همشهری جوان/شماره 412
بر خلاف انتخابات دور گذشته، در روزهای منتهی به 24 خرداد، متن ماجرا بر همه حاشیه‌ها غلبه داشت. هر حاشیه‌ای هم که در این روزها به وجودآمد با تدبیر مردم و مسوولان ختم به خیر شد و کسی ناراضی از زمین بازی بیرون نرفت. از مردمی که با رعایت احترام، پیروزی را به هم و به طرفداران رقبایشان تبریک گفتند و بازنده‌ها هم بدون هیچ جار و جنجالی دست برنده‌ها را فشردند.
نامزدها هم بعد از انتخابات در ستادهایشان حاضر شدند و از مردم و هوادارانشان تشکر کردند و به دیدار رئیس‌جمهور منتخب رفتند. اما در تمام روزهای انتخابات چیزهایی را می شد دید که در دوره های گذشته یا وجود نداشت و یا کمتر دیده می شد که اینجا ما آنها را «پدیده های تبلیغاتی یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران» نامگذاری کرده ایم. پدیده هایی که خیلی هایشان با خلاقیت و خوش ذوقی ما جوان ها ایجاد شدند.
نظرسنجی‌های اینترنتی
آنهایی که عضو یا هوادار یکی از احزاب و جریان‌های سیاسی کشور هستند، با حضور در جلسات آنها «اخبار خاص»ی می‌شوند که عوام چندان از آن خبر ندارند. در این جلسات نتیجه نظرسنجی‌های مراکز مختلف هم اعلام و براساس همان نتایج برنامه‌ریزی و طرح‌هایی اجرا می‌شود. دم‌دمای انتخابات این نظرسنجی‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند و همه دوست دارند از مدت‌ها قبل بدانند نتیجه نهایی انتخابات چه خواهد شد.
امسال هم این نظرسنجی‌ها منابع اطلاعاتی حساس و جنجال‌برانگیزی بودند که مردم تا آخرین روزها و دقایق نتایج آنها را رصد می‌کردند. اکثر سایت‌ها و خبرگزاری‌ها هم لااقل یک دفعه سوال «شما به چه کسی رای می‌دهید؟» را در معرض دید مخاطبان قرار دادند تا کلیک‌خور بیشتری داشته باشند و کفه ترازو هم به نفع آنها باشد.
در اکثر نظرسنجی‌ها نتیجه به جهت‌گیری‌های سیاسی صاحبان سایت نزدیک بود؛ هرکدام که از جریان یا کاندیدای خاصی حمایت می‌کردند، همان کاندیدا در صدر نظرسنجی‌شان بود! فقط یکی دو نظرسنجی وجود داشتند که بعد از اعلام نتایج انتخابات روشن شد به طور کلی با ضریب خطای کمتری نسبت به سایر مراکز افکارسنجی، نظرسنجی دقیق‌تر و علمی‌تری داشته‌اند.
با این حساب تا وقتی در این نظرسنجی‌ها روی مسائل مهمی مثل جامعه آماری، تیم پرسشگر و تحلیلگر، توان و قابلیت علمی، تجربه و قدمت فعالیت، صحت عملکرد، جانبدارانه نبودن و رعایت بی‌طرفی، طبقه‌بندی و رعایت همه ضوابط علمی دقت نشود، نتیجه مثل این دوره بیشتر به یک هیاهوی رسانه‌ای شباهت دارد تا یک نظرسنجی دقیق.
نبودن تبلیغات محیطی
شهرداری همه شهر‌ها برای فعالیت‌های تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری تابلوهای ویژه‌ای را تدارک دیده بودند تا بتوانند جلوه بصری شهر را حفظ کنند اما اکثر این تابلو‌ها تا آخرین روزها سفید ماند. تا آخرین ساعت‌هایی که کاندیداهای ریاست جمهوری می‌توانستند از تبلیغات محیطی استفاده کنند، اثر چندانی از پوستر‌ها، تراکت‌ها، بنر‌ها و انواع و اقسام محصولات تبلیغاتی دیده نشد.
فقط نزدیک ستادهای مردمی کاندیدا‌ها این پوستر‌ها و عکس‌ها قابل مشاهده بود. البته تبلیغات انتخاباتی نامزدهای بی‌شمار شورای شهر جبران کرد و علاوه بر تابلوهای ویژه شهرداری‌ها، درودیوار و بالکن و تیر برق و پل‌های عابر پیاده هم به عکس‌های نامزدهای خوش‌تیپ و خوش‌شعار انتخابات چهارمین دوره شورای شهر مزین شدند. در انتخابات ریاست جمهوری، تبلیغات کاغذی جای خودش را به تبلیغات مجازی داده بود؛ جایی که کلیپ‌های مناظره‌ها و ستاد‌ها و وب‌سایت‌هایشان گوشی به گوشی و لپ‌تاپ به لپ‌تاپ می‌چرخید.
رعایت مسائل اخلاقی
اصطکاک کلامی و رفتاری کاندیدا‌ها نسبت به دوره‌های قبل آن‌قدر با هم کم بود که تقریبا ضریب بی‌اخلاقی در انتخابات نزدیک به صفر بود. همه کاندیدا‌ها سعی کردند ضمن نشان دادن قدرت خودشان، با رعایت انصاف حریف را مورد انتقاد قرار بدهند و فقط چند موردی پیش آمد که البته نمک انتخابات امسال بود!
دیگر کسی در مناظره‌ها با استراتژی «بگم بگم» وارد بحث و جدل نشد و سوال و جواب‌ها به زیر ذره‌بین بردن مسائل و حساب و کتاب‌های شخصی ختم نشد. طرفداران کاندیدا‌ها هم با مچ‌بند‌ها و سربند‌ها و پرچم‌های رنگ کاندیدای خودشان از کنار هم رد شدند و ضمن نواختن کلامی همدیگر، به نتیجه غیرمسالمت‌آمیز دیگری نرسیدند.
رعایت اخلاق و انصاف در بین نامزدها آن‌قدر پیش رفت که حتی بعد از معلوم شدن نتیجه آرا، همه نامزدها (حتی حدادعادل و عارف که انصراف داده بودند) در پیام‌هایی جداگانه به منتخب ملت تبریک گفتند و روزهای بعد به دیدار روحانی رفتند و با هم گفت‌وگو کردند.
اعداد انتخاباتی
تا همین چند سال پیش جبر فقط در حوزه ریاضیات به اعداد حکمرانی می‌کرد اما چند وقتی است که جبر روزگار گریبانگیر اعداد صحیح و یکی از چهار عمل اصلی شده است و پایشان را–خواسته یا ناخواسته- به عرصه سیاست باز کرده است. در روزهای داغ انتخابات سیاسیون تصمیم گرفتند برای نامگذاری ائتلاف‌هایشان از عدد استفاده کنند؛ طوری که غالبا وقتی دو عدد با عمل جمع به هم متصل شوند مورد وثوق رجال سیاسی قرار می‌گیرند و به نوعی کلاس کاریشان را افزایش می‌دهد!
مثلا در آن روزها نام ائتلاف ۲+۱ بیشتر از همه به چشم می‌خورد. ائتلافی که میان سه نامزد از هشت نامزد نهایی انتخابات ریاست جمهوری شکل گرفته بود. محمدباقر قالیباف، غلامعلی حداد عادل و علی‌اکبر ولایتی از ابتدای امسال به صورت رسمی ائتلاف خود را اعلام کردند و قرار شد که یکی از سه تن به عنوان کاندیدای نهایی معرفی شود.
قبلا هم جلسه‌ای در نهاد ریاست‌جمهوری به همت محمود احمدی‌نژاد و به پیشنهاد عسگراولادی، برای بررسی و ترسیم آینده اصولگرایان برگزار شد و پایه‌گذار تشکیل جبهه متحد اصولگرایان با هدف ایجاد وحدت در میان شاخه‌های مختلف جریان اصولگرایی شد. این جبهه از یک گروه ۷ نفره تحت عنوان «داوری و نظارت» و یک گروه ۸ نفره با عنوان «کمیته فعالیت‌های اجرایی حرکت اصولگرایی» تشکیل شده است. کمیته‌ای که اسمش را گذاشتند ۸+۷. آخرین نمونه هم «۵۵+۱» بود که غرضی برای رای ملت به خودش انتخاب کرده بود و قرار بود دولت ضدتورم را با ۵۵ میلیون رای مردم تشکیل بدهد.
جشن پیروزی
ساعت حوالی ۵ صبح بود که وزارت کشور برای اولین بار نتیجه شمارش حدود ۶۰۰ هزار رای را اعلام کرد. روحانی از همان اولین شمارش‌ها روی خط مرزی ۵۰ درصد آرای مردمی حرکت می‌کرد. همه به شبکه خبر و سایت‌های خبری چشم دوخته بودند تا نماینده‌ای از ستاد انتخابات وزارت کشور جلوی دوربین بیاید و آخرین آرا را اعلام کند.
کم‌کم در هر بار اعلام نتایج، اختلاف حسن روحانی با سایر رقبا بیشتر و میلیونی‌تر می‌شد اما هنوز روی ۵۰ تا ۵۱ در نوسان بود. از حوالی عصر کم‌کم هواداران او جلوی ستادهای مردمی‌اش جمع شدند تا پیروزی احتمالی را جشن بگیرند. در تهران هم فاصله میدان ولی‌عصر (عج) تا میدان هفت تیر که ستاد اصلی روحانی هم جایی در همین فاصله است، پر شده بود از جوان‌ها و خانواده‌هایی که مچ‌بند، شال و بادکنک‌های بنفش را برای جشن به همراه خودشان آورده بودند.
به محض اعلام پیروزی نهایی روحانی در ساعت 10: 20 ولوله‌ای در شهر راه افتاد. خیابان‌های پرترافیک مرکز شهر، پر شد از جمعیت. کلیدهای نمادین همراه بعضی‌ها بود و با سر دادن شعار «زنده باد دولت تدبیر و امید» به همدیگر می‌خندیدند و تبریک می‌گفتند. پخش شیرینی و شکلات و فیلمبرداری و عکاسی با گوشی هم جزو برنامه‌های ثابت هر گروهی بود که گوشه‌ای از این خیابان‌ها جمع شده بودند
بقیه مردم شهر با بوق‌های ممتد ماشین‌ها و موتور‌ها متوجه خوشحالی آنها شدند. بوق‌هایی که می‌گفتند حجت‌الاسلام دکتر حسن روحانی با ۱۸میلیون و ۶۱۳ هزار و ۳۲۹ رای رئیس‌جمهور شد. طرفداران بنفش‌پوش او هم برای همین پیروزی تا نیمه شب مشغول جشن بودند.
متن کامل این مطلب را می‌توانید در شماره‌ی 412همشهری جوان بخوانید.