(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

انسان شناسی و سینما

چشم دوربین، چشم قربانی: ایفی ژنی اوریپید و کاکویانیس

ماریانا مک دونالد ترجمه: سیده اعظم جعفری رستگار
PHOTOLISTE_20090529120709_grece_athenes_erechtheio_500_.jpg

میشل کاکویانیس سه فیلم بر اساس نمایشنامه های اوریپید تولید و کارگردانی کرد: الکترا(5) (1961)، زنان تروا(6) (1971) ، افی ژنی(7) (1977). آخرین این ها ، افی ژنی که بر اساس نمایشنامه افی ژنی در اولیس اوریپید ، مخاطبانش را به چالش می کشد تا یک تراژدی باستانی و الگوهایی که ارایه می دهد را تحسین کند بجای آنکه آن را به عنوان یک داستان ساده ی قابل درک تبدیل کند. کاکویانیس مسائل را برای ما عجیب و

چهار نگاه به سینما "برای کودکان" و "درباره کودکان"

رامتین شهبازی
صحنه‌ای از فیلم داستان اسباب بازی

تخیل سینمایی ذهن کودک
پدیده سینما از ابتدای اختراع، ذات خود را بر تخیل بنا نهاد. تخیلی که آرزوهای دست نایافتنی انسان را تصویر می‌کرد. انسان راهی یافته بود تا بتواند آن‌چه در ذهن تمنا می‌کند را با زبانی تازه برای دیگران به نمایش گذاشته و آنان را نیز در این رویا‌پردازی دخیل کند.

گفتگو با طارق علی: «غرب» این هیولا را آفرید

ترجمة مهرداد امامی
Tariq Ali.jpg

در موازات با  واکنش  مسلمانان که  اغلب با خشم و نفرت، به فیلم توهین آمیز  «بی گناهی مسلمانان» واکنش نشان دادند، فیلمی که در آن به پیامبر اسلام اهانت شده است، ناظران سیاسی و متفکران جهان نیز این عمل را با توجه به دلایل نهفته در واکنش مسلمانان مورد بررسی قرار می دهند.

نگاهی به فیلم «ســـونات پاییزی» اینگمار برگمان: درغیاب مادر

مرضيه برومند
cinema-sonat payizi-24 mehr.jpg

"ایوا" که با همسرش، ویکتور در خانه دورافتاده یک کشیش در نروژ زندگی می‌کند و به‌تازگی پسر چهارساله‌اش را از دست داده، وقتی در می‌یابد مادرش، «شارلوت» پیانیست نامدار، عزادار محبوبش است، او را برای مدتی نزد خود دعوت می‌کند. «شارلوت» می‌آید و می‌بیند که ایوا خواهر معلولش «هلنا» را که «شارلوت» او را به یک پانسیون سپرده بود – نزد خود آورده و از او پرستاری می‌کند. شب هنگام، شارلوت براثر کابوسی از

نگاهی به فیلمنامه «عجیب تر از تخیل» نوشته زک هلم: واسازی گفتمان ساختگرایی

رامتين شهبازي
aks-cinema-18 mehr.jpg

انسان از بدو تولد آموخته با روایت است. رولان بارت عقیده دارد؛با هر نظر و قاعده ای که بنگریم، روایات اطراف ما وجود دارند و همچون زندگی در کنار ما جاری هستند. نظریه پردازان دیگری نیز بر این باورند که ما با روایت یک موضوع انتخاب خود را از جهان شکل می دهیم. هزاران توده بی نظم قابل روایت اطراف ما وجود دارند که ما آنها را برگزیده، به آنها نظم می دهیم و در نهایت در اختیار دیگران می گذاریم.با هخمین انتخاب

در تنگنای همسایه ها: گفت و گویی با فتح الله بی نیاز پیرامون بازتاب اندیشه در «کلمه» و «تصویر»

فرشاد اسماعیلی
پوستر فیلم خوشه های خشم اثر جان فورد بر اساس رمان جان اشتاین بک

فتح‌الله بی‌نیاز نویسنده و منتقد ادبی، شانزده رمان و مجموعه داستان تا به حال چاپ کرده است و چند رمان تازه نیز در دست چاپ دارد. بی‌نیاز، مقالات و یادداشت‌های فراوانی را طی این سالها در مجلات و روزنامه‌ها ارائه داده است. به سراغ او رفتیم تا بازتاب اندیشه را در « تصویر»

صدیقه سامی نژاد به روایت مستند : یک پژوهش تاریخ سینمایی

محمد تهامی نژاد
Documentary.JPG

تصویر:  ملاقات بابک محمدی (پژوهشگر و همسرشان ) با  ستاره  فیلم دختر لر( عکاس مجید فدایی -  1375)
این سخن،که مردم از اهل تاریخ ، دقت و وسواس و امانت و کار بی وقفه انتظار دارند، جذاب و مهم و شوق انگیز است. اما مدت هاست، این سخن،  پراکنده شده که خانم سامی نژاد در دهه هفتاد، کاملأ گمنام بود و  "سینمای ایران بی خبر از اولین بازیگر زن اش بود ." محمد تهامی نژاد نیز :" تاریخ

فرمان ها (1): خدایان روبه زوال

لارنس کوپ ترجمه مژده غلامزاده
400000000000000059557_s4.jpg

رمان آپکالیپس اثرجدید کپولا درآغاز از رمان قلب تاریک  کنراد الهام گرفته بوده (1902) و درتمام صحنه های فیلم نشان داده شده است. داستان نویس اولی ویلیارد و دومی مارلو بورند که داستان شان مربوط به یک رودخانه وحشتناک است. دراین داستان روایت کنگو در روزهای امپراطوری در آفریقا انجام شده است. فیلم دربارة ویتنام و کامبوج است که درطول جنگ آمریکا برعلیه قبایل ویتنامی انجام گرفته است.

در پدیدار شناسی روح ِسینمای ایرانی: به بهانه ی سینمای اصلانی(2)

ایرج اسماعیل پور قوچانی
shirin-photo-5.jpg

تصویر:صحنه ای فیلم شیرین کیارستمی
در داستان  نظر کردن شیر در چاه و دیدن عکس خود را و آن خرگوش را , شیر تصویر خود را می بیند و از حیات به ممات می جهد اما خرگوش, زفت گوش است, خرگوش است . او به ندای حیلت گوش می دهد و چشم بر شعبده ی اشیا می بندد.

پیوست: 

در پدیدار شناسی روح ِسینمای ایرانی: به بهانه ی سینمای اصلانی(1)

ایرج اسماعیل پور قوچانی
IMAGE634340520424843750.jpg

تصویر: اصلانی
می توان مانند خود هگل چنین تحلیل کرد که استخوان با قرار گرفتن در میدان روح به شکل و سمت یک  جمجمه تکامل می یابد, پس روح  خود باید چیزی مانند استخوان یک جمجمه باشد.جمجمه یک قالب استخوانی برای سیالی به نام روح است یعنی همان چیزی که در فارسی به آن روان می گوییم. روح همان آب طربناکی است که از, کاسه ی سر شکل ترابناک خودش را می سازد.

پیوست: 

والتر بنیامین و هنرِ توده‌ایِ «عکاسی و سینما»

زهره روحی
walter_benjamin_la_clau.jpg

والتر بنیامین (1892 ـ 1940)، از  متفکران برجسته‌ی آلمانی است ـ که مرگش به طرز دردناکی، با سقوط آزادی و آزادمنشی در فرهنگ آلمان و جنایات هیتلر گره خورده است ـ ، وی در اوج خشونت فاشیسم و نگرش‌های نژادپرستانه‌‌، ارائه‌دهنده‌‌ی تئوریِ هنر توده‌ای و رهایی‌بخش به یاری تکنولوژی است. این نگرش در آن زمان، در واقع نقطه‌ مقابل نظریاتی بود که عمل مکانیکیِ تکثیر آثار هنری را نشانه‌ی تنزل و فروپاشیِ اصالت هنری می‌دانستند.

گوناگونی تفسیرها در بسترهای مختلف فرهنگی: به بهانه نقد فیلم زنان اتوبوس 678

سپیده پارساپژوه
CINEMA-5 TIR.jpg

 روز 23 خرداد 1391 در روزنامه فرانسوی چپ لیبراسیون خبری تحت این عنوان منتشر شد : "یورو 2012 : پلیس ایران درب سینمایی را که به زنان بلیط فروخته بود بست". در این خبر آمده:
"مجموعه فرهنگی "زندگی" توسط پلیس ایران به دلیل فروش بلیط به زنان، به دلیل مجاز سالن های این سینما صرفا برای مردان، تعطیل شد.

نگاهی به فیلم درخت زندگی، پیش درآمدی بر دنیای نو

علي لطفي
trre of life-cinema-28 khordad.jpg

.«درخت زندگی» در یک معنا پیش‌درآمد «دنیای نو» است. فیلمی است که در همه‌ی سطوح از مضمون تا اجرا بخش اولی است که در «دنیای نو» تکمیل می‌شود. هرچند در کارنامه‌ی فیلم‌سازی مالیک این «دنیای نو» است که زودتر ظهور می‌کند. از آن سو در سینمای معاصر به‌ندرت کسانی پیدا می شوند که در لایه‌های اندک  فیلم‌شان مضامین متعدد وجود داشته باشد. طوری که برای نوشتن یک یادداشت تنها و تنها می‌توان یک سطح  را بررسی کرد. بنابراین هر متنی در مواجه با چنین فیلم‌سازان/فیلم‌هایی چاره‌ای ندارد که اذعان کند تنها «در سطح یک لایه» باقی خواهد ماند.

مرثیه ای بصری برای عشق تنها

آرمان شهركي
cinema-khoshi-26 khordad.jpg

 به جرات میتوان گفتن که خوشی ، ساخته کارگردان روس از آن دست فیلم هایی است که بسیار زیبا به کلیت سینما ادای دین می کند.
خوشی بر خلاف نامش، مرثیه ای است بصری و موزون که در سوگ " عشق تنها" سروده شده؛ سوگ سروده ای در وصف عشقی که ویرانگر " به نظر می آید" اما میان نمود آن و "بودش" که سراپا خوشی و شعف است آن جهانی است که ردپایش تنها به دیدگانان اندک شماران خواهد آمد. ترجیح

ترس،آشوب،رنج : شهسوار تاریکی بر میخیزد

هومن فاخته
pic-cinema-10khordad.jpg

هفت سال از نخستین بتمنی که کریستوفر نولان به سینما عرضه کرد گذشته است.بتمنی که از جهات بسیاری با بتمن های پیشین سینما یا حتی کتاب های کمیک استریپ  تفاوت داشت. در «بتمن آغاز می کند» (2005) ما با بروس وین و گذشته ی او آشنا شدیم.شاهد حادثه ی تراژیکی بودیم که در کودکی برای او رخ داد.هراس او از خفاش ها را دریافتیم.شاهد سفر او برای یادگیری راه و رسم مبارزه بودیم. و در نهایت دیدیم که چگونه او

نگاهی به سینمای جدید کارائیب: نگاهی به سینمای جدید کارائیب هویت فرهنگی و دیاسپورا

استوارت هال ترجمه مجید جوادیان
CINEMA-4 KHORDAD.jpg

سینمای جدید کارائیب در حال ظهور است، سینمایی که وابسته به سینمای جهان سوم است.موضوعات این سینما موضوعات پسا استعماری است که از اشکال هیجانی و سایر اشکال بازنمایی تصویری سیاهان(آفروکارائیب-و آسیایی که در غرب پراکنده اند) ، جدا است.موضوع همه این فعالیت های فرهنگی و اشکال بازنمایی ،سیاهان هستند که موضوع هویت فرهنگی را به پرسش می کشند.این موضوع انسانی که ظهور یافته چه کسانی هستند؟

پیچیدگی و چندسویگی جریان فرهنگ در عصر جهانی شدن: نمونه موردی موسیقی مناسک عروسی در لرستان

ابراهيم خدايي ، محمود نصرتی
228.jpg

 بررسی فیلم هایی که در فاصله 1370- 1390 از مناسک عروسی در لرستان تهیه شده، در کنار داده های دیگر میدانی و... حکایت از دگرگونی وسیع موسیقی عروسی این منطقه تحت تاثیر موسیقی کُردی و فارسی دارد. مفاهیم سنتی انسان شناسی  و مردم شناسی درباره تاثیرپذیری فرهنگ ها بر یکدیگر، همچون فرهنگ پذیری  [acculturation]، اشاعه [diffusion] و...، برای توضیح تاثیر گذاری و تاثیر پذیری فرهنگ های معاصر از

نارنجی پوش؛ «بُعد حاد-زیباشناختی» واقعیت اجتماعی

مهرداد امامی
narenji-22 ordibehesht-cinema.jpg

فیلم نارنجی پوش داریوش مهرجویی را شاید بتوان یکی از ضعیف-ترین کارهای او در عرصة پرداختن به مسائل اجتماعی گروه مشخصی از افراد (در این فیلم مأموران و رفته گران شهرداری) و واکنش سایر گروه های اجتماعی (مانند هنرمندان و اهالی مطبوعات) دانست. در این نوشته نخست به بیان مختصر داستان و سپس به نقد اجتماعی مضمون فیلم می پردازیم.

درباره ی سینمایِ ملی: نابهنگام بودن افتخاراتِ بین المللیِ هنر در پس زمینه ای ناسیونالیستی

علیرضا خیراللهی
cinema-18ordibehesht....jpg

توضیح: این مطلب هیچ ربطی به اصغر فرهادی ندارد؛ شما می توانید به راحتی نادیده اش بگیرید.
میهن؛ کلمه ای که حنایش دیگر مثلِ قبل رنگ ندارد، کلمه-ای که بعد از جنگِ سرد و فروپاشیِ بلوکِ شرق و راه اندازیِ دهکده ی جهانی و مُد شدنِ روشنفکریِ پُست مدرنیستی و کلا جهانی شدنِ افسارگسیخته –البته رویِ کاغذ-، حتا در کشورهایِ جهانِ سوم هم دیگر جذابیتی ندارد؛ کلمه ای که

دایره مینا (داریوش مهرجویی) هجویه ای تلخ

مایکل اتکینسون ترجمه:بابک گرانفر
200px-Dayereh_Mina_movie_poster.jpg

در ابتدای سال جاری میلادی دی وی دی فیلم «دایره مینا» برای اولین بار در آمریکا منتشر شد، و  مایکل اتکینسون منتقد سرشناس و پرآوازه آمریکاییِ نشریات ویلج وویس، سایت اند ساوند و فیلم کامنت، در شماره فوریه مجله سایت اند ساوند یادداشتی کوتاه درباره آن به چاپ رساند. از او خواستم تا امروز که فیلم جدید مهرجویی اکران شده، آن را به فراخور حال بسط و گسترش دهد.او نیز دعوت ما را اجابت کرد، و نتیجه اکنون پیش

پنجره ای رو به فرهنگ: فرهنگ کوچه های سینما ( گاهشناسی)

محمد تهامی نژاد
film.jpg

تصویر: نمایش فیلمی از ماژوخین، تهران، سینما ایران لاله زار 1312
تقدیم به:  مدیران ، نویسندگان ، گردانندگان «انسان شناسی وفرهنگ» به مناسبت  نخستین گرد همایی سالانه.
واژه های  عکاسی از دوران محمد شاه قاجار، واژه سازی برای سینما  ازآغاز
ظهور واژه ها ی متعلق به  نام ابزار و اشیاء ،  مکان ها ،  حرفه  عکاسی ولقب عکاس و فیلمبردار و  تعریف شئی جدید وطبقه بندی  انواع فیلم ودرجه بندی صندلی و توضیح فضا وشرایط نمایش و غیره ، نمایانگر  آشنایی و کاربا فرهنگ صنعتی ، هنری و تجارتی تازه ای است .  این واژه ها

زیبایی شناسی اگزیستانسیالیستی و سینما (رهیافتی پدیدارشناسانه به نظریه سینماییِ اگزیستانسیالیسم)

مریم پیردهقان/ فردین صحرایی
PACK869433909.jpg

تصویر: مرلو پونتی
زیبایی شناسی، به عنوان اصطلاحی فلسفی، در برگیرنده نظریه هایی درباره ی فهم و داوری زیبایی است و نیز پیاده سازی آن از طریق آثار هنری در یک حس عینی، و یا یک شهودگرایی فیزیکی در ذهن. همه ی مکاتب فلسفی وابسته به اگزیستانسیالیسم هم در تئوری و هم در عمل، سهمی قابل توجه را برای زیبایی شناسی قائل شدند [1] و بسیاری از فلاسفه  که با نام «اگزیستانسیالیست» شناخته می شوند اغلب، تجلیِ این فلسفه  را به طور

بونوئلی ها

مسعود مسرت
bunuel.jpg

تصویر: بونوئل
بونوئلی ها،نوشته های سوررئالیستی لوئیس بونوئل، ترجمه شیوا مقانلو، تهران: نشر چشمه،
چاپ دوم 1390،92 صفحه:عکس
لوئیس بونوئل فیلمساز شهیر اسپانیایی در سال 1900 در شهر کالانادا در ناحیه ی آراگون اسپانیا دیده به جهان گشود. در کودکی او را به یک

نخستین فراخوان مطلب برای ویژه نامه «فرهنگ و سینما: مطالعات میان رشته ای فیلم»

clap_cinema(1).jpg

مطالعات سینمایی و نظریه فیلم در این سال ها شکل تازه ای به خود گرفته است. با توجه به تحولات علمی که در حوزه علوم انسانی پدید آمده ، دیگر سینما را نمی توان به تنهایی و یکه درحوزه هنرهای هفتگانه مورد تامل و بررسی قرار داد. امروزه علوم میان رشته ای همچون جامعه شناسی، انسان شناسی،نشانه شناسی، روانکاوی،فلسفه و.... به کمک سینما می آیند تا بتوانند مفاهیمی تازه را از راه هنر هفتم مورد مکاشفه قرار دهند.

جدایی ما از جهان

ناصر فکوهی
Oscars-2012-Asghar-Farhad-007.jpg

ایرانیان بسیارى در سرتاسر جهان در حال تماشاى این لحظه‌اند. و گمان دارم خوشحال‌اند. نه فقط به خاطر یک جایزه‌ى مهم یا یک فیلم یا یک فیلمساز. آن‌ها خوشحال‌اند چون در روزهایى که سخن از جنگ، تهدید، و خشونت میان سیاستمداران در تبادل است نام کشورشان ایران از دریچه‌ى باشکوه فرهنگ به زبان مى‌آید. فرهنگى غنى و کهن که زیرگرد و غبار سیاست پنهان مانده. من با افتخار این جایزه را به مردم سرزمینم تقدیم مى‌کنم. مردمى که به همه‌ى فرهنگ‌ها و تمدن‌ها احترام مى‌گذارند و از دشمنى کردن و کینه ورزیدن بیزارند (اصغر فرهادی - اسکار 2012)

یک رمانس پسامدرن : شوالیه تاریکی اثر کریستوفر نولان

مسعود کمایی
cinema-dark knight-5 esfand.jpg

شوالیه تاریکی یک فیلم پسامدرن نیست اما می توان آنرا یک رمانس پسامدرن نامید. یعنی محصول ذهن خلاق نولان و تلفیق قصه های کمیک با داستان گویی و شخصیت پردازی زمانه ی حاضر است. بتمن های پیشین(همچون ساخته های تیم برتون و جوئل شوماخر) ادای دین کامل به قصه های کمیک بودند و تمام تلاش سازندگان نسخه های قبلی، معطوف بود به خلق عین به عین داستانهای الهام گرفته از منبع اصلی.

شیدایی و مرگ در فیلمنامه مالیخولیا نوشته لارس فون تریه: آخرین فرزندان انسان

رامتين شهبازي
cinema-28 bahman-malikholia.jpg

نوشتن درباره فیلمنامه مالیخولیا بدون درنظرگرفتن جنبه های بصری آن بسیار دشوار است. در این فیلم به معنای واقعی کلمه، فیلمنامه توسط زبان سینمایی بصری اثر کامل می شود. اما در هرحال نشانه هایی وجود دارد که می توان با توجه به فیلمنامه آنها را مورد بازخوانی قرار داد.
فیلمنامه مالیخولیا به ظاهر از دو بخش تشکیل شده است. اما در حقیقت نمی توان پرولوگ ابتدایی اثر را نادیده انگاشت و بنابراین می توان کلیت

جدایی نادر از سیمین و ترس های فرهادی

محمد غزنويان
cinema-jodayi...-27 bahman.jpg

جدایی نادر از سیمین، فیلم جدایی است. و نادر و سیمین، تنها واقعیت هایی از یک پارادایم جامعه شناختی اند. در واقع، خلاف آمد عنوان فیلم، در می یابیم این سیمین است که تقضای جدایی را به دادگاه تقدیم می کند.  در واقع عمل سیمین، تنها وجهی حقوقی در پایان گذاشتن بر یک نا-رابطه است وگرنه و از منظری جامعه شناختی، آنچه نادر و سیمین را پیشتر از اینها به هم مرتبط می کرده است اساساً مفقود شده و احتمالاً و با تاکید کارگردان

به یاد تئو آنجلوپلوس شاعر خوش قریحه تصاویر

رامتين شهبازي
afp-ddp-archives-volker-hartmann-le-cineaste-grec-theo-angelopoulos-le-21-octobre-2009-a-dussel.jpg

تئو آنجلوپلوس 45 سال در شاعرانگی فیلم ساخت و کوشید تلخ ترین و سردترین داستان ها را با گرمای نگاه خاص خود رنگی دیگر بزند. سینمایی که در طول این سال ها به مولفه ای برای شناخت سینمای هنری اروپا مبدل شد. اما مرگش بسیار شبیه به فیلم های سینمایی هالیوودی بود. چشمانمان را ببندیم. نور بر پرده نقره ای می افتد. کارگردانی کات می دهد و گروهش را به صرف غذا دعوت می کند. همه سرخوش از ضبط پلان هایی زیبا به

سینمای مستند : دوبله و صدا با ابوالحسن تهامی

محمد تهامی نژاد
Doubleh.jpg

تصویر: تهامی
 کتاب چگونه فیلم دوبله کنیم  نوشته ابوالحسن تهامی، کاری آموزشی و گام به گام در عرصه های مختلف دوبله تا مدیریت دوبلاژ در فیلم های داستانی و مستند است و از نظر توجهات ادبی، زبان شناختی و صدا شناسی، نخستین مطالعه ی بینا رشته ای درباره دوبله و سینمای مستند محسوب می شود. این کتاب   سال1389 توسط انتشارات نگاه منتشر شد و حاصل تجربیات عملی و نظری نویسنده درچهار عرصه  بازیگری، گویندگی،

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.