(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

انسان شناسی و سینما

مقالات قدیمی: گفتگو با فرخ غفاری (خرداد 1349)

مجله فرهنگ و زندگی/ آماده سازی برای انتشار : نسرین راستگو
عکس: 

سینما شاید در میان وسایل ارتباط جمعی ، پیشرفته‌ترین و تواناترین آنها باشد .
سینما زبانی است مستقل و وسیع – هرچند به گفتهء «پازولینی» برای این زبان ، لغت‌نامه‌یی تدوین نشده تا سینماگر با مدد گرفتن از آنها جمله‌یی سینمایی بسازد ، و البته چنین تدوینی هم امکان ندارد .

معرفی فیلم "عمو سیبیلو" بهرام بیضایی، 1349.

زهرا ملوکی
تصویر: صحنه ای از فیلم "عمو سیبیلو"، بهرام بیضایی. (10 دقیقه و 5 ثانیه)

"عمو سیبیلو"ی میانسال و کم حوصله که برای کسب آرامش و دوری از شلوغی شهر به تازگی به خانه ای جدید در حاشیه ی شهر نقل مکان کرده است با سر و صدای فوتبال بازی پسربچه ها در زمین خالی مقابل خانه اش مواجه می شود در نتیجه میان آن ها کشمکشی طنزگونه درمی گیرد و حاصل این جدال به نفع تثبیت شیطنت های کودکانه تمام می شود.

حوض نقاشی/عقلانیت متمایز شهر

محمدرسول موسی‌پور
حوض نقاشی

فیلم روایت دو" شکل زندگی" و در واقع روزمرگی دو "عقلانیت" متفاوت، به معنای دو نوع "ادراک، تفسیر و تعریف هستی شناختی"، در یک شهر است، یکی شکلی از زندگی متعارف شهری، محصول عقلانیت به اصطلاح نرمال، بالغ و البته مسلط شهری امروز تهران، دیگری زندگی با کیفیتی متفاوت، ناشی از عقلانیتی متمایز و  البته به تعبیر پزشکی مدرن: کم توان، معلول و بلوغ نایافته.

انسان‌شناسی تصویری: جهانی برای کشف کردن: درباره کتاب انسان شناسی تصویری گوردون گری

ناصر فکوهی / گوردون گری
cinema, a visual anthropology.jpg

هر یک از رشته‌های علمی برای آن‌که تبدیل به یک «رشتهٔ» واقعی شوند و بتوانند زمینه‌ها را برای ایجاد ارتباط با سایر رشته‌ها  فراهم کنند و در عین حال قابلیت آن را بیابند که به رشدی درونی و توسعه و چشم اندازهایی پایدار برای خود برسند، باید از گروهی از شرایط، شخصیت‌ها، نهادها، فرآیندها و ادبیات علمی برخوردار باشند. برای نمونه، دانشگاهیان و کارشناسان و روزنامه‌نگاران تخصصی، کتاب‌های علمی و مجلات ترویجی و

نگاه خیره ی اولیس

نسرین ریاحی پور
protectedimage.jpg

 « نگاه خیره ی اولیس » به کارگردانی تئوآنجلوپولس در انتقاد به جنگ و حاکمیت ایدئولوژیک و تاثیر آن در نابودی هویت های انسانی است . فیلم داستان کارگردانی را روایت می کند که پس از 35 سال به زادگاهش باز گشته تا شاهد اکران فیلم اش باشد . اما در همان شب اکران  به دنبال یافتن سه حلقه فیلمی که توسط دو برادر به نام های  میلتوس و یاماناکیس در سال 1905 گرفته شده و اولین فیلم های بالکان است ؛ زادگاهش را ترک می

سعید منافی و سینمای شاعرانه و مدرن کیارستمی

زاون قوکاسیان
9.jpg

کیارستمی بدون اغراق معروف‌ترین فیلمساز ایران در جهان است که عمری در تجسس درد‌های اجتماعی  و به تصویر درآوردن آن بوده، و بیشتر هم عالم کودکان ـ چه رنجشان در مدرسه و چه مظالم دنیای کار ـ را کاویده است.  کیارستمی به دغدغه‌های تکراری انسانی‌ نگاهی ژرف دارد، به عشق، ناکامی، حسرتِ نبودن، پدیدة مرگ و رفتن.  قدر این فیلمساز و هنرمند و شاعر را هنردوستان غیرایرانی‌ شاید بیشتر می‌دانند. از این رو

به بهانه نمایش "گذشته" در جشنواره کن/اصغر فرهادی: از تصویر و تصور واقعیت تا تثبیت و تکریم ارزش ها

پوریا جهانشاد
فرهادی

پس از گذشت چندین ماه از گرفتن جایزه اسکار و دیگر جوایز ارزشمند توسط "اصغر فرهادی" و فروکش کردن تب این رویدادها و حواشی های آن، اکنون به نظر می رسد فرصت آن فراهم شده که به دور از هیاهوها بتوانیم یکبار دیگر فیلم های این فیلمساز را مورد بررسی قرار دهیم. "فرهادی" فیلمسازی است که حتی جدی ترین منتقدانش در توانایی او برای به تصویر کشیدن داستان هایی جذاب و پر تعلیق که انباشته از ریزبینی های جالب

پیوست: 

معرفی کتاب : نظریه فیلم عامه پسند

نسرین ریاحی پور
40c2ff6efb61228fe91fdd28a446ed5d.jpg

این کتاب عمده ترین رویکردها را درباره ی تحلیل فیلم و تمایز میان " عامه پسند " و غیر عامه پسند را بر مبنای مواضع نظری  معرفی می کند . در هر فصل از رویکردی مشخص صحبت می شود اما این رویکردها از نظر تاریخی منفصل و قابل تفکیک نیستند . این کتاب کوشیده است تا نقاط اشتراک و هم پوشی های این رویکدها را نشان دهد .

شکل های شگفت آوری در هوا و در رؤیای روز هایی که می آید: درباره «تهران، هنر مفهومی» محمد رضا اصلانی

محمد تهامی نژاد
IMAGE634703528606901690.jpg

 گام اول :  امسال به مناسب روز معلم. ارزشیابی ترم قبل  به دستم داده شد  . چندین تبریک هم رسید.  آینده، چه رؤیایی در سر دارد:

 تبریک شما، بودن  در این جهان
 را فریاد زد .
بوده ام در این جهان ؟
در رؤیای روز هایی که می آید؟

بررسی خشونت در فیلم های میشاییل هانکه/خشونت... نه خون و نه فریاد

راضیه مهدی زاده
هانکه

در اغلب فیلم های هالیوودی،خشونت امری ست جسمانی که با فریاد،وحشت،پاشیدن خون،بریده شدن پوست و قطعات بدن و یا با صحنه های مشمئزکننده ی حیوانات و حشرات خود را نشان می دهد.می توان گفت خشونت های بازنمایی شده در فیلم های هالیوودی بازنمایشی فرمی و ظاهری در تصاویر هستند.خشونت های ظاهری که برای تزئین فیلم به وجود می آیند. هدف از نشان دادن این نوع خشونت ها در اکثر فیلم های

کتاب جستاری در جامعه‌شناسی فیلم در نمایشگاه کتاب تهران اردیبهشت 1392

گروه اخبار
jostar.jpg

کتاب جستاری در جامعه‌شناسی فیلم به کوشش رامتین شهبازی توسط نشر افراز منتشر شد. این کتاب که شامل سه مقاله تالیفی و یک مقاله ترجمه است در شکل نگارشی علمی-پژوهشی به موضوع جامعه‌شناسی فیلم می‌پردازد. تاثیر گفتمان اجتماعی فاجعه 11 سپتامبر بر سینمای وحشت هالیوود (رامتین شهبازی)، بازخوانی سینمای بونوئل بر اساس اسپانیای فرانکو (محمد هاشمی)، تحلیل گناه و بی­ایمانی در سینمای پست­مدرنِ دیوید فینچر با تمرکز بر فیلمِ

آشنایی زدایی از جهان امن در روایت فیلم شاهین مالت: اعتماد نداشته باش!

رامتین شهبازی
MalteseFalcon-2TN.jpg

رولان بارت در مقاله«مقدمه‌ای بر تحلیل ساختاری روایت» نگاشته‌است که روایت‌ها با همه اشکال بی‌پایان خود در همه زمان‌ها،در همه مکان‌ها و در همه جوامع وجود دارند. از منظر بارت، روایت با تاریخ نوع بشر آغاز می‌شود. این روایت‌ها بنابر انتخاب راوی دو وظیفه عمده را برعهده دارند. اول این‌که جهان را برای ما ملموس‌تر،آشنا‌تر و دست یافتنی‌تر کرده و یا در نگاه دوم بنابر آن‌چه نظریه‌پردازان روس هم‌چون اشکلوفسکی

نگاهی به سینمای ایران در فاصله سال های 1320 تا 1332 ( 2 )

نسرین ریاحی پور
DSC01065_0.jpg

خلاصه : چند سارق کیف پروین را می ربایند . ناصر که شاهد ماجراست با پروین آشنا می شود و ازدواج می کند . پس از مدتی دوستان ناباب ناصر را به قمار می برند . ناصر همه چیز را می بازد و گردن بند خدمت کار را برای قمار برمی دارد . اما آن را هم از دست می دهد . اوکه دیگر روی بازگشت به خانه را ندارد 18 سال آواره می شود تا این که در شبی در خیابان بی حال می شود . مردی او را به خانه می

سخنرانی: خرافه گرایی در سریال ها و مسئولیت روحانیت

گروه اخبار
9e926b8795e5403155d2afb446308883_XL.jpg

در همایش «روحانی در قاب سینما» که در چارچوب جشنواره - همایشی با همین نام از دهم تا  دوازدهم اردیبهشت 1392 در تهران برگزار می شود، دو روز نشست تخصصی در نظر گرفته شده است که در محل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، سالن شریعتی به انجام می رسند. در این نشست ها، ناصر فکوهی، دانشیار گروه انسان شناسی و مدیر انسان شناسی و فرهنگ، سخنرانی خود را با عنوان « خرافه

مطالعه ای بر عناصر سینمای پست مدرنیستی در فیلم «خارج از دید»/ جهان پارادوکس ها

محمد هاشمی
نمایی از فیلم خارج از دید

استیون سودربرگ، کارگردان فیلم «خارج از دید» (با نام اصلی Out of Side و محصول سال 1998 کشور امریکا)، در سال 1963 در آتلانتا به دنیا آمد. وی از سنین نوجوانی و با ساختن فیلم های سوپرهشت سینما را برای خود کشف کرد. اما اولین موفقیت بزرگ سودربرگ در سینما با ساختن اولین فیلم بلندش در سال 1989 با نام «جنسیت، دروغ ها و نوار ویدئو» رخ داد، که وی ایده اش را تنها در هشت روز

آیا می توان از نگاه شرقی و غربی سخن گفت؟

لادن رهبری
eyes.jpg

انسان شناسی تصویری بر این باور بنیادین استوار است که نمودهای دیداری فرهنگ را می توان در نشانه ها و نمادهای قابل مشاهده در مناسک، رفتارهای کالبدی، دستاوردهای مادی - محیطی و ... مشاهده کرد. انسان شناسی تصویری می کوشد با ثبت این نمودهای دیداری فرهنگی در فیلم و عکس، هم امکان ثبت و نمایش و هم امکان باز تحلیل این داده ها را برای خود مهیا کند. تحلیل رویدادهایی مانند مراسم

لینکلن: سال های برده داری و اسطوره های بنیانگزار

ناصر فکوهی
lincoln_med.jpg

فیلم های داستانی تاریخی ، همواره ما را در برابر یک تناقض و مشکل پایه ای قرار می دهند: این پرسش که آیا فیلم به درستی «واقعیت» را بازنمایی کرده است یا نه. اما این پرسش را می توان با پرسش های بسیار دیگری  که در فرایند اندیشه سینمایی و  همراهی و همکاری آن با اندیشه اجتماعی در طول چند دهه اخیر مطرح شده است ، تکمیل کرد.  در واقع، مسئله اصلی بیشتر از آنکه این باشد که آیا  فیلم «واقعیت»

نگاهی به سینمای ایران در فاصله سال های 1320 تا 1332 ( 1 )

نسرین ریاحی پور
DSC01058.jpg

سینمای ایران بیشتر اوقات به موضوعات پیش پا افتاده و سطحی پرداخته است . این که این سینما ساخته و پرداخته قدرت حاکم بوده  و یا در جهت استقبال عمومی که چیزی ورای کلیشه های رایج و ساده فهم را نمی پذیرفته است ؛شکل گرفته ، دل مشغولی عمده ی این مقاله است . سینمای مورد بررسی شامل بیست و نه فیلمی است که از سال 1320 تا 1332 در ایران ساخته شده است . سینمایی که علارغم آزادی بیان

مفالات قدیمی : لحظه‌های مسخ (خرداد 1349)

مهین تجدد
عکس: 

مشد حسن یکباره گاو نمی‌شود ، لحظه‌های مسخ در او فرو می‌ریزد . . . چکه ، چکه و سپس . . . گاو در یکی از داستانهای کوتاه «عزاداران بیل» که ساعدی نوشته و مهرجوئی آن را به تصویر بیان کرده است ، گونه‌ای است از مسخ آدمی و پاک شدن آن خط فاصل میان زندگی حیوانی و انسانی هر آدم که از میلیونها سال قبل ، (از غار نشینی تا ماه نشینی) پیوسته با او همراه است . پیامبر زبان فارسی مولانا

خرم آن نغمه... به یاد امیر هوشنگ کاوسی ، در آرزوی مصفا شدن سینما و کشف معیارهای سینمای ایرانی

محمد تهامی نژاد
Kavoossi.jpg

 آن مرحوم  ، معلم من بود . یادش گرامی  باد .
جوهره سخن دهه سی وچهل در جبهه روشنفکری ایران به ویژه در عصر مدرن سازی، کوشش برای تغییر بود. هرکس راهی را بر می گزید . دکتر کاوسی نقد اجتماعی را انتخاب کرد و  ازاین راه، تصویری از خویش و جهان خود نیز برجای گذارد.

درباره ی فیلم "به ترتیب یا بدون ترتیب؟" عباس کیارستمی (1981)

زهرا ملوکی
عکس : چهار راهی در تهران، از صحنه  پنجم فیلم "به ترتیب یا بدون ترتیب؟"، عباس کیارستمی، 1981

کیارستمی کارگردانی نام آشناست. او که متولد 1319 و تحصیل کرده ی رشته ی نقاشی در دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران است، فیلم سازی را با امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد. اولین فیلم او با عنوان "نان و کوچه" در سال 1349 ساخته شد(1) و آخرین کار او به نام "مثل یک عاشق" در سال 2012 معرفی شده است.

نگاهی از منظر نشانه شناسی آیین به فیلم سینمایی «راه خانه»/شور عاشقانه ی انسان، طبیعت و جامعه

محمد هاشمی
نمایی از فیلم راه خانه

کارگردان فیلم «راه خانه» (محصول سال 1999 کشور چین، با نام اصلی Wo de fu qin mu qin  و نام انگلیسیThe Road Home ) یکی از فیلم سازان بسیار شناخته شده و پرافتخار جهانی از سینمای کشور چین با نام ژانگ ییمو است. ییمو متولد سال 1951 در ژیانِ شانگهای است. وی در زمینه های کارگردانی، تهیه کنندگی، فیلم نامه نویسی، بازیگری و فیلم برداری در سینما فعالیت داشته است.

کتاب شناسی و منبع شناسی سینمای مستند در ایران: از ابتدا تا انتهای سال 1391

امیر حسین ثنائی
Sans titre.jpg

شناخت و تسلط بر منابع مطالعاتی همواره گام اول و اصلی هنرجویان، دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان در هر رشته آموزشی است. بدون شناخت این منابع رسیدن به اهداف مطالعاتی شاید به آسانی میسر نباشد.
نوشته ذیل با هدف آشنایی، شناخت و استفاده منابع مورد نیاز علاقهمندان سینمای مستند تهیه گردیده است. در بخش کتاب شناسی، تمام

نگاهی از منظر نشانه شناسی ژانر سینمایی به فیلم «حوض نقاشی»: ماهی ها عاشق نیستند!

محمد هاشمي
فیلم حوض نقاشی

 «حوض نقاشی» فیلمی در گونه­ی ملودرام است. ملودرام، در درجه ی اول با احساسات و عواطف تماشاگر سر و کار دارد. شاید بتوان گفت که یک فیلم ملودرام هرقدر این احساسات را به رقت بیشتری بکشد، هرقدر موجب شود که تماشاگر از فرصت تاریکی سالن سینما استفاده کند و بیشتر چشم هایش را خیس اشک کند، ملودرام بهتری خواهد بود. اما این، شاید اولین و پایه ای ترین ویژگی ملودرام باشد. این ویژگی

مطالعه انتقادی گفتمان مبارزه با برده‌داری در دو فیلمنامه لینکلن و جانگو رها شده: بافت بسته، بافت باز

رامتين شهبازي
lincoln-movie.jpeg

«زبان» در یک اثر هنری دارای کارکردهای گوناگون است، اما ایرنا ریما مکاریک در کتاب دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر می‌نویسد،زبان در هر شکل کارکردی خود وسیله‌ای است که فرمان معنا را در دست دارد. یعنی ما با هر عبارتی که به‌عنوان گفت‌و‌گو یا حتی توصیف صحنه در یک فیلمنامه و یا نمایشنامه مواجه می‌شویم،زبان به‌شکل خودکار ذهن ما را در اختیار می‌گیرد و معناهایی را که نویسنده

درگذشت هوشنگ کاووسی

گروه اخبار
Kavoussi.jpg

نویسنده، منتقد سینمایی
1301-1392
هوشنگ کاووسی یکی از پیشکسوتان نقد سینمایی که در طول بیش از نیم قرن تاثیری  برجسته در عرصه تحلیل و تفسیر  سینمای ایران و جهان داشت، روز جمعه دوم فروردین ماه 1392، درگذشت. کاووسی برای چندین نسل از علاقمندان به سینما و دانشجویان و اساتید در این

نگاهی به فیلم «مهمان پذیر» به کارگردانی نیمرود آنتال/خطر آشکار و پنهان

محمد هاشمي
cinema-vacancy-28 esfand.jpg

نیمرود آنتال(Nimród Antal) متولد سال 1973 در لس آنجلس کالیفرنیاست، اما اصل و نسب مجارستانی دارد. او در سال 1991 به سرزمین مادری بازگشت تا در فرهنگستان فیلم این کشور تحصیل کند و پس از فارغ التحصیلی، شروع به فعالیت در صنعت فیلم و تلویزیون مجارستان کرد. سپس در 2005 به محل تولد خویش، لس آنجلس بازگشت تا موفقیت خود را در این حرفه به شکل گسترده تری امتداد دهد.

فصلنامه سینما و ادبیات (بهار 1392)

گروه اخبار
B_NO36.jpg

شماره سی و ششم فصلنامه سینما و ادبیات (بهار 1392) منتشر شد. پرونده ی سینمای جهان این شماره در بر گیرنده ی یادداشت ها و گفت و گوهایی در خصوص آثار دیوید فینچر کارگردان و سینماگر نوگراست. در بخش سینمای ایران، به سینمای کمدی و طنز در سینمای ایران پرداخته شده است که میزگردی با حضور امید روحانی، مانی حقیقی، پیمان قاسم خانی و رامبد جوان را نیز شامل می شود. در بخش نقد و

نگاهی به فیلم «آخرین نبرد» ساخته ی لوک بسون: روشنایی های غار افلاطون

محمد هاشمي
234.preview.jpg

فیلم «آخرین نبرد» (به زبان انگلیسیThe Last Battle و به زبان فرانسه Le Dernier Combat)، محصول سال 1983 و اولین ساخته لوک بسون، فیلم ساز مطرح فرانسوی، و به عقیده برخی بهترین فیلم او تا به امروز است:
پس از بروز یک فاجعه نامشخص، گروه‌های کوچک بازماندگان در حالی میان خرابه‌ها زندگی می‌کنند که قدرت تکلم خود را از دست داده‌اند،

کنش و نظریه (8): جدایی «نادر» از «آرگو»

ناصر فکوهی
01_argo_ipad.jpg

نظام های متمایز کننده اجتماعی، عموما نظام های سلسه مراتبی کننده و مشروعیت دهنده نیز هستند. یکی از این نظام ها دائره المعارف ها  یا فرهنگ نامه ها و در معنایی عام تر، هر شکل از «ثبت» و به «رسمیت شمرده شدن» عمومی هستند که سپس رسما «اعلام» شوند، یعنی وارد حوزه «شناخت» شده و به عنوان یک «واقعیت»  تعریف و تبیین شوند. پیر بوردیو، جامعه شناس و فیلسوف فرانسوی

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.