئین زهرا تا

آنها و زلزله ی آذربایجان: فرهنگ نیکو کاری، فرهنگ ریا کاری

فرشاد اسماعیلی
100819761865.jpg

 زلزله ی آذربایجان این روزها به نحوی در کانون توجه رسانه ها بوده است. اما به نظر می رسد مواجه ی با این حادثه با گذشت چندین روز  هنوز در فضای " باید همین الان دست به کار شویم" به سر می برد. این فضای واکنشی زود، تند، سریع ممکن است راه را برای تحلیل های ما در حوزه ی اندیشه در اضلاع مختلف قضیه، بن بست کند. این فضا ی " باید همین الان دست به کار شویم"، بستر مناسبی را برای شکل دهی دو رفتار فرهنگی

محیط زیست در برنامۀ «توسعۀ شمال» کبک

محسن حافظیان
environnement_sante_quebec.jpg

برنامۀ توسعۀ شمال (1)، که از سوی دولت کبک از سال 2011 در دستور کار قرار گرفته است، مدعی توسعۀ اقتصادی در سرزمینهای شمالی استان کبک است. برای اجرای این برنامه برای یک دورۀ 25 ساله، 80 میلیارد دلار سرمایه گذاری (خصوصی، دولتی و همچنین خارجی) پیش بینی شده است. 70 درصد سرمایه گذاری از سوی استان کبک و 30 درصد بقیه از منابع خارجی تامین می شود. زمینه های اصلی برنامه یادشده

گنجی که از دست رفت!: در گذشت محمد حسن گنجی

...
Sans titre.JPG

جغرافی دان، استاد دانشگاه تهران
1291-1391
استاد محمد حسن گنچی، که باید او را بنیانگزار جعرافیای نوین در ایران دانست، پس از یک عمر طولانی  و خدمتی دراز مدت به فرهنگ و دانش در کشور ما به ویژه در ساختن  نهادها و گسترش ادبیات و کنشگران  دانش جغرافیایی، در سن صد سالگی درگذشت. خدمات گنچی به ایران و

مجله آموزش و پرورش: فلات ایران (آذر 1317)

آقای کیهان
عکس: 

سخنرانی جناب آقای کیهان
سازمان جمعیت کنونی
لازم است قبل از وارد شدن در موضوع، شرایط تمرکز انسانی این کشور را از نظر جغرافیایی و تاریخی به طور خلاصه به عرض رسانم. اوضاع سیاسی و اجتماعی یک سرزمین همواره تابع اوضاع طبیعی و اقتصادی بوده و موقعیت طبیعی و وجود آب و هوای مساعد شرط اول

زیست - فناوری، کشاورزی و انسان شناسی: چگونه انسان شناسان می‌توانند به دانش بومی کشاورزی کمک کنند

مری جی لیف ترجمه بیان علایی حسینی
technology.jpg

پیشرفت در عرصه زیست فناوری (بیو تکنولوژی) برای بقای ما انسان‌ها ضروری است. دلیل چنین ضرورتی در اهمیتی که این علم در صنعت کشاورزی دارد، نهفته است. در اوایل دهه 1960 تعدادی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان با چشم‌انداز وسیعی از قحطی مواجه شدند. جمعیتها به سرعت در حال افزایش بودند و تولیدات غذایی متناسب با این افزایش وجود نداشت. قحطی در پاکستان، هند، اندونزی، کره جنوبی و مصر فقط با خرید

حرکت تقدیمی(Precession) و نگاهی به متافیزیک فلات مرکزی ایران در دوره مس سنگی

علی حقیقت
Sans titre.jpg

معرفی و بررسی یک فرایند در آغاز شهرنشینی: توتگانیسم (Toteganism)
در این مقاله سعی شده است مفهومی متافیزیکی که حدفاصل بین مفاهیم و دوره های توتمیسم و پاگانیسم چندخدایی قرار می گیرد به طور اجمال معرفی شود. در کالکولیتیک خاور میانه بزکوهی از یک توتم قبیله ای به یک توتگان تبدیل می شود که به مرور زمان چند رب النوع پاگانی از آن سرچشمه می گیرند. تقدیم اعتدالین مفهومی نجومی است که به واسطه آن این فرایند تبدیلی یعنی (توتگانیسم بزکوهی) به وجود آید. از آن جا که این نمونه نخستین نمونه

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.