daha: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Ruscha tarjima qo`shildi |
k clean up, replaced: koʻshib → qoʻshib using AWB |
||
| (7 oraliq tahrir tomonidan 3 foydalanuvchi koʻrsatilmagan) | |||
Qator 11:
:[[hali]], [[tagʻin]]
= {{-uz-}} =
== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ==
'''da-ha'''
== Aytilishi ==
== Etimologiyasi ==
{{OʻTEL|III|'''DAHA''' I Bu ot tojikcha 'oʻn' maʼnosini anglatadigan dah sanoq soniga V jRS, 124) -a koʻshimchasini ({{ТжРС}}, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib,
83
'shahar tarkibiga kiradigan mahallalar majmui' maʼnosini anglatadi ({{OʻTIL}}, I, 216): Ibn Sino daxasi kabi.
DAXA II Bu ot tojikcha 'oʻn' maʼnosini anglatadigan dah sanoq soniga ({{ТжРС}}, 124) -a koʻshimchasini ({{ТжРС}},543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'ipak kurtining uykuga kirish pallasi' maʼnosini anglatadi ({{OʻTIL}}, I,
216). Ipak qurtining birinchi, ikkinchi, uchinchi uykusi kichik daha, toʻrtinchi, beshinchi uykusi katta daha deyiladi. Bu ot bilan dahaga kir-birikmasi hosil qilishgan.}}
''\[[w:Fors tili|f.]] < sugʻd. a —'' qishloq
== Maʼnoviy xususiyatlari ==
=== Maʼnosi ===
{{tar.|uz}} Oʻrta Osiyo xonliklarida: qishloq joylarida bir necha qishloqdan, yirik shaharlarda esa bir qancha mahalla, mavzedan iborat boʻlgan maʼmuriy-hududiy birlik. {{misol|Mirzakarimboyni Toshkentning toʻrt {{ajrat|daha}}si biladi.|[[w:Oybek|Oybek]]|Tanlangan asarlar}}. {{misol|Yozning jaziramasida butun {{ajrat|daha}}da bunchalik salqin, soʻlim choy-xonani topish qiyin.|[[w:R. Fayziy|R. Fayziy]]|Hazrati inson}}. {{misol|Darrov uch kishini Sebzor, Koʻkcha va Beshyogʻoch {{ajrat|daha}}lariga xabar uchun joʻnatishdi. |[[w:A. Qodiriy|A. Qodiriy]]|Oʻtgan kunlar}}.
== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ==
'''da-ha'''
== Aytilishi ==
== Etimologiyasi ==
== Maʼnoviy xususiyatlari ==
=== Maʼnosi ===
:II ''[f. —'' oʻntalik; oʻn yillik;
oʻn kun] 1 {{tar.|uz}} Oʻtmishda Buxoro amirligida oʻnta piyoda askardan iborat boʻlgan harbiy boʻlinmaning nomi.
'''2 '''{{din.|uz}} Ramazon oyida oʻtkaziladigan oʻn kunlik ibodat va u bilan bogʻliq marosim. {{misol|Ramazon oyining soʻnggi oʻn kuni qolganda, eshon domlaning muridlaridan oltmish-yetmish kishi madrasaga yigʻilib, “{{ajrat|daha}}}} ” ''nomidagi ibodatga oʻtirar edilar.'' M. Mu-hammadjonov, Turmush urinishlari.
== Morfologik va sintaktik xususiyatlari ==
'''da-ha'''
== Aytilishi ==
== Etimologiyasi ==
:III |''[[w:Fors tili|f.]]'' a_aj
== Maʼnoviy xususiyatlari ==
=== Maʼnosi ===
''maxe.'' Ipak qurtining uyquga kirish pallasi, yoshi. {{misol|{{ajrat|Daha}}da qurtni mumkin qadar toʻydirish, soʻngra dastaga kiritish kerak.|[[w:Gazetadan|Gazetadan]]}}. {{misol|Qurt {{ajrat|daha}}ga kirdimi, kolxoz aravasi ketma-ket shaharga gʻizillaydi.|[[w:S. Ahmad|S. Ahmad]]|Saylanma}}.
:Dahaga kirmoq Uyquga kirmoq (ipak qurti haqida). {{misol|..qurt {{ajrat|daha}}ga kirib, bargni ikki baravar ortiq hazm qiladi.|[[w:Gazetadan|Gazetadan]]}}. {{misol|Hammalari, {{ajrat|daha}}ga kirgan qurtdek, ovqatga tashlanishdi.|[[w:"Mushtum"|"Mushtum"]]}}. Katta daha I pak qurtining toʻrtinchi va beshinchi uyqusi. {{misol|Pilpa qurti katta {{ajrat|daha}}ga kirganda, odamni shoshirib qoʻyadi.|[[w:Gazetadan|Gazetadan]]}}. Kichikdaha Ipak qurtining birinchi, ikkinchi va uchinchi uyqusi. {{misol|Ha, nima qilay, xolang oʻrgilsin. Qurtlarim uchinchi {{ajrat|daha}}ga kirgan, shoshirib qoʻyishdi meni!|[[w:H. Nazir|H. Nazir]]|Soʻnmas chaqmoqlar}}. Oxirgi daha ''ayn.'' katta daha. {{misol|Yodgor sogʻayib, oxirgi {{ajrat|daha}}da turgan pilla qurtiday boʻlgan edi.|[[w:S. Ayniy|S. Ayniy]]|Doxunda}}.
=== Sinonimlari ===
=== Antonimlari ===
{{OʻTIL|ДАҲА}}
== Tarjimalari ==
{{Tarjimalar
|ru =
Qator 34 ⟶ 68:
{{Tarjimalar
|tur = keng
|ru =
{{izoh|ист}}.<
<
{{izoh|спец}}. [[возраст]] ({{izoh|шелковичного червя}}); {{tarjmisoli|qurtlar soʻnggi ~ga kirdi }} шелковичные черви достигли последнего возраста.<
}}
{{-ceb-}}
Qator 54 ⟶ 88:
:[[hali]], [[tagʻin]]
[[Turkum:Oʻzbekchada forschadan oʻzlashgan soʻzlar]]
| |||