(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)
Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mehmed V”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trước
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
n →‎Thân thế: clean up, replaced: [[File: → [[Tập tin: using AWB
 
(Không hiển thị 7 phiên bản của 6 người dùng ở giữa)
Dòng 3: Dòng 3:
| tên gốc = V. Mehmet
| tên gốc = V. Mehmet
| tước vị =
| tước vị =
| tước vị thêm =
| hình = MehmedV.jpg
| hình = MehmedV.jpg
| ghi chú hình = Chân dung của Mehmed V.
| ghi chú hình = Chân dung của Mehmed V.
| chức vị = [[Sultan]] của [[đế quốc Ottoman]]<br />[[Khalip]] của [[Hồi giáo]]
| chức vị = [[Sultan]] của [[đế quốc Ottoman]]<br>[[Khalip]] của [[Hồi giáo]]
| tại vị = [[1909]] – [[1918]]
| tại vị = [[1909]] – [[1918]]
| đăng quang =
| tiền nhiệm = <font color="grey">[[Abdul Hamid II|Abdülhamid II]]</font>
| tiền nhiệm = <font color="grey">[[Abdul Hamid II|Abdülhamid II]]</font>
| nhiếp chính =
| kế nhiệm = <font color="blue">[[Mehmed VI]]</font>
| kế nhiệm = <font color="blue">[[Mehmed VI]]</font>
| hoàng tộc = [[Nhà Ottoman|Họ Osman]]
| hoàng tộc = [[Nhà Ottoman|Họ Osman]]
| phối ngẫu =
| con cái =
| tên đầy đủ =
| tên tự =
| tên hiệu =
| tôn hiệu =
| miếu hiệu =
| thụy hiệu =
| niên hiệu =
| thời gian của niên hiệu =
| niên hiệu 2 =
| thời gian của niên hiệu 2 =
| niên hiệu 3 =
| thời gian của niên hiệu 3 =
| niên hiệu 4 =
| thời gian của niên hiệu 4 =
| niên hiệu 5 =
| thời gian của niên hiệu 5 =
| niên hiệu 6 =
| thời gian của niên hiệu 6 =
| tước hiệu =
| kiểu hoàng tộc =
| kiểu hoàng tộc =
| cha = [[Abdul Hamid II|Abdülhamid II]]
| cha = [[Abdül Mecid I]]
| mẹ = [[Gülcemal Kadin Efendi]]
| mẹ = [[Gülcemal Kadin Efendi]]
| sinh = [[2 tháng 11]] năm [[1844]]
| sinh = [[2 tháng 11]] năm [[1844]]
Dòng 17: Dòng 41:
| mất = [[3 tháng 7]] năm [[1918]]
| mất = [[3 tháng 7]] năm [[1918]]
| nơi mất = [[Istanbul]], [[Thổ Nhĩ Kỳ]]
| nơi mất = [[Istanbul]], [[Thổ Nhĩ Kỳ]]
| ngày an táng =
| nơi an táng = [[Istanbul]], [[Thổ Nhĩ Kỳ]]
| nơi an táng = [[Istanbul]], [[Thổ Nhĩ Kỳ]]
| học vấn =
| nghề nghiệp =
| tôn giáo =
| chữ ký =
}}
}}
'''Mehmed V''' (thường gọi là ''Reşat Mehmet''; [[2 tháng 11]] năm [[1844]] – [[3 tháng 7]] năm [[1918]]) là [[Danh sách sultan của đế quốc Ottoman|vị sultan]] thứ 35 của [[đế quốc Ottoman]], ở ngôi từ ngày [[27 tháng 4]] năm 1909 đến khi [[chết|qua đời]]. Dưới thời ông, quân Ottoman tham gia các cuộc [[chiến tranh vùng Balkan]] và [[Chiến tranh thế giới thứ nhất]].
'''Mehmed V''' (thường gọi là ''Reşat Mehmet''; [[2 tháng 11]] năm [[1844]] – [[3 tháng 7]] năm [[1918]]) là [[Danh sách sultan của đế quốc Ottoman|vị sultan]] thứ 35 của [[đế quốc Ottoman]], ở ngôi từ ngày [[27 tháng 4]] năm 1909 đến khi [[chết|qua đời]]. Dưới thời ông, quân Ottoman tham gia các cuộc [[chiến tranh vùng Balkan]] và [[Chiến tranh thế giới thứ nhất]].


== Thân thế ==
== Thân thế ==
[[Tập tin:20 kurus Mehmed V - 1916.png|thumb|Xu bạc 20 kurus Mehmed V, đúc năm 1916]]
Mehmed V chào đời ngày [[2 tháng 11]] năm [[1844]] ở [[thủ đô]] [[Constantinopolis]], là con của [[Abdül Mecid I|Abdülmecid I]] và [[Gülcemal Kadin Efendi]]. Mẹ Mehmed, Gülcemal (1826 ở [[Kavkaz]] - 16 tháng 11 năm 1851 ở [[Ortaköy]], điện Ortaköy), tên khai sinh là Sofiya, là người [[Circassian]], không trở thành [[Valide Sultan|Hoàng Thái hậu]] vì bà đã qua đời trước khi con mình lên làm vua.
Mehmed V chào đời ngày [[2 tháng 11]] năm [[1844]] ở [[thủ đô]] [[Constantinopolis]], là con của [[Abdül Mecid I|Abdülmecid I]] và [[Gülcemal Kadin Efendi]]. Mẹ Mehmed, Gülcemal (1826 ở [[Kavkaz]] - 16 tháng 11 năm 1851 ở [[Ortaköy]], điện Ortaköy), tên khai sinh là Sofiya, là người [[Circassian]], không trở thành [[Valide Sultan|Hoàng Thái hậu]] vì bà đã qua đời trước khi con mình lên làm vua.


Dòng 46: Dòng 76:
Ông [[chết|qua đời]] ngày [[3 tháng 7]] năm [[1918]] ở [[điện Yıldız]], hưởng thọ 73 tuổi, chỉ 4 tháng trước khi [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|chiến tranh]] kết thúc. Như vậy, ông đã không sống được đến ngày sụp đổ của [[đế quốc Ottoman]].
Ông [[chết|qua đời]] ngày [[3 tháng 7]] năm [[1918]] ở [[điện Yıldız]], hưởng thọ 73 tuổi, chỉ 4 tháng trước khi [[Chiến tranh thế giới thứ nhất|chiến tranh]] kết thúc. Như vậy, ông đã không sống được đến ngày sụp đổ của [[đế quốc Ottoman]].


Trong thời chiến, Mehmed V không mấy tham gia đến việc nước. Trong cuộc đời, ông thường ở [[điện Dolmabahçe]] và [[điện Yıldız]] tại thủ đô Constantinopolis. Ông được chôn cất ở quận [[Eyüp]] lịch sử, thuộc thành phố Istanbul ngày nay.
Trong thời chiến, Mehmed V không mấy tham gia đến việc nước. Trong cuộc đời, ông thường ở [[điện Dolmabahçe]] và [[điện Yıldız]] tại thủ đô Constantinopolis. Ông được [[chôn cất]] ở quận [[Eyüp]] lịch sử, thuộc thành phố Istanbul ngày nay.


Em trai ông lên làm sultan [[Mehmed VI]] (1918 – 1922).
Em trai ông lên làm sultan [[Mehmed VI]] (1918 – 1922).
Dòng 59: Dòng 89:
{{Tham khảo}}
{{Tham khảo}}


== Tài liệu tham khảo ==
==Tham khảo==
* Spencer Tucker, Priscilla Mary Roberts (2005), ''Encyclopedia of World War I'', tập 2, ABC-CLIO.
* Spencer Tucker, Priscilla Mary Roberts (2005), ''Encyclopedia of World War I'', tập 2, ABC-CLIO.
* Anthony Pagden (2008), ''Worlds at war: the 2,500-year struggle between East and West'', Oxford University Press.
* Anthony Pagden (2008), ''Worlds at war: the 2,500-year struggle between East and West'', Oxford University Press.
Dòng 65: Dòng 95:
== Liên kết ngoài ==
== Liên kết ngoài ==
{{thể loại Commons|Mehmed V}}
{{thể loại Commons|Mehmed V}}
* [http://video.google.com/videoplay?docid=-1829357104130738224# Phim tài liệu về một chuyến đi của sultan Mehmed V]
* [http://video.google.com/videoplay?docid=-1829357104130738224# Phim tài liệu về một chuyến đi của sultan Mehmed V]{{Liên kết hỏng|date=2021-05-12 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.youtube.com/watch?v=ukOrPRWOfyY Phim tài liệu về chuyến thăm Macedonia của Mehmed V]
* [http://www.youtube.com/watch?v=ukOrPRWOfyY Phim tài liệu về chuyến thăm Macedonia của Mehmed V]


Dòng 73: Dòng 103:
[[Thể loại:Sultan nhà Ottoman thế kỉ 20]]
[[Thể loại:Sultan nhà Ottoman thế kỉ 20]]
[[Thể loại:Nhân vật lãnh đạo trong Chiến tranh thế giới thứ nhất]]
[[Thể loại:Nhân vật lãnh đạo trong Chiến tranh thế giới thứ nhất]]
[[Thể loại:Sinh 1844]]
[[Thể loại:Sinh năm 1844]]
[[Thể loại:Mất 1918]]
[[Thể loại:Mất năm 1918]]
[[Thể loại:Thống chế Đế quốc Đức]]
[[Thể loại:Thống chế Đế quốc Đức]]
[[Thể loại:Thống chế Phổ]]
[[Thể loại:Thống chế Phổ]]

Bản mới nhất lúc 08:09, ngày 10 tháng 1 năm 2022

Mehmed V
V. Mehmet
Chân dung của Mehmed V.
Sultan của đế quốc Ottoman
Khalip của Hồi giáo
Tại vị1909 – 1918
Tiền nhiệmAbdülhamid II
Kế nhiệmMehmed VI
Thông tin chung
Sinh2 tháng 11 năm 1844
Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ
Mất3 tháng 7 năm 1918
Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ
An tángIstanbul, Thổ Nhĩ Kỳ
Họ Osman
Thân phụAbdül Mecid I
Thân mẫuGülcemal Kadin Efendi

Mehmed V (thường gọi là Reşat Mehmet; 2 tháng 11 năm 1844 – 3 tháng 7 năm 1918) là vị sultan thứ 35 của đế quốc Ottoman, ở ngôi từ ngày 27 tháng 4 năm 1909 đến khi qua đời. Dưới thời ông, quân Ottoman tham gia các cuộc chiến tranh vùng Balkan và Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Xu bạc 20 kurus Mehmed V, đúc năm 1916

Mehmed V chào đời ngày 2 tháng 11 năm 1844 ở thủ đô Constantinopolis, là con của Abdülmecid I và Gülcemal Kadin Efendi. Mẹ Mehmed, Gülcemal (1826 ở Kavkaz - 16 tháng 11 năm 1851 ở Ortaköy, điện Ortaköy), tên khai sinh là Sofiya, là người Circassian, không trở thành Hoàng Thái hậu vì bà đã qua đời trước khi con mình lên làm vua.

Mehmed Reshad sống ẩn dật cho đến khi lên ngôi năm 1909, sau khi vua anh Abdülhamid II bị lật đổ trong cuộc khởi nghĩa của nhóm Thanh nhiên Thổ. Lúc đó, ông đã 64 tuổi.

Làm vua[sửa | sửa mã nguồn]

Mehmed được xem là một người hoà nhã, hay phục tùng mệnh lệnh, học giỏi, và là một chính trị gia yếu kém.[1] Mùa hè năm ông lên ngôi, hiến pháp được xét duyệt lại. Theo đó, Sultan không hề nắm quyền hay trị vì, và phải làm theo quyết định phê chuẩn của quốc hội. còn thực quyền về tay Ba vị Pasha (bao gồm Enver Pasha, Talat Pasha, Cemal Pasha) và Đại Vizia Mahmud Shevket Pasha.

Mất nhiều lãnh thổ[sửa | sửa mã nguồn]

Xem thêm: Thời kì tan rã của đế quốc Ottoman

Dưới thời Mehmed V, quân Ottoman tham gia những cuộc chiến tranh vùng Balkan (1912 - 1913) và cuộc chiến tranh với Vương quốc Ý năm 1912. Kết quả vô cùng tồi tệ: đế quốc Ottoman thất bại, mất hầu hết các phần đất ở châu Âu, và cả tỉnh Ottoman cuối cùng ở Bắc Phi là Tripoli, thậm chí có lần mất cả cố đô Erdine (lấy lại năm 1913). Những người nắm thực quyền trong triều đình đều phải chịu trách nhiệm về những thất bại này.[1]

Chiến tranh thế giới thứ nhất[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: Lịch sử Đế quốc Ottoman trong Chiến tranh thế giới thứ nhất và Trận Gallipoli
Wilhelm II, Mehmed V, Franz Joseph: Ba hoàng đế của phe Liên minh Trung tâm trong Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Năm 1914, Mehmed V không đồng tình việc liên minh với Đức. Tuy nhiên, sau khi Enver đẩy Thổ Nhĩ Kỳ vào phe Liên minh Trung tâm trong cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất, Mehmed V kêu gọi thánh chiến chống phe Hiệp ước, mục đích để tập hợp lại những thần dân Ả Rập của ông, và cả những nước của người Ả Rập chịu sự cai trị của các đế quốc Anh và Pháp. Đây là sự kiện nổi bật duy nhất dưới thời Mehmed, vì đó là lần cuối cùng mà khalip kêu gọi phát động thánh chiến.[2]

Lời kêu gọi của khalip không mấy thành công, dù nhiều tín đồ Hồi giáo sống ở đế quốc Ottoman, và trung thành với nhà vua.[1] Người Ả Rập cuối cùng đã liên minh với Anh Quốc và chống lại nhà Ottoman trong cuộc khởi nghĩa Ả Rập năm 1916.

Ngày 15 tháng 10 năm 1917, Mehmed V gặp gỡ hoàng đế Đức là Wilhelm II (1888 - 1918) - đồng minh của ông - ở Constantinopolis. Ông được phong làm Nguyên soái của vương quốc Phổ ngày 27 tháng 1 năm 1916 và của đế quốc Đức ngày 1 tháng 2 năm 1916.

Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Ông qua đời ngày 3 tháng 7 năm 1918 ở điện Yıldız, hưởng thọ 73 tuổi, chỉ 4 tháng trước khi chiến tranh kết thúc. Như vậy, ông đã không sống được đến ngày sụp đổ của đế quốc Ottoman.

Trong thời chiến, Mehmed V không mấy tham gia đến việc nước. Trong cuộc đời, ông thường ở điện Dolmabahçe và điện Yıldız tại thủ đô Constantinopolis. Ông được chôn cất ở quận Eyüp lịch sử, thuộc thành phố Istanbul ngày nay.

Em trai ông lên làm sultan Mehmed VI (1918 – 1922).

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a b c Encyclopaedia of World War I, tr. 778
  2. ^ Chế độ khalip chấm dứt năm 1924.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Spencer Tucker, Priscilla Mary Roberts (2005), Encyclopedia of World War I, tập 2, ABC-CLIO.
  • Anthony Pagden (2008), Worlds at war: the 2,500-year struggle between East and West, Oxford University Press.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehmed_V&oldid=67908335”