در سال ۱۹۳۶ میلادی (۱۳۱۵ شمسی) رضا شاه بعد از سفر به ترکیه و به درخواست کمال آتاتورک دستور داد مدارس ارمنی ایران تعطیل شوند. کودکستانی که در کنار مدرسه داوتیان کار می‌کرد نیز مشمول این فرمان شد. وقتی بعد از برکناری رضاشاه مدارس ارمنی بازگشایی شدند، هیأت امنای مدرسه داوتیان تصمیم گرفتند کودکستان مستقلی تاسیس کنند و برای این کار خانم البیس فراهیان را به کار دعوت کردند.

البیس فراهیان در سال ۱۹۰۷ در تهران در خانواده‌ای فرهنگی به دنیا آمده بود. پدرش از بنیانگذاران چاپخانه پاروس بود. وقتی البیس نوجوان بود خانواده‌اش به وین و چند سال بعد از آنجا به تفلیس مهاجرت کردند. او در تفلیس علوم تربیتی خواند، بعد در ارمنستان شوروی در کودکستان راه آهن کار کرد و سرانجام در اوائل دهه ۱۹۳۰ به تهران بازگشت. در تهران در کودکستان‌های مختلف مانند نوبنیاد و نوباوه کار کرد تا در سال ۱۹۴۱ برای دایر کردن کودکستانی ارمنی به کار دعوت شد. کودکستان کوشش ابتدا در کوچه سام در خیابان حافظ، سپس در خیابان قوام‌السلطنه (سی تیر کنونی)، بعد در خیابان نادری، بعد خیابان ویلا فعالیت می‌کرد تا سرانجام در سال ۱۹۶۴ در محل کنونی در یکی از کوچه‌هایی که میدان هفتم تیر را به خیابان بهار متصل می‌کنند مستقر شد. خانم فراهیان تا سی و پنج سال بعد از شروع کار کودکستان شخصاً مدیریت آن را به عهده داشت. از ده سال پیش به پاس زحمات او کودکستان کوشش به نام کودکستان البیس فراهیان فعالیت می‌کند.

امسال، سال ۲۰۱۲ میلادی، هفتادمین سال تاسیس کودکستان البیس فراهیان است. به همین مناسبت هویس با مدیر کودکستان خانم آیرینا نوراویان مصاحبه کرده است. ترجمه خلاصه‌ای از حرف‌های او را در اینجا می‌خوانید.

ــ کار در میان بچه‌ها نعمتی است که بابت آن از خداوند سپاسگذاریم. بچه‌ها بسیار شیرین و دوست‌داشتنی هستند و وقتی صبح وارد این محیط می‌شویم حتی اگر با روحیه خوبی از خواب برنخاسته باشیم، ناگهان همه چیز را فراموش می‌کنیم. البته کار با بچه‌ها، و مراقبت از آنها کار مشگلی هم هست و مسئولیت زیادی دارد.

ــ مشکلات ما همان مشکلات عمومی جامعه ارامنه هستند. زمانی این مدرسه تا ۴۳۰ نفر دانش‌آموز داشته است. امروز تعداد دانش‌آموزان ما ۹۳ نفر است. از محله‌های مختلف مانند ونک و حافظ هم به کودکستان ما می‌آیند، امّا بیشتر دانش‌آموزان ما از خیابان بهار هستند. در این منطقه هم تعداد زوج‌های جوان ارمنی کم شده است. با کم شدن تعداد دانش‌آموزان ما با مشگل تامین مالی هزینه‌های مدرسه روبه‌رو هستیم و بدون سوبسیدهای خلیفه‌گری ارامنه ادامه کار مدرسه ممکن نمی‌شد. البته اولیای بچه‌ها مشگلات ما را درک می‌کنند. هر از گاهی برنامه‌های درآمدزا برگزار می‌کنند تا بخشی از کسری بودجه مدرسه جبران شود. همین طور داریم افراد خیّری که هزینه تحصیل یک یا چند کودک را تقبل می‌کنند بدون اینکه بدانند این هزینه مشخصاً صرف کدام کودک می‌شود.

ــ کودکستان ما به عنوان کودکستانی خودکفا تحت نظر بهزیستی فعالیت می‌کند. این نوع کودکستان‌ها برنامه‌شان را خودشان تدوین می‌کنند. برنامه ما بر مبنای برنامه‌ای که خانم فراهیان تدوین کرده قرار دارد و البته بارها و بارها در آن تجدیدنظر شده است. برنامه به زبان ارمنی است، امّا از در دوره پیش‌دبستانی در هفته چند ساعت هم فارسی تدریس می‌شود و با بچه‌ها به زبان فارسی صحبت می‌کنند و برای آن‌ها به زبان فارسی شعر و داستان می‌خوانند.

ــ ما پیش دوستان و همکاران غیرارمنی‌مان همیشه به این موضوع افتخار می‌کنیم که ۹۵ در صد بچه‌های ارمنی به کودکستان می‌روند. این موضوع برای جامعه ارامنه مهم است و به همین سبب ما نمی‌گذاریم بچه‌ای به خاطر نداشتن پول پشت در کودکستان بماند و هر طور شده هزینه تحصیلش را فراهم می‌کنیم.

مطلب مشترک انسان شناسی و فرهنگ و  دوهفته نامه "هویس" شماره37

دوست و همکار گرامی

چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید

http://anthropology.ir/node/11294