یادگیری کشت لوبیا،گل کلم یا شلغم، پختن نان (یا کلوچه تمشک)، پرورش مرغ یا قوام آوردن مربا، نگهداری پاکت های تخم گیاه، به خود رسیدن با استفاده از گیاه آلوئه ورا، بافتن یک بلوز، راه اندازی یک موتور با روغن آشپزی، بازیافت آب باران و چاه، خودکفایی ازنظر انرژی در کلبه کوهستانی خود و غیره.  همه اینها می توانند مسائلی ساده به نظر برسند یا حتی فرح بخش و شادی آفرین باشند.  اما برای «تدارک گران» - یا پیروان «تدارک بینی» - این فقط یک مسئله ساده وقت گذرانی نبوده بلکه تمرین و یادگیری برای آینده احتمالی است.

این «بخش از فرهنگ امریکایی با آماده سازی خود برای فروپاشی تمدن (١)»، گستردگی نگرانی خود را به نمایش می گذارد.  [تدارک گران] فکر «خود آماده سازی»، که معمولا برای فاجعه هایی مانند توفان یا زمین لرزه به کار می رود، رابا مجموعه بحران ها، منطقه ای یا سیاره ای، پیوند می زنند.

شمار اینان بیش از پیش افزایش می یابد – دستکم ٣ میلیون نفر – که درطرح هایی با جزییات دقیق برای بقا در «پایان دنیا به شکلی که ما می شناسیم (٢)» کار می کنند.  شبکه مشهور تلویزیونی «ناشنال ژئوگرافی» یکی از « سریال های واقع نما»  خیلی پربیننده خود را به این کار اختصاص داده و هرماه سیصدهزارنفر از تارنمای اینترنتی آن بازدید می کنند و بسیاری از شبکه های مشابه در ایالات متحده و کانادا (Viking Preparedness, The Survival Mom, Ready Nutrition, Pioneer Living Survival Magazine, Prepper, The Suburban Prepper, The Prepper E-Book…) و همچنین در امریکای لاتین و اخیرا هم در اروپا و آسیا رشد کرده اند.  درباره ترکیب جامعه شناسانه اینان مطالعه چندانی نشده اما به نظر می آید که ازهمه لایه ها، بویژه جوانان و طبقات حومه نشین تا خرخره بدهکار، درآن وجود دارند.  چهره های نمادین ازطریق وبلاگ ها، کتاب های با تیراژ بالا یا برنامه های رادیویی ظاهر شده اند.  این چنین است که آقای جیمز وسلی راولس، افسراطلاعاتی پیشین و مسیحی محافظه کار، کتاب های خود را با تیراژ چندین صدهزارنسخه می فروشد (٣).  او خود را درهاله ای اسرارآمیز پوشانده و محل «مزرعه مخفی» خود، جایی که خانواده اش را برای بقا درزمان سرنوشت ساز مستقرکرده، را افشا نمی کند.

پیش بینی پایان دنیا برای فرقه ها و کلیساهایی که از ریشه این فکر سبز شده اند امری عادی است.  اما، برخلاف هزاره گرایان، «تدارک گران» درانتظار یک فاجعه مشخص که دریک زمان تعیین شده اتفاق می افتد نیستند.  هرچیزی می تواند اتفاق بیفتد، درهرزمانی، اینان دراین مورد فرقه گرا نیستند: شهاب سنگ غول آسا یا سیاره هایی که با زمین برخورد کنند، آتش فشان عظیم، ترکیب فاجعه های زیست محیطی، شیوع بیماری واگیردار در سطح یک قاره یا سراسر دنیا، جنگ اتمی بین غرب و چین، تورم مفرط، فروریزی نظام بانکی جهانی درکمتر از١٢ ساعت (فردا کارت اعتباری شما کار نمی کند!)، بی نظمی های انقلابی، حکومت نظامی، همه چیزممکن است.  این فرصت طلبی فاجعه گرایانه ازسویی به اینان امکان می دهد از سرخوردگی پس از زمان موعود اجتناب کنند، سرخوردگی ای که به آقای هارولد کمپینگ، مدیر «فامیلی رادیو» ضربه شدیدی زد.  هوادارانی که ازعدم تحقق پایان دنیا که برای اکتبر ٢٠١١ پیش بینی شده بود و محرومیت از شرکت در آن احساس فریب خوردگی می کردند. 

به این ترتیب، «تدارک گران» هم مالیخولیایی های هوادار نظریه توطئه، هم شهرنشینان کولی وش طبقه متوسط و هم پوپولیست های انزواجو و هواداران محیط زیست را زیر پوشش می گیرند.  آنان کسانی که به سادگی می خواهند بدانند درصورت قطع آب یا برق چه باید کرد را به خود جلب می کنند.  خلاصه، بادرنظرگرفتن همه سناریوهای ممکن، آنان گله های گوسفند «مادی گرا» را با جداکردن برگزیده ها (یا برنده ها)، که با مراقبت فعال خود قابل شناسایی هستند، به سوی مدل تقدیر و سرنوشت کالوینی سوق می دهند و ملعون ها (یا بازندگان) قربانی بیهودگی و پوچی خود می شوند.  کلیساهای مختلف که به شدت در رقابت اند، ازاین پدیده به خشم می آیند و استدلال می کنند که آموزش مادی برای بقا درپایان دنیا، نمی تواند ارزش برابر با انجام اعمالی برای نجات روح داشته باشد

برخلاف هیپی ها و بقاگرایان سال های دهه ١٩٩٠، «تدارک گران» هوادار رد یک روش خاص زندگی نیستند و عدم اعتماد نسبت به دولت متهم به خیانت به نفع نخبگان مدعی  نظم نوین جهانی راترویج نمی کنند.  می خواهند شهروندان ساده ای باشند که می کوشند اطلاعات سودمند به دست آورند.  اما این تجدید دلبستگی به دانستنی های عملی و مرمت خانه مانند داوید تورو، فیلسوف (١٨١٧ – ١٨٦٢) ناشی از سنتی است که ارزش احیا کردن دارد.  درمیان مشارکت کنندگان در وبلاگ های «تدارک گران» تکرار یک پدیده با دو موضوع دیده می شود که آشکارا از [ادعای کسب اطلاعات سودمند] فراتر می رود: فرار به سوی انزوا و بدگمانی مسلحانه نسبت به «آماده نشده ها» که می توانند دارایی شان را غارت کنند.  ماندگاری خود درزمان یک فروریزی کلی را چگونه سازماندهی کنیم؟  این پرسشی است که درطرح آن با جوئل اسکوسن، خلبان سابق هواپیمای شکاری که اکنون به سیاست شناس فاجعه و متخصص «تعیین محل راهبردی» تبدیل شده مشارکت می کنیم.  زمانی که وقت ترک شهرهای بزرگ – بویژه خطرناک ترین ها، آلوده به «بیکاران بهت زده» - فرارسید، درکیسه های بزرگ خود چه بگذاریم؟  چگونه یک پناهگاه در قلب اقامتگاه های امریکایی، پراز همسایگان اخلاقا قابل اطمینان، انتخاب کنیم؟  چگونه ٦  ماه دریک «اقامتگاه مستقل بادوام»، یعنی یک کانال بتونی ساخته شده در ته باغ، بسربریم؟  زوج مالک این پناهگاه مدعی است که هم اکنون دارای مواد لازم برای ٥٠ سال زندگی و ٢٥ هزار مهمات است.  فردی دیگر تشریح می کند که چگونه هزار ماهی آب شیرین را در استخرش تغذیه می کند.

برای زندگی «پسا آخرالزمان»، شاید می بایست بطور جدی به خود گفت که باید بار دیگرتبدیل به انسان  شکارچی –گرد آورنده شد.  می بایست، به هرترتیب دانستنی های لازم برای «بازسازی تمدن»، (بافتن، مراقبت، بازیافت، داشتن آب خالص، جوشکاری وغیره) را به شیوه ساکنان فضا در آینده تدارک دید.  این پرسش مطرح می شود: چند اسب و گاو مورد نیاز هر خانواده است؟  شگفتی تعطیل جامعه، که نایت شیامالان به خوبی در فیلم «دهکده» خود درسال ٢٠٠٤ تشریح کرده شمار هوادارانی را چند برابر می کند که بی تردید فیلم آیین های ٢٠١٢، رونالد امریچ یا «جاده» جان هیلکوت ، که این مزیت را دارند که انسان را  به اندیشیدن وانمی دارند، را ترجیح می دهند.

موضوع دوم مورد علاقه «تدارک گران» ترس از دیگران است.  جزوه «فعالیت های مظنون تروریستی» در دنیا و ایالات متحده، و  همچنین شیوه های ایجاد فوری پناهگاه و سازماندهی نگهبانی نوبتی در آن به انتظار گروه های وحشی تیره روزی که در تجاوز به پناهگاه شما تاخیر نخواهند کرد.  توافق  عملی ازنوع «تمرین هشدار» به رسیدن به سنت پیش دستی کابوس واری می انجامد که مسری بودن آن می تواند همانقدر نحس و شوم باشد که ادعای مبارزه با آن.

اما هذیان گویی برخی نباید این واقعیت را پنهان کند که بیشتر مردم مصرف کنندگانی تنگ نظر، مانند کسانی که فروشگاه ها را در آستانه جشن ها خالی می کنند، باقی می مانند.  با خریدن سلاح با پیش بینی اشغال، فرآورده های مورد نیاز اولیه یا داروها (حبوبات، چسب زخم بندی، توپ، لوبیا، پانسمان)، این مشتریان نوعی تجهیزات را با نوعی دیگر تعویض می کنند.  ایده آل خودکفایی این پیشروان نو دربازار توسعه یافته ای به مانع برمی خورد که از انواع اشیاء اشباع شده است.  اوج این وضعیت شاید مواد غذایی در بسته بندی بسیاربزرگ باشد که متخصصان «انبار کردن اضطراری» به صورت «٩ ماه برای ٤ نفر» به بدبین ترین ها می فروشند.

بی گمان یک «تدارک گر» خوب باید مانند یک پیشاهنگ «همیشه آماده» باشد.  او می داند چگونه از یک سیب زمینی چراغ بسازد، از پارچه دستمال درست کند، با مقوا قاشق بسازد و اجاق را بدون کبریت روشن کند وغیره.  اما اینها همه نیاز به خدمات پولی تعلیم دهندگان تلویزیونی دارد و همواره کار با مصرف کننده است: صابونتان را خودتان بسازید، اما با مواد ترکیبی بازرگانی – بورات، کربنات دوسود و رنده پنیرخرد کنی – که در فروشگاه مجاور فروخته می شوند.

انتظار فاجعه و کمک های مربوط به آن، مانع می شوند که به آنچه که اکنون به سرمان می آید فکرکنیم. «تدارک گران» حرف هایی درباره آزمندی محافل مالی می زنند، اما شیوه عرضه فردی عدم وابستگی و بازتاب گریز آنان چشم انداز محدودی از عمل اجتماعی و سیاسی درخارج از چهارچوب کنونی سیستم عرضه می کند.  «تدارک گرا» نیز بیش از سرمایه دارخشن درتکاپوی سود، به این که تمدن بتواند مسیرخود را اصلاح کند باور ندارد.  به نظر او، این که بدهکاری های غیرقابل پرداخت شاید، برغم خواست ما و ریشخند تاریخ، موجب گذار به جامعه ای همبسته تر شود، غیرقابل فکرکردن است.  غرق در باورنئو  داروینی مبارزه همه علیه همه، او نمی تواند تصور کند که یک بازتوزیع ساده ثروت ها موثرتر از جابجایی راهبردی برای پرهیز از ناهنجاری های سقوط و انحطاط باشد.  او آماده کردن خود... برای ادامه دنیای پس از سرمایه داری را رد می کند.

١-

« Subculture of Americans prepares for civilization’s collapse », Reuters, 21 janvier 2012.

٢-

« The end of the world as we know it », ou, pour les initiés, « Teotwawki ».

٣- برای مثال:

A Novel of the Coming Collapse,Atria Books, NewYork, 2011; How to Survive the End of theWorld asWe Know It, Plume, NewYork, 2009.

نویسنده: Denis  Duclos   مردم شناس، مدیر پژوهش در مرکز ملی پژوهش علمی، سرپرست [نگارش] «چرا برای محیط زیستی شدن تاخیر می کنیم؟»، [نشر]  لارماتان، پاریس، ٢٠٠٧.

این مقاله در چارچوب همکاری انسان شناسی و فرهنگ و سایت دوستان لوموند دیپلماتیک منتشر می شود و در فرانسه در ژوئیه 2012 منتشر شده است.

پرونده ی «لوموند دیپلماتیک» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/15007

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294