(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ روس و اسلاو

نوشته ای کوتاه درباره ی نمایش نامه ی «باغ آلبالو»

علی مراد عناصری
smallchekhov.gif

بنیاد همه چیز بر رنج و تباهی است. بر این باورم که همیشه نمی توان جلوی رنج و ویرانی و تباهی را گرفت. مشکل بنیادی است؛ و از دریافتن آن ناتوانم که چرا برخی آدم ها می اندیشند که هر چیزی را می «توان» ـ نه «باید» ـ به پیش از فاجعه باز گرداند؛ این پرسش، به معنای بالابردن پرچم تسلیم و سازش، و بی عملی نیست؛ و هم چنین، به معنای آغوش گشودن بر فاجعه و رهایی بخش دانستن آن نیست؛ به معنای ناممکن دیدن رهایی

مفتش بزرگ و توتالیتاریسم

نوشته زهره روحی
images.jpg

«چند گفتار درباره‌ توتالیتاریسم»، ترجمه عباس میلانی
کسانی که با آثار فیودور داستایوفسکی (1821ـ 1881) آشنایی دارند، از نگاه تلخ و گزنده‌ی این نویسنده‌ی روسی به خوبی باخبرند. نابغه‌ای که در بازنمایی معضلات و پارادوکس‌های اگزیستانسیالیستی به طرزی شگفت متبحر و در عین حال بی‌رحم است؛ در نگرش وی ناباوری به رهایی و

ملالِ مسکو و باکو

مجيد رهباني
a3098f61dbeadf00b1e4fac489707626.jpg

عنایت‌الله رضا در جوانی (1323) به سازمان نظامی حزب تودة ایران پیوست. ستوان خلبان بود که در دورة ریاستِ ستادِ سرلشکر حسن ارفع دستگیر و به همراه جمعی از افسران توده‌ای به کرمان تبعید شد. پس از تشکیل فرقة دموکرات آذربایجان، برای پیوستن به نیروهای مسلح فرقه به تبریز اعزام شد. با شکست غائلة آذربایجان (1325)، به همراه همسر و فرزندانش از مرز ارس گذشت

راه بردگیِ هایک

پل سوئیزی ترجمه ی مهرداد امامی
TheRoadToSerfdom-600x338.jpg

این متن نقد رسالة مشهور ضد-سوسیالیستی هایک، راه بردگی (لندن، 1944، شیکاگو 1945) است که با نام مستعار در بریتانیا در طول جنگ انتشار یافت (در نیو لفت نیوز، اُرگان باشگاه کتاب چپ، برای سپتامبر 1944). دلیل اینکه متن را بدون نام منتشر کردم این بود که در آن هنگام به شاخة پژوهش و تحلیل دفتر خدمات استراتژیک در لندن پیوسته بودم و نیز اینکه محدودیت‌هایی برای انتشار مطالب وجود داشت.

افسردگیِ دایی وانیا

زهره روحی
chokhov, CAJRSLL9.jpg

نقد و بررسی دایی وانیا، اثر آنتوان چخوف، ترجمه هوشنگ پیر نظر
«کسالت و دلمردگی» چنانچه جمعی باشد، دیگر مسئله‌ای به اصطلاح شخصی و فردی نیست. زیرا جمعی‌ بودنِ آن گواه صادقانه‌ای است بر ساز و کار فاسد و ویرانگری که بر روح زمانه‌ مسلط است. زمانه‌ای که دردمندانه هر دم دگرگونی را انتظار می‌کشد...

چهره ماه: گوردون چایلد و باستان شناسی مارکسیستی (به مناسبت سالگرد تولد او)

نیل فالکنر ترجمه حسین سراجی جهرمی
69-402-1-PB.jpg

چهره ی این ماه در انسان شناسی و فرهنگ، به مناسبت تولد او (14 آوریل 1892)، گوردون چایلد است که نامی شناخته شده در  انسان شناسی جهان و همچنین در ایران است. سال ها پیش در 1356کتاب او «انسان خود را می سازد» با ترجمه پیرانفر اسد پور، منتشر شد و پس از آن بارها تجدید چاپ گردید. کتاب های  دیگری از چایلد نیز همچون سیر تاریخ، ترجمه احمد بهمنش در دانشگاه تهران، و

بشریت و ارعاب

هانا آرِنت ترجمه عباس شهرابی فراهانی
درب ورودی اردوگاه داخائو

مقدمه مترجم: در بیست و دوم مارس سال 1933، اردوگاه کار اجباری داخائو (Dachau concentration camp/اردوگاه تمرکزدهی داخائو)، به عنوان اولین اردوگاه در آلمان نازی، افتتاح شد. بیست و دوم مارس امسال، هشتادمین سالگرد گشایش این اردوگاه بود. متن حاضر، ترجمه سخنرانی هانا آرنت در آکادمی رادیویی آر‌آی‌اِی‌اس (RIAS) در تاریخ بیست و سوم مارس 1953(بیستمین سالگرد تأسیس داخائو)  است. آرنت در

مقالات قدیمی: چند سخن ازآنتولی ترولوپ دربارهء ساختمان داستان (1334)

ترجمه مهرک
عکس: 

آنتونی ترولوپ Anthony Trollope نویسندهء انگلیسی (1815-1882) کسی است که کار اصلی رمان نویس را به «آفرینش آدمیانی که خواننده وادار به پذیرفتن وجود آنها می شود» تعریف کرده است. او نخستین رمانهایش را در ایرلند نوشت. در آنجا کارمند رسمی ادارهء پست بود. منتقدان ادبی به این

در دفاع از یک اندیشه: آرون و توتالیتاریسم

ترینه م. کجلدال ترجمه حسین سراجی جهرمی
Aron.jpg

تولد یک مفهوم: توتالیتاریسم
در آغاز دهه ی 1920، موسولینی فهم خویش را از "دولت تامه"1 ارائه داد. تعریف او اصطلاحی را مشخص می کرد که به معنای یک دولت قوی و اقتدارگرا با تمایلات امپریالیستی بود. بعدها، در جریان دهه ی 1930، وقتی دولت های فاشیست ضد پارلمانی و مهاجم گشتند محققان مفهوم توتالیتاریسم را برای توصیف نوع جدید رادیکالی از رژیم در مقایسه با رژیم های سیاسی معتدل تر گذشته ارائه دادند. همچنین ،

کشف خزرستان

رحمت نادری
IMAGE0001.JPG

گرمی­لی­یرف، لف­ن، (1382)، کشف خزرستان، ترجمه ی ایرج کابلی، تهران: نشر آگه.
داستان سفر اکتشافی است که توسط لفن گومیلیوف در سال های 1959 برای کشف قوم ناپدید شده ی «خزر» ها به انجام رسیده است. خزر ها یکی از اقوامی هستند که تا سال های پایانی سده ده میلادی در ناحیه های اطراف رود ولگا در گستره­ی جغرافیایی بسیار وسیعی زندگی

آخر عاقبت مجسمه لنین در میدان هانراپِتوتیون (جمهوری)

ژ. مناتساکانیان
Lenin-Sculpture-2_Hooys.jpg

مجسمه لنین در سال ۱۹۴۲م. در میدان جمهوری ایروان نصب شد و در سال ۱۹۹۱م. بساطش برچیده شد. در دوره شوروی گفته میشد که این مجسمه در میان بیشمار مجسمههای رهبر انقلاب کمونیستی اکتبر ۱۹۱۷ یکی از بهترینهاست. پایه مجسمه هم که در سال ۱۹۹۶ برچیده شد اثر هنری به شمار میآمد.

نقد ادبی : «رنجهای ایوانف»

زهره روحی
آنتوان چخوف

نقد و بررسی نمایشنامه «ایوانف» اثر آنتوان چخوف، ترجمه سعید حمیدیان
«ایوانف»، که از نخستین نمایشنامه‌های آنتوان چخوف (1860 ـ 1904) به شمار می‌رود، برخوردار از ایده‌هایی روان‌شناسانه است. گرچه ماجرای داستان به نوعی درگیر مضامینی اخلاقی  همچون «شرافتمندی و درستکاری» و یا «صداقت»، است، اما در پیچیدگی حالت‌های

خنده در تاریکی ناباکوف با تکیه بر نظریه کلانشهر زیمل

مارال فرخی
nabokov2.jpg

خنده در تاریکی اثر ولادیمیر ناباکوف، نویسنده ، مترجم، شاعر استاد ادبیات برجسته ی روس تبار است و از مطرح ترین رمان های این نویسنده به شمار می رود. ناباکوف علاوه بر اعتبار فراوانش به عنوان رمان نویسی طراز اول، در حوزه ی تدریس و نقد ادبی هم از سرآمدان قرن بود.

واژه های پاسترناک

دومینیک اوترآن ترجمه شیرین روشار
Boris_Pasternak.jp-8009.jpg

تصویر: پاسترناک
« گفتن نام "پاسترناک"، یعنی حس کردن سوزش سرزنده خوشبختی.» زندگینامه ماندگاری (۱) که دیمیتری بایکف، روزنامه نگار، شاعر و رمان نویس روس – از او کتاب  توجیه (انتشارات دونوئل، ۲۰۰۵) در فرانسه شناخته شده است -  به نویسنده کتاب  دکترژیواگو اختصاص

مقالات قدیمی: هنر چیست؟ از لئو تولستوی (دی ماه 1334)

ترجمه: کاوه دهقان
عکس: 

تولستوی بحث اساسی خود را با تعریف هنر آغاز میکند و نتیجه میگیرد که هدف هنر خلق زیبائی و یا ایجاد لذت نیست. در نظر او هنر هدف عالیتر و هنسانی تری دارد و مردم فقط وقتی مفهوم واقعی هنر را درک خواهند کرد که به زیبائی یعنی، به لذت، بعنوان مقصد فعالیت هنری ننگرند. وی هنر را «یکی از شرایط حیات بشری و .... وسیله ی ارتباط بین انسانها» میداند.

«جنون و دیوانگی» در داستان گوگول

زهره روحی
نیکلای گوگول

یادداشت‌های یک دیوانه، اثر نیکلای گوگول؛ ترجمه خشایار دیهیمی
در داستان کوتاه «یادداشت‌های یک دیوانه» گوگول، با کارمند ساده‌ یکی از ادارات روسیه قرن نوزده آشنا می‌شویم. مرد مجرد چهل ساله‌ای که تک و تنها در اتاق اجاره‌ای زنی به نام ماورا زندگی محقرانه‌ای دارد. شاید کسانی باور نکنند که فقر، طبع زودرنج و عقده‌های سرکوب شده‌ی ناشی از اختلافات طبقاتی وقتی دست به دست هم دهند می‌توانند آدمی را به مرز جنون و دیوانگی برسانند. همان بلایی که بر سر

اسطوره شکست ناپذیری توتالیتاریسم: دو صفحه از تاریخ که راه آزادی را نشان داده اند!

رایا دونایفسکایا ترجمه عباس شهرابی فراهانی
Totalitarisme.jpg

عکس: تصویری از قیام کارگران در برلین شرقی، هفدهم ژوئن 1953
یادداشت ویراستار
این ماه (ژوئن 2003) مصادف است با پنجاهمین سالگرد اولین قیام عمومی علیه توتالیتاریسم استالینیستی، یعنی خیزش کارگران برلین

۲۹ نوامبر، سالگرد اعلام جمهوری شوروی ارمنستان

روبرت صافاریان
29November.jpg

در سال ۱۹۹۱ اتحاد جمهوریهای شوروی از هم پاشید و جمهوریهایی که در چارچوب این واحد سیاسی بزرگ تعریف میشدند از هم جدا شدند. اعلام استقلال جمهوری ارمنستان نقظه پایانی بود بر دوّمین جمهوری ارمنستان. جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی که در ۲۹ نوامبر سال ۱۹۲۰ اعلام موجودیت و 71 سال عمر کرد. در این شش دهه مردم ارمنستان تاریخ پرفراز و شیبی را پشت سر گذاشتند.

ایران شناسان روسیه: میخاییل نیکلایویچ با گالایوف ؛ جوی یوسیفونا ادلمان

سید مجید سادات کیائی
russia-st-basils_6026_600x450.jpg

گزارش درسی
سنت و مکتب ایران‌شناسی در روسیه سابقه دیرینه ‌ای  قریب به 200 سال دارد. در این مدت طولانی شخصیت‌های بزرگ ایران‌شناس آثار محققانه و عالمانه بسیاری در عرصه‌های گوناگون ایران‌شناسی پدید آورده‌اند. از سویی ایران‌شناسان امروز روسیه نیز کم و بیش در

اسطوره شناسان: میرچیا الیاده

فرهنگ آنلاین
tok_eliade.jpg

Elidae, Mircea
(1986-1907)
اسطورهشناس و دینپژوه امریکایی مجارستانیتبار. ابتدا در رشته فلسفة هند و زبان سانسکریت در دانشگاه کلکته تحصیل کرد (1928-1931) و سپس به تدریس تاریخ ادیان و متافیزیک در بخارست مشغول شد  (1933-1939). در جنگ جهانی دوم، دیپلمات بود و پس از جنگ در دانشگاههای سوربون

معرّفی خانه موزه های هنرمندان در جهان

شیرین مستغاثی
خانه موزه نیما

(تصویر: خانه موزه نیما یوشیج)
بر اساس گروه بندی انجام شده از سوی انجمن بین المللی خانه موزه های تاریخی (DemHist)، خانه های تاریخی و مشهور در یازده گروه مشخص قرار گرفته اند که خانه های شخصیت ها به عنوان اوّلین گروه این تقسیم بندی شناخته شده است. در خانه موزه های شخصیت ها که با هدف

دیدار با ادبیات معاصر روسیه در تهران

گروه اخبار
Le-Kremlin-de-Moscou-Dmitri-Arbouzov.jpg

هیات هفت‌نفره‌ای از استادان ادبیات، نویسندگان، شاعران، مترجمان و سردبیران نشریات ادبی روسیه که به دعوت مرکز فرهنگی شهر کتاب به ایران سفر کرده‌اند برای دیدار و گفت‌وگو با اصحاب ادب و فرهنگ ایران روز یک‌شنبه ۲۸ آبان ساعت ۱۶ در مرکز فرهنگی شهر کتاب حضور خواهند داشت. این گروه هفت نفره تشکیل شده‌اند از: پروفسور مارینا ریسنر (استاد کرسی زبان‌شناسی انستیتو آسیا و آفریقای دانشگاه دولتی مسکو و مولف تاریخ

پل ادبی ایران و روسیه

گروه اخبار
moscou.jpg

به دنبال برگزاری همایش سعدی و پوشکین در تهران و مسکو و اجرای چند برنامه‌ی مهم فرهنگی  ادبی میان دو کشور، اولین پل ادبی ایران و روسیه از ۲۴ آبان ماه تا اول آذر در تهران و شیراز تشکیل می‌شود.

نظریه ادبیات، متونی از صوری گرایان روس

گردآوری: تزوتان تودوروف ترجمه نفیسه علی پور
expo-litterature-russe.jpg

 آهنگ و نحو
اغلب واژه ی " ضرب آهنگ" را در معنای استعاری، تصویری استفاده می کنیم برای اینکه این واژه کاربرد علمی داشته باشد، باید معنای هنری که به آن نسبت داده شده، از آن جدا کرد.

پیوست: 

مناسباتِ «مالکانه»، به روایت تولستوی (در داستان کوتاه «سرگذشت یک اسب»،ترجمه ابراهیم یونسی)

زهره روحی
Tolstoy 5 Mehr 91.jpg

به یاد ابراهیم یونسی، مترجم و نویسنده‌ی گرانقدر
لئو تولستوی (1821 ـ 1909)، خالق آثار جذاب و به راستی جاودان «آناکارنینا» و «جنگ و صلح»، نیازی به معرفی ندارد. مع‌الوصف، این چند کلمه را فقط برای جوانهای عزیزی می‌نویسم که به دلیل شرایط و نحوه‌ی متفاوت زندگی، تا کنون امکان ارتباط معنوی با تولستوی نداشته‌اند.

بزرگ ترین دیاسپورای ارمنی جهان:دیاسپورای روسیه و علل پراکندگی آن

مارینا اوساتچِوا ترجمه نسیم نجفی
F_125_Bozorgtarin_Diasporaye_Armanie_Jahan.jpg

تصویر: کلیسای سورپ خاچ در مسکو
 بعد از فروپاشی شوروی، تغییراتی ایجاد شد که بر ساختار دیاسپوراهای ملی در روسیه تأثیراتی گذاشت. دیاسپوراها الگوهای حضورشان را تغییر دادند و خود را با محیط در حال تغییر بعد از کمونیسم، مطابقت دادند. این تغییر خود را در روند گسترش و پاگرفتن این دیاسپورا نشان می دهد. در

درباره کتاب «ایرانی که من شناختم» نیکیتین

منوچهر شتایی
Azmayeshgah- Nikitin - 13 Shahrivar 91.JPG

تحقیق درسی
بازیل  . نیکیتین ( B.Nikitine ) درتاریخ اول ژانویه 1885 در شهر سوسنوویتس درلهستان قدم به عرصه حیات گذاشت ، پدر او روس و از خانواده های بزرگ سن پترز بوگ و مادرش لهستانی بود.ازاین رو دوره  تحصیلات ابتدائی و متوسطه خود را در ورشو گذراند و به لطف یک معلم فرانسوی که در کلاس درس فرانسه از شرح سفرهای خویش به مشرق زمین با جاذبه خاصی سخن می گفت ، در او ذوق وشوق برای سفر به شرق را پدید می آید

سرافکندگی عقب نشینی دیگری … بیست و پنج سال پیش از آمریکائی ها: بازنگری تجربه کمونیستی در افغانستان

کریستیان پرنتی ترجمه منوچهر مرزبانیان
2012-02-15T110816Z_01_KAB101_RTRIDSP_3_AFGHANISTAN.jpg

تصویر: کودک افعان در حال بازی با تانک تخریب شده شوروی در جلال آباد
وقتی از سفیر روسیه در کابل در باره خروج پیشبینی شده سپاهیان غربی در سال ۲۰۱۴ پرسیدند، نتوانست به تجربه –و اشتباهات– اتحاد شوروی در سال های دهه ۱۹۸۰ باز نیاندیشد. اما سی سال پیش از این شوروی از جنبش بومی کمونیستی سرکش و به تفرقه افتاده ای پشتیبانی می کرد که

همراه با "ماکسیم گورکی" در نظر به "هدف ادبیات"

معصومه بوذری
Sans titre.jpg

"زمانى در میان ما سخنورانى بزرگ و اشخاصى که به رموز زندگى و روح انسانى پى برده بودند وجود داشتند."
"هدف ادبیات"، اثر ماکسیم گورکی، متنی است با ادبیت تمام در قالبی داستانی امّا سراسر نظریه و نقد؛ که با همنشینیِ تصویرهای تمثیلیِ زیبا در کنار معانی دقیق، می خواهد نگاهی پرسشگرانه دربارهء هدف ادبیات و رابطه ی نویسنده و خواننده را به مخاطب عرضه کند. ماکسیم گورکی،

چشمان مونالیزا با لبان ژیژک: در دفاع از اسلاوی ژیژک

کیانوش دل زنده
ZizekBed.jpg

اسلاوی ژیژک جزو معدود متفکرانی است که در ایران امروز از او بسیار سخن می رود  و نیز به همان میزان از او کتاب ترجمه می شود و عرصه مجازی به نحوی در تسخیر هواداران اوست . اما در بازار شلوغ مونتاژِ نظریات ، رسانه های مکتوب (نشریات ، ماهنامه ها ،  روزنامه ها ) نه تنها  او را جدی نمی گیرند بلکه حتی او را در حد یک کمدین پائین می آورند ، حقیقتی مدفون ، که از یک طرف  در عرصه مجازی

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.