soz

Oʻzbekcha (uz)

soz I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

soz

Etimologiyasi

f. jL* — rozilik; ruxsat; kelishuv; moslik, muvofiqlik

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yaxshi, tuzuk, durust, qulay. ◆ Oz soʻz — soz soʻz. Maqol . ◆ Ish quroling soz boʻlsa, mashaqqating oz boʻlar. Maqol . ◆ shya Namangan boraman, sozdir havosi, Mevalari shirin, dardning davosi. S. Abdulla . ◆ Bu gulshan soz edi, soz ustiga soz etgali keldik. Qadrdonlarni shod aylab, sarafroz etgali keldik. Habibiy, „Tanlangan asarlar“ .

Soz tuproq Mexanik tarkibiga koʻra eng ogʻir tuproq turi. ◆ Agʻdarma mashinalar yoʻl ochilayotgan joyga soz tuproq tashib keltirmoqdalar. Gazetadan .

2 Oʻzaro yaxshi munosabat, muomala; hamjihatlik, inoqlik, ittifokdik. ◆ Qarindosh-lar bilan sozingiz chiqmas emish. N Norqobilov, „Bekatdagi oq uycha“ .

Soz(i) kelmoq Gapi, feʼl-atvori mos kelmoq. /◆ Ziyodulla:] Safar aka, bilasiz, bizning Tarlonning toʻrigʻingiz bilan sozi kelmaydi. Vaqtini topdimi, jiqqamusht boʻladi. T. Murod, „Ot kishnagan oqshom“ . ◆ Hangomasi soz kelmasmi, Har kimning tengquri boʻlsa. Oq olma, „qizil olma“ .

3 mus. Sozlangan, sozi toʻgʻrilangan. ◆ Dutor ha/iu soz emas.

4 Musiqa asbobi torlarining yoki musiqa asboblarining oʻzaro mos tovush uygʻunligi. ◆ Royalning sozi buzilibdi. Sozini toʻgʻrilamoq.

soz II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

soz

Etimologiyasi

f. — tor; musiqa asbobi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Milliy musiqa asboblarining (maye., dutor, tanbur, gʻijjak) umumiy nomi. ◆ Qirqida qoʻliga soz olgan qiyomatda qulogʻini burar. Maqol . n ◆ Asta-sekin boshlangan chapak tobora avj olib, soz ovozini bosib ketdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Bu simfoniya orasidan avtorning yakka sozda chalgan turli pardadagi ovozi yaqqol eshitilib turadi. OʻTA .

2 Turkiya, Eron va Ozarbayjonda tarqalgan torli-tirnama musiqa asbobi.

3 Musiqa asbobining yoki xonandalar-ning ovozi, sadosi, navosi. ◆ Yoʻrgʻalardi sozga bir goʻzal doʻndiq, Hamma eshitardi zavq bilan qoʻshiq. M. Alaviya .

soz III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

soz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

shv. Qamish, qamishzor.

Soz silovsin Qamishzorda yashovchi silovsin, yovvoyi mushuk.

Antonimlari

СОЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Turkcha: iyi

Ruscha _ru

soz I
1 хорошо, великолепно, прекрасно; // хороший, великолепный, прекрасный; ◆ juda soz! очень хорошо!; отлично!; великолепно!; ◆ ekinlar juda soz посевы очень хороши; ◆ Gapsoz-u, ish oz ekan-da! („Муштум“) Слова хороши, да дела мало!; ◆ ish quroling soz boʻlsa, mashaqqating oz boʻlur посл. если инструмент у тебя хорош, трудностей будет мало; ◆ oz boʻlsinu soz boʻlsin или ◆  oz boʻlsa ham, soz boʻlsin посл. лучше меньше, да лучше;
2 удобный; подходящий; слаженный, ладный;
3 муз. настроенный; // настройка; ◆ soz qilmoq или ◆  sozini toʻgʻrilamoq настраивать; ◆ sozi buzildi расстроился (о музыкальном инструменте).

soz II
1 музыкальный инструмент (дутар, тамбур и др.); саз; ◆ soz chertmoq играть на (щипковом) музыкальном инструменте; перебирать струны, щипать струны; ◆ sozandalar sozin chertar qoʻl bilan, yomon odam kuydiradi til bilan фольк. музыканты играют на инструментах руками, а дурной человек жалит языком; ◆ qirq yoshda qoʻliga soz olgan qiyomatda qulogʻini burar посл. взявший (впервые) в руки саз в сорок лет будет настраивать его на том свете (то есть всякому делу нужно учиться смолоду);
2 перен. пение, звуки; ◆ bulbullar sozi пение соловьев;
3 перен. поэт. лира; ◆ Navoiyning sozi лира Навой; ◆ 

• soz u navo музыка, звуки музыки.
  

soz III
обл.
1 камыш; заросли камыша; ◆ soz silovsin зоол. кот камышовый, хаус;
2 болото, поросшее камышом.