|
Biike
Westerland:
Weesterlön Biiki 2006 fan Alfred Knutzen üp Sölring
weđer es jen
Jaar forgingen, diar wü üüs raaket haa, om di Biiki en di Piđersdai
tö
fiirin. En wan wü töbeek
teenk, üs Söl en ārem Stek Lön wiar en di miist Liren her
ek noch tö iiten, da
wiar di Wunter fuarbi en hat ging weđer üt ön di Wârel, om Jil tö
fortiinin. Man ek
bluat di Seelir ging fan Söl, naan, uk dānen jung Lir, wat ek noch
tö gaagen her. Somen
fuan jaar gurt Lek en maning her Leengsküür en kām weđer
töbeek. Man uk hoken,
dānen, me fuul Hööp üt ön di Wārel ging, sen ek weđer
āpdaaget. Da haa
di Sölring Lir wes Jaarhönerten ön gurt Aremurighair man uk
töfreer lewet. Wan
di Buuren tö Piđersdai bi tö fuuđerin wiar, da waar ek sa aaset,
fuar ja sair: tö Piđersdai
sen wü man jest hualevwai. En uk di Wüfhaur saamelt me
fuul Mait Sjipluurter,
Hiirkrüür en Kükaken fuar jaar Jöling en sair da, wat sen man
jest hualevwai.
Üs tö di Jen fan
dit leest Jaarhönert di jest Baarilir kām, waar di Tiren beeter üp
Söl.
En üs da 1927 di
„Hindenburg-Damm“ becht waar, da ging´t jir abskailich Bārich
āp.
Di Hunaarber kām
ön di Gang en di Buuren würret jaar Stairer üt. Ön Weesten,
Nuuren en Süđern
becht em Logier-Hüüsinger. En üs da 1945 di taust Krich tö jen wiar,
becht em ek bluat ön Weesten, naan, em bigent uk di Staler of tö riiven
om
Appartements tö bechen. Fan 250
Buurenstairer sen deling jit 35 aurblewen. Uk wan
Söl ek muar söner
Baarilir lewi ken, wenski wü üüs dach, dat et ek langsen muar uur
me dānen freemer
Lir üp Söl, fuar üđers kumt dit sa fiir, dat üüs Jungen en
Jungensjungen niin
Uuning muar üp üüs Ailön finj ken. En nü wenski ik juu altermaal,
lef Sölring Lönslir,
en faini Biiki en en net Piđersdai.
Biike Keitum 2006
Jan Ossenbrüggen
Lef Kairemböör, lef
Sölring Liren, lef Liren tö Gast!
Wü raaki üüs
deling tö Biiki 2006.
Gröötnisen tö
Biiki en Piđersdai sen me Seekerhair niin Önspraaken, hur em Wishair
for diilet of diaraur skandeeret, wat ön di leest Muunen sa alis forkiirt
löpen es.
Wü skel üüs – üs
ön ual Tiren – tö Eenighair, Rocht en Friihair bikeen en fuar di
Jungen ön Wai weegi, hurhen di Tökumst föört.
Man wat haa wü ön
di forleer´n Jaar fuar üüs Tērp skafet? Fan Eenighair es diar ek
sa fuul tö se´n, en Rocht en Friihair uur fan üđern bistemet:
Aaftenoch! Di miist Kairemböör teenk jam fan „Dorfentwicklung“ wat
üđers.
Suurt, ruar, green of
güül Partei-Oogen luki ek langsen di jen en salev Wai.
Ja skafi me des
„Farbenlehre“ ek jüst Fortruuen.
Ali Bidiiligten weet:
Diarbi sen uk deling jit jen en jen glik tau.
En eeđer muar skül
wü gaar ek leeng.
Dit maast dach tö
skafin wiis.
Hat es noch legitim,
Hotelprojekte sön´er Tsunami-Aangst en ön See-Bröch hen tö di
Doggerbank üs Vision üp Popiir tö maalin.
Man ken di litj Plak
Öört, wat em Söl neemt, sok Visionen, sok Dimensionen uk takelt fo? Hur
bleft üüs Kapital Natuur me sin Depot Ruu?
Me Sölring Aart en
Wiis, rüm Hart, klaar Kiming heer dit nönt tö dön. Di Bigrip uur üđers
düütet.
Di Ünseekrehair fan
Tökumst driiw üüs Jungen hen tö Fastlön, Hööpning üp Tökumst jir
üp di Ailön ken em auriit, wan´t Freemer´n weđer en weđer
leket, Hiir en Dünemer, Stööwen en kiming me jaar gurt Fet tö Gaagen
fan di ain Jilbok tö nönt maaki.
Sörigen ken bluat üt
di Wai rümet uur, sa lung Sölring Liren jam eenig sen. En diar es di
Bispöl Fusion. Wü ken diarfan ütgung, dat ark Gimiindi weđer höör
ain Sop kööki wel.
Di Wai skel dit Maal
wiis! Lef Sölring Lönslir, hoken ek weet, hurfan hi kumt, ken uk ek weet,
hurhen hi gair.
Wat wel malööri? Lön
en Krais haa jen Dai di Snüt fol en biweegi di Tüm fan boowen hen tö öner´n.
Me Rochten, aur ja,
dit es bikeent, allung di saneemt Wuksdem üp Söl Stöt.
En ön Hüsem en Kiel
teel Argumente. Des Argumente jit jen Dai Damp en Drok – en wan´s jam
diar boowen eenig sen, dö ja di Duiwel en nem di Damp üt di Sērel.
En da jeft dit „nii“
sölring Staatjis. Ja fortel fan „ual“ Tiren, hur di Sölring hok
Freemer´n me senerlig Taachten om den Tir me ön Gratpot dööpet haa.
Lef Liren, hoken ek
weet, hurfan hi kumt, ken uk ek weet, hurhen hi gair.
Man likers, ön fründlig
Forloop fan üüs Biki en Piđersdai wensket Juu
Di „Ortsbeirat
Kairem“ üp Söl!
Fuul Dank fuar Bisjuk!
En nü let üüs
sjung: Üüs Sölring Lön, Dü best üüs helig ...
Biike 2006 Archsum
Carl-Rasmus
Petersen
lef Gasten fan nai en
fiir.
Hartelk welkemen tö
üüs fiiredai Biikebrenen ön Arichsem.
Ik maat juu altermaal
hartelk bigrööt.
En nü lees ik juu
som Riimel fan Andras Hüübe fuar:
„Dit Biikibrenen-Leedji“
rik en ārem,
trinjom üüs Hoog,
üüs Biikenjöl,
jir uur üüs Harten
wārem.
Sa sen wü´t uun sen
ualing Tir,
en fuar üüs Wiis
üüs Söl´ring Lir
wel wü üüs alter
wiari.
Uu Weeden, Weeden
tiari!
Üüs Spröök es:
„Lewer duar üs Slaav“!
Dit wel wü üüs
noch lööwi,
en uk: „Rüm Hart,
klaar Kiming“,
wel wü truu üs Sölring
Ööwi.
Auriiten wiis ark
Strir en Haat,
wü stuun töhop me
Reer en Daat,
wü wel üüs Löns-Brük
iari:
Uu Weeden, Weeden
tiari!
Flam´ hoog tö Hemel,
helig Jöl,
en bring üüs Eekern
Seegen!
Al kumdi Uurs, di Somertir,
hat spröötet
alerwegen.
Me Kuurn bidaket es
üüs ön,
haa wü di
Barich-Aarber dön,
da ken wü saacht
üüs niari:
Uu Weeden, Weeden
tiari!
Wü grööt di
Friisen, fir en nai,
wü grööt üüs ualing Tiren.
Wü grööt üüs Lönslir
wat des Inj
Jir kam fan ali Siren.
Wü grööt üüs
Jungen, bliir en frai,
uu, maat ja uk me Lest en Hai
üüs Biikibrenen
iari,
Uu Weeden, Weeden
tiari!
Dös Leedji sen min
Taachten aur Biikibrenen en dat üüs Brükdom jit lung bewaaret bleft.
Biike 2006
Hörnum
Lef
Sölring Lönsliren, en Finjer!
Jir tö stuun fuar üüs Biiki ön Hörnem
üs ali di Jaar fuarof es dit
en Früger . Ali kum töhop en wel bluat dit jen se, en Jööl di alis frät
wat üüs töfuul wiar, wat üüs ön Wai stün, of di Leecht nom heer.
Man wat maaki wü
me di Plaats en gur Sicht ,di wü dach nü fingen haa? Se wü nü
beder üüs Naiber? Se wü wat hi brügt? Fo wü muar klaar Taachten , en
Klaar Kiming nö ön üüs Haur?
Of
sjocht ark bluat weđer sin ain Fordiil, en sin ain faini litj Warel? Ken
wü me en nii gurt Hotel fuar
üüs ali muar ütholi? Ik
sen me diar ek seeker fuar sa maning dan en Hüs kopet haa, en me dit Forhüürin
reeknet haa,uur dit Weeter ofgreefen. Dit maat ek wiis!
Diarom ber ik arkjen tölukin hur hi
me en rüm Hart en en klaar Kiming fuar ali di Mögelkhair fänd gur döör di naist Jaaren tö kumen.
Wü skel uk üppasi dat wü üüs ek forlees mung al di Fremer en
diar mut wü üüs ek salev ön Wai stuun.
Ark di höm fuar di Sölring üp sin
Aart en Wiis iinseet fortiinet iart töuuren. En maast höm ek langsen weđer
forklaari skel.Wü haa üüs Rochten. Üs uk dit Rocht jeft sin Jungen tö
dit Jungensguart of
Skuulsystem ,di em frii welet heer tö stüürin .Ark Forsjuk en slecht
Geweeten tö maakin en omtöstemin es töchen dit Rocht.Wan em forskelig
Spraaken en Aarten hee, en dach ön jen Terp, söner
Diskrimiination leevi ken, da haa da sen wü ali wat riker.
Rüm
Hart jiit Plaats haa fuar dit Leewen ön al sind Brokerthair, Klaar Kiming
jiit wat förter luki üs tö di ain Spis fan sin Nöös.
Üüs Foraanen sen üp di hiili Warel
önerwai wesen en haa fuules liir moost wat jam Fiirhair ön ja Taachten
brocht heer.Leet üüs üüs Friihair fiiri en töse dat üüs nem dit
nemt
Wü röp:
Biiki fan Söl
Helig ual Jööl
Flami ap
En ljucht aur di
hiili Lön
Üs dü dit
altert heest dön
|