چکیده: لیون{Lyion} و باربالت{Barbalet} (1994)، کانگ{Kang} (2003)، وولکوویتز{Wolkowitz} (2006، 2002)، و دیگران، مفهوم "کار بدنی" (body work) را به مثابه ی ابزاری برای بسط بیشتر جامعه شناسی بدن پیشنهاد داده اند. این نوشتار، نظری اجمالی است بر اشکال متفاوتی ( اگرچه غالبا هم پوشان) از کار بدنی که در ادبیات جامعه شناختی مورد ملاحظه قرار گرفته.
چکیده:"پدیده ی مد، شکلی از تقلید و پیروی و یکسان سازی اجتماعی اما متقابلا پیوسته در حال تغییر بوده و از زمانی به زمان دیگر و میان طبقات مختلف اجتماعی، متفاوت است. این پدیده، آن دسته از طبقات اجتماعی {که از آن پیروی میکنند} را با هم یکی کرده و از دیگر طبقه ها جدا می کند. نخبگان (elite) از مد پیروی می کنند و هنگامی که عموم نیز به آن تغییر روی آوردند تا تفاوت های ظاهری و خارجی خود را با آن طبقه کم کنند،
اگر نظریه پردازی درباره شهر را به حوزه های زیبایی شناسی، عملکردی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی تقسیم کنیم، یان گل (1) در حوزه نظریه پردازان اجتماعی شهر جای می گیرد. او از شناخته شده ترین کسانی است که درباره کنش های هرروزۀ شهروندان و اهمیت فعالیت های اجتماعی در فضاهای شهری پژوهش کرده است. او در مقدمه کتاب خود «زندگی در فضای میان ساختمان ها» (2) تاکید می کند که «در همین
نهمین ماه از تقویم هجری قمری، ماه مبارک رمضان است. این ماه را عربها «شهر (ماه) الصیام» یا « شهر الرمضان» ، ترکها «اوروج» (یا احتمالاً «عروج») و ترکمنها «اورازا» (احتمالاً تغییر یافتهی کلمهی «روزه» است) و یا «رمضان» مینامند. ترکمنها به لحاظ کثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم، به خاطر داشتن پیشینهی فرهنگی بسیار قدیمی، تقریباً برای هر مناسبتی
جامعه ایرانی در سالهای اخیر به دلیل افزایش شدید درآمد نفتی و تزریق بخش بزرگی از این درآمد به سبد خانوارها، تجربه گستردهای را در تغییر سبکهای زندگی خود تجربه کرد. این تغییر به نوبه خود، بر سایر پدیدههای اجتماعی، از جمله آسیبهای اجتماعی موثر بود. درباره پایههای نظری این مسئله با تاکید بر نظریه کارکردی و اشارهای به بعضی از مصادیق آن در جامعه خود، گفتوگویی با دکتر ناصر فکوهی، مدیر انسانشناسی و
آشکار(âšekârâ) منطقه ای از توابع شمیل(šemil) و احمدی از شهرستان حاجی آباد استان هرمزگان است . این منطقه در شمال شهر بندرعباس و به فاصلة 40 کیلومتری جنوب شرقی حاجی آباد واقع شده است.
دشت حاصلخیز آشکارا چشم انداز زیبایی دارد . در گذشته و قبل از حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق، کشاورزان فقط می توانستند دیم کاری کنند
این تحقیق برای آشکار ساختن دلائل و نحوه گسست میان اعتقادات و عمل استرالیایی ها در مورد تقسیم کار خانگی انجام گرفته است. در حالی که آمار سال 1983 نشان می دهد که 87 درصد استرالیایی ها با این عبارت که " مردان و زنان باید کارهای خانه را با هم تقسیم کنند" موافقند اما اطلاعات مربوط به 1991 نشان می دهد که 70 درصد از کل کارهای خانگی را زنان انجام می دند. دلیل این شکاف چیست؟
هویت شهری، خود یکی از بخش های هویت اجتماعی است. آنچه جامعه نامیده می شود نیز اگر اصل را بر ترجمه این واژه برای society در لاتین بدانیم، مربوط به نوعی از اجتماعی شدن است که با ظهور انقلاب صنعتی آغاز و رشد می کند و شکل بروز مادی آن عموما شهرنشینی است من و تویی که در شهر زندگی می کنیم و هر کدام از ما در نقطه یی از شهر شناخته می شویم، یک هویت داریم. این هویت ما را هم شغل و هم
چکیده: مفهوم رنگ برای ما از همان آغاز زندگی پدیـده ای قابل درک بوده است و آن را بدون کوچکترین تلاش فکری، مشـاهده و درک می کردیم. هر فردی به نسبت شرایط روحی، جغرافیایی و فرهنـگی سیلقه ای خاص و برداشتـی مشخص از رنگ های متنوع دارد. همین طور مردم هر ملتی بر حسب شرایط حاکم، عقاید و باورها، اشتراکات جمعی و طبیعت آن سرزمین ممکن است ارزشی خاص و درکی مشخص از رنگ ها داشته باشند.
دکتر ناصر فکوهی، عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. با او درباره سرمایه اجتماعی در ایران و احیای آن و عواملی که می تواند آن را در معرض خطر قرار دهد، گفت وگو کرده ایم. به گفته فکوهی، هرچند مردم به طور مستقل در ایجاد و حفظ سرمایه اجتماعی نقش دارند اما دولت ها نیز بر اثر عملکرد نادرست خود، می توانند بر آن تاثیر بگذارند.
شهرت و به دنبال آن محبوبیت، بخش مهم و قابل توجهی از زندگی روزمره افراد مشهور را به خود اختصاص می دهد. گفته می شود که افراد مختلف، انواع متفاوتی از زندگی های روزمره را دارند که این انواع متفاوت از امور معمولی... به موقعیت اجتماعی آنها بستگی دارد( به نقل از انگلیس،28:1391). ورزشکاران، هنرمندان و روشنفکران در زمره افراد مشهور جامعه قرار می گیرند که متناسب با حرفه، تخصص، هنر و ایده
در ادامهی مطالعهی فرهنگ در نظریههای جامعهشناسی، در این یادداشت نگرش به فرهنگ در اندیشههای ماکس وبر، گئورگ زیمل و نیز برگر و لوکمان مورد بررسی قرار میگیرد.
نمادگرایان برخلاف نظریهپردازان واقعیت اجتماعی، وجود یک ساختار فرهنگی ـ اجتماعی محاط بر کنش را از پیش موجود و مسلم فرض نمیکنند.
زندگیِ امروز از آن رو که شهری است، یعنی در بستر شهر جریان دارد، فینفسه کیفیتی سیاسی دارد، زیرا شهر تاریخاً محل بروز سیاست بوده (گواه این امر را میتوان در همریشه بودن واژگانی police به معنای «شهر» با politics به معنای «سیاست منوط به شهر» دانست). از این رو، زیست شهری ناگزیر زیستی سیاسی است که در آن افراد یا سوژهها (اعم از شهروندان و غیر-شهروندان) به واسطهی شهرنشین بودن و پذیرش عنوان شهری یا شهرنشین، سیاسی میشوند. اما باید درنگ کرد.
پیشگفتار:با پیگیری روند بهسازی و نوسازی بسیاری از محلات شهر تهران، توسط شهرداری، که یکی از ارگان های مهم اجرایی در این زمینه محسوب می شد این امر مهم تلقی گردید که پروژه های اجرایی را در قالب مجموعه کتابهایی به چاپ برسانند. البته به دلیل آسیب پذیر بودن بسیاری از این محلات، رویکرد اجتماعی و نگاهی انسانی به تغییرات احراز شده در مرکز توجه قرار گرفته و بسیاری از کارهای منتشر شده از این دست هستند.
شادی های خود انگیخته خیابانی، یکی از مناسک و بخشی از فرهنگ مردمی هستند که در شهرهای مدرن همچون در نظام های باستانی دارای پیشینه طولانی هستند. این جشن و شادی ها عموما پس از گروهی از حوادث که موجی از امید و خوش بینی را پدید می آورند، مشاهده می شوند و در بسیاری از موارد نیز در نهایت ممکن است به دلایل مختلف به خشونت یا حوادث ناخواسته بیانجامند. برخی از این شادی ها نیز بر اساس تقویم
تصویر : سفره عثمانی
چکیده: هدف این مقاله بررسی روند تاریخی فرهنگ آشپزی و عادات غذایی ترک است. غذا خوردن، مهم ترین اصل ادامه ی حیات انسان است. عادات غذایی هر جامعه با دیگری تفاوت های آشکاری دارد. این عادات زیر مجموعه ای از فرهنگ هر جامعه است. شیوه ی زندگی در یک
1- مروری کوتاه بر نظریه هانری لوفبور
تحلیل مولفه های زمان و فضا در بستر زندگی روزمره، رجوعی را به نظریات هانری لوفبور درباره زندگی روزمره شهری لازم می دارد. لوفبور میان زندگی روزمره مردم و سازمان یابی زمان و مکان ارتباط بر قرار می کند. او از زمانی که در نسبت با مکان خود درک شود، با عنوان زمان
بنابراین مشاهده می کنیم که کشاورزی، باید حول یک سیستم اقتصادی مطالعه شود. سبزیجاتی که با ماهی معاوضه می شوند، برای تامین خوراک صنعتگران و جمع آوری سرمایه برای صنایع استفاده می شود. خصوصا وقتی درباره ی مردمانی که از پشتوانه ی طلا و ثروت بهره مند هستند{منظور بومیانی است که به طلا دسترسی دارند} ، مطالعه می کنیم، نکات جالبی را در می یابیم. ثروت و طلایی که آن ها در اختیار دارند،
در یادداشتهای پیشین، اشکال مختلف نفوذپذیری شامل دیداری، شنیداری و بویایی مورد بررسی قرار گرفت حال آنکه سادهترین درک از معنای این واژه، گذار کالبدی و فیزیکی افراد بین درون و بیرون است که به واسطه جسم آنها و عمل حرکت صورت میگیرد. نفوذپذیری کالبدی، چه ابعادی دارد و به لحاظ فرهنگی چگونه تعبیر میشود؟ یادداشت حاضر به این موضوع خواهدپرداخت.
در ادامهی سلسله یادداشتهای جامعهشناسی فرهنگ و بهگشت فرهنگی، پس از مروری بر تعاریف مختلف از فرهنگ و بررسی سیر تحول تعاریف ارایه شده، در این یادداشت و یادداشت بعدی، میکوشم اختصاراً به بررسی جایگاه فرهنگ در تئوریهای مختلف جامعهشناسی بپردازم.
فرهنگ همواره در نظریهی جامعهشناسی نقش و جایگاهی مهم در تبیین جامعه و پدیدههای مربوط به آن داشته است. نظریهپردازان جامعهشناس، چه
تصویر: نمونه ای از خانه های ملانزی ها
این رویکرد، با هرج و مرج گرایی، جبرنگری و بدبینی و یاسی که در نگاه برخی انسان شناسان است، فاصله دارد و از پایه های علمی نیرومندی برخوردار است.
به هرجهت، ما به نتیجه ی دیگری دست می یابیم. انسان شناسی، علمِ فرهنگ است و همانگونه که دانشجویان رشته هایی مثل تمدن معاصر و یا
معاونت پژوهشی و آموزشی خانه ی هنرمندان ایران، دهمین نشست علمی «نظریه چیست؟» روز پنچشنبه 30 خرداد با حضور ناصر فکوهی (دانشگاه تهران) مدیر «انسان شناسی و فرهنگ» برگزار می کند. این جلسه از ساعت 19:30 بعد از ظهر آغاز می شود و در تالار استاد امیر خانی این مرکز به آدرس خیابان آایت الله طالقانی، خیابان موسوی شمالی ، باغ هنر، خانه هنرمندان ایران به اجرا در می آید.
شاید فیلم های اصغر فرهادی را ضدایدئولوژی بدانند اما این تفکر درست نیست چرا که هیچ اثری جدا از جهان بینی خالق آن نیست و جهان بینی خالق اثر یعنی ایدئولوژی او. تنها ویژگی منحصر به فرد آثار فرهادی این است که در بیان مقصودش اما و اگر و زیرا های بسیاری می آورد و بیشتر تلاش دارد تا از جایگاه قضاوت درباره جریانی خاص دوری کند. همین ویژگی تحلیل آثار او را از منظر تحلیل ایدئولوژیک بسیار دشوار می کند. اما آنچه در تمامی
در سلسله یادداشتهای پیش رو میکوشم ضمن ارایهی روایتی از سرگذشت تبیین فرهنگ و جایگاه آن در تاریخ جامعهشناسی، با استفاده از دستاوردهای نوین نظریهی جامعهشناختی، چارچوب نظری کاملتری را در تبیین فرهنگ، مکانیزم عمل آن در جامعه و ارتباط آن با کنش و ساختارهای اجتماعی ارایه کنم. پس از ارایهی چارچوب تئوریک، در ادامهی این سلسله یادداشتها تلاش خواهم کرد با مبنا قرار دادن این چارچوب
تصویر: صفحه عنوان اثر ماری ولستون کرفت (Mary Wollstonecraft) (ویرایش 1792 امریکا) با نام دفاع از حقوق زنان: با تاکید بر موضوعات سیاسی و اخلاقی. صفحۀ مقابل دستنوشتۀ مدافع حق رای زنان سوزان آنتونی (Susan B. Anthony) است (ماخذ: دایره المعارف بریتانیکا).
گزارش سخنرانی در «نشست فرهنگ و معماری» در اصفهان
روز چهارشنبه 8 خرداد 1392 ، در کتابخانه مرکزی اصفهان هفتمین نشست فرهنگ و معماری با سخنرانی ناصر فکوهی(دانشگاه تهران) مدیر «انسان شناسی و فرهنگ» تحت عنوان « نگاه انسانشناسی به معماری و شهرسازی با تأکید بر موقعیت ایران» برگزار شد. در این سخنرانی که بر پایه نگاه کلگرایی به معماری صورت گرفت، جایگاه فرهنگ در معماری و مسائل مربوط به آن مورد بحث واقع شد. خلاصه آن به شرح زیر است:
تصویر: خانه امیر نظام گروسی، تبریز
زندگی روزمره از مفاهیم متأخر علوم اجتماعی است و در رابطه ای نزدیک با مفهوم سبک زندگی قرار می گیرد. در این بخش به توضیح و تبیین سبک زندگی، رابطه ی آن با هویت اجتماعی و فضای مسکونی و زندگی روزمره ی شهری پرداخته می شود.
"فرهنگ، تعیین کننده رفتار بشر". این جمله را به عنوان چیزی خواندم که ثابت می کرد علمی برای رفتار بشریت وجود دارد که در واقع همان علمِ فرهنگ است. در حقیقت فرهنگ، چیزی جز رفتارهای سازماندهی شده ی بشر نیست. تمایز انسان و حیوان این است که انسان در محیطی که توسط خودش ساخته، آرمیده است. ابزارآلات، تسلیحات، مسکن و تمام وسایلی که به منظور انتقال و رفت آمد به وجود آمده، همگی توسط بشر ساخته شده
بررسیها گویای آنند که تعریف فضای درونی از نظر افراد، محدود به تجربههای بصری نبوده و احساس امنیت، فردیت و حریم خصوصی، به طور کلی با صدا نیز در ارتباط است. در یادداشتهای پیشین، ابعاد مختلفی از مسئله نفوذپذیری بصری مورد بررسی قرار گرفت و تاکید شد که نفوذپذیری، انواع دیگری نیز دارد. از آن جمله میتوان به نفوذپذیری صوتی اشاره کرد که تراوا بودن درون و بیرون را نسبت به موضوع صدا مورد بررسی قرار میدهد.
یکی از مهمترین اشکال پایدار تعین مادی امر مذهبی، فضاها و مکانهای مقدس است. در بیشتر سنتهای مذهبی، اگرچه نه در همه آنها، مکان برای اعتقادات و نیایش بسیار مهم است، و بیشتر مکانها، مکانهای تصادفی نیستند، بلکه فضا و مکانی هستند که در آنها پدیده ای وجود دارد؛ در برخی مواقع هم مکان ها، جایی هستند که اتفاق خاصی در آنها رخ داده است (مردم ندمبو آنرا isoli یا chisoli ـ جایی برای تجلی و آشکار شدن مینامند).
منتسکیو: قانون به طور عام یعنی عقلانیت انسانی به مثابه عقلانیتی که [بتواند] بر تمام مردمان جهان حکم براند و قوانین سیاسی و مدنی هر ملتی نباید جز مواردی خاص باشند که این عقلانیت انسانی حکم می راند. (روح تلقوانین)