monarchia połączona unią personalną z Imperium Rosyjskim; ok. 128,5 tysiąca km², stolica w Warszawie; szeroką autonomię (rząd, parlament, wojsko) miała zapewnić Konstytucja Królestwa Polskiego; po upadku powstania listopadowego 1830–31 autonomię ograniczono, konstytucję zastąpiono 1832 Statutem organicznym dla Królestwa Polskiego; po klęsce powstania styczniowego 1863–64 dalsza stopniowa unifikacja Królestwa Polskiego z resztą państwa rosyjskiego, 1874 wprowadzono generałów-gubernatorów, a nazwę Królestwo Polskie zastępowano pojęciem Kraj Nadwiślański; po 1905 wprowadzono elementy autonomii kulturalnej; 1912 wydzielono gubernię chełmską i 1915 wcielono bezpośrednio do Imperium Rosyjskiego; 1915–18 pod okupacją niemiecką i austro-węgierską; Królestwo Polskie przestało istnieć po powstaniu II RP (XI 1918).