Википедияга хуш келибсиз!

Ҳар ким ҳисса қўша оладиган очиқ энсиклопедия

Ўзбекча Википедиядаги мақолалар сони: 261 368

Танланган мақола

Бухоро қамали — 1220-йил март ойида, яъни мўғуллар томонидан Хоразмшоҳлар давлатинининг босиб олиши даврида содир бўлган ҳарбий босқин. Босқинда Мўғуллар империясининг хони Чингизхон султон Муҳаммад ИИ томонидан бошқарилаётган Хоразмшоҳлар давлати билан туташган чегаранинг турли томонларидан ҳужум уюштирган. Хоразмшоҳ йирик шаҳарларни якка тартибда мудофаа қилишни режалаштирган бўлса, мўғуллар чегара шаҳар — Ўтрорни қамал қилиб, Хоразмшоҳлар давлатига қақшатқич зарбалар беришни мақсад қилганди. Бухоро шаҳри Хоразмшоҳлар давлатининг йирик савдо ва маданий маркази бўлган. Шаҳар Мўғуллар империяси билан чегарадан анча узоқда жойлашганлиги сабабли хоразмшоҳ бу шаҳарни ҳимоя қилиш учун 20 000 дан камроқ аскар ажратган. Сони 30 000 дан 50 000 гача бўлган мўғул қўшинлари катта қўшин учун ўтиб бўлмас тўсиқ деб ҳисобланган Қизилқум чўлини кесиб ўтишга муваффақ бўлганлар. Бухоро мудофаачилари бутунлай саросимага тушган ва муваффақияциз жангдан сўнг ташқи шаҳар уч кун ичида таслим бўлган. Хоразмлик ҳукмдорга содиқ аскарлар қал’а бузиб ташлангунга қадар икки ҳафтадан камроқ вақт давомида мудофаани давом эттирганлар. Мўғул қўшини қўрғондаги барчани ўлдириб, аҳолининг катта қисмини қул қилиб олган. Моҳир ҳунармандлар меҳнат маҳсули мўғуллар томонидан ўзлаштирилган, бошқалар эса ҳарбийликка жалб этилган. Гарчи ўша пайтда Бухоро ёнғинлар оқибатида вайрон бўлган бўлса-да, талафот нисбатан камроқ бўлган. Қисқа вақт ичида шаҳар яна савдо ва маданий марказга айланиб, Пах Монголиcа даврида янада ривожланган. (Давоми...)

Яхши мақола

Зебуннисо бегим портрети. Ҳозирда Ню Ёркдаги Метрополитен-музейда (Тҳе Метрополитан Мусеум оф Арт) сақланади

Зебуннисо бегим — шоира, маърифатпарвар. Бобурийлар сулоласидан Аврангзебнинг қизи. Онаси Дилрасбонунинг шажараси Сафавийларга ва Бобурнинг қизи — Гулбадан бегимга бориб тақалади. „Махфий“ тахаллуси билан ижод қилгани тахмин қилинади. Зебуннисо бегим ҳаёти ва ижоди ҳақида Барелий, Шерхони Лудий, Ҳакимхон тўра каби тарихчи ва тазкиранавис олимлар асарларида маълумотлар келтирилган. У етти ёшида Қуръонни тўлиқ ёд олган, кейинчалик фалсафа, мантиқ, юлдуз илми, тарих, фиқҳ фанларини яхши ўзлаштирган, настаълиқ, насъҳ, шикаста хатларини маҳорат билан ёзган, бир неча марта ҳуснихат билан Қуръонни кўчирган. Алишер Навоий, Заҳириддин Муҳаммад Бобур асарларини ўрганиб, шеъриятга бўлган ихлоси ошган, атрофидаги шоир ва олимларига турли таржималар, қўлёзмаларни кўчиришни буюртма қилган, уларни маош билан таъминлаб келган. Зебуннисо бегимнинг кутубхонаси ўз даври кутубхоналари ичида энг каттасидир. Малика бобосининг истагига кўра ўз амакиваччаси Сулаймоншукуҳ билан унаштирилган. Амакиваччаси вафот этгач, умрининг охирига қадар бошқа турмуш қурмаган. (Давоми...)

Хушсифат мақола

Аcқуаcотта.

Аcқуаcотта — италян ошхонасида асосан иссиқ булён асосида тайёрланадиган нонли шўрва. У дастлаб деҳқонларнинг таоми сифатида тайёрланган. Италянлар бу овқатни тайёрлаш ва истеъмол қилишни қадим замонларда бошлаган. Бу таом илк бора жанубий Тоскана ва Лацио шимолидаги Маремма деб номланувчи қирғоқ ҳудудида тайёрланганлиги айтилади. Мазкур егулик тури қотган ва эскирган нонни истеъмол қилиш учун бир восита сифатида ўйлаб топилган. Замонавий даврда таом учун фойдаланиладиган масаллиқлар тури кўпайиб, баъзан қўшимча маҳсулотлардан ҳам кенг фойдаланила бошланган. Шўрванинг „аcқуаcотта cон фунгҳи“ ва „аcқуаcотта cон пеперони“ каби турлари мавжуд. (Давоми...)

Танланган рўйхатлар

Сўнгги танланган рўйхат

Адабиёт бўйича Нобел мукофоти совриндорлари рўйхати

Битта олдинги танланган рўйхат

Японияга қарашли шаҳарлар рўйхати

Янгиликлар

Раисий 2023-йилда

Эроннинг Шарқий Озарбайжон вилоятида вертолёт қулаши натижасида 6 киши, жумладан Эрон президенти Иброҳим Раисий (тасвирда) ва мамлакат ташқи ишлар вазири Ҳусайн Амир Абдуллоҳиён ҳалок бўлди.
Словакиянинг Ҳандлова шаҳрида ҳукуматнинг сайёр мажлиси тугагач Бош вазир Роберт Фиcога нисбатан суиқасд уюштирилди.
Андрей Белоусов Сергей Шойгу ўрнига РФ мудофаа вазири этиб тайинланди.
Қозоғистон собиқ иқтисодиёт вазири Қуандиқ Бишимбаев турмуш ўртоғини ўлдирганликда айбдор деб топилиб, 24 йилга озодликдан маҳрум этилди.

Ўзгартириш

Биласизми…

Херох Алто компютери

Зилзилаларни башорат қилиш методи ҳалигача йўқ.
Исландиядаги Эйжафжаллажöкулл музлиги номини дунё аҳолисининг 0.005 фоизи тўғри айта олади.
Тўйбоп қўшиқнинг матнини машҳур қизиқчи ёзган.
Алфред Нобел назарий фанларга қизиқмагани учун математика бўйича мукофот таъсис қилмаган (севгилиси математик билан қочиб кетгани учун, деган гап эса афсонадир).
Равшан Эрматов футбол бўйича жаҳон чемпионатларини энг кўп бошқарган ҳакам сифатида Гуиннесс рекордлар китобига киритилган.
Автомобил ойналарини қорайтириш — жиноят эмас.
Компютер сичқонини ишлатиш мумкин бўлган илк компютер Херох Алто (тасвирда) бўлган.

Тарихда бугун

1606 — Москва қўзғолони.
1855 — Санкт-Петербургда Иван Крилов ҳайкали (тасвирда) очилди.
1937 — Сан-Франсискода Олтин Дарвозалар кўприги ишга тушди.
1941 — Олмониянинг „Бисмарcк“ кемаси ҳалокати.
2006 — Индонезиянинг Ёгякарта оролида 6,4 магнитудали зизила содир бўлиши натижасида 5700дан ортиқ одам ҳалок бўлди.

Бош Саҳифа

Википедияга хуш келибсиз!