خواننده با خواندن کتاب درمی یابد که در این کتاب، ماجرای تاسیس  جمهوری پوشالی مهاباد در کنار گزارشی از برپایی دولت پوشالی دیگری به نام « دولت فرقهٔ دموکرات آذربایجان » که در همان روزگار روی داده، آمده است.  در واقع در این کتاب  که دارای نه گفتار و  پانزده پیوست است، خواننده با یکی از پروژه‌های دولت سازی روسیه شوروی در قرن بیستم در کشورهای دیگر جهان آشنا می شود. نویسندگان کوشیده اند آگاهی های سودمندی  از چگونگی  تاسیس جمهوری مهاباد، و همچنین از روند شکلگیری دولت فرقهٔ دموکرات آذربایجان  و فروپاشی این دو دولت دست نشانده به دانسته های خواننده بیافزایند.

برخی از نظریه پردازان، بویژه در جهان سوم، می‌پندارند که فدرالیسم میتواند سرمشقی واحد برای همه جوامعی باشد که در آن موضوع همزیستی گروه‌های گوناگون وجود دارد. گفتنی است که به استثنای بلژیک، در دیگر کشورهای فدرال همواره جنگ، انقلاب و یا نیلِ به استقلالِ پس از استعمار موجب انتخاب فدرالیسم شده است.

سومین شماره گاهنامهٔ پیروز در خردادماه 1392 به سردبیری عقاب علی‌احمدی با مطالبی در زمینهٔ  نقد و بررسی کتاب، معرفی کتاب، دیدگاه‌هایی در بارهٔ مسائل ایران و خاورمیانه و در روی تارنمای ایران‌چهر منتشر شد. پیوند نوشتارهای گاهنامه پیروز در پی می‌آید.

سخن از دریا یا دریاچه‌ای است مشهور که از گذشته‌های بسیار دور با نام‌های مختلف همواره مطرح بوده و ساکنان کرانه‌های نیلگون آن، رویدادهای تلخ و شیرین فراوانی را پشت سر نهاده‌اند. بر طبق نظریه برخی از زمین‌شناسان و جغرافی‌دانان، این دریاچه بقایای دریائی عظیم بنام تتیس بوده که پس از خشک شدن، دریاچه‌های متعددی از آن بر جای مانده که یکی از آنها همین دریای مازندران است. در میان اقوام گوناگون که در اطراف این دریا سکونت داشتند. ترک‌ها و خزرها و روس‌ها بیش از دیگران متعرض همسایگان خود بویژه ایرانیان می‌شدند و شواهدی در دست است که روس‌ها متجاوز از هزار سال پیش با کشتی‌های خود به کرانه‌های جنوبی و جنوب شرقی و غربی ایالات گیلان و مازندران و گرگان و ارّان به دفعات حمله‌ور می‌شدند و همانند دزدان دریائی به قتل و غارت و چپاول اموال مردم بیگناه پرداخته و به سرزمین خود باز می‌گشتند، آنها آرامشی را که قرن‌های متمادی براین دریا حکم‌فرما بود بر هم زده بودند، همین کاری که در سده‌های بعد پرتغالی‌های استثمارگر در مورد اقیانوس هند اعمال کردند.

کتاب‌های کتابخانۀ شادروان استاد ثاقب‌فر به جایگاه موقت خود در آموزشگاه موسیقی زروان منتقل شد. هم‌چنین، به یاری دوستان گرامی و همراهان هم‌اندیش، تاکنون مبلغ 60 میلیون ریال بابت خرید کتابخانه پرداخت شده است که البته تا توافق اولیۀ 100 میلیون ریالی فاصله دارد و امیدوار هستیم در ماه‌های پیشِ رو، آن هم، به همت ایران‌دوستان، گردآوری و پرداخت شود.

واژگان برابر فارسی پیشنهادی خوانندگان و شورای نویسندگان «خواندنی» منتشر شده در ماهنامه خواندنی شماره 75، فروردین و اردیبهشت 1392، رویه 43. باید توجه داشت که در اثر وارد شدن واژگان بیگانه به فارسی که صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سهم زیادی در آن دارد (در گفت‌وگوهای دوجانبه و چندجانبه، در فیلم‌هایی که به سفارش این دستگاه ساخته می‌شوند و پخش می‌گردند و...) از پهنهٔ زبان فارسی کاسته می‌شود و یک واژهٔ بیگانه، جایگزین چندین واژهٔ زیبای فارسی می‌گردد.

نویسنده این نوشتار پژوهشی با در پیش گرفتن روشی نو برای نشان دادن پیوستگی چند هزار ساله آذربایجان با دیگر بخش‌های ایران بزرگ و ایران کنونی، ریشهٔ نام جایگاه‌ها، آبادی‌ها، کوه‌هاو... در آذربایجان را برررسی و بازیابی کرده است. بخشی از این پژوهش در شماره‌های پیشین چاپ شد و بخش پایانی را در دنباله می‌خوانید.

در سال 1987 گروه مهندسانی که برای ساخت سد به منطقهٔ آرکام (Arkaim) در جنوب استپ‌های اورال گسیل شده بودند، از وجود سازهٔ بزرگی در آن جا آگاهی دادند؛ اما مقامات وقت اتحاد شوروی که سخت مشتاق ساختن سد و به دست آوردن برق بودند، بدان اهمیت ندادند. سرانجام با فرو پاشی اتحاد شوروی، طرح سد سازی در منطقهٔ آرکام نیز کنار گذاشته شد و امروزه سازهٔ موجود در آن، از جاذبه‌های گردشگری مهم می باشد.

پیشرفت و توسعه بر بنیاد هویت فرهنگی /  نقد و بررسی پژوهش‌های مورخان شوروی در حوزه تاریخ ایران باستان /  باغ دولت‌آباد یزد / کتابی سودمند در باره دولت سازی روسیه ی شوروی در ایران /  بهشتی که بال پرندگانش را چید / چرا درختان کاشت شهرداری اکثراً خشک می‌شوند؟ / شــهر سوخته 400 سال دیگر از زمین سرمی کــشد / طرح تفصیلی هم دردی از شهر دوا نکرد - شهرفروشی؛ ارمغان مدیریت آقای شهردار! / بافت تاریخی یزد می‎لرزد - تخریب بزرگ در راه است / ایرانیان در هزاره‌های گذشته انتقال‌دهنده دانش به جهانیان بودند / شهر هخامنشی در حلقه چاه‌نیمه‌ها / نفوذ ادبیات فارسی ایران در خانه های مردم گرجستان /  خانه نراقی‌ها غرق می‌شود! + عکس / تخت جمشید به تسخیر علف‌های هرز درآمد / چرا ثروت‌های طبیعت ایران هنوز ارزشگذاری نشده است؟! / تصاویری باورنکردنی از فاجعه فرسایش خاک در خراسان شمالی / یک روز سیاه دیگر در تاریخ محیط زیست و منابع طبیعی ایران! چرا؟ / چرا باید از رودخانه ها در برابر سدهای بزرگ محافظت کرد؟ / روزهای سیاه تنها بازماندگان یوزپلنگ آسیایی در ایران / تکرار یک تجربه ناموفق دیگر؛ آزار حیوانات در باغ پرندگان تهران / تجاوزی دوباره به حریم میدان نقش جهان! / اسکلت فلزی به جنگ ارگ انار می‌رود / بیشا‌پور در کما!+عکس.

امروزه پیچیدگی و درهم تنیدگی مبادلات سیاسی واقتصادی جهان تا حدی است که اهمیت توجه به رخدادهای جهانی را دوچندان نموده است. متاسفانه درسالهای اخیر با اوج گرفتن هجمه کشورهای استعماری با هدف ناامن و بی‌ثبات نشان دادن شرایط سیاسی و اقتصادی ایران، شاهد برباد رفتن بخشی از سرمایه‌های این کشور بودیم که به نظر می‌رسد این روند همچنان نیز ادامه دارد. به سختی می‌توان باور کرد که حافظه ملت ایران تجربه تلخ سرمایه‌گذاری در دبی را فراموش کرده باشد.